|
2003
|
|
|
Irribarre maltzurrez begiratzen zidan komisarioari agertu behar izan nion ez nuela lehendabiziko aldia, gehiagotan ere nahastu nindutela maitale, gaizkile edo suerte gutxiko beste hainbat jendailarekin, lehen ere inoiz kontatu niola nola behin aireportuan adiskide baten zain nengoela emakume batek besarkatu ninduen eta belarriko gingila miazkatzen zidala ulertzen ez nituen hitzak esan zizkidan, zerbait barkatzeko erregutuz bezala; nire aurpegiak ez du nonbait behar adina nortasun, arruntegia da edo trukagarria, ez du ezer bereizgarririk. Ikastola baten atarian jartzea nahikoa
|
dut
umeren batek zangotik besarkatu eta aitatxo deitzeko; mendi buelta bat egitera joaten banaiz, zakurren batek jarraituko dit atzetik, aurreko bizitzan edo oraingoan izandako jaberen baten antza dudalako (zakurrak maiz errenkarnazioak izaten dira). Haur gehienek ulertzen dituzte argibideak, baina zakurrak motzagoak dira horretan, niri segika etortzen direnak bederen itsusiak eta adimen urrikoak izan ohi dira.
|
|
2005
|
|
|
Eta oraingoan mutil hura bertago sumatu
|
dut
umetan mezatara amarekin joan ohi nintzen urte urrunetan baino.
|
|
2006
|
|
|
Arriskua badago. Adibidez, pentsatzen
|
dut
umearentzako ona dela guraso agintea edo patria potestad banatua izatea, baina oso zaila da onartzea halako batean umeen aita ume horietaz arduratuko dela. Amatasun sentimenduari buruz gauza polit asko esaten dira, alabaina, historikoki aldatuz joan den sentimendua da, garai batean umeak abandonatzen ziren, gero eskulanetarako balio zutenak gordetzen ziren...
|
|
|
Kapitulu honetan guraso izateko erabakian jokatzen duten faktoreei erreparatzensaiatu naiz, zein parametrotan mugitzen den erabaki hori eta zein amatasun/ aitatasun eredutan oinarritzen den aztertuz. Hautsi nahi izan
|
dut
umeak edukitzeanaturaltzat jotzen duen ideiarekin, batetik, eta gurasotasuna altruismoarekin etaugalketari uko egitea norberekeriarekin lotzen dituen ideiarekin, bestetik, erabakiakingurune kultural eta sozial konkretu batean kokatuz.
|
|
2008
|
|
|
NEKANE: (gora) Nik maite
|
dut
ume hori, eta ez diot utziko inori hari minik egiten, ezta zeuri be!!
|
|
|
zabuetan kulunka, txirristatik behera bere burua botatzen, egurrezko zalditxoaren gainean mundua konkistatzen... Egia esan, berak baino gehiago nik behar
|
dut
umeak barrua hustea, umea etxera neka neka eginda heltzea, gero lo egin dezan, besteek ere lo egiteko aukera eduki dezagun.
|
|
|
Hermannek agian esan zion: " Ez
|
dut
ume hori nahi"; baina litekeena da, Hermann Berlinera heldu zenean, nahi gabe, ume baten bila ibiltzea. Jakin gabe ume bat zela behar zuena.
|
|
|
Dakidana da gerran hasitakoa jolasean bukatzen dela askotan, eta jolasean hasitakoa gerran bukatzen dela maiz. Erabakitzen
|
dut
umeak ematen dugula.
|
|
|
Ni harritzen naizena da oraindik indarrean egotea gizapostura tonto hau. Umeek ere jakin behar lukete (bo, uste
|
dut
umeek badakitela, eta gerora dela ahazten) olgetan eta erdi barrez esaten dena dela olgetako eta erdi barrezkako esate gainzuritu eta gozagarrituaren premia daukana. Desmaskaraturik geldi bedi behingoz gizapostura tonto hau, eta bego garbi idatzirik linguistika edo psikologiako eskuliburuetan:
|
|
2009
|
|
|
Gogoan
|
dut
umea nintzela Kaliforniako gure arrantxoko egongelan eserita egoten ginela, eta bazela han gure miradoreez eta sarrerako eukaliptoez harantzago larre bat eta Hereford behi mutur zurien sail bat. Amamak orduan kakorratz lanaren korapiloak erakutsi bidenabar, euskarazko hitz batzuk ere erakusten zizkidan.
|
|
|
NAROA. Horrela, denbora gehiago pasatu ahal izango
|
dut
umearekin.
|
|
|
(Ume hilak). Negar egiten
|
dut
ume palestinar bakoitzeko, ikusten ditut irudiak, eta errealitatea oso da gogorra. Telebistak, ordea, klixeak sortzen ditu.
|
|
2010
|
|
|
Arakatu
|
dut
ume pirata bati nonbait
|
|
|
IKERNE. Bai. Australian izango
|
dut
umea. Zaila izango da hasieran bisitan etortzea, baina bueno?
|
|
|
" ex, jitu
|
dut
ume indigenek gaztelera ikas dezatela. Ez zaie lanposturik emango gure hizkuntza hitz egiten ez duten indigenei". 655
|
|
2011
|
|
|
Lehenago aterata dauzkat beste bi liburu, gazteentzako. Hau ere nik ez
|
dut
ume umeentzako ikusten. Ez dut oso garbi ikusten zein adinetarakoentzako modukoa den.
|
|
|
Lehenago aterata dauzkat beste bi liburu, gazteentzako. Hau ere nik ez
|
dut
ume umeentzako ikusten. Ez dut oso garbi ikusten zein adinetarakoentzako modukoa den.
|
|
|
Uste
|
dut
umeek sumatu egiten dutela zerbait gertatzen ari denean.
|
|
|
–Ez nauzu ulertzen. Ezin
|
dut
ume bat izan behartuta sentitzen den norbaitekin. Ezin duzu umea izan bakarrik ez gelditzeko.
|
|
|
Begiratu eta negarrez alde egingo
|
dut
ume txikien moduan.
|
|
|
Baina orain, orain haurra ere hor dago eta egoera aldatu egin da... Gainera zorte txarra izan dugu aspaldian... ez zenuke sinetsiko zenbateraino... ni beti gaixorik... laguntzen badiguzu, eta bolada txar honetatik irteten bagara, haurtzaindegian utziko
|
dut
umea eta lanean hasiko naiz, gaztea eta kementsua naiz... Baina biharko behar dugu, biharko...
|
|
2012
|
|
|
–Bai, baina nik ez
|
dut
umerik izan nahi.
|
|
|
Maite
|
dut
ume bakarti hori, zauritzen duten bakoitzean isilik geratzen denean ez beste. Badaki dortoka baten bihotza daramala eta arnasa sabelean gordetzen du negargura sortzen zaionerako.
|
|
|
esatea gutxi da. Ez
|
dut
umea etxetik ateratzea nahi nirekin ez bada.
|
|
|
Blakek azpimarratu du ez dela beldurrezko ikuskizuna. " Gai oso delikatuak landuko ditugu, eta irudi gordinak ikusiko dira; ez
|
dut
umeendako gomendatzen ez eta oso sentikorrak diren pertsonendako ere".
|
|
|
Zeinen gauza ezohikoa den errealitatea gure asmoekin bat etortzea! Gogoan
|
dut
umetan, hondartzan, banuela asko gustatzen zitzaidan jolas bat, nire bizitza guztiaren aurreirudikapena gertatuko zena: itsasgora zetorrenean, erreten bat egiten nuen hondarrean, eta bat batean, nik markatu nion bidetik halako indarrez etortzen zen itsasoa ze igaro ahala erabat suntsitzen zituen nire hareazko harresi eta gaztelu guztiak; dena erauzten, dena ezabatzen zuen; atsekabeturik geratzen nintzen baina kexatzeko kemenik gabe, ze itsasoak egin zuen gauza bakarra nire deiari erantzutea izan baitzen.
|
|
2013
|
|
|
Zoritxarrez, emakumearen kasuan zoritxarrez, gerorako uzten ari gara amatasuna, bitartean beste lan batzuk egin behar ditugulako, eta lan haiek egiten sekula amaitzen ez dugulako. Nire kasuan, berandu arte utzi nuen haurra izatea, eta 41 urterekin izan
|
dut
umea. Oso esperientzia polita, zalantzarik gabe, gaur hain berandu arte utziko ez nukeena.
|
|
|
Dena dela, ez naiz arrazoi sentimentalengatik etorri. Paperik gabe nago nazio honetan, eta dirua behar
|
dut
umea izateko.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, ikasgeletan nabarmena da arrazakeria; ijitoa baztertuta egoten da maiz, aparte uzten dute. Nik lan egiten
|
dut
umeak, payo ak eta ijitoak elkarrekin jolas daitezen. Irakaskuntza ofizialak ez du aintzat hartzen ijitoen kultura.
|
|
|
–Alaba nagusiak esan dit azken egunetan ia ez dela besaulkitik mugitu, eta berak behin baino gehiagotan esan diola medikuarenera joan behar zuela, baina aitak ez ziola kasurik egin. Bueno, pentsatzen
|
dut
umeak dagoeneko kontatuko zizula.
|
|
|
Zu ondo pasa aitarekin, nik toki hau aztertuko
|
dut
umeekin.
|
|
2015
|
|
|
Edo, bestela, beti daukat bueltatzea. Betiko bizitzara, esan nahi
|
dut
umearekin eta hori guztia. Ez naiz ama txarra.
|
|
|
Hasieran bera da lehena, badirudi bera besterik ez dela goienetan, azkenerako ez da jakiten nora eta noiz ezkutatuko ote den, besteen artean zail egingo zaizue haren mugikortasuna asmatzen. Oraindik gogoan
|
dut
umetan nola geratzen nintzaion so. Izarren pareko ikusi nahi izaten nuen neure burua ume koxkorra nintzenean.
|
|
|
Baina munduari begiratzen badiozu, gero eta herri gehiago askatzen ari dira. Espero
|
dut
ume horiek haztea guk izan genituen behar eta neke haiek ezagutu gabe. Espero dut herri honek orain arte bezala jarraitzea betirako, hori izango da-eta nire bilobentzako bermerik onena?.
|
|
|
Nekatua zirudien, baina ez oso kezkatua— Dena dela, ez naiz arrazoi sentimentalengatik etorri. Paperik gabe nago nazio honetan, eta dirua behar
|
dut
umea izateko.
|
|
|
Esan
|
dut
ume ahotsarekin, ez urtxintxa ahotsarekin.
|
|
|
Espero
|
dut
umeagatik iritzia ez aldatzea.
|
|
|
Kalte estimazio berria nahi
|
dut
umea hor egonda.
|
|
|
Ezin
|
dut
umerik egin, dentistarenean izan nuen gertakizun batengatik.
|
|
2016
|
|
|
Eman diezaiogun buelta ideiari: homofoboa eta transfoboa den gizarte batean, zer egiten dut nik hori iraultzeko, ze lanketa egiten
|
dut
umeekin propio jende guztiarekin jarrera positiboak izan ditzaten. Eta ez naiz ari umeei diskurtso hanpatuak botatzeaz.
|
|
|
Horixe egin
|
dut
umeen elastikoak janzten zenituenetik.
|
|
|
Ezin
|
dut
ume bat izan.
|
|
|
Ez. Zera Uste
|
dut
umea badatorrela.
|
|
2017
|
|
|
Eta txikia izatea ez du barkagarri, ez pozoiaren aringarri; izan ere, badakizu mila aldiz arriskutsuagoak direla sugegorri txikiak ziraun itsu, baldar luzeak baino. Gogoan
|
dut
umetan nola joaten ginen belarretara, eta mutiko koxkorretan ere bai tarteka, apaizgaitegiko opor egunetan suertatuz gero. Haur txikiak ginela, gu halako bi bazen eskuare handiarekin belarra biltzen lagundu baino gehiago lanean ari zirenei traba eta enbarazu egiten genieneko hartan, izugarrizko beldurra ematen ziguten sugeek.
|
|
|
Miguel gure alabaren aldamenean dagoenean, zaila iruditzen zait naturan ezer hauskorragorik egon daitekeela sinestea. Gogoratu egin behar
|
dut
ume txikiak gomazkoak direla eta, kontrakoa badirudi ere, Miguel ez dela kristalezkoa. Guztiak gara hezurra eta haragia eta ura, baina batzuen konposizioak bestelakoa dirudi.
|
|
|
Ez gaizki ulertu, ikaragarri maite
|
dut
ume hori.
|
|
2018
|
|
|
Bat eginik, edo Bat gara... (edo asmatu egin
|
dut
umetan euskarazko zirku bat gure herrira etorri zela?). Eta gogoratuz, azken aldian herritik pasatzen diren zirkuek zein itxura tristea ematen duten, gehienek behintzat, animaliak zirkuan erabili ezin direnetik, galdu izan balute bezala dirdira.
|
|
|
Katalanez argitaratu dutenez, hamahiru urteren buruan berriz irakurri
|
dut
Umeek gezurra esaten dutenetik, Uxue Apaolazaren estreinako liburua. Eta hamahiru urteren buruan berriz aurkitu dut periferiko, estrainio, erradikal, kontziente, umoretsu, Iban Zalduak zioen bezala, gaur gurean oraindik indarrean dagoen literatura buenista tik urrun.
|
|
|
Nik ez
|
dut
umerik.
|
|
2019
|
|
|
Eta ez da etxean gelditu behar; izan ere, batzuek bide hori hartzen dute. " Zergatik eraman behar
|
dut
umea eskolara, han gaizki egongo bada eta ez badu irakurtzen eta idazten ikasiko?", pentsatzen dute. Baina ikas dezakete.
|
|
|
kudeatu
|
dut
ume beldurtion aurrean
|
|
|
" Bertso eskolan harreman desberdina eraiki
|
dut
umetan hasi ginenon artean eta gerora, nik 15 urte neuzkala hasi ziren mutilekin. Aurrenekoekin, emakume bezala irakurria izan aurretik neukan kodea mantendu dugu eta jarraitu dugu, nolabait, neba arreba edo kide izaten; baina bigarrengoekin beti egon da konponente erotikoa, errespetutik, baina hor egon da.
|
|
|
errua, protagonistaren errua ez zegoelako nahikoa denbora umearekin. Igual zetorrenari aurre hartzen ari nintzaion, pentsatzen “ume bat izaten badut nik, ez
|
dut
umearekin egoteko astirik izango! ”. Igual hori pentsatzen ari nintzen, ez dakit, idazten ari nintzen bitartean.
|
|
|
Institutuan jarraituko
|
dut
umea jaio arte esan zidan belarrira tarta zatitu eta gero, ezkontza egunaren data grabaturik zeukan poxpolo kaxa ematerakoan.
|
|
|
Agian
|
dut
umerik eduki hotza naizelako. Ama bezalakoa.
|
|
|
Eta ezin
|
dut
umerik eduki.
|
|
2020
|
|
|
Katalanez argitaratu dutenez, hamahiru urteren buruan berriz irakurri
|
dut
Umeek gezurra esaten dutenetik, Uxue Apaolazaren estreinako liburua. Eta hamahiru urteren buruan berriz aurkitu dut periferiko, estrainio, erradikal, kontziente, umoretsu, Iban Zalduak zioen bezala, gaur gurean oraindik indarrean dagoen literatura buenistatik urrun.
|
|
|
Uste
|
dut
umeek eskolara bueltatu behar dutela. Etxean egotea ez da ona ez eurentzat, ez gurasoentzat, ez inorentzat.
|
|
|
Horrela kontatu diot, orduan, umeari. Edo neuk ere zerbait asmatu
|
dut
umeak nire aitaz galdetzen didanerako.
|
|
|
2: Galdetzen ez badidate, ez
|
dut
umeaz hitz egingo.
|
|
|
Ez
|
dut
ume hori ulertzen.
|
|
|
Uste
|
dut
ume lodikotez mozorrotutako ume bat naizela.
|
|
|
Orain bulego honetan lan egiten
|
dut
ume zoragarri hauekin.
|
|
2021
|
|
|
" Nik desafekzioa pentsatzen
|
dut
ume batzuekin badagoela. Zergatik?
|
|
|
Hasierako garai zaurgarri horretan, umeari inguru seguru eta bero bat ematearen alde egiten du dokumentalak, baina geratzen dira umearen zaintzak gain hartzen dien amen testigantzak, edoskitzearen inguruan jarrera ezberdina dutenenak. «Argi
|
dut
umeak ahal beste behar dituela ondoan gurasoak, baina galdera da ea gai ote garen horretarako, nola egingo dugun hori».
|
|
|
Terapia okupazionalaren hel buru nagusia, guregana ailegatzen den pertsonari eguneroko ekintzak ahalik eta modu autonomo edo independenteenean egiten laguntzea da, bere bizitzako edozein eremutan. Nik hauxe bera egiten
|
dut
umeekin, eguneroko ekintzetan izan ditzaketen arazoak aztertu eta jolasaren bidez landu, jolasa baita umeen egunerokotasunean okupaziorik esanguratsuena.
|
|
|
Inprobisatzea gustatu izan zait beti. Uste
|
dut
umeak bezain espontaneoak eta naturalak izango bagina hobeto funtzionatuko genukeela. Sormena lantzeari ere garrantzi handia ematen diot.
|
|
|
" Nola txikituko
|
dut
ume itsusi hau?".
|
|
|
Ezin
|
dut
ume bat mundura ekarri!
|
|
2022
|
|
|
Beste behin, ordea, ilunduta harrapatu gintuen jolasak, ordubete generaman erdibideko geltoki batean, eta ez zuen handik ezer pasako zen itxurarik, markesinako paperak kontrakoa esan arren. Goazen oinez behatzak moretzen hasi aurretik, ezin
|
dut
umea hemen Sanitas aurrean izozten utzi. Tira, berriro, asteburua da, eta umearentzat abentura bat izan da errepide ertzetik ilunpean ibiltzea.
|
|
|
Aitak lasaiago utziko du umea etxean amak baino. Gogoan
|
dut
umea izan eta gero kosta egiten zitzaidala entrenamenduetarako etxetik ateratzea. Sentitzen duzu abandonatu egiten dituzula.
|
|
|
Haurrak beste pertsona batekin ondo zeudela ikusten banuen lasai asko uzten nituen, eta tarte hori ikasten ematen nuen. Oso gaizki eraman
|
dut
umeek negar egitea. " Pixka bat kexatzen ari da, besterik ez...".
|
|
|
" Mesedez, ez banandu umea eta biok". Zergatik erregutu behar
|
dut
umea ez kentzeko. Horrek legez horrela izan behar luke.
|
|
|
Plantara igo gaituzte. Amarekin utzi
|
dut
umea une batez, behera jaitsi naiz zigarro bat erretzen. Basauriko mediku bigaz egin dut topo.
|
|
|
Arnasari eutsi nion. " Ez, ez
|
dut
umea nahi".
|
|
|
Zenbateraino dagoen lotua ama izateko desioa senarekin. Ez
|
dut
umerik nahi, baina biologia deika ari zait. Norbaitekin larrutan egin eta betetzearen fantasia, betetzen zaituztela, ernaldua zarela.
|
|
|
Bizitzaren ibilbidean iturrietatik edaten dugu, eta gero, heldutasunean, jasotakoa eman. Ez
|
dut
umerik egin, baina egin ditut bertze ekarpen batzuk. Erditu naiz, bertze modu batera.
|
|
|
Zelako gizartea eraikitzen ari garen. Momentu oro pentsatzen
|
dut
umeei ematen diegun tratuan, neska mutilen artean dagoen harremantzeko moduetan. Mutilek daukaten presentzia eta ahotsa, eta neskek ez daukatena.
|
|
|
Poliziak zerbait esateko beldur. " Etor daitezela, komisarian utziko
|
dut
umea, eurek zain dezaten".
|
|
|
Aurrera jarraitu eta bera plakatzeko asmoz lurra musukatu zuen kroganiar baten gainetik salto egin zuen. " Maite
|
dut
ume hori". Halako batean, entsegu marrara iristear zenean, buztaniar batek bere burua lurrera bota eta buztanarekin zangotrabatu zuen.
|
|
|
...ehatxagarriez mesfidatzea, gizonak gogor leziatu behar dira, berak ere zahartu eta itsusitu direla esan, dagokien lekua hartu behar dutela agindu, eskuak bakean utzi behar dituztela, baina inork ez du ezer egingo, ni eta neure kexak beste inor ez baitago hemen, neu naiz zahartu eta haurdunaldiaren karga pisuaren azpian bigundu nahi ez duena, haurraren atzetik desagertu nahi ez duena, horregatik ez
|
dut
ume bat inoiz ekarriko, une oro hogei urte ez ditudala gogoratzera etorriko zaidan alaba bat edukitzeko arriskurik ez izateko, nire alaba azpiko arropan desfilatzen ez ikusteko, eta Pierre, Jean eta Jacquesekin eta alabarentzat beste inorentzat begirik ez duen aitarekin putarena egiten ere ez ikusteko.
|
|
|
Arropen aukera murritza den bezala, gizarteak eskainiko dizkizun aukerak ere halakoak izango direla pentsatzen duzu. Lanik izango al
|
dut
umea eduki ondoren. Eta, hala bada, zenbateraino murriztu dut nire lanaldia, umea zaindu eta hezteko ordaintzen ez den lana ahalik eta ondoen egin dezadan?
|
|
|
Nik ez
|
dut
ume txiki baten burua.
|
|
|
Uste
|
dut
umeekin zintzoagoak izan genukeela, besterik ez.
|
|
|
Eta zer egingo
|
dut
ume batekin?
|
|
2023
|
|
|
Loreontzi batean basoko iratze bat zekarren opari, urtetan etxeko balkoian eduki duena. Izan ere, nik beti esaten
|
dut
umetan iratzeak ekartzen nituela basotik baina lurrez aldatzen nituenean hil egiten zirela. Etxe atarian daukat iratzea, toki ospelean.
|
|
|
Itsua beti itsu! Kalean nabilela, behin baino gehiagotan aditu
|
dut
umea, amari esaten: " Ama, ama, begiratu, itsua!".
|
|
|
Festa bat antolatzen omen zuten herriko talderen batentzat sosak lortzeko edo, eta oilasko errea, musika, dantza... eta Miss Korearen hautaketa izaten zirela gauaren pizgarri. Gogoan
|
dut
ume ginela belarrimotz, koreano eta mantxurriano hitzetik hortzera erabili izana, baina bi komunitateen talka Miss Korea izendatzeraino hel zitekeenik ez nuen sumatu ere egiten. Gatozen tokitik etorrita, integrazio kontuetan hain gaizki ere ez gabiltzala pentsatu da.
|
|
|
Ahalegintzen nintzen amatasunaren bozkarioa suspertzen, Txikiari barreak, kili kiliak eta kontutxoak eginez. Ez, ez
|
dut
umea bere parketxoan lagako, belarrietan tapoiak ipiniko eta nire lanarekin segituko, utikan desira mespretxagarri hori. Oroz gainetik benetako ama bat izan behar dut, Txikia esnatu orduko salto batean joan bere logelara, arreta handiz pixoihala begiratu, usaindu, orgatxoan kalera ateratzeko preparatu, baina astiro eta emeki, umearen erritmoa errespetatuz betiere.
|
|
|
horiek irudipenak dituk motell, kasualitate hutsa, idazleen imajinazioa, berriro ere idatziko dituk hik umeentzako ipuinak horrelako irudipenekin; zera ibiliko duk kukua jolasean. Nik beti izan
|
dut
ume punttu bat, hala da, eta neurean tematu nintzen. Oraindik ez dakit biotako nork zuen arrazoi, baina nik nahiago neure bertsioa.
|
|
|
Ez
|
dut
umerik izango.
|
|
|
Erotuta daude, ez
|
dut
ume hau ezagutzen?
|