|
2008
|
|
|
7.> Euskarak eta erromantzeak, batak nahiz besteak zabaldu egin
|
dute
bere lexi ko trinkoa, batak bestetik hainbat hitz hartuz. Azken urte hauetan euskara erroman tze lexikoari buruz eginiko lanek bultzada nabarmena ezagutu dute, orain arte egini ko ikerketak metodologiaren aldetik azken batean aberastuz:
|
|
|
Ipuin konta saioaren bigarren fasea garapena da eta ipuinek osatzen
|
dute
bere muina. Hala ere, beste baliabide elementu batzuk agertzen dira, hemen ere, bai ipuinetan eta bai ipuinetik ipuinera doan ekoizpenean.
|
|
|
Lagun askok, eta lagun ugari horiek osaturiko multzoak, eratzen du lagun taldea. Azkuegandik hasita argi egon izan da hori, eta oraingo hiztegiek ere ongi adierazten
|
dute
bere aparteko izaera. Baita hitz elkarketaz azken hogei urtean eginiko azterlanek ere (Zalbide 1987,
|
|
|
En realidad sería muy facil dicha labor, pues podrían suprimirse las definiciones de las palabras castellanas que no tienen equivalencia en vascuence»67 Ohar horretan antzematen da Azkuek Akademia barruan bere irizpideak ezarri nahiko zituela, seguruenik sabindarren kontra, neologismoak hautatzeko. Dena dela, Urkixoren azken hitzek erakusten
|
dute
berak (Urkixok) ez zuela interes berezirik hiztegi moderno bat egiteko, soilik euskal hitz tradizionaldun hiztegia egitearekin konformatzen baitzen. Horren aurrean, Azkuek erdal hitz guztientzat aurkitu edo sortu nahi zuen euskal ordain bana, euskarari bizitzako arlo guztietan eman nahi baitzion erabiltzeko aukera.
|
|
|
89 «Horren aitormen espresurik ez badugu ere pentsatzekoa da, orobat, pozak zoratzen ez dela atera Azkue Hendaiatik. Bi gauza hauek kezkatzen
|
dute
bera; a) Euskaltzaleek ere botoa eman ahal izango dutela hurrengo urtean (zein euskaltzalek ordea, eta zenbatek?
|
|
2010
|
|
|
Hainbat dekretuk eta aginduk zehaztu izan
|
dute
bertako eskola curriculuma, mende laurden honetan. Curriculumaren zati bat Estatuak ezartzen du, eta gainerakoa Eusko Jaurlaritzak.
|
|
|
Euskararen Gaitasun Agiria 1982an sortu zuen Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak136. Euskaltzaindiaren D titulua? esan ohi zitzaion euskara agiriaren oinordeko gisa sortu zuen137 Erreferentziazkoa da EGA, harrez gero, euskara agiri guztietan138 EAEn eta Nafarroan parez pare bideratzen
|
dute
bertako Hezkuntza Sailek EGA, nork bere eskumen esparruan. Iparraldean Euskaltzaindiak bideratzen du, aspaldidanik, EGAren pareko agiria.
|
|
|
EAEko ikastetxe guztiek
|
dute
bertan sartzeko aukera, hartarako baldintza oinarrizko batzuk betez gero. Beraiek erabakitzen dute ordea, beti ere, ULIBARRIn partehartu ala ez.
|
|
|
Gauza askotan motz gelditzen dira oinarri legeak, jakina. Zer hobetua asko izaten
|
dute
beren baitan. Hori bezain egia da, ordea, han hemengo konstituzioek eta hainbat oinarri legek konpromisozko izaera horretan dutela beren oinarri sendoena, batetik, eta desideratum horietara begira jartzen dutela gizartea, bestetik:
|
|
2012
|
|
|
Ikusi dugunez, Arestik garai bakoitzean itzulitako obrek eragin nabarmena izan
|
dute
bere sorkuntzazko lanetan, Miranderekin gertatzen zen bezalatsu. Eragin hori, gainera, bi noranzkotan gertatzen da:
|
|
|
Mitxelenaren uste iritziek, eta goiko pasartea bera da horren lekuko?, beraz, garbi adierazten
|
dute
bera ez datorrela bat, uste kontsolagarri, horrekin, justu bestelakoa dela bere iritzia:
|
|
|
Aurpegi berrizaleagoa duen euskal irakurle ikasiago eta landuxeago honen saila, Mitxelenaren arabera, txikia izan arren, gero eta handiagoa157 da. Alabaina, bai irakurle, ezjakinagoek?, bai, saiatuagoek?, denek
|
dute
bere gustuen araberako testuak euskaraz aurkitzeko eskubidea, eta hori Egan aldizkariak ere bermatu behar du:
|
|
|
Hain daude axalean, Liburu Santuko esaerek, pasarteek, irudiek nahiz bertako adierazteko moldeek maiz zipriztintzen
|
dute
bere diskurtsoa:
|
|
|
3) Beraz, Mitxelenaren aipuek ez
|
dute
bere erudizio izugarria erakustea helburu; norentzakoari keinu bat egiteko balio dute, ironiarekin eta umorearekin zipriztindutako jolas intertestuala eraginez. Norentzakoari esnatzeko, eta lozorroan ez egoteko keinua egingo dio.
|
|
|
Gu ez gara horren jorran ariko. Baina hainbat autorek aitortu
|
dute
bere prosa eredu egokiaren aitzindaritzat2.
|
|
2016
|
|
|
Ez dira jendearen alderdi goragarriak bilatzen, goraipatzen, baizik eta errazkeriak. Arrakasta itzela izaten
|
dute
bere antzerkiek. Antzerki komikoak dira, komediak.
|
|
2019
|
|
|
Une batean, badirudi oztopo nagusia argi eta garbi planteatzen duela: ez ote
|
dute
bera ere komunistatzat salatuko. Mitxelena kategoria handiko gizona da zinez, mila eta bat borrokatan zaildutakoa.
|
|
|
Euskarak batasunaren markak erraietan dauzka, euskalkien desberdintasunak gora-behera. Euskalkiak geroago etorriak dira eta euskararen batasun hori ez
|
dute
bere funtsean eta muinean ezabatu, gainetik estali edo pixka bat ezkutatu badute ere. orduan, euskara batua egitean egin nahi dena zera da, hots: guztion muin hori aintzat hartu, argi osotan ipini, eta muin horretan finkaturik euskaldun guztien hizkera batua moldatu.
|
|
2021
|
|
|
Aztergai ditugun atzizkiok kanpo argumentua xurgatzen dute, dela ‘agentea’, dela ‘esperimentatzailea’: (x (y aditzoina)), (x (aditzoina)) egituretan, x kanpo argumentua, egituran kanpoan dagoena xurgatzen dute, hartzen
|
dute
bere gain le nahiz tzaile atzizkiek. Ikus dezagun polikiago zer esan nahi duen kanpo argumentua xurgatzeak.
|
|
|
Postposizio horiek perpaus nominalizatua gobernatzen dutenean helburuzko perpausak eratzen dira —edo zertarako osagarriak, ko atzizkiaren kasuan—, baina izen sintagma arrunta gobernatuz ere erabil daitezke, genitiboari erantsita zenbaitetan, zentzu zabaleko helburuarekin zerikusia duten sintagmak eratuz (etxerako, zuretzat, diruagatik...). Postposizio sintagmak dira denak, baina batzuetan perpausa
|
dute
bere gobernuaren pean, perpaus nominalizatua — [PS[ (etxera lehenbailehen iriste) a] gatik] —, eta besteetan ohiko izen sintagma — [PS[ (sari) a] gatik] —.
|
|
|
Adjektiboak oso normalak dira harridurazko esapideetan. Hain zuzen, harridurazko esapide hauetan
|
dute
bere lekua berez galdetzaile (ikus 17 kapitulua) diren zenbait elementuk ere, zein, ze, zer, nolako (zelako): Zein polita zegoen (Anabitarte); Zein polita den (Agirre); Zein ederra zaren (Mendiburu); Zein ederra, garbia...
|
|
2022
|
|
|
Dena dela, amodiozko ezkontza franko gauza berria dugu mendebaldeko mun du kristau edo kristau ondokoan, handikien artean oraindik ez arrunta, eta gehiengotik urrun dago mundu zabalean. Beste kulturetan, ezkongaien bi familiek oraindik antolatzen
|
dute
beren artean; haatik, batzuei lana korapilatzen ari zaie neskak eskolatzen diren arau.
|