|
2000
|
|
|
Izan ere, pertsonaien kezkak era sinplean ezagutarazten saiatzen da. Juaristiren hitzek egoki azaltzen
|
dute
eleberri honetako pertsonaien nolakotasuna:
|
|
2002
|
|
|
Autoreak erabilitako estrategia testualak (osagai kronotopikoen zehazgabetasuna, hirugarren pertsonan diharduen narratzaile estradiegetiko baten presentzia) eta indikatiboaren orainaren erabilerak testuari ematen dion tonu hotz eta urrunak are garbiago erakusten
|
dute
eleberriaren gaiaren muina: sorkuntza artistikoak berarekin dakartzan bakardadea eta bakartasuna.
|
|
|
Gertakariak kontatzeko erritmo biziak eta egoera desberdinak deskribatzeko erabilitako umore eta trebeziak benetan liluragarri egiten
|
dute
eleberriaren irakurketa. Sasiak ere begiak baditik abentura, akzio bizkor, suspense eta iruzurrez betetako istorioa da; euskaldunik unibertsalenetako baten, Pio Barojaren, narrazio bikainak dakarzkigu gogora.
|
|
|
filosofiak. Izakiaren izaeraz gogoeta egin nahi duten letra etzanez idatzitako lerrokada ugariek gehiegi mantsotzen
|
dute
eleberriaren erritmoa. Hala ere, gure ustez Beñaten bizi bidai honen osagaiak (intriga, sexua, filosofia...) daude testuak izan duen harrera onaren oinarrian.
|
|
2009
|
|
|
Hiltzera doala-eta emakumeak alabari idazten dizkion gutunek osatzen
|
dute
eleberria. Eta minbiziak hilko duen arren, azken urteetan bizitzea egokitu zaizkion itoaldiek xahutu dizkiote indarrak emakumeari.
|
|
|
Bilboko Indautxu auzoan bizi den hogeita gutxi urteko gizonezko baten gorabeherek osatzen
|
dute
eleberriaren mamia. Irasizabalek kontagai dituen iragan gertuko istorio horien protagonistak ez du etorkizun argirik lanari dagokionez, eta bizitzako beste arloetan ere antzera dabil.
|
|
2010
|
|
|
Edizio laburragoa KatalunianLiburua katalanez irakurri nahi dutenek zertxobait gehiago itxaron
|
dute
eleberria osorik irakurri ahal izateko. Inprentan egindako hutsegite baten ondorioz, azken bi kapituluen faltan kaleratu dituzte 30.000 ale katalanez.
|
|
2011
|
|
|
Horrela zaudenean ez duzu gutun bat idaztea beste irtenbiderik, eta hori da nik egin dudana. Askok esaten
|
dute
eleberri bakoitzean maitasun gutun bat ezkutatzen dela. Ni ados nago horrekin.
|
|
|
gola sartu, gailurra zapaldu, orgasmoa. Lauraren eta Mirenen arteko besarkadak eta euskal koadernoaren helarazteak burutuko
|
dute
eleberria.
|
|
2014
|
|
|
Lehenengo orrialdeetako Ola ausartak, Etxe isilak, Elenak, Ezekielek& garapenik ba al
|
dute
eleberrian zehar. Ekintzak gidatzen dituen arazoak eta norberaren eta ingurukoen ekintzek ba al dute eraginik pertsonaiengan?
|
|
2018
|
|
|
egoera sozioekonomikoa, ohitura eta tradizio kultural eta erlijiosoak... Behe Erdi Aroko azken mementoetako gizartearen funtzionamendua ageri da liburuan, Osantzaren, 20 urte inguruko emakume gazte bizkorraren, perspektibatik.Hainbat hari narratibok zeharkatzen
|
dute
eleberria: Osantza Aranguren protagonistaren eta Tabirako alkate Martin Arteagaren arteko harremana da bat; Nafarroako konkista eta haren aurkako erresistentziaren antolaketarena beste bat; Funesko Petrik XII. mendean egin zuen Iruñeko Biblia ilustratu heretikoaren, eta Arteaga eta Aranguren familien?
|
|
|
«Bere abesti gustukoena da Le temps de cerices». Euskaraz gain, gaztelaniaz, katalanez eta galegoz ere argitaratu
|
dute
eleberri grafikoa. Belatz:
|
|
2019
|
|
|
Guda Zibilaren memoriak nahiz bikote harremanen" gudutasunak" garrantzia handia
|
dute
eleberriko maila sinbolikoan. Euskal nortasuna edo identitatea nekez bana daiteke XX. mendeko gertaera historiko garrantzitsu biren itzaletik, Amaia Gabantxok (Martutenez ziharduelarik) adierazi duen moduan, egileak maiztutako maitasun harremanez bezainbeste baitihardu euskal identitatearen eraikuntzan gertaera historikoek izaniko eraginaz49 Bi eleberriek partekatu egiten dute asmo bera:
|
|
|
Zenbait ikaslek bikain harrapatuko dute ironia, besteek ordea, ez. Ez badute ironikoki ari dela ulertzen, ez
|
dute
eleberria ulertuko eta ondorioz, aspergarria suertatzeaz gain, ez dute maitatuko. Atal hau prestatzeko, irakasleak" Beste Gerrako kronikak.
|
|
|
• Zein efektu sortzen
|
dute
eleberria irakurtzerakoan?
|
|
|
Ondorioz, ikusten dugu ideiarik garrantzitsuenak zeharka esaten zaizkigula eleberrian, Hanbreko jubilatuekin izandako elkarrizketa bati esker, Floraren desleialtasunari aurre egiteko emaztea erail lukeela ondorioztatzen du; eta koadro honek bere emaztea nola hilko duen iradokitzen dio. Beraz, berriro ere artelanek harreman zuzena
|
dute
eleberriko trama eta pertsonaiekin.
|
|
|
Hemen, abesti konkretu bati buruz barik, fadoei buruz hitz egingo dugu. Izan ere, fadoek garrantzia berezia
|
dute
eleberrian, fadoa baita Floraren maitalea nor den jakiten laguntzen dion pista bat. Hasiera batean, goizetan dutxapean fado bat abesten hasten da," o amor, o meu amor".
|
|
|
Aldiz, Jon Juaristik eleberria" endredo nobela komiko" tzat aurkeztu zuen zenbait ezaugarri poliziakoren ezaugarriekin batera ehundua. Gure ustez, bi adituek adierazten
|
dute
eleberri honetako genero sailkapenari buruzko hirukia: batetik, intriga poliziakoa du, krimen baten aitormena den aldetik; bestetik, aitorleak egiak erdizka esaten dituenez, bere hitzen bidez jakin behar dugu gertaeren berri, eta haren psikologiaren berezitasunetan sartzera behartzen gaitu; eta, azkenik, kontalariaren erregistroak ezaugarri parodiko nabariak ditu, beraz, gertaeren dramatikotasuna ironiak filtraturik helarazten zaigu.
|
|
|
Esaterako, ondo jakina da emakumeek atxikimendu handia dietela txikitako oroitzapenei; horren erakusgarri da emakumeen literatura; oro har, haurtzaroak bigarren mailako tokia izan ohi du gizonen autobiografietan; emakumeak, berriz, lehenbiziko urteak baino ez dituzte kontatzen askotan, eta horixe
|
dute
eleberrietarako, ipuinetarako gairik printzipalena. Bere bizitza emakumezko lagun bati edo gizonezko maitale bati kontatzen ari zaion emakumeak honela ekiten die istorioei, ia beti:
|
|
|
24 Ian Hunter (2013) bezalako autoreek adierazi
|
dute
eleberri hori gure gizartean nagusitu den kapitalismo berantiarra aztertzeko ezin baliagarriagoa dela.
|
|
|
“Emakume intelektuala beti ahalegintzen da gizon portatzen” idatzi omen zuen Rousseauk. “Idazle onak, egiaz, gizona izan nahi luke”, utzi digu Katixa Agirrek Amek ez
|
dute
eleberrian. Chelsea Quinn Yarbro nobelagilearen hitzak jasotzen ditu Joanna Russek Nola ezabatu emakumeen idazketa liburuan:
|
|
2020
|
|
|
Lardizabalek eta Albenizek ikusia
|
dute
eleberrian oinarritutako filma. «Polita iruditu zitzaidan, barre pixka bat egin nuen.
|
|
|
Agerikoa da idazlea bizitoki zuen ingurunean inspiratu zela, baina errealitate hori islatzeko interesa baino, espazio horrek ematen dizkion aukeretan suma daiteke Durkheim eta Riemmes eraikitzeko hautua. Izan ere, kantoiek garrantzi berezia
|
dute
eleberri honetan, geografiaren mugek eta lurralde banaketek eragiten dituzten politika aldaketak agerian geratzen baitira. Durkheim eta Riemmesek ordezkatzen dituzten bi kantoiak epai moralen erlatibotasunaren sinbolo dira (Hernandez Abaitua 2008:
|
|
|
Ezin saihestuzko heriotzaraino korrika ibiltzen dituen ehun metroek bilakatzen dute Konstituzio plaza eleberriko espazio esanguratsuena. Sakrifizioaren eta erailketaren ideiak Konstituzio plazak iraganean izandako funtzioarekin harremantzen
|
dute
eleberria: zezen plazarekin (Saizarbitoria 1980:
|
|
2021
|
|
|
Kontra eredu horietarik bat aurkeztekotan, Karaïbetakoa aipa daiteke. Edouard Glissant (35), Raphaël Confiant (36) eta Patrick Chamoiseau (37) idazleek" Antilles" (Haiti, Guadeloupe, Martinique, Guyanne) eskualdeko historia kultural alternatiboa landu
|
dute
eleberri eta saiakera batzuen bitartez. Lettres créoles (1999) (38) deitu liburuan Antilles tako literaturaren kontra historia (XVII XX) bat idatzi dute, hango idazki hatzak eta puskak oinarritzat hartuz.
|
|
|
Hala bada, bere aita, ama eta anai arrebak dira protagonista, baina baita familiako lagunak, auzokideak, maitaleak eta militantzia kideak ere, sendiaren esanahiari ulerkera zabala emanez: finean, haurtzaroan eta gaztaroan inguruan izan zituen pertsonen istorioek josten
|
dute
eleberria, hizkuntzak memoriara ekartzen dituen esamolde zein esaldi gogoangarriak akuilu gisa erabilita.
|
|
|
Bost kidek osatu
|
dute
eleberriak saritzeko epaimahaia: Felipe Juaristik, Jon Martin Etxebestek, Jon Kortazarrek, Arantxa Urretabizkaiak eta Joxe Mari Iturraldek.
|
|
|
Irati Goikoetxeak, Andraizea lanaren ondoren, Igartza saria jasota osatu du Herriak ez du barkatuko eleberria. Anaia Ekaitzek Isaias Carrascoren hilketa gaitzesteko kantatu zuen bertso batek eta aitari bideratutako eskaintzak hasten
|
dute
eleberria. Liburua ixteko, Huntza taldearen aipu batek gizartearen ertzen aldarrikapena egiten du, gizartean izan den bazterkeriari aipamena eginez.
|
|
|
Gabriel García Marquezen Cien años de soledad eleberriaren amaiera da goiko elkarrizketa. Esaten
|
dute
eleberri batek izandako bukaera onena dela, eta nork daki ez ote den bizitzeko falta zaigunaren hasiera. Izan ere, esaten dute ezer ez dela berdina izango.
|
|
2022
|
|
|
Oin bat etorkizunean. Aurreko Amek ez
|
dute
eleberria bezala, Elkar argitaletxearekin kaleratu du hori ere, eta, aurreko lan hura bezala, generoen artean dabil joan etorrian oraingoa ere.
|
|
|
Ez asko. 34ko iraultzak, RIPek eta Maritxu Kajoik merezi
|
dute
eleberri bana. Gurean, letragintzari dagokionez, lan handiagoa egin da musikaren alorretik.
|
|
|
Beste batzuei gehiago kostatzen zitzaien, baina hainbat hobetu dira, beste liburu mota batzuk irakurri dituzte, beste istorio, estilo eta egitura batzuk hartzeko aukera izan dute. Hamalau urtekoek, batez ere narratiba irakurtzen
|
dute
eleberriak, ipuinak eta poesia pixka bateta hamaseikoek bide bera jarraitu dute baina testu konplexuagoei ekinez. Batxilergoko Literatura Unibertsala gaian antzerki lanak ere irakurri ditugu, poesia gehiago eta baita saio lanen bat ere.
|
|
|
Iritzi hauen harira argiago ikusten
|
dute
eleberrian azaltzen den aldaketa bortitza metafora bezala ulertu behar dela, aldaketa bortitzaren metafora legez edo senideen ohitura eta gizarteko jokaera guztiz iraultzen duen benetako barne izaeraren desestaltze baten adierazle moduan. Aurreko ikasturteetan Gregorioren isolatzea IHES aren ondorioz pairatutako isolamenduarekin erkatzen zen, edo bere homosexualitatea agerian jartzen zutenek jasandako mesprezuarekin.
|
|
2023
|
|
|
Katixa Agirrek Amek ez
|
dute
eleberriaren sustapen bira egin behar zuen AEBetan, baina herrialdean sartzea ukatu diote, ESTA baimena lortzeko online eskaera bete duenean. Twitter bidez eman du idazleak bere egoeraren berri, eta azaldu du Gobernuak ez diola arrazoirik eman.
|
|
|
Alargun geratu berri den emakume heldu batek egindako barne eta kanpo bidaia kontatuko du Mitxelenak bere lanean. Sentimenduek pisu handia izango
|
dute
eleberrian, eta horietako zenbait azaleratuko dira: poza, haserrea, tristura, lotsa, errua...
|
|
|
Berdin gertatzen da liburuekin, errealitate berriak esploratzen laguntzen digutela. Ezagutzen dugunaren eta ezagutzear gaudenaren arteko espazioa betetzen
|
dute
eleberriek. Erdian dagoen arrakala horrek elikatzen du irudimen literarioa».
|