|
2010
|
|
|
Aski dea ezkertiar auto proklamatzea hala izateko? Nondik deliberatzen ahal
|
dute
gu zer garen. Chevenement ek (ministro ohia eta jakobinoen fanatikoena) eta Taubirak (Guyanako Frantziako lehendakarigaia) Segolene Royal-i lekua utzi diote Frantziako presidente hauteskundeetan.
|
|
|
Zorrotz egonen dira zentimo baten gainean, edozein alorretan, eta kulturan ate guziak zabal zabalik. Egundaino ardita ez delarik izan kulturarentzat, hor ematen
|
dute
gure kulturaren itotzeko lekuan ezarria denari. Irrigarriago oraino:
|
|
|
Imajinatu egiten ditugu gauza gehienak, bizi izan baino lehenago. Eta aurreiritzi horiek gidatzen
|
dute
gure pertzepzio prozesu osoa, heziketaren bidezko kontzientzia zorrotza lortu ez badugu behintzat". 1216
|
|
2011
|
|
|
Inoxente samarra ni! Egiek hegan egiten badakite, libre bizitzeko irrikan bizi den txoriak kaiolako atetxoa zabaltzean nola, horrela alde egin ohi
|
dute
gugandik. Noizean behin gure eskuetan pausatzen badira ere, harrapatzeko keinua egin orduko lekutan daude... hegan bueltan datozen arte.
|
|
|
Nahia beti, ezina askotan. Bada, gaiaz gehien omen dakiten psikologo eta psikiatren aburuz, bi faktorek baldintzatzen
|
dute
gure bizi ibilaldiaren zoriontasun maila: osasuna eta oroimena.
|
|
|
" Euskal poeta landu eta kultorik gehienek nahi dute eta saiatzen dira, gure egunetan oraindik ere, bertsolarien imitazioa hizkuntzean ez bada, bai adieraziriko sentimenduetan[...]. Egia da aspaldi honetan aipatzen dela euskal letren berpizte bat baina erabiltzen ohi diren kontzepzio sinplistegiek, bai hizkuntza eta bai ideologiarekikoek eramanen
|
dute
gure literatura berria soilik debozionezko eskuliburuak egiten ziren garaian izan zen bezain idor, esklerotiko eta aspergarri". 42
|
|
|
Neskak neskekin, esaten den bezala. Ez
|
dute
gurekin etorri nahi, gu gazteagoak garelako, beraz, gu" umeagoak" garelako.
|
|
|
Modu negargarrian esnatu gara gaur Italiako zenbait hiritan. Terrorismoaren atzaparrek jo
|
dute
gure gizartea beste behin. Milano, Torino, Erroma eta Napoli bonben eztanden artean esnatu dira.
|
|
2012
|
|
|
—Xanpaina erruz ateraz gero, ez da arazorik izango. Dena jango
|
dute
gure bisitariek. Baita parrillan erretako sugea ateratzen badiegu ere —esan zuen Van Thiegelek.
|
|
|
Istilu ederra sortu
|
dute
gure parlamentari koitaduek Gasteizeko Legebiltzarrean. Erretiroaren pentsioa zenbatekoa izan zitekeen ari ziren eztabaidatzen, hots, beren erretiro garaian zenbat diru jasoko duten hilero hilero.
|
|
|
Txantreako Euskaldunon Biltoki elkartea, Pamiela argitaletxea eta Txantrean Auzolan kultur elkartea. Azkeneko biok ere aportazio latza egin
|
dute
gure proiektuari diruz, lanez eta ilusioz lagunduz. Eta erakundeen atzean pertsonak daudenez bultzatzaile, batik bat biri eman behar diegu gure zinezko besarkada:
|
|
|
Niretzat ere ikaragarria da umiliazio hau onartzea. Baina gure familiaren gainetik erresuma eta bere herritar guztiak daude, eta haiek uste osoa
|
dute
gugan Kordobatik beste behin ere Infernuko furfuria guztiak piztu ez daitezen beren kontra. Ez dugu indarrik Kalifaren armada izugarriei gogor egiteko; eskatzen digutena ematea beste biderik ez dugu haiek baretzeko.
|
|
2013
|
|
|
Txillidaren hogei tonako eskultura asko arinak dira, lebitatu egiten
|
dute
gure pertzepzioan.
|
|
|
Aski jende motibatua dabil horrelako gauzak ikertzen, eta era berean jende baliotsu eta jantzia ari da besteak egiten ari direna erridikulua dela seinalatzen. Iraganari buruzko kontu hauek, beste askok bezala, polarizatzeko joera
|
dute
gure artean.
|
|
|
Azken hau bete betean praktikatzea ez da erraza. Ideia politiko zabalagoek erakargarritasun handia
|
dute
gutako gehienon baitan, alderdien jokoak grabitate handia du, eta lehen bezala orain, hiztun komunitatearen ikuspegi polistiko autonomoak etengabe iparraren tentsioari eustea eskatzen du. Eta ideia dentsitate propioa izatea.
|
|
|
Kapitalaren botere eta logikapean funtzionatzen duten erakundeek, bistakoa den moduan, ahalmenaren zati handia hartzen
|
dute
gure gizartean. Estatuaren botere eta logikapean funtzionatzen dutenek ere, beren mailaketa osoan gobernuetatik udaletaraino, funtzio berebizikoak betetzen dituzte.
|
|
|
Gizartean gune neuralgikoak diren batzuk gizarte antolatutik sortutako eraketek betetzen dituzte gurean. Hiru esparruen espazio hibridoetan dauden hainbat erakundek pisua
|
dute
gure ekonomian, zerbitzuetan, hezkuntzan eta kulturgintzan. Eta euskararen komunitatearen kasuan, hizkuntzaren loraldia ekarri duten eraketa sare gehienak gizarte antolatuaren logikatik sortu ziren eta hala daude antolatuak.
|
|
|
—Jakina bada erantsi zaie Hitzontziko tartarra. Zer esanen ote
|
dute
gutaz inguru herrikoek egin dugunaz jakitun direlarik?
|
|
|
—Zer esanen
|
dute
gutaz, galdetzen dute behin eta berriro.
|
|
|
galdetzen dute behin eta berriro. Zer esanen ote
|
dute
gutaz?
|
|
2014
|
|
|
Egia da, halaber, ipuin tradizionaletan gauza guztiak hiztun eta adimentsu ziren garai aspaldikoak hartzen direla aintzat, eta Odinen heriotzako orduan gauza guzti guztiek —salbu eta harriak— isuritako malkoak aipatzen direla. Baina joan dira 1.800.000 urte gizakia lurrean dabilenetik, eta izarrek, zaldiek, txepetxek eta gainerako gauza guzti guztiek arrotz jarraitzen
|
dute
gurekiko. Segurua da ez dutela Adimen orokor batean partaidetzarik; ezin dute hizkuntzarik izan; ezin dute ezer iragarri; den dena gugan dago.
|
|
|
Distantzia atxikiz eta erran gabe erranez. Oxigeno bat ekartzen
|
dute
gure elkarrekiko bizitza tepoari.
|
|
|
Ihauterietako ezenifikazio horien helburua zortearen konjuratzea da, marmutxak, basak, azeri eta otsoen kasatzea. Ordezkatzen ditugu antzerkiz hola beren itzuliñoa egina ukanen
|
dute
gurean eta behar ez delarik ez zaizkigu berriz agertuko. Mairu baratzeak eulitxa eta beste parasitoen etxe ikusten ditu Urbeltzek, artalde, kabalak bakean utz ditzaten.
|
|
|
Tradizionea da hori ere. Betidanik jakin
|
dute
gureek ordaintzaileen hiztegia baliatzen, entzun nahi dutena erran zentsura egileei.
|
|
|
Eta irekiago ikusten da, unibertsalago, ahoan bilorik gabe errateko, borta irekitzen du ordaindu nahi luketen ez euskaldunei. Batetik ez dira hauek biziki ageri, hau beste auzi bat, baina bereziki, kantua da kanpokoek, laguntza emaileek eginarazi nahi digutena, horretan ikusten
|
dute
gure ekarpena kultura frantsesari. Belardi utzi zuten Txomin Hegi Kreazko borobila proiektuan sartu zelarik.
|
|
2015
|
|
|
Daukagun apurrarekin zamatu dugu bizkarra. Pisu arina
|
dute
gure gauzek. Gosea eta hotza baino hagitzez arinagoa dugu bagajea.
|
|
|
Horrela nahi bagenu ere ez litzateke posible izanen, beraiek ere euren Antartikarako bidaiei ekinen baitiete; sasoia heltzerakoan hasiko dira berariazko bilaketak; nahitaez oinordetzan utziko dizkiegun isiltasunari eta gehiegizko zaratari buruzko ikerketei ekinen diete; bilaketa horiek guretzat irudikaezinak diren ikuspuntuetatik baita irizpide arrotzetatik eginen dituzte; ezin asmatuzko geltokietan jaitsi eta ezin iragarrizko lekuetan ostatu hartuko dute. Ezin irudikatuzko makineriekin induskatuko
|
dute
gure isilguneetan. Duda egiten dut gaur, denborari aurrea hartuta, gure isiltasunaz esaten ahal dieguna deusetarako balioko zitzaiela.
|
|
|
Berriz isildu gara. Nire hitzek, eliza zahar abandonatu baten ezkila hotsen parekoak, oraindik durundatzen
|
dute
gure barrunbeetan. Nire hitzak haizeak ezgaraian bulkatzen dituen kanpaiak dira.
|
|
|
lanak lehentasuna dauka beti. Lanaren eta kulturaren indarrek
|
dute
gure geroa gidatu behar.
|
|
|
Politika neoliberalak dira nagusi herrialdean, alderdi sozialista bidaide omen da politika horietan eta alderdi sozialista demokratikoa deitua, apur bat ezkerrerago dagoena, multzo berean sartzen
|
dute
gure lagunek. ‘Benetako’ ezkerra ertzean dabilela diostate, hauteskundeetan toki ia hutsalarekin.
|
|
|
Jardunaldi bat egitea nobedade handia da. Horretan ez
|
dute
gure bazterren antzik.
|
|
|
Une batean, erdira neskato bat atera da, eta kantu bat abesten hasi da kurdueraz. Hari jarraiki, guztiek kantatu
|
dute
guretzat. Lona zuripean haurrak kantari, bizi, eztarri ahots lotsagabez.
|
|
|
Nor errepresentatzen
|
dute
gure alderdiek. Erantzun normala izango litzateke herritarren ordezkari direla.
|
|
|
bileren beharrizana ulertuz, baina bilerekiko higuina sentituz. Sinesgarritasuna galdu
|
dute
guretzat eta, agian, zuk diozunagatik da: bilerak hankaz gora ipini dizkigutelako.
|
|
|
Ez digute interrogaziorik luzatzen, ez digute espaziorik uzten. Ahora ematen digute haiena, gugan proiektatzen dute (irakur ikus entzule pantailak gara, haien testuak proiektatzeko), eta ez
|
dute
guregandik ezer espero, propio eraikitako espazio monstruoso, exotiko, indigena, terrorista eta/ edo disfuntzional horiek obedienteki okupatzeaz gain. Eta benetan uste dut horrek lasaitzen gaituela.
|
|
|
Modernismoa hilik dago, Modernitateaz harago dagoen ordena berriren baten kontornoak pertzibitu daitezke; eta, paradoxikoa badirudi ere, modernismoak jarraitzen du indarrean. Posmodernismoak kolokan utzi baditu ere Modernitateko errelatu handiak, hauek jarraitzen
|
dute
gure pentsamenduaren eduki izaten. Eta, buelta berri bat emanez, Modernitatearekin oraindik loturak apurtu ez baditugu ere, Posmodernitate hitzak garai berriren baten etorrera adierazten du, aldaketa edo trantsizio bat; etortzear dagoena, oraindik ez dena.
|
|
2016
|
|
|
" Konprenitu behar ginuke zerbait gaizki badela gure mintzairan, bertzela ez laiteke hoin desberdin mintza eta izkiria herri batetik eta bertzera. Orai azkenekotz ene opinionia da gure mintzaira zuzendu beharra zen duela zonbait ehun urte, bertze mintzairak bezala, eta guretako aiseria eta atsegin izanen zen denbora huntan, bainan orai zuzentzen badugu atsegin hori bera izanen
|
dute
gure ondokoek. Agian ideia hau zabalduko da eskualdun kazeta, liburu eta erakustegi guzietan".
|
|
|
" Haguitz progrotchossa içanen dela francesa ikhassi nahico duten escualdunençat[...] hemen caussituco dute berce nihon aurkhitcen ez den escuarazco hitcen hedadura, berboen demboren differencia eta batçuec eta bercec francesarequiñ duten aria[...] liburu hunen authorac aguincen darozquigun ondocoec oraiño hobequiago eçagut eracico
|
dute
gure hitzcunça çahar beçain ederraren precio gucia" (Robin).
|
|
|
Ibilbide literarioaren partitzea Ahetzen kokatu ohi
|
dute
gure Beccasez arduratu diren urri horiexek. Nolanahi ere, geure uste petralean, Beccasi darion bertso sen sakona ez da goizetik arratsaldera itsasten den dohaina, eta nabari da betidaniko gauza izan duela bertsotan ihardukitzea.
|
|
|
Kopuruak badu beraz zer esanik auzi honetan eta gizartearen tamaina, ikuspuntu honetatik begiratuta, pisuzko eztabaidagaia izan litzateke, ez arina. Dena den, gizartearen tamaina egokiaren eztabaida izugarri baldintzatu
|
dute
gure garaiko komunikazio dijitalerako aukerek. Aukera berri hauek dira, zalantzarik gabe, antolaketa politikoaren oinarri guztiak hankaz gora jarri, indoeuropar logika hein handi batean baliogabetu, eta bestelako gizarte bat eraikitzearen ametsari ateak zabaldu dizkiotenak.
|
|
|
Hau ez da batere harrigarria, joera nahiko zabaldua baizik. Gure artean bizi diren fang etniako ginearrek, esate baterako, Ama, Amatxiki, Ume, Umetxiki, Neskato, Neskatxiki, Panpin eta horrelako izenak erabili ohi dituzte oraindik gaur egun. Gainera termino hauek ez
|
dute
gu ohituta gauden esanahi berbera. Senidetasun izendegia ez da unibokoa, gure artean bezala, sailkatzailea baizik.
|
|
2017
|
|
|
—Eta zergatik ez dira hemen gelditzen? Zergatik ez
|
dute
gure herrian ostatu hartzen, zuk egiten duzun bezala?
|
|
|
Errimakeran ere, haiek multzo desberdinetako errimak nahastuz egiten dituzte bertsoak eta guk, jakina denez, sail bakarrekoekin. Doinuetan ez dut uste guk adinako aberastasunik inon denik Eta ezagutzen ditudan guztiek musika tresnaren baten laguntzarekin inprobisatzen
|
dute
guk ez bezala". 118
|
|
|
Gorago aipatu ditugu Balariak eta Ilienseak. Baina ondorengoek ere pizten
|
dute
gure arreta (italierazko forman jartzen ditugu): Nurritani, Caralitani, Sulcitani, Giddilitani, Neapolitani...
|
|
|
1991an bi minutuero herri mina kantatzen zuen Ertzainak, obsesioa kronometratuz. 2017rako internetera lotzen gaituzten gailuek zazpi segundoz behin eskatzen
|
dute
gure arreta. Errealitatetik desengantxatu gaituen birtualitatearen erakarpen indarrak.
|
|
|
Ta gure herriak bere zorra ordaindu beharra die herriko kantari hauei. Era berriek ezezik, zaharrek ere, bere hainbestean hartuak izan behar
|
dute
gure artean". 39
|
|
|
Ba omen dira erdal testu zaharretan pasarte batzuk, pomada hartzen zuten euskaldun behartsuei mahaxi egiten dietenekoak. Oraindik gogoan
|
dute
gure gurasoek, ardo eskasia mixeri sinale izaten zeneko garaia. Gero, jeltzaleen sineskeran jainkoaren odoltzat hartua, nobletu egin genuen ardoa, eta euskaldun jatorren edari bakar bihurtu.
|
|
|
Heziketa klasiko edo tradizionala garai jakin bati lotutako eredua zen, aldakaitza zen mundu baten irudira sortu zuten, zeinean, noski, oroimen edo memoriak paper garrantzitsua bainoago ezinbestekoa zuen. Egungo teknologia berriek zein gailu ezberdinek ezerezera murriztu
|
dute
gure memoriaren garrantzia, jada ez baitugu ezer izan behar gogoan, antza. Ikasleek, azken batean, inoiz baino gehiago, azterketak gainditzeko baino ez ohi dute memorizatzen, azterketaren ostean dena ahazten bukatzeko eta irakasleak, ondorioz, ia maila guztietan gauza bera azaltzen, errepikatzen.
|
|
2018
|
|
|
Kaiaren bukaerako arroketan eserita gaude, olatuak Usategiko labarrean apurtzen direlarik. Arrokak bata bestearen moldera nola ahokatzen diren, hala bilatu
|
dute
gure gorputzek ere ahalik eta azal gehien ukitzeko jarrera. Bilatze horretan irristatu dira nire eskuak Añesen kamiseta zuriaren azpitik.
|
|
|
Besoak mahai gainean, ia besarkaturik. Lur puska berean ditugu oinak, eta elkar ukitzen
|
dute
gure belaunek. Pieza txiki horietan dago elkarrizketaren azpitestua.
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun, Kapitalak balioa eman eta kolonizatu egiten du bizitza bera, Kapitala produzitu eta erreproduzitu egiten
|
dute
gure bizimoldeek eta, hortaz, bizitzaren plano osoan (produkzioaren eta erreprodukzioaren planoan) egin behar dira destituzioeta kontra subjektibazio ahaleginak: alde horretatik, produkziorako azpiegiturak eta produkzio modu komunak/ kolektibizatuak eskuratzeko, lurralde kontrabotereak eta botere ez estatalak eraikitzeko lan egin behar dugu, baina, era berean, beste bizimolde batzuk ere bilatu behar ditugu, besteekin eta munduarekin erlazionatzeko beste modu batzuk eta bizimodu kapitalistarekiko ezinbestean antagonikoak eta bateraezinak izango diren beste lurralde batzuetan bizitzeko modu batzuk.2 Gaur egun, osaera politikoak eta klase berregituraketak agertu egin behar dute nola irits gaitezkeen autonomia osoaren jomugara; batetik, lehengo egiturak destituituz; hau da Kapitala bera eta kapitalak —soldatapeko lanaren barnean eta kanpoan— inor subjektu bihurtzeko dituen tresnak suntsitzeko gai izango diren moduak/ metodoak/ armak bilatuz; eta bestetik eta aldi berean, konstituituz, alegia, kontrako izateko, kontra egiteko, bestelakoak izateko bizimoldeak eta modu desberdinak hartu emanetan jarriz, ezagutaraziz, bilatuz eta antolatuz.
|
|
|
" Marxismoarekiko irekiak diranak Marx berpentsatu egiten
|
dute
gure zirkunstantzi konkretuetan. Ez dute bat batean eta besterik gabe Marxek esandakoa onartzen, lehendabizi pentsatu egiten dute, ta gero, beharrik baldin badago pentsatu hori zabaldu ta osatu.
|
|
|
Errana da hizkuntza isolatua, bakartua dela; baina, horrek ez du erran nahi ondoko hizkuntzekin harremanik izan ez duenik; ezta pentsatu ere! Harreman hauek, hain zuzen, bere marka utzi
|
dute
gure hizkuntzaren ehunduran; baina, marka horiek guztiek, nola dauden barneratuak baloratuz gero, ederki erakusten dute euskaldunek bere hizkuntzari eutsi egin diotela. Hortik heldu zaio bere berezitasuna eta ez bakartasuna.
|
|
|
Izan ere, banketxe ugarik pertsonen oinarrizko eskubideak urratzen laguntzen dute, bezeroak (eta langileak?) jakinaren gainean egoteke. Behin baino gehiagotan salatu denez, ingurumena hondatzeko hainbat jardueratan parte hartzen
|
dute
gure sistema demokratikoetako finantza erakunde askok; urruneko herrialdetako gerretan baliatzen diren armen fabrikazio eta salmenta prozesuekiko lotura dute banketxe ezagun frankok.
|
|
|
Jendarte moduan ezaugarritzen omen gaituen bake kolektiboaren jabe egin gara atzera. Hortik aurrera, autobusa hartu duten ondoko lagunek ez
|
dute
gure oraintsuko premien berririk jakin, haiek igo direnerako desagertuak baitziren istilu zibilizatuen zantzu guztiak. Ni urbanotik jaitsi aurretik, ideia borobil batek seduzitu nahi izan nau:
|
|
2020
|
|
|
Ahal dugun gogorren gaitzesten ditugu Leyreri buruz iragazi diren balizko berri batzuk, ezin toleratuzko eran haren intimitatea bortxatzen dutenak. Hala ustezko ikerketa baten emaitza argitaratu duen hedabideak (El ciudadano digitalek, hain zuzen), nola gezurrari oihartzun eman dioten gainerakoek jasoko
|
dute
gure salaketa epaitegietan. Higuingarria da gure emazte eta alabaren kontu pribatuak asmo sentsazionalistekin erabiltzea, are gehiago saiatzen denean, intentzio politiko aitorrezinekin, haren osasuna zalantzan jartzea.
|
|
2022
|
|
|
Bagoaz, labar zakarretatik urdin mugagabeetara. Bare haize guztiak, geldi iparra, hegoa, mendebala; itzartu ote
|
dute
gure noranzkoa?
|
|
|
Amazigharen, arabieraren eta frantsesaren arteko hirukian, arabiera
|
dute
gure lagunek" etsai" nagusi. Ez dute hainbesteko herrarik erakusten hizkuntza kolonialaren kontra.
|
|
|
Kabiliarrek jakin
|
dute
gure asmoaren berri, eta ikustera etorriko direla. Gantzontzilotan bainatu dugu.
|
|
|
Min haren arrastoa ikusten
|
dute
gure lagunek Meridako hiribide nagusiko jauretxe ugarietan, eta oraindik bide ertzean tarteka ikusten diren henekenetan. Izatez, maia zaharren landare preziatua zen henekena, baina orain lotsa garai aski gertuko haren oroigarri da.
|