|
2001
|
|
|
Beraz, bizi dugun gatazka politiko latz honetan, unionistek EAEko botere politikoa eskuratzeko egokiera ikusten dutenean, euskara arma politiko egokia da abertzaletasunaren kontra egiteko. Animaliek gernuarekin markatzen
|
dute
beren lurraldea, alderdi estatalistak euskararen inposizioaren beldurra, besteak beste, usatzen ari dira beren alorra markatzeko. Euskal gizarte plural honensektore batzuetan euskararen normalizazioaren kontrako jarrera argiak daude, sustrai historiko sakonak dituztenak, eta hori baliatzen ari dira abertzaletasuna ahultzeko.
|
|
2002
|
|
|
Bigarrenarazoa, bestalde, parte hartzen duten subjektuetan datza: Hego Euskal Herrikolurraldeen kasuan, subjektuak argi eta garbi definituta daude, lurraldea EAEko etaNafarroa Garaiko erkidegoei eta udalerriei baitagokie; aitzitik, jakina denez, Zuberoak, Nafarroa Behereak eta Lapurdik ez
|
dute
beren lurraldea oso osorik etaesklusiboki hartzen duen egitura politikorik.
|
|
|
Xedapenak 1987ko Europar Batasuneko Zuzentarau bat jasotzen du gure ordenamenduan. Zuzentarau horren arabera, estatu kideek debekatu egin behar
|
dute
beren lurraldeetan elikaduraz kanpoko edozein produktu fabrikatzea eta merkaturatzea, produktu hori jangarria balitz bezala, eta itxura engainagarria duenez, nahasmendua eta kontsumitzailearentzat arriskutsua izan daitekeena. Orain arte, gure eskubideak horrelako prebentzio jokaerak soilik aurreikusi zituen haurrak helburu zituzten produktu talde jakin batentzat, hau da, jostailuentzat, haurrek erabiltzeko tresnentzat eta txantxa produktuentzat.
|
|
2006
|
|
|
AEBn argi dute beren herrialdean merkaturatzen diren atzerriko elikagai guztiek aplikatu beharreko araudia betetzen duen etiketa eraman behar dutela. Bestela, Estatu Batuetako agintariek debekatu egingo
|
dute
beren lurraldean sartzea. Oro har, etiketatzearen eta elikagaien segurtasunaren gaia Food and Drug Administration (FDA, ingelesezko sigletan) erakundearen kontrolpean dago, AEBetan merkaturatzen diren elikagaien %80aren arduraduna baita.
|
|
2008
|
|
|
Gaur egungo araudiak hezeguneetan berunez ehizatzea baino ez du galarazten, “hori baita urtean 30.000 eta 50.000 hegazti inguru pozoitzearen eragilea”. Beste herrialde batzuek, hala nola Herbehereek eta Danimarkak, debekatu egin
|
dute
beren lurralde osoan berunezko kartutxoak erabiltzea. WWF/ Adenak desjabetzen duen beste mito bat lurren desjabetzea da.
|
|
|
Hirigintzaren arazoa Greenpeaceren arabera, hirigintza da oraindik ere gure kostetako arazorik handiena. “Udal askok ahalegin handia egin
|
dute
beren lurraldeko zatirik handiena lurzoru urbanizagarri bihurtzeko —naturgune babestuak barne—, beren kutxak betetzeko hiri bizigarriak eraikitzeaz kezkatu gabe”, esan du azterlanak. Epaitegietako hirigintza ustelkeriako 67 kasuek, tartean 527 izanik, eta horietatik 180 kargu publikoak dira, 2008an kontabilizatuak, agerian uzten dute “gardentasunik eta kudeaketa egokirik ezaren hedadura eta larritasuna”, erantsi du.
|
|
2009
|
|
|
240 hizkuntza egotea erabateko aldaketa da, eta hasi dira politika espezifikoak aplikatzen. Esate baterako, Bartzelonako metroan, ibili berri zaretenok denetik entzungo zenuten, adibidez iragarki guztiak zazpi edo zortzi hizkuntzatan, besteak beste arabiera, kurdua, etab. Zerbitzu publikoak hainbat hizkuntzatan ematen dira, eta udalerri katalan batzuek, adibidez, amazighta hizkuntza ofizial izendatu
|
dute
beren lurraldeetan.
|
|
|
Greenpeacek egindako txosten baten arabera, Espainiako itsasertzak" jasan du, azken urteotan, epe laburrera onura besterik bilatu ez duen eta milaka etxebizitza huts utzi dizkigun industria baten eraikuntza bortitza, eta beste latitude batzuetan destino berriak bilatzen dituen turismo apetatsu eta aldakorraren mende". Erakunde horrek nabarmentzen duenez, Espainiako kostaldeko udal askok ahalegin handia egin
|
dute
beren lurraldeko zatirik handiena lurzoru urbanizagarri bihurtzeko naturgune babestuak barne, bizitzeko moduko hiriak eraikitzeaz arduratu gabe beren kutxak betetzeko. " Autonomia erkidegoek —txostenak dioenez—, udalaren hirigintza planak onartzearen ardura dutenek, nekez jartzen dituzte oztopoak iristen zaizkien proposamen iraungaitzei".
|
|
2010
|
|
|
Indiako beste etnia gutxitu batzuek, gainera, Telanganan sortutako eztabaida baliatu
|
dute
beren lurraldeentzat estatu bereiziak eskatzeko, Gorkhaland eta Maharashtra eskualdeetan kasu. 1956 urtean India 28 estatutan banatua gelditu zen; hizkuntza irizpideak kontuan hartuta egin zuten banaketa.
|
|
2011
|
|
|
Kalitate Moduluari dagokionez, bloke honetan esne industriek beraiek baimendutako laborategietan egiten dituzten esne analisien emaitzak erregistratuko dira. Horrela, produktoreek, prestatzaileek eta administrazioak berehala jakin ahal izango
|
dute
beren lurraldeko esne produkzioan edozein irregulartasunen berri, eta horrek egoera horri azkar aurre egiteko aukera ematen du, kontsumitzaileen segurtasuna hobetzeko. Komunikazioak LETRA Q duen web plataformaren bidez egiten dira.
|
|
2013
|
|
|
Autonomia erkidegoek erabakitzen
|
dute
beren lurraldeko ziurtagirien inguruan.
|
|
2016
|
|
|
Grazalema, Cadizen, eta Ordes Viñamala, Huescan. Gaur egun, autonomia erkidego guztiek gutxienez bat
|
dute
beren lurraldean. 2 Estatu Batuak Espainia, Estatu Batuak eta Mexiko dira munduko biosfera erreserba gehien dituzten herrialdeen zerrendako lehenak.
|
|
2017
|
|
|
7 Gallocantako urmaela (Zaragoza eta Teruel) Gallocantako aintzirak bi ikuskizun natural ditu, udazkenean batez ere. Ilunabarra ikusgarriez gain, azarotik aurrera, 200.000 kurrilu inguru hegan egiten
|
dute
beren lurraldetik Afrikarantz, Eskandinaviako lur hotzetako hotzetik ihesi. Hegaztiak maite dituztenentzako gozagarri bat, bideo honetan ikus daitekeen bezala:
|
|
|
Kasu honetan Danimarka barneko alemandun gutxiengoak eta Alemaniako danieradunek diglosia pairatzen
|
dute
beren lurraldean, baina mugaz bestaldean hizkuntza guztiz normalizatuta dute. Honela gutxiengo hauek beren lurraldean oinarrizko funtzioak beteta ikusten ez badituzte ere, ez dute arriskurik beren mintzaira desprestigiatzeko eta gutxiesteko (suntsipenaren ataria), ondoko lurraldean hizkuntza osoa bezala (AB) ikusten dutelako, funtzio guztiak betetzen dituena alegia.
|
|
2018
|
|
|
Lurraldetasuna funtsezkoa da, beraz, identitate bat bizirik mantendu nahi bada. Nazioen identitatea dator ingurune natural eta kulturaletik, eta horretarako, nazioek behar
|
dute
beren lurraldearen gaineko burujabetza politikoa, burujabetzak ematen duelako ahalmena nazio identitatea babesteko eta lantzeko.19
|
|
|
[...] Lurraldetasuna funtsezkoa da, beraz, identitate bat bizirik mantendu nahi bada. Nazioen identitatea dator ingurune natural eta kulturaletik, eta horretarako, nazioek behar
|
dute
beren lurraldearen gaineko burujabetza politikoa, burujabetzak ematen duelako ahalmena nazio identitatea babesteko eta lantzeko.
|
|
|
Euskaraz kantatzea ezin dela exigentzia politiko bat izan, erdal hiztunekiko abegi berbera merezi dutela, ezin dela militantziagatik euskaraz sortu ezta euskaltzale izan ere. Normalizazioa eskatzen
|
dute
beren lurraldearen zati handi batean ofiziala ere ez den hizkuntza batentzat, eskubidez gabetua den euskararentzat. Ez dute, berriz, hain argi erantzun gura zergatik kantatzen duten euskaraz.
|
|
2021
|
|
|
Garai horretan, komunitate zientifiko eta medikoak jarraibideak aldatu, neurriak zuzendu eta gomendioak aldatu dituzte. Eta herrialde bakoitzeko osasun arduradunek gauza bera egin
|
dute
beren lurraldeetan. 19 koidaren aurkako borrokak aurrera egin ahala, hasierako teoriak suntsitu dituzten datu berriak agertu dira, eta, aldi berean, berriak eraikitzen lagundu dute.
|
|
|
Euskaldunen artean oso zabaldua dagoen zaletasuna da eskia, baina aurten milaka eskiatzaile etxean gelditu behar izan dira. Hala, itxiera perimetralaren ondorioz, nafarrek soilik izan
|
dute
beraien lurraldean eskiatzeko aukera.
|
|
2023
|
|
|
Baltikoko hiru herrialdeen gisara, Sobietar Batasunarekin izandako loturak batzen ditu Ukraina, Georgia eta Moldavia, baina baita arazo batek ere: ez
|
dute
beren lurralde osoa kontrolatzen. Ukrainan, konparazio batera, Errusiaren esku daude Krimeako penintsula eta Zaporizhia, Kherson, Donetsk eta Luhansk eskualdeak, guztiz edo partez.
|
|
|
Gaiaren inguruan adierazgarria da Ekonomia Ituna onartzen duen maiatzaren 23ko 12/ 2002 Legearen eranskineko 1 artikulua: " 1 Lurralde historikoetako erakunde eskudunek beren tributu araubidea mantendu, ezarri eta arautu ahal izango
|
dute
beren lurraldean. 2 Lurralde historikoetako tributu sistema osatzen duten zergak ordainaraztea, kudeatzea, likidatzea, ikuskatzea, berrikustea eta biltzea foru aldundiei dagokie.
|