|
2001
|
|
|
Aldi baten bukaera sentitzen dut. Cesarrek txoriaren bitartez jakin zuen martxoa bukaeran zerbait gertatuko zitzaiola; nik oraindik argiago ikusten
|
dut
liburu hau bukatzean. Ez dakit zer gertatuko zaidan (espero dut Cesarrek bezala ez bukatzea).
|
|
|
Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen
|
dut
liburu honetan, ohi ez bezala, honek edo hark dioena dela eta. Bere hitzez esateko" Bururik ez ta txapela nai, ari omen naiz urliaren iritzian, eta bururik eztuenak txapel bearrik ez omen".
|
|
2002
|
|
|
Aitortu behar
|
dut
liburu hau ezusteko bat izan dela niretzat, eta gustura irakurri dudala, sastakadak ahal nuen moduan saihetsiz, lana leitzen ari nintzen bitartean burua alde batera eta bestera makurtzen nuela. Badu, izan ere, meritu handi bat, hori bistakoa da:
|
|
|
Nahiago da, hala ere, sinboloekin segitu, eta EHUren eta UEUren artean bereizi, batzuetan parean jartzeko gainera (unibertsitate hau batetik, eta beste hau, bestetik), eta beste batzuetan lehia akuilatzeko: " Ez, nahiago
|
dut
liburu hau UEUn argitaratu, nahiz EHUri esker idatzi ahal izan dudan, berak emandako soldatagatik, berak nire eskura jarritako baliabide eta informazioengatik, berak utzitako bulego eta ordenagailuagatik, haren izena erabiliz eskuratutako ikerketa proiektu hartan ikasi nuenagatik...". Hitz egiten duena, denok dakigunez, lehenbiziko esaldian gelditzen da, gainerakoa ipuin antzeko alegiaren kedarra izango balitz bezala isilduz, bestea besteok pentsatzen baitugu.
|
|
|
batez ere umore beltz batzuetan bitxia eta ia beti maltzurra. Edonola ere, obra benetan sendo baten izebergaren gailurtzat jotzen
|
dut
liburu hau.
|
|
2005
|
|
|
horregatik ez
|
dut
liburu honetan
|
|
2007
|
|
|
Bai, eta arrazoi zuen. Ipuin batean zuberera, beste batean erdi lapurtera erdi zuberera, etab. Uste
|
dut
liburu honetan antzekoagoa dela ipuinetako hizkuntza, salbu ipuin batean," Johanes Saru koa" izenekoan. Zuberoako istorioa denez gero, ekialdekoagoa den euskara erabili dut.
|
|
2008
|
|
|
Bihotz minari eutsi eta urteetan ez
|
dut
liburu hau argitaratu nahi izan, nahiz eta amaituta egon. Hildakoei diedan zorraren aurretik jarri dut biziei diedana.
|
|
|
Hona Artxipelagoaren lekukoak. Euren kontakizunei, gutunei, oroitzapenei eta zuzenketei esker idatzi
|
dut
liburu hau.
|
|
|
Arestian esan bezala, ez dakigu deus ez Enararen ama biologikoaz ezta alaba abandonatzera eraman zuten zioez ere, baina zalantza izugarriak izango zituela pentsatu nahi dugu. Bazituen beste aukera batzuk, baina ez
|
dut
liburu honetan ume hilketaz hitz egin nahi. Abortatzeko aukera ere izango zuen ziurrenik, baina ez zuen abortatu nahi izan.
|
|
|
Ez da, baina, idazteko dudan arrazoi bakarra. Zuentzat, irakurle estimatuak, idatziko
|
dut
liburu hau, bai, baina, neurri handi batean Enara Fuhanentzat ari naiz, nora goazen jakitea bezain garrantzitsua baita nondik gatozen jakitea. Gure Enara txikiak ez du sekula jakingo nondik etorri zen, ekialdetik, bai, baina datu horrek ez dio askorik lagunduko bere iragana sortzeko garaian?, eta hutsune horrekin bizi du betiko.
|
|
2009
|
|
|
Psikiatrian adituak diren mediku askoren laguntza behar izan
|
dut
liburu honetako hainbat pasarte idatzi ahal izateko. Eskerrak beraz:
|
|
|
Emaitza izan da berezia. Inoiz ez
|
dut
liburu hau planifikatu. Barruak hala eskatuta egin du, eta era naturalean idatzi du:
|
|
2010
|
|
|
Gauez eta goizetan idatzi
|
dut
liburu hau, Espainiako trantsizioaren ume,, hirugarren mailako, hiri demokratiko bateko hiritar, euskaldun berri eta zordun zahar naizen honek.
|
|
2011
|
|
|
Magia hori lortzea ez da batere erraza, baina idazle batzuek aurkitu dute, eta hori gutxitan lortu da euskal literaturan. Aitortu behar
|
dut
liburu hau irakurleak hasieratik amaitu arte aulkiari itsatsita gelditzeko sortua izan dela».
|
|
|
Bi arrazoirengatik egin
|
dut
liburu hau. Batetik, asti handiegirik ez daukadalako proiektu handietan murgiltzeko; nobela batean edo.
|
|
|
Nik uste
|
dut
liburu honek baduela batez ere bizitzaren zama, bizitzaren pisua, eta gero badituela gogoetak, pentsamenduak. Nik liburu honetan asko pentsatutako gaiak idatzi ditut, ez naiz etorri inprobisatzera edo probatzera ze ateratzen zaidan, ez.
|
|
2012
|
|
|
Bai... Asisko laguna dut, eta nik editore lana egin
|
dut
liburu honetan, gutxi gorabehera. Nondik norakoak hari luzea dauka, azalduko dizut.
|
|
|
– Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen
|
dut
liburu honetan ohi ez bezala, honek edo hark dioena dela eta. Bere hitzez esateko. Bururik ez eta txapela nai, ari omen naiz urliaren164 iritzian, eta bururik eztuenak txapel beharrik ez omen?
|
|
|
Bukatzeko, eta konklusio gisa, uste
|
dut
liburu honetan bildutako edukiak ekarpeninteresgarri eta beharrezkoak direla agerian uzteko, politika sozioekonomikoarenoinarrietatik, bere estatu propioa EBren barnean eraikitzeko Euskal Herriak dituenaukera errealak; agerian uzten dute, halaber, Euskal Herriak europar eraikuntzan
|
|
|
Hain zuzen ere, herri txiki eta kultura gutxituen etorkizunari buruzko ardura erakutsi dute. Kezka horri erantzuteko herri indigenen kasua erabiltzeko asmoa gauzatu egin
|
dut
liburu honetan. Globalizazioaren ikuspegi osoago bat lortzeko herri indigenen ekarpenak, diskurtso eta esperientziak interesgarriak izan daitezkeela uste dut.
|
|
2013
|
|
|
Idazle izan nahi nuen nerabezaroan, idazle izan nintzen gaztaroan eta gero idazteari utzi nion. Hori nola gertatu zen begiratu nahi izan
|
dut
liburu honetan. Euskal Herriaren askapen borrokaren ahalegin kolektibo horretarainoko nire ibilbidea berrikusi, aztertu eta eskaini.
|
|
|
Jarduera osasungarri, dibertigarri eta, batez ere, bizigarria proposatzen du Arinek liburuan, udaberriaren etorrerarekin, probatzeko aproposa. «Etxeko balkoi edo terrazetara natura hurbiltzea eta naturarekin bizitzea proposatzen
|
dut
liburu honen bidez», adierazi du Arinek. Gutxi gorabehera, 30 barazki eta landare usaintsuri buruzko informazioa eskaintzen dio irakurleari.
|
|
|
Aldiz, xarmaz eskas gelditzen da Historia istorioari gainjartzen zaiolarik. Testuinguru historiko eta sozialarekiko errespetu hertsitik, sormenari ahalik eta leihorik zabalenaz irekita idatzi nahi izan
|
dut
liburu hau. Bien ezkontzaren kume da Joanes Mailu, trilogia honetako protagonista nagusia.
|
|
|
Mirandek olerki gehienak euskaraz idatzi zituen, hortaz, liburuan jaso direnak frantsesera itzuliak izan dira. Erdaldunentzat egin
|
dut
liburu hau dio Peillenek, baina pasatzean euskaldunek ere balia dezaten, bi hizkuntzetan da. Jon Mirande, poète parisien da liburuaren frantsesezko izenburua.
|
|
|
Mirandek olerki gehienak euskaraz idatzi zituen, hortaz, liburuan jaso direnak frantsesera itzuliak izan dira. Erdaldunentzat egin
|
dut
liburu hau dio Peillenek, baina pasatzean euskaldunek ere balia dezaten, bi hizkuntzetan da. Jon Mirande, poète parisien da liburuaren frantsesezko izenburua.
|
|
2014
|
|
|
Joan den egunean, Iruñako apezpikutegian erosi
|
dut
liburu hau. Igandetako elizkizunak nola egin apezik gabe 3 edizioa...
|
|
2015
|
|
|
Iazko ekainean Juan Luis Zabala. Pipik? egindako ipuin eske batekin hasi
|
dut
liburu hau; aste honetan, 2002ko ekainaren hondarrean, berriro hots egin dit Zabalak, Egunkariak abuztuan barrena aterako dituen ipuinetako bat eskatzeko. Une honetan ez daukat ipuinik ez karpetan gordeta, ez buruan bueltaka, esku arteko kontakizun honexek hartuak baitizkit garunak eta burmuinak.
|
|
|
–Egun batean, esan nion jada orduan Salzburgen neure buruari, idatziko zuen gerora Semprúnek?, egun batean berridatzi egingo
|
dut
liburu hau ale bakarraren orri zurietan. Espainieraz berridatziko dut, lehendik dagoen itzulpena aintzat hartu gabe.
|
|
|
Izan ere, elementuen mende, naturaren indarren aurrean babesgabe, eta ur lasterraren joan eutsiezinari begira bezala ikusten
|
dut
liburu honetako protagonista, Luzia. Eguneroko bizitzaren xehetasunetan bilatzen du bizitzaren zigilua Oñederrak, eta, horretarako, aurreko eleberriko pertsonaiak, Eta emakumeari sugeak esan zioneko Teresak baino larritasun gutxiagoz begiratzen dio denboraren joanari oraingo honetan.
|
|
|
Zentsoreetako batek ohar hau idatzi zuen: . Nik ikusi
|
dut
liburu hau(?)?. Liburuaren amaiera paper solte batean dago,, onarpena?, baina sinadurarik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Amaitzeko, honela mintzatu da: . Erran nahi
|
dut
liburu hau ez dudala behin betiko lantzat hartzen. Ezta gutxiagorik ere!
|
|
|
Horregatik, pentsatzen
|
dut
liburu honek asko duela salaketa autokritikotik, erreparazio nahitik baduela, antagonismoen errotara justizia poetiko proportzio bat ezartzeko gogoa dakarrela.
|
|
|
Egiten
|
dut
liburu hau ene anaia zena Arnaud maitiaren memorian.3 Beti maite izan ditu ene bertsu ergelak.
|
|
|
Egina
|
dut
liburu hau ene bihotzaren erditik, erraiteko deneri gure zonbait ixtorio.
|
|
2017
|
|
|
Umetan irakasle batek egindako abusuak kontatzen ditu hain justu Rhodesek liburuan. . Behin eta berriz irakurtzen
|
dut
liburu hau?, onartu du Aranaldek. –Ikaragarria da?.
|
|
|
–Errautsen distira? bataiatu
|
dut
liburu hau, bi hitz dotore usteko erabilita, baina berdintsu izan zitekeen. Atzoko sua?, hitz pare arruntagoa hartuta; izan ere, nori axola zaio ba joan den mendeko gerra zahar hura. Nor kixkaliko du ba haren gar aspaldi itzaliak?
|
|
2018
|
|
|
2005 eta 2006 urteen artean hasi nintzen liburu hura lantzen; Intifada bat zegoen, eta astero zeuden hildakoak, baina, gatazka hark hainbeste urte zeramanez, kasik bazirudien jendeari bost axola zitzaiola hura guztia, eta, gutxi gorabehera, hori da orain hemen ere gertatzen dena. Banekien egoera hau bazegoela, baina ez nekien nondik zetorren, eta horregatik ere egin
|
dut
liburu hau: neure buruari azaltzeko».Zapico bera ere agertzen da komikian, Madina eta Muguruzarekin batera, eta liburuak haren bidez egiten du aurrera.
|
|
|
Lettre sur les spectacles lanak piztutako erreakzioen inguruan idatzi zuen gutun batean, honela esan zuen Rousseauk: . Zuk diozu ez gaudela galbidean emakumeen erruz, baizik geure erruz, baina ez nator bat; haien errua dela erakusteko idatzi
|
dut
liburu hau, oso osorik?. Desordena hori eragozteko, bi sexuek bereiz egon behar dute bizitzako alderdi guztietan; baita, La Nouvelle Héloise ko Clarensen bezala, etxeko bizimoduan ere.
|
|
|
Eta hau dena ikusirik, eta gure euskera minbizi batek jota iduritzen bada ere, zuri eskerrak, Joxe Mari, nafar euskeraren Udaberria sumatzen dut berriro, baita Euskal Herri osoko euskeraren Udaberria ere. Somatzen
|
dut
liburu honek gure euskeraren ur zaharrak iturburu askoren ur gozo, alai, garbi, gazte eta indartsuak aldatu eta bihurtu erazi egingo dituela. Ikusi artio!".
|
|
|
Jende pila batek sekula inori esan gabeko gauzak esanak zizkidan, eta ardura handiz bizi nuen hainbesteko eskuzabaltasun hura... Nik ezin
|
dut
liburu hau atera gabe utzi, pentsatzen nuen. Zor bat neukan haiekin.
|
|
2019
|
|
|
Egun batean ahizpa eta biok hizketan geunden, eta ideia etorri zitzaidan. Hala idatzi
|
dut
liburu hau.
|
|
|
Arestian esan bezala, ez dakigu deus ez Enararen ama biologikoaz ezta alaba abandonatzera eraman zuten zioez ere, baina zalantza izugarriak izango zituela pentsatu nahi dugu. Bazituen beste aukera batzuk baina ez
|
dut
liburu honetan ume hilketaz hitz egin nahi. Abortatzeko aukera ere izango zuen ziurrenik, baina ez zuen abortu nahi izan.
|
|
|
Ez da, baina, idazteko dudan arrazoi bakarra. Zuentzat, irakurle estimatuak, idatziko
|
dut
liburu hau, bai, baina, neurri handi batean Enara Fuhanentzat ari naiz, nora goazen jakitea bezain garrantzitsua baita nondik gatozen jakitea. Gure Enara txikiak ez du sekula jakingo nondik etorri zen ekialdetik, bai, baina datu horrek ez dio gehiegi lagunduko bere iragana sortzeko garaian, eta hutsune horrekin bizi du betiko.
|
|
|
–hau pasa egin da, gauza hauek pasa egiten dira?, eta jasota geratzen da. Gainera, herrian, azken urteetan behintzat ez da ezer ere egin, eta espero
|
dut
liburu honek balio izatea?.
|
|
2020
|
|
|
Lehenengo irakurraldi hartatik bidelagun izan
|
dut
liburu hau, eta haren orri arteetan tintaz marraztuta topatzen ditudan berbek oraindik ere zirrara sortzen didate. " Apal berrabestu genuen/ izpirituak kontsolamenduz zekarkigun eresia" dioen poemak bereziki hunkitzen nau, esanaz bezala gure izateak berez baduela bizirik egote hutsagatik lasaitzeko joera bat, bizirik egotea dela bizitzaren lehen eta azken baldintza.
|
|
|
Laborantzatik hobeki bizitzeko lana aurkeztu du. “Atsegin handiz aurkezten
|
dut
liburu hau, zeren gauza bitxia bada ere, Adrienen ikasle izan nintzen orain dela 60 urte. Liburua irakurri arau, haren poz, kar eta birtuteak hobeto neurtu ditut, garaian jada euskaraz irakasten baitzuen Gachiteguy k, beste inun ez bezala“.
|
|
2021
|
|
|
Gertakariaren onuraduna —pertsona edo gauza— seinalatzen dute askotan izenarekin eginiko sintagma hauek: Lagunarentzat erosi
|
dut
liburu hau; Etxerako erosi dut margo polit hau; gertakari izenarekin eginak direnean, berriz, gertakariaren gauzatzea seinalatzen dute eskuarki helburu bezala: Erabaki ezazu behingoz eguna ezkontzarako, hots, ‘ezkontza egiteko’; onuradunik edo gertakari izenik ez denean, aditzen bat suposatzen da askotan, sintagmari bere esanahia ematen diona:
|
|
|
Horretarako idatzi
|
dut
liburu hau. Ez da egin dudan gauza bakarra.
|
|
|
Gure kritiko onenak idazleak izan dira, eta idazleen artean poetak. Asko irakurri
|
dut
liburu hau egiteko, baina gutxitan disfrutatu dut idazleek elkarri egindako ariketa kritiko batzuekin bezainbeste. Gerra aurrekoen artean Lizardi, Lauaxeta eta Aitzol aipatu nahi nituzke, eta gerra ostekoen artean ezinbestean aipatu behar ditut Gabriel Celayaren lan kritikoa, besteak beste Exploración de la poesía (Seix Barral, 1971) bikaina, eta Gotzon Garateren lan kritiko osoa, bereziki Txomin Agirreren Kresalaren analisia (Euskal elaberrien kondaira III, Gero, 1991), besterik ez bada testuaren benetako azterketa egiteko ze lan hartu daitekeen erakusten duelako.
|
|
|
Gogoan
|
dut
liburu hau beste uneren batean idatzi izan banu, erabat diferentea izango zela.
|
|
2022
|
|
|
Literaturako klasikoak agertu arren, gazteen gogoetek eta iradokizunek hartu dute tokirik handiena: «Gazteen hitza eskaini nahi izan
|
dut
liburu honetan, eta askotan hitzik ez dutenen ahotsa bertan jarri». Gehitu du irakurketa «oso garrantzitsua» dela, baina «gazteen irakurketa ere aldarrikatu behar dela».
|
|
|
Atal honetan, ahal bezain labur azalduko
|
dut
liburu honen arrazoibidea sostengatzen duen genero analisia.
|
|
|
Baina ikuspegi horrek funtsezko garrantzia du. Ikerketa psikoanalitiko eta soziologikoarekin duen lotura arakatuko
|
dut
liburu honetan zehar.
|
|
|
Horregatik idatzi
|
dut
liburu hau.
|
|
|
Goizeko seiak eta zazpiak artean irakurri
|
dut
liburu hau. Erdi lo azpimarratu ditut hitzaurrea idazteko baliagarriak izan zitezkeen esaldiak.
|
|
|
Datuek eta errealitateak, aldiz, bertzelakorik agertzen dute. Eta errealitate horretan argi pixka bat emateko asmotan ondu
|
dut
liburu hau. Izan ere, gure amatxi Micaela bezala, milaka izan ziren gerra ondoan lanean aritu ziren emakumeak, eskuak urratuz.
|
|
|
Gaur bukatu
|
dut
liburu honen bigarren irakurraldia. Asmoa nuen atzo amaitzeko, baina astirik ez.
|
|
2023
|
|
|
Alde horretatik, eskertu egin du begirada hori bertso eskolei eskaintzea. «Espero
|
dut
liburu hau ikerketa berrien abiapuntu izatea».
|
|
|
Nire analisi honetan, asko zor diot Gayatri Chakravorty Spivak teorialari politikoaren lanari; izan ere," Can the Sub Altern Speak?" artikulu apurtzailean, lehenbizikoz azpimarratu zuen nola europarrek uste duten ezagutzen dutela bestea eta nola kokatzen duten beste hori zapalduen testuinguruan. Spivaken esaldi ospetsu hura," gizon zuriek gizon marroiengandik salbatzen dituzte emakume marroiak", esparru teoriko gisa erabili
|
dut
liburu honen zati handi batean.1 Spivakek azpimarratu zuen subalternoek ezin zutela hitzik egin; nik azpimarratuko nuke orain ematen zaizkiela subalternoei hitz egiteko aukera batzuk baina ez zaiela entzuten, oraindik eraitsi gabe baitaude supremazismo zuriaren zimenduak (batik bat kolonialismoak eta neokolonialismoak gorpuztuak). Spivaken lana ez bezala, hau ez da teoria feministari buruzko liburu bat, baizik eta praktika feministari eta haren genealogia konplexuei, iraganeko arazoei eta arazook gure orainean hartu duten forma berriei buruzkoa.
|
|
|
Ez
|
dut
liburu hau idatzi banekielako, baizik ez nekielako. 1980an joan nintzen hemengo egunerokotasunetik, 2021ean itzuli naiz, beraz ez nuen ia ezer ezagutzen Markosen garaiaz.
|