|
2000
|
|
|
Infernua
|
dute
bere.
|
|
|
D, ailleurs, bi gauza argituko dizkizut: lehenik, Rakelen gelakideek ez
|
dute
bera net gogoko, buruiritzia egiten zaie, eta bitxitzat dute taldean ibili gura ez izatea, ez baldin bada atzoko lagunarekin geratu delako ze, antza, amesgaiztoetan lagunaren izentzat hartu duten zeurea ahoskatu ei du behin baino gehiagotan; bigarrenik, jakizu bihar Boston aldera abiatzekoak garela eta, horretara, bihar handik deituko dizut. Desolé, sentitzen dut.
|
|
2001
|
|
|
Argitasun huts horiek, ordea, mamiaren pare, teoriaren hezurrak behar dituzte zutik egongo badira. Teoriak, noski, iragankorrak dira, ez
|
dute
bere hartan irauten. Baina izen hori merezi duen edozein teoriak esan dezake bere buruaz besteak esan zuena:
|
|
2002
|
|
|
Zirriki zarraka ari gara prestatzen gure ikasleak, maizegi hain beharrezkoa den material egokiaren ordez gure borondate ona besterik jartzen ez dugula. Benetan bitxia herri hau, zeren unibertsitateko materiala landu duten batzuek ez
|
dute
bere bizian eskolarik eman, eta, batzuetan, beldur naiz, unibertsitate bat zer den ikusi ere ez. Horretan ere, nonbait, aski bereziak gara.
|
|
2003
|
|
|
Sartu da Idoia. Ume guztien begiradek bat egin
|
dute
bere gainean. Maisua gela erdian dago, mahats mordo bana belarrietan eta masailak gorriz margotuta.
|
|
|
Mundu honetan guztiek
|
dute
bere gurutzea, eta, bere egoera edozein delarik ere, pazientzia eta umiltasunez. Kristok egin zuen bezala, eramaten jakin behar da.
|
|
|
Zorroztasun moral horrek eramango zuen, baita ere, Erregimen Zaharraren amaieran hain bizia izango zen dantzei buruzko polemikaren piztaile nagusietako bat izatera. Idazlanei dagokionez, erlijio gaietakoak dira denak ere, eta hizkuntzalari guztiek gogotik txalotu izan
|
dute
bere estilo fineko euskara.
|
|
2005
|
|
|
11 Pertsona guztiek
|
dute
bere etxeetatik edo lurretatik kanporatuak ez izateko eskubidea, horren atzean Ingurumenari eragiten dioten xedeak badaude, edo Ingurumenari eragiten dioten erabaki edo ekintzen ondorioz; eskubide honetan salbuespena izango dira larrialdiak edo gizarte osoaren onurarako diren helburu baztertezinak, horiek beste inola lortzerik ez badago. Pertsona guztiek dute bere kanporatzeari dagozkion erabakietan modu eraginkorrean parte hartzeko eta horren inguruan negoziatzeko, eta eskubidea dute, halaber, kanporatuak izanez gero, kendutakoa ahalik eta lasterren itzul diezaieten, ordain bat eman diezaieten eta/ edo egoitza edo behar adina lur egoki eman diezaieten.
|
|
|
11 Pertsona guztiek dute bere etxeetatik edo lurretatik kanporatuak ez izateko eskubidea, horren atzean Ingurumenari eragiten dioten xedeak badaude, edo Ingurumenari eragiten dioten erabaki edo ekintzen ondorioz; eskubide honetan salbuespena izango dira larrialdiak edo gizarte osoaren onurarako diren helburu baztertezinak, horiek beste inola lortzerik ez badago. Pertsona guztiek
|
dute
bere kanporatzeari dagozkion erabakietan modu eraginkorrean parte hartzeko eta horren inguruan negoziatzeko, eta eskubidea dute, halaber, kanporatuak izanez gero, kendutakoa ahalik eta lasterren itzul diezaieten, ordain bat eman diezaieten eta/ edo egoitza edo behar adina lur egoki eman diezaieten.
|
|
|
14 Herri indigenek eskubidea
|
dute
bere lurrak, lurraldeak eta natur baliabideak kontrolatzeko eta bere bizimodu tradizionalari eusteko. Honen barnean dago bere biziraupenerako baliabideak gozatzeko uneko segurtasunerako eskubidea.
|
|
|
Honen barnean dago bere biziraupenerako baliabideak gozatzeko uneko segurtasunerako eskubidea. Herri indigenek eskubidea
|
dute
bere lurraldearen, lurra, airea, ura, itsasoko izotza, basa bizitza eta beste baliabide batzuk barne suntsipena edo degradazioa ekar dezakeen ekintza edo jokabide mota ororen aurrean babesteko.
|
|
2006
|
|
|
–Gauza guztiek
|
dute
bere gisako aldia eta denbora. Hala maitasunak nola heriotzak.
|
|
2008
|
|
|
Beharrezkoa den guztia dago. Eta gauza guztiek
|
dute
bere lekua.
|
|
|
Katrini gorputza erori egiten zaio pixka bat, eta apur bat jausita izaten du begirada ere. Begi horiek, piztu eta irribarre egiten dutenean, aspaldian zoriontsu izandako ume bat jaurtitzen
|
dute
bere aurpegira. Memoriatik bidalitako keinu bat.
|
|
2009
|
|
|
Jainkoa, Herria, Progresoa, Demokrazia, Nazioa, Langileen Askapena, Garapena, Komunitatea... Askok irudi bat sortu
|
dute
bere barrualdean, berari jarraituz bizitzeko.
|
|
|
Zorabio idor lehorrean harrapatu du arrantzale barku tamaina oneko batek. Ekarri
|
dute
bere onera gure arrantzale gajoa, izen abizenak behinik behin gelditzen zaizkion gizajoa. Eraman dute herrira.
|
|
2010
|
|
|
Azken hori maitasun fisikoaren kantua da," horretan ez du bere garaikoen antzik", nortasuna ikusten dio Izagirrek: " Gazte izatearen freskotasuna
|
dute
bere poemek, ingenuitatea eta guzti. Indarra zeukan Lotsatik, eta nortasun nabarmena".
|
|
|
Adibidez, Humek onartzen du gure usteen erdia baino gehiago hezkuntzaren bidetik eskuratu dugula (zein garrantzitsua den hezkuntza!); eta lekukotasuna hezkuntza prozesuan baliabide nagusia da. Humeren hitz hauek ondo laburbiltzen
|
dute
beraren ikuspegia:
|
|
2011
|
|
|
Bikotekide asko izaten ditu, baina gutxik irauten
|
dute
bere ondoan.
|
|
|
Zeintzuk dira benetan euskaltasunaren eta abertzaletasunaren funtsari eusten diotenak?"... Batzuek uste
|
dute
berak, eta beste batzuek esango dizute ezetz.
|
|
|
Gizarte industrialaren garapena ondokoan oinarritu da: sortu diren egiturak eskala globaleko beharrizanak asetzeko sortu dira, eta modu zentralizatuan produzitu dira elikagaiak, energia eta ondasunak (zentralizazio mugimenduekin norbanakoek galdu egin ohi
|
dute
bere destinoaren gaineko kontrola). Era horretara, giza premiak asetzeko intentzioz gizarte teknologikoki aurreratuek askoz inpaktu ekologiko handiagoa eragiten dute lehenagoko gizarteekin alderatuz gero.
|
|
2012
|
|
|
Inasek seme gaztearen inguruko pentsamendua eduki du buruan erretiratuen elkartea utzi dutenetik afaria bukatu arte, eta geroxeago ere bai; aitaginarrebak alabari esandako hitzek atera
|
dute
bere burutazioetatik, komunera bidean haren logelaren aurretik pasatzerakoan.
|
|
|
Isilik geratu da, begira. Poztasunezko harridura islatzen
|
dute
bere eta ondoan daukan lagunaren aurpegierek. Aitaginarrebak ez duela-eta ezer esaten, beren buruak aurkeztea erabaki du?:
|
|
|
" Eta, jakina, Udalak izango du honen berririk, eta, nola ez, Diputazioak ere bai", jarraitu zuen marmarka. Mari Tere berotu, berotzen den arren, haserrealdiek ez
|
dute
bere onetik ateratzen; ederki dauka neurria hartuta galga noiz eta noraino jarri behar dion bere buruari. Horren adierazgarri esanguratsua da bere hitz egiteko modua:
|
|
|
Kritikari batzuek. Urlia idazlearen gusturako, oso gutxi dira? ironia seinalatu izan
|
dute
bere idazkietan.
|
|
2018
|
|
|
Hasitako gauzak bukatzea. Zerbait esan nahi
|
dute
beretzat konkistatutako herrialdeen gainean ziztatutako orratzek eta orratz horiei lotutako hari gorriek. Ordena bat, taxu bat, txukundade aratz bat.
|
|
|
Bertan jabe dela erakusten
|
dute
bere mugimenduek, etorri berria izanagatik, hori dena bere eremua, bere jabetza dela, bere nahierara erabiltzeko. Freskagarri bana eskatu diote eta jateko zerbait ere inguratu du.
|
|
|
Ez dio hark gehiagorako biderik ematen. Lorea horrenbeste kilikatzen duten gaiez hizketan hasten zaio eta solaskidearen erantzun sorrek itzali egiten
|
dute
bera ere. Su bizia txingar eta errauts bihurtua.
|
|
|
Erakusleihoari begira ari da, baina kristalaren atzeko salgaiek baino, goizeko prestakuntza saioan begi distiratsuak esanek bereganatzen
|
dute
bere arreta: " Araua hausten duenak erru sentimendua baldin badauka, arinagoa da hutsa, eta erru sentimendua antzematen da, adibidez, nor bere arau haustea desenkusatzen saiatzen denean, edo aitzakia bila hasten denean.
|
|
|
Sudurrean ukiera batzuk sentitzen ditu, Esmokinen txerek lozorrotik itzarri dute nonbait, eta non nola dagoen sentitzen, konturatzen hasten da, ez baitago bere ohean ezta bakarrik ere. Bular gainean Manuren izter bat dauka, bestearen gainean du berak burua; lepoan hazi lehorraren arrastoa, baraila mugitzean sumatzen du; norbaiten sabelpean du berak esku bat, eta beste norbaiten hankek erronbo bat marrazten
|
dute
bereekin.
|
|
2019
|
|
|
Auschwitz eta Birkenauko beste batzuk ez bezala, hau ez dago elektrifikatuta. Ukatua
|
dute
bere buruaz beste egiteko aukera bera ere.
|
|
|
Erresuma Batuan jaio zen, gurasoak bengalarrak zituen. Arrakasta handiko idazlea da ingelesez (oso harrera ona izan
|
dute
bere narratiba liburuek), baina, arrakastaren aparretan, italiera ikastera deliberatu zen Florentziara joan zeneko batean. Danteren hizkuntzarekin grinatu zen Lahiri, haren hurbilekoek nekez ulertzen zuten pasio batez grinatu ere.
|
|
|
Hizkuntzek ere halaxe: ez
|
dute
beren baitan daukaten guztia sekula emango, baina badakigu guztia dagoela beren baitan, eta gure lana da handik tiraka ibiltzea beti, etsi gabe. " Ezin da!" esan ordez," ea posible den" pentsatuta...
|
|
2020
|
|
|
Zer jaun klase da horrelakoak esanez dabilena? Zertan ari da, baina?, galdetzen
|
dute
beren artean, arrazoi osoarekin, hura dena entzun zuten guztiek. Posible omen da mundua aldatzea, hori esan zuen, eta zertarako aldatu behar ote da mundua?
|
|
|
Bi hamarkadatan, gehienentzat munduko atezainik onena izan zena, ez da gaurkoa, historia bizia baizik. Hala ere, dagoen lekuan dagoela, izarra bera da, kamerak bere atzetik dabiltza, denek eman nahi diote bostekoa edo argazki bat atera nahi
|
dute
berarekin.
|
|
2021
|
|
|
Galdetu, bestela, Akteoni; Diana bere ninfekin bainatzen ari dela, hor ikusi du Akteonek. Diana laster baino laster inguratu
|
dute
bere ninfek, Akteonek ikus ez dezan, baina ez garaiz. Orduan, Dianak arkua hartu eta geziz josi du Akteon begiluzea.
|
|
|
ⳠNeregatik ere bai. ⣠Egoera berriek izaten
|
dute
bere zera... bere axkura, ezta. Kalean egoteko era berri bat ari gara bizitzen...
|
|
2022
|
|
|
Egia da gehiegi hitz egiten dudala, gehiegi hitz egiten dut baina inoiz ez psikoanalistaren aurrean, bere presentziak pentsamendua garatzea behaztopatzen dit, gainera ez zaio interesatzen, espezializatuegi dago, nik esaten dudanaren  atzean aditzen duen horretan zentraturik dago, nik jakin gabe ere dakidan horretan, eta ezer esatea ez du merezi, aurretiaz dakizunean zer esatea ez den komeni, psikoanalistaren arreta beste nonbait dagoenean, era guztietara ere, ezer ez dagoen toki batean, ez bero ez hotz egiten duen tokian, eta batzuetan lepazamarreraino egiten dut, dibanean etzanik, ezin dut eraman psikoanalista bere eguneroko kezketan babestea, egin behar dituen erosketetan eta hurrena idatzi behar duen liburuan, eta hura bere erosotasunetik atera  tzeko handiagoa denean nire desioa nire isiltasuna baino, gauez egiten ditudan ametsak kontatzen dizkiot, haiek nire ordez hitz egin dezaten, aditu hau psikoanalista jauna eta zeuk esan, askoz interesgarriagoa naiz gauez, loak ia eder egiten nau, tamaina handiko ametsak egiten ditut, ekaitzak eta enbatak amets, hil arriskuak eta kode sekretuak amets, erorketa askean amiltzen diren igogailuak, lur azpian milagarren solairuan lehertu arte, igogailuak umedade eta kakalardo mundura buruz amiltzen ezerk eusten ez diela, eta mundu horretatik ezin irten dira igogailuak amildu eran zuloa ezarian ezarian itxi egin delako, berrogei mila solairuko eraikinak iheska doan jendearen buru gainera abailtzen ari direla egiten dut amets, eta bitartean inurri itsu mordo bat eskapo doala, pasatzen diren autoei arretarik eman gabe, itsasondo abisalekin eta aldiro mozten diren telefono deiekin egin dut amets, kaixo ama, ez dut ezer aditzen, ez negar egin ama, non zaude, zure zenbakia galdu dut, ahaztu egin dut, baina esadazu, gaizki aditzen dizut, eta zergatik ezin ote dut hatzik mugitu, zergatik ezin ote dut hitzik egin, eta hau luzatu egiten da mila modutan ere, ez dute erantzuten, telefonoa hutsari joka ari da, zirkuitu elektrikoen espazio mugagabeari joka, ez dute erantzuten badakitelako neu naizela, zenbaki faltsua delako, linea okupaturik dagoelako eta dirurik ez dudalako, galdurik nago munduaren azkenean, goitik behera putzu arrokazko batera amiltzeko zorian dagoen eraikin bateko gainaldean, kaixo ama, non zabiltza, nola urrundu ahal izan naiz zugandik puntu honetaraino, nola egon ninteke zure bizitik mila kilometrora, hemendik ezin duzu nire ahotsa aditu, nola utzi ahal izan zaitut bakarrik ohe horretan, hiltzen ari zaren horretantxe, baina hobeko dut orain hitz beste egin, ez dut amets horiez gehiago hitz egin nahi, uste dut beti egin izan ditudala ametsok, ama negarrez ikusi nuenetik aitak hots egiten ez ziolako, aita laneko bidaian joana zelako bere gastu kontuak harturik, ahaztu egin nau esango zidakeen amak nire presentziaz ohartu izan balitz, ez du nigan ez zugan pentsatzen, beste emakume batekin dago, esan zezakeen amak, baina hobeko dut horretan ere ez sakondu zeren inoiz ez naiz helduko esan ez zidanaren hondora, eta joan den astean edo joan den hilabetean, ez nago seguru, hamar urte nituela egin nuen amets, nire aitaren alaba nintzela eta atsegin eman nahi niola, nik eskolan egindako marrazkiei begira zegoen, neska txiki baten marrazkiak ziren, zeru zuria eta laino urdinak, eguzki horia arraia gorriekin eta zelai berdea, eta zer da infantilago halako marrazki bat baino, non tximiniak oker ageri baitira etxeetako teilatuetan, baina aita ez zen hori pentsatzen ari, begira, esan zidan, gaizkia zeruan dago, ernamuinean dago, jaio zain dago goritu ahal izateko, paperari su emateko, eta marrazkiko zeruari begiratu nionean serpentina urdinek estalia ikusi nuen, zeru tormentatua zen, eta izarrak zurrunbiloek zeramatzaten, esne bidearen itsasbeherarekin batera, eta brastakoan zerua higitzen hasi zen, serpentina urdinez irakiten, baina gero eta gutxiago ziren urdin eta gero eta gehiago ziren beltz, sugearen odolaren beltza da, erantzun zidan aitak nik galdera egin izan banio bezala, jakingo ez banu bezala, zeru desatsegin bat milioka suge beltzezkoa, ez aita, oker zaude, zeru guztiz zuri urdina da, Mariaren soinekoa bezain, bai, egia da ...in badut besterik jakin nahi, da nire ametsak guztiz argiak direlako, sufritu egiten dut nire koherentziagatik eta biziagatik, erantzun gehiegi ematen baitizkidate, eta gainera, nolanahi ere, zer dela-eta eduki nuke psikoanalista baten premia nire hitzei pisu handiagoa emateko, gaurgero aditzen ez ditudan hitzez nardatzeko, zeren mila aldiz ere esanak ditut, ez dakit ezer, zeren nire gurasoek ezin
|
dute
bere partea egin, larrutik ordaindu behar dut eta baten batek eman du nire kontrako lekukotza, zeren psikoanalistak horretarakoxe daude hor, barkatzeko eta barkamena eskatzeko, barkatu alaba, barkatu ama, baina nik ez dakit inor barkatzen, nik ez dakit hortzak estutzen baizik, zakilak ahora sartzen dizkidatelako behin eta berriz, aitaren zakila putekin tratuan dagoelako, ez puta bakar batekin, us...
|
|
|
Eta zergatik ote da, aditzen ditudan ahotsak emakume ahotsak dira beti, gizonezkoek ez
|
dute
bere burua erakusteko beharrik, emakumeek beste inork ez dituzte auzoak esnatu nahi garrasika, haiek kitzikarazteko, horretarakoxe baitute botere hori, egiten ari zaizkiena auzoei adiarazteko, aditu nola badakidan plazerez korritzen, aditu nola niri baizik ez dion inork aditzen, haiei zakila nola zutiarazi dakien bakarra naiz hemen, eta bakarra ez banaiz, indartsuena behintzat banaiz, beroena, et...
|
|
|
Nekea, bai, munduaren pisua eta bere etsipena berdintzen dituen neke abaildua. Idazteak eta literaturak zentzu guztia galdu
|
dute
berarentzat. Munduak ez du artean Auschwitz ezagutzen, baina Adornorena aurreratzen ari zaigu Zweig:
|
|
2023
|
|
|
Bai! Hila
|
dute
bere zizpa/ zaharrekin! / Zergatik tiro eman zuten/ eta lau bala sartu?
|