2008
|
|
Donostiako Piratak festa herrikoi, euskaldun eta anitzen aldeko apustua egiten
|
dute
azken urteotan. Ekain Ormazabal (Donostia, 1984) piratetako bat da, eta beste hainbat gazterekin batera ekitaldiak antolatzen aritu da Aste Nagusian.
|
|
Jendez lepo egongo den herriko plazako giroa pil pilean jarriko dute Luhartz eta Amaiur taldeek. Durangon sorturiko taldeak 20 urte baino gehiago daramatza Euskal Herriko txokoetan zehar erromeriak eskainiz; Amaiur taldeak urte gutxiago darama taula gainean; hala ere, sekulako arrakasta lortu
|
dute
azken urteotan. Hortaz, 19:30etik aurrera dantzaleku bilakatuko da herriko enparantza; adindu zein gazteek dantza ugari egingo dute bi talde hauen erromeriarekin.
|
|
Han hamaika gazta saltoki elkartu ziren, Arabako XXIII. Gazta Txapelketan parte hartzeko. Salmentek behera egin
|
dute
azken urteotan, baina lehiaketek gero eta garrantzi handiagoa dute. «Kolore bizia eta forma fina aukeratzen ditugu txapelketarako.
|
|
Eta horregatik eskatu diete denei errespetua. Korrikalari bakoitzaren denbora behar bezala neurtzeko, txipa baliatu
|
dute
azken urteotan, eta aurten ere hala egingo dute; eta aurreko urteetan bezala, korrikalariak zenbakien kolorearen arabera irtengo dira Behobiatik. Baina aurten bada aldaketa txiki bat:
|
2009
|
|
Lo eragileen kontsumoa lasaigarriena baino askoz ere apalagoa da, zorionez. Espezialistek diotenez, emakumeen %3, 4k hipnotikoren bat hartu omen
|
dute
azken urtean, eta horietako %2k ia egunero hartzen dituzte. Lokartzeko pilulak behar dituztenak 55 urtetik gorako emakumeak izan ohi dira, eta ondotik 45 urtetik 54ra doazenak agertzen dira estatistiketan.
|
|
Eibar Gasteiz autobidearen Arabako zatiko lanak egin dituzten enpresak ez daude ados Arabako Foru Aldundiko Herri Lan eta Garraio Sailak zehaztu duen lanen balioarekin. Enpresen ustez, 42,4 milioi euro gehiago balio
|
dute
azken urtetan egin dituzten lanek horren arabera, autobidearen balioa 225,2 milioira helduko litzateke, eta kopuru hori eskatu diote Aldundiari.
|
|
Giza eskubideen alde lanean ari diren elkarteek deiturik, dozenaka lagun bildu ziren bertan, etorkinek pairatzen duten tratua gaitzesteko. Hendaiako egoitzaren harrera gaitasuna handitu egin
|
dute
azken urteotan eta, horrela, Nicolas Sarkozy Frantziako presidenteak finkatu duen kanporaketa kopurua bete ahal izango dute: urtean 500 etorkin kanporatzen zituzten lehen, eta mila kanporatuko dituzte orain.
|
|
Haren esanetan, EAJk erabaki horrekin egiazko aurpegi erradikala erakusten du. EAJk filosofia ez independentista erakutsi nahi izan du hauteskunde kanpainari begira, baina asmo artifizial horiek ez
|
dute
azken urteetako jarrera erradikala ezabatzen. Prietok gogoratu zuen Ibarretxek pasa den astean Irlandara egindako bisitan subiranotasuna aldarrikatu zuela berriro ere, eta hauteskundeen ondoren egitasmo berarekin jarraituko dutela.
|
|
Sindikatuaren arabera, egoera ekonomikoa ez da izan lana jaistearen arrazoi bakarra. Hutchinson multinazionalaren erabakiek eragin
|
dute
azken urteotako jarduera murrizketa, lan batzuk enpresako beste taldeetara eraman dituztelako. Halaber, Goiko Auton hainbat langile bidaltzen ari direla salatu dute ELAk eta LABek.
|
|
Alde batetik, esaten dute berriztagarrien alde egin behar dela, eta aldi berean gas naturalaren aldeko apustu sutsua egiten dute. Nafarroan, adibidez, sorkuntza eolikoa asko hobetu
|
dute
azken urte hauetan, baina aldi berean, bikoiztu egin nahi dute ziklo konbinatuen potentzia. Hori kontraesankorra da.
|
|
San Fermin bezperakoa izaten da, urtero, Poliziaren itzala gehien nabarmentzen den eguna. Udaltzainez gain, foruzainek gero eta lan gehiago hartu
|
dute
azken urteotan, eta entzierroan, txupinazo eguneko kontroletan eta toki publikoetan gero eta ohikoagoak dira. Gero eta gehiago dira, gero eta uniformatuago ibiltzen dira, gero eta militarrago ere bai.
|
|
Gipuzkoa eta Bizkaiko suteek erdira egin
|
dute
azken urteetan. Nafarroan eta Araban, berriz, uztaileko azken asteko suteek lur eremu zabalagoak kiskali dituzte aurten.
|
|
Euriborraren jaitsierarekin batera, beste berri on bat jaso
|
dute
azken urtean etxebizitza erosten saiatu diren herritarrek: prezioek beherantz egin dute.
|
|
Nekazariek ohartarazi
|
dute
azken urteetan hartu diren neurriek ez dutela laborearen desagerpena geldiarazi
|
|
Urtearen amaiera musikarekin ospatzeko ohitura hartu
|
dute
azken urteotan Urretxu Zumarragako gaztetxean (Gipuzkoa). Aurtengo Musikualdia jaialdia bihar hasiko da, eta 29an egingo dute azken kontzertua.
|
2010
|
|
Urteek ematen duten distantzia mitologia berria sortzeko ezin hobeak dira, eta hala gertatu zen honetan ere. 80ko hamarkada gurtzera jo izan
|
dute
azken urteotan zahartu nahi ez duten Peter Pan askok, eta zaku horren barruan Tron en estetika futurista Thriller en parean agertzen da. Dena den, ukaezina da filmak arrastoa utzi zuela, ez preseski istorio kaskarragatik, garaian zabaldu zuen bide berritzaileagatik baizik.
|
|
argindar sarea erabiltzearen kostua, aurreko urteetan pilatutako defizita, energia berriztagarriek eta Espainiako ikatzak sortzen dituzten gainkostuak, eta hondakin nuklearren tratamendua. Argindar enpresek 12.000 milioi euroko defizita pilatu
|
dute
azken urteetan, kostu prezioen azpitik saltzeagatik, eta Industria Ministerioak 2013rako zorra kitatzea agindu zien.
|
2011
|
|
Zaleek burua tente eta harro agurtu zuten herenegun taldea, jokalariek dena eman zutela jakitun. Bartzelonaren aurka jokatu duten gehienek etsita bukatu
|
dute
azken urteetan, baina 180 minututan Athletic ez zen behin ere makurtu, eta nor baino nor eutsi zien kataluniarrei.
|
|
Kolektibo horien eskubideen aldeko nazioarteko egunean, gogoan izan dute aurten hiesaren gaia. 30 urte bete dira aurten lehen diagnostikoa egin zela, eta nabarmendu
|
dute
azken urteetan berriro ere igo egin direla kasuak homosexualen artean. «Gaixotasuna amaitzeko ezinbestekoa da aniztasun afektibo sexuala errespetatazea», azaldu dute Gehituko kideek.LGTB kolektiboak deituta, Hego Euskal Herriko hiriburu guztietan egin zituzten atzo protestak.
|
|
Testuinguru horretan, CELACen gaitasuna frogatzeko dago, baina fitxak mugitzen ari direla badakite AEBetan. Krisi ekonomikoa hasi zenetik, AEBen eragina murriztu egin da kontinentean, eta, gainera, Latinoamerikan hazkundea izan
|
dute
azken urteotan, bazkide berriak aurkituz: Txina eta Errusia.
|
2012
|
|
Arrazakeriaren aurkako astea 2009ko gertakaria etorkinen bizi baldintzen gogortasunaren adibide bat da, SOS Arrazakeriako kidek nabarmendu dutenez. Baldintza horiek okerrera egin
|
dute
azken urtean, haien ustez, eta horrek premiazko bilakatzen du erakunde horren lana. Hogei urte bete berri ditu SOS Arrazakeriak Nafarroan.
|
|
Pentsamenduaren poesiaren barnean kokatzen du bere burua Juaristik. Aritz Gorrotxategi, Pello Otxoteko eta Juan Ramon Makusorekin batera, poesiaren pentsamenduaren aldeko manifestua plazaratu
|
dute
azken urteotan. Bi arloak bereiztearen alde Diskurtso eta generoen arteko «bereizketa aprioristiko eta zurrunak» egiten ibiltzea «lan antzua» da Beñat Sarasola idazlearentzat. Filosofian lizentziatua ere bada?.
|
2013
|
|
Lagunak ek bost denboraldi eman ditu Lehen Mailan, baina oraingoan ezin izan dio mailari eutsi. Azken sasoietan maila gorenean aritzeko jokalariak badituela erakutsi du klubak, baina hainbatek taldea utzi
|
dute
azken urteetan eta apurka apurka taldea «ahulduz» joan da. «Taldean ekonomikoki eduki ezin genituen jokalariak genituen.
|
|
Hezegune berezia eta balio handikoa osatzen dute padurok, eta bertan hegazti espezie askok babesa eta elikadura hartzen dute. Padura horiek migrazio bidean daude, eta berebiziko garrantzia hartu
|
dute
azken urteotan. Jakina denez, migrazio ibilbideak mendebaldeko Europatik Afrikarantz hegazti andanak mugiarazten ditu.
|
|
Orain, maileguan hartutako dirua bueltatzeko unea da. Finantza erakundeek kredituaren iturria itxi dutela iradokitzen
|
dute
azken urteotako datuek. Azkartzen ari den prozesua da, gainera.
|
|
Hegoaldean galdutako 52.200 lanpostuetatik 34.000, %65, zerbitzu sektorekoak ziren. Zerbitzuetan lan egiten zuten 23.200 gizonek euren lana galdu
|
dute
azken urtean. Emakumeak, berriz, 10.800 dira kaltetuak.
|
2015
|
|
Bisigua eta erreboiloa eskatzen diete gehien. «Aurkitzen zailagoak diren arrainak ere saiatzen gara prestatzen, itsas kabrak, adibidez», jarraitu du sukaldariak.Horrez gain, garaian garaiko elikagaiekin lan egitea gustatzen zaie, eta karta zabaldu egin
|
dute
azken urteetan. «Ehiza denboraldian ehizako produktuak eskaintzen ditugu, adibidez».
|
2016
|
|
Hemengoa, gainera, garestiagoa dela gogorarazi du Lasartek. Horri lotuta, onartu
|
dute
azken urteetan menuaren prezioak moldatu egin behar izan dituztela. «Prezio justuak eta duinak jartzen saiatu gara, bai guretzat, baita bezeroentzat ere».Bezero kopuruari dagokionez, iazko urtea ona izan zela berretsi dute, eta aurten ere hala izatea espero dute.
|
|
Gaur egungo egoera ulertzeko, komeni da urte batzuk atzera egitea. Beharginen ordezkariek azaldu
|
dute
azken urteetan enpresak «behartu» egin dituela euren lan eta soldata eskubideetan amore ematera. Lehen kolpea 2009ko apirilean jaso zuten, 1971tik Vicrilaren jabe zen ARC Frantziako multinazionalak Lamiakoko lantegiarentzat zortzi hilabeteko enplegu erregulazio espedientea iragarri zuenean.2009ko azaroan etorri zen beste kolpe bat:
|
|
Beharginak ez daude prest horretarako. Gogorarazi
|
dute
azken urteetan gerrikoa estutu dutela enpresaren onerako.«Bi lan erregulazio dosier izan ditugu, eta enpresari gure poltsikotik laga behar izan diogu dirua», azaldu du langile batzordeak. «Inork ezin du esan gure aldetik ez dugula dena eman.
|
2017
|
|
Inoizko biribilenak. Progresiboak eskaintzen duen esperimentazioa asko landu
|
dute
azken urteetan, eta beste talde batzuen ekarpena estimatu dute. Horien artean daude, Devin Towsend, Leprous, Opeth, Karnivool, Tesseract eta Evergrey.Gailurra egiteko metodoa bilatzeko orduan, indarguneak eta ahuleziak aztertu dituzte.
|
2018
|
|
Izaera hori «zehazten da, besteak beste, baliabide urrietan indarkeria matxistaren aurka borrokatzeko, langabezia prestazioetarako eta mendekotasuna duten pertsonak laguntzeko, edo memoria historikorako funtsik ez egotean». Pentsio sistemaz, testuak dio «aurrekontuek KPIaren [kontsumo prezioen indizea] igoera bi urtera mugatzea» ahalbidetzen dutela, «modu automatikoan eta iraunkorrean indexatu gabe; ez
|
dute
azken urteotan galdutako eroste ahalmena berreskuratzen eta milaka pentsiodun pobreziaren atalasearen azpitik uzten dituzte».Ez da lehen aldia Eusko Legebiltzarrak Espainiako aurrekontu proiektua txarresten duena. Apirilaren 12an, kontuak ez babesteko eskatu zuen, atzoko egitasmoa babestu zuten indar politiko berberen ekimenez.
|
2020
|
|
Goranzko joera adierazten
|
dute
azken urteetako parte hartzearen grafikoek. Igande honetan izango da, Donostian, Norantza bakarra du bideak lelopean.
|
|
Festa eta oturuntza egun gisa ageri da iruditerian, ganbaran lehortu eta onduko diren txerrikien miran. Txerri hiltegietan egunero da San Martin, tradizioaren xarmatik urrun, baina haietan ere oturuntza giroa
|
dute
azken urte luzean. «Urte bukaeran ezarri duten prezioa azken 30 urteetako handiena da.
|
|
Datozen urteetarako erronkak izan dituzte hizketagai, eta bizikidetza demokratikoa eraikitzea jarri dute lehentasun gisa. Hain zuzen ere, adierazi
|
dute
azken urteotan eman dituzten pausoak aztertu dituztela eta ondorio «argia» atera dutela: «Gizarte zibilak ekarpena egin diezaioke indarkeria ziklo baten ondorioei konponbidea jartzea helburu duen bake prozesuari».
|
2021
|
|
«Pandemiak bereziki jo ditu bizitzeko tokirik ez duten pertsonak; horregatik, erakundeetatik errealitate gogor horri aurre egin behar diogu, eta ahal ditugun baliabide guztiak jarri erronkei behar bezala erantzuteko», azpimarratu dute. Bestalde, salatu
|
dute
azken urteotan gizarte zerbitzuetan «murrizketak» izaten ari direla, eta horrek ondorioak eragiten dituela: «Gabezia larriak daude gizarte zerbitzuen alorreko legediaren aplikazioan, eta horrek pertsona asko babesik gabe uzten ditu».
|
|
Ugalketari eta gurasotasunari lotutako gaiek feminismoaren arreta berreskuratu
|
dute
azken urteetan, haurdunaldi subrogatuaren inguruko eztabaidaren haritik. Fokua zabalduta aztertu izan du auzia Sara Lafuente Funesek (Madril, 1986), eta ugalketaren inguruan sortutako industria problematizatzera jo du.
|
|
Eta, hori baino garrantzitsuagoa, afrikarren genoma gainerako kontinenteetako herritarrena baino askotarikoagoa da genetikoki. Hala erakutsi
|
dute
azken urteetan argitaratutako bi ikerketak: batak, 2019an, ondorioztatu zuen afrikarren genomak %10 DNA gehiago duela munduan erreferentzia gisa erabiltzen denak baino; besteak, Afrikako 50 talde etnolinguistikotako 426 lagunen genoma ikertu zuen, eta hiru milioi aldaera genetiko berri aurkitu zituen.
|
|
Hala, euskaraz ikasi nahi duten ikasle askok beste unibertsitate batzuetara joan behar izaten dute ikasketak euskaraz egiteko, haien arabera. Dena den, erran
|
dute
azken urteetan NUPeko ikasle euskaldunen kopuruak gora egin duela. Unibertsitateko ikasle guztien %31.29k euskara ongi menperatzen dute.
|
|
Hala ere, leku batzuetan, uste baino arazo gehiago sortzen dituzte. Dulantzi ibaiko (Araba) ubidera, esate baterako, inguruan dabiltzan zenbait animalia erortzen dira; kasuek oihartzuna izan
|
dute
azken urtean, herritarrek sare sozialetan zabaldutako irudiei eta hedabideei esker. Jausten diren animalietako batzuk beraien kasa irtetea lortzen dute, ur gutxi egonez gero, bederen; beste batzuk atera egin behar izaten dituzte, baina badira itota hiltzen direnak ere.
|
|
Internet sarea baliatuz, zenbait enpresak langile pobre eta babesik gabekoen eredua sortu
|
dute
azken urteotan, eta hura hausteko helburua duen legea onartuko du gaur Espainiako Gobernuak: rider en legea.
|
|
Garraio sektoreko enpresek iritzi diote Erresuma Batuan ez ezik EBn ere kamioilariak behar direla. Sindikatuek salatu
|
dute
azken urteetan soldatak asko jaitsi zaizkiela eta asko merkatu dela lanbidea. Errelebo faltaz ere ohartarazi dute, egungo gazteentzat lanbidea ez delako erakargarria.
|
2022
|
|
Protestaren bukaeran, antolatzaileek salatu
|
dute
azken urteetan okertu egin dela bizi kalitatea, eta eskubideak «ezabatu» dituztela: «Bizi baldintzak okertzen ari dira azken urteetan.
|
|
Gala hauek ez dira guztien gustukoak, baina zinema eta telesailak maite ditugunontzat ezinbesteko hitzorduak dira. Bertan, aldarri feministek indarra hartu
|
dute
azken urteetan eta etorkizunean gehiago izango direla deritzot.
|
|
Eta zuzendaritzari egotzi diote pandemia baliatu nahi izatea enplegua «suntsitu, deslokalizatu eta prekarizatzeko». Izan ere, salatu
|
dute
azken urteetan ehunka lanpostu suntsitu dituela nola Arabako plantan, hala Espainiako fabriketan, eta «baldintza okerragoak» dituzten beste fabrieka batzuetara eraman dituztela. «Espainiako estatuan 500 lanpostu inguru suntsitu zituzten, justu orain Portugalen eskuratu dituztenak beste.
|
|
Gazteen erdiak baino gehiago ez dira inoiz apustuetan edo bestelako jokoren batean aritu, baina, aldiz, %24, 9k jokatu
|
dute
azken urtean, uneren batean gutxienez. Handiagoa da bizitzan inoiz jokoan aritu direnen proportzioa:
|
|
Ukrainaren lurraldetasuna arriskuan jarri
|
dute
azken urteetako gertakariek. Nagusiki, Errusiak Krimeako penintsula anexionatu zuelako 2014an, eta urte berean piztu zelako Donbassko gerra.
|
|
Hala ere, iturri horiek onartu
|
dute
azken urteotan kataluniako elkarte independistetako buruak «jomuga informatibo» izan dituela CNIk. Esan dutenez, buruzagi independentistak zelatatzeak badu arrazoi bat:
|
|
Galerak eta galera iragarpenak zama handia bihurtu dira konpainientzat, eta akziodunak kontu eske jarri ditu, Alemanian bertan. Zamudioko taldearen akzioek beren balorearen erdia galdu
|
dute
azken urtean.
|
|
2025ean amaitu nahi zuten haren bultzatzaileek, REE Red Electrica Españolak eta RTE Reseau de Transport d' Electricitek, baina orain aitortu dute 2027ra arte ez dutela bukatu ahal izango. Gainera, aurrekontua 200 milioi euro handitu behar
|
dute
azken urtean, 1.750 milioi eurotik 1.950 milioira. Diru horren %30 Europako Batasunak jarriko du —interes komuneko proiektutzat dauka—; REEk %43, eta RTEk, berriz, %27.
|
|
Jaiok eta Van Gorkumek museoaren artxiboko mapa bilduma aztertu
|
dute
azken urtean. «Mapak ez dira San Telmoko gauzarik adierazgarrienak edo ikonikoenak.
|
|
EH Bairen hitzetan, Ipar Euskal Herriak ez du erabakitzeko aski botererik, ez du aski autonomiarik. Hala ere, nabarmendu
|
dute
azken urteetan «garaipen ederrak» lortu dituztela, bai mobilizazioei esker, baina baita «dinamika kolektiboak eta indar metaketak bultzatzeko ahalmenari esker». Bide horretatik segitzeko borondatea erakutsi du Blainek, «mugimenduen arteko zubiak eraiki eta Parisen parean boz bakarrean herri gisa mintzatzeko xedearekin».
|
2023
|
|
Datuek okerrera egin
|
dute
azken urteotan, Facuak ohartarazi duenez. Hala, presazkoak ez diren ebakuntzen itxaron zerrendak %15, 2 egin du gora 2021 urtearekin alderatuta, eta %30 2020 urtearekin konparatuz gero.
|
|
Izan ere, taldeak basogintzan ematen diren ekoizpen ereduak birpentsatzeko eta proposamen berriak baliatzeko aukera ikusi du. Uste
|
dute
azken urteotako gaitz eta izurriteen gorakadak, basoko lehengaiak modu jasangarrian ekoizteko beharrak eta ekosistemen egoera kaskarrek agerian utzi duela «basogintza eredu eraginkorragoen beharra». Eginkizun horretan «pisu berezia» ematen diote ikerketari.
|
|
Diskurtso politikoan aukera leihoa terminoa sartu
|
dute
azken urteotan. Entzun dudanaren arabera, ingelesetik dator.
|
|
Ikasle, irakasle eta gurasoek desobedientziarako bidea hartu
|
dute
azken urteetan, eta ekintzak biderkatu dituzte. Iazko ekainean, Pirinio Atlantikoetako akademia ikuskaritzak Baionan duen egoitza okupatu zuten zenbait egunez.
|
|
Askotariko egoerak kudeatzen ditu Atherbeak, hala nola genero indarkeriaren biktima izan diren emazteak, preso ohiak, prekaritate handian bizi diren pertsonak... Baina jakinarazi
|
dute
azken urteetan etxebizitza arazoei lotutako kasuak emendatzen ari direla: 1.740 eskaera horietatik 280 etxebizitza arazoei lotuak dira.
|
|
Aspaldikoa da arazoa, baina adituek adierazi
|
dute
azken urteotan azkartu izanak lotura zuzena duela klima larrialdiarekin. Izan ere, Suitzako glaziarrek izotzaren %6 galdu dute uda honetan.
|
|
Palestinako gizarte zibileko erakundeek pisu handiagoa hartu
|
dute
azken urteetan?
|
|
Berez, analistek diote herrialde horien ekoizpena ez dela asko txikituko, eta kuota berria haien benetako ekoizpen gaitasunarekin parekatuko dela. Inbertsio eskasiaren ondorioz, gutxiago ekoitzi
|
dute
azken urteetan; asteburuko bileran, beraz, murrizketa eragozten saiatu dira: alferrik, baina.
|
|
Denon Bizitzak Erdigunean izeneko prozesua egin
|
dute
azken urtean, zaintzaren auzia erdigunean kokatzeko eta gaia herriz herri jorratzeko. «Prozesu hori Euskal Herriko Mugimendu Feministako hainbat eragile eta norbanakoren artean abiarazi genuen, eta gaur arteko bidean kide gehiago batu dira», azaldu dute hedabideetara bidalitako oharrean.
|
|
«Europa mendebaldean prentsa askatasuna errespetatzen jarraitzen da, baina jaisten ari gara sailkapenean». 2021eko azaroan Europako Batzordeak adierazi zuenez, kazetarien aurkako mehatxu eta erasoek gora egin
|
dute
azken urteetan EBn. 2015etik sei hil dituzte.
|
|
Senpereko, Sarako, Azkaineko, Zuraideko, Basusariko, Arrangoitzeko, Ahetzeko, Arbonako (Lapurdi) eta Zugarramurdiko (Nafarroa) ikasleak izanen dira; hain zuzen, Kanboko Xalbador eta Ziburuko Piarres Larzabal kolegioek gainezka egin
|
dute
azken urteetan, eta Seaskak beharrezkoa zuen ikastetxe berri bat: bosgarrena izanen da.
|
|
Euskal selekzioak pisu txikietara egin zuen apustu, ezinezkoa baita maila guztietan ehuneko ehun lehiatzea. Lau eguneko nekeak eragin handia dauka, eta sokatiralari batzuek aitortu
|
dute
azken urteotako pasadarik handiena hartu dutela. Azken tiraldietan eskuetako zauriak esparatrapuz babestuta lehiatu behar izan dira asko.
|