2000
|
|
Umez eta zaharrez eta emakumez beteta dakusat ontzi haren irudia, jende asko eta asko, denak piloan eta trumilean, kubiertan, kareletik begira, oka egiten, tripak irauli beharrean. Oraintxe neure aurrean ikusiko banu bezala gogoratzen
|
dut
hori, garbi garbi. Euria egin zuen ontzian ginen bitartean.
|
2001
|
|
Gaur egun, baratzea duen txabola eskas batean egoten naiz, Gagarin HLM multzoaren auzoan. Sosa behar
|
dut
ori zu...
|
2003
|
|
Halaxe da baina. Beti egin izan
|
dut
hori horrela. Automatikoki.
|
|
Ederki, asko pozten naiz, moztu du Damianek ironiaz, eta harrikoa egitera joan da, baina, ez mesedez, esan dio Leirek, neronek egingo
|
dut
hori. Nahikoa egin duzu afaria ematearekin.
|
|
Ontzien izenak begiratzeari ekin nion. Hamalau ontzi ziren han, ondo gogoan
|
dut
hori.
|
|
Haren egunen amaiera laster izango zela nonbaiten idatzita zegoen. Baina orain ez
|
dut
hori gogora ekarri nahi.
|
2005
|
|
– Herra daukat bihotzean. Esklabu baten gisa tratatu naute, ezin
|
dut
hori kolkotik kendu...
|
|
Beste batzuetan, kutxilloa anaiarena izaten da holandarraren sabelean. Baina nahiago
|
dut
horretan ez pentsatu. Bidezidorrak errepasatzeak ez du ezertarako balio azkenean kutxilloa anaiarena bada.
|
|
Ez dut jakin nahi. Ez
|
dut
hori zertan jakin. Mingarria da.
|
2006
|
|
Garaiak eta inguruak moldatzen gaitu neurri handi batean, egia da, ez da dudarik; lehen horrelakorik sinetsi nahi ez izan arren, gaur egun ongi ulertua eta onartua
|
dut
hori. Baina hala ere beti geratzen da moldapen horretatik kanpoko geure izaera ezagutzeko gogoa.
|
|
Kalean egoteak zer sentido du? Jartzen naiz bekainetaraino, ez
|
dut
horretarako sosik, horregatik etorri naiz hona.
|
|
Beste garagardo bati ekin artean begiratu
|
dut
hori. Gerrara joateko behar diren motiboez gogoetan.
|
|
Beharbada hor ere in the army egona da. Haatik, ez
|
dut
horretan galtzeko gogorik.
|
2007
|
|
– Euskaldunon artean, aldeko aburua ez duena, trahitzaile da. Atxik ezazu zure dirua, ez
|
dut
horren premiarik.
|
|
– Nahiago
|
dut
hori –artekatu zuen sosegatua– Goazen lagunen mahaira eta edan dezagun arraiki. Ordu biak aldera Bilboko bihi merkatu zaharraren egoitza arraberrituetan, aparkalekuaren azpian, Florena Blancok datxikan soto andaluzera joango gara.
|
|
– Ez
|
dut
hori nahi.
|
2009
|
|
– Ez
|
dut
horren beharrik.
|
2010
|
|
– Ez, ez
|
dut
horregatik esaten. Esan nahi dut ez nukeela gaizki hartuko.
|
|
– Hurrengo baterako pentsatuko
|
dut
horren erantzuna.
|
|
– Ez
|
dut
hori esan nahi. Ez da hori bakarrik.
|
|
Primitibo izateari utzi diozuen seinale?..." kitzikatu nuen. " Primitibotzat gauzkazue oraindik ere, ez
|
dut
horretaz dudarik, baina europar primitibotzat, eta gaitz erdi. Hori da funts euskalduna ez transferitzearen arrazoia, ulertu dudanez.
|
|
Ez naiz maitasunaz ari. Lehenago aipatu
|
dut
hori. Bikote bizitzaz ari naiz.
|
2011
|
|
– Sentitzen
|
dut
hori entzutea.
|
|
– Nik ez
|
dut
hori esan, Fede... Abiapuntu bezala hartu nuen.
|
2012
|
|
Neska hori konfiantzazko postu batean dago, esango zien, eta pentsatzekoa da ezin duela sindikalkerietara jolasten ibili. Ez, esan dio Norak bere buruari, orain ez
|
dut
horretan pentsatuko.
|
|
Agian estreinakoz aitortu dio bere buruari kolokan dagoela enpresa honetan daukan lanpostua. Baina ez
|
dut
horretan pentsatzeko gogorik, erabaki du Norak.
|
|
– Ez
|
dut
horregatik bakarrik egiten. Une kritikoan gaude eta lan hau inork luke egin zuk bezain ondo.
|
|
– Baiezko bat bezala hartuko
|
dut
hori.
|
|
Has ninteke –errazkerian eroriz– biok partekatzen dugun idazle ofizioa abiapuntutzat hartuz, baina azkenerako utziko
|
dut
hori. Aitzitik, alderdi fisikoen eta psikologikoen konparaketan murgilduko naiz lehendabizi, zalantza guztiak uxatzera bideratutako zorroztasun zientifikoz eta zehaztasun erabatekoaz.
|
2013
|
|
Gaingiroki, arreglatu izan gara, harro dago nitaz, baina pozez ñir ñir egiten diote begiek, eskuetan espraia edo erratza ikusten nauenean, bere zerbitzura emana (bera seguru sentiarazten). Ezin
|
dut
hori jasan. Gauza bat egiten bukatu orduko eskatzen dit hurrengoa.
|
|
Ez
|
dut
hori bat batean aipatzen gizarte kutsatu honen salaketa egiteko erantzukizunak xaxatu nauelako (demagogia litzateke, gainera, neure bizi tankera kontuan izanez gero), baizik eta ahalkizun dudalako nire garramura izatea idazki honen grabitate zentro aldagaitza egunak joan, egunak etorri. Nolabait, zikin sentitzen naiz hain neurekoia izatearren.
|
|
Neure baratzea hutsesten dut. Baina orain ez
|
dut
horretaz hitz egingo.
|
|
Proban jartzen dihardut zenbaterainoko erresistentzia diodan minari. Hemen egonda eta idazten ari naizena idatziz egiten
|
dut
hori.
|
2014
|
|
Eskumako eskuaz jo ninduen beste behin, eskua zabalik hasieran, ukabilarekin gero. Makurtu egin zen horretarako, eta inoiz ez
|
dut
horren hurbil eduki. Uste dut nazka apur bat ematen diodala.
|
|
Zikin zegoela iruditu zitzaidan, usain ona zuen. Iluntzean irten nintzen, uste
|
dut
hori ere badakiela Berorrek.
|
|
" Ez
|
dut
hori ezagutzen... Armeniarrena..."
|
2016
|
|
– Anita deitzen da nire emaztea –esan zion Nothombek– Mintzatzen natzaion bakoitzean zure izeba Anita maitagarriaz akordatzen naiz. Gustukoa
|
dut
hori.
|
2017
|
|
Esan nizuen. Baina ez
|
dut
horretaz hitz egin nahi”.
|
|
Egon da, hark bezala, ez
|
dut
horretaz hitz egin nahi esateko, bere burua bridatu eta barnera begiratuz eusteko, Axi Axi zenekotan bezala portatzeko; ezer esan ez, eta beharbadako haien arteko erakargarritasunari bide emateko, baina banan banan –batere utzi gabe– aletu dizkio gupidarik gabe istripua, gerokoak, neurologoa, tristura, errabia, haserrea, dolua, nora eza, lana uztea... Dena.
|
|
“Ez da ezer. Ez
|
dut
horretaz hitz egin nahi”.
|
|
“Ez
|
dut
hori esan nahi! ” bota du Begok.
|
|
– Baliteke. Ez
|
dut
horretan pentsatu.
|
|
Ukitu egiten naiz, hatzak zimurtuta gelditu arte, baina aldiro pixka bat tristeagoa da. Batzuetan, hala ere, esna segitzen
|
dut
hori eta gero ere.
|
|
– Egia esan ez
|
dut
horri buruz sobera pentsatu –erantzun zenion, eta arindu handiagoa hartuko zuela uste izan zenuen, sekretuki zutaz harro sentitzeko moduko erantzuna eman zeniolakoan.
|
2018
|
|
" Gauzak argitzen ez baditugu, ez dakit, ez
|
dut
horretan pentsatu nahi. Agian zuk ez nauzu maite, ez behintzat nik maite zaitudan bezala.
|
|
– Baina nik ez
|
dut
hori esan. Esaten dudana da historia bera ere berreraiketa bat dela.
|
|
– Isiltzeko, ostia! Ez
|
dut
horren inguruan hitz egin nahi. Ahaztu!
|
|
Zer da insomnioa, bada, begi itxiekiko ergelkeria bedeinkatuaren edo ametsen eromen jakintsuaren aldeko abdikazioari uko egitea ez bada? Lorik egiten ez duen gizakia –gehiegitan nozitzen
|
dut
hori nire larrutan azken hilabeteotan–, kontziente izan ala ez, gertakarien berezko joanaz fio ez dena da. Inoiz ez zait gustatu maite ditudan haiei lo egiten duten bitartean so egitea:
|
2019
|
|
Oihartzun hori neukan. Sentitu dut Alaia nola epaitzen den, eta nik ez
|
dut
hori nahi. Alaia asko miresten dut, oso ausarta iruditzen zait, baina ez zait gustatzen testuinguru batzuetan nola irakurtzen eta tratatzen duten.
|
|
Eta nik, Alaia defendatu beharrean egin dut ez nazazue zaku horretan sartu; salbuetsi nazazue. Neure buruan detektatu
|
dut
hori, eta kezkatzen nau".
|
|
Ez dut beherapenetan bezala korrika ibili nahi elkarri lekua kenduko diogulakoan. Hortz eta haginez defendatu nahi dut badagokigun tokia, baina ez
|
dut
horretan joaten den indar guztia xahutu nahi. Etsitzeko gogoa izan dut sarri, baina ez dut etsi nahi, errendituta ez diot inori faborerik egiten.
|
|
" Gure belaunalditik gorako gizonezko bertsolari gehienek alaba modura irakurri naute eta uste
|
dut
horregatik ez direla agertu izan nire gorputza eta sexualitatea beraiekin kantatu izan dudanetan. Nire fisikoari buruzko aipamenen bat egin izan didatenean beti izan da aurpegiari eta batez ere begiei buruzkoa.
|
|
" Nik, itxura batean, ez dut enkajatzen emakume goxo sentiberaren estereotipoan, eta uste
|
dut
horrek zenbait jende despistatu izan duela. Apur bat arraroa naizela uste dut, ez dudala ez estereotipo femeninoan ez maskulinoan erabat enkajatzen, eta horrek deskolokatzen duela apur bat jendea:
|
|
Berriro jaten hasi nintzenean ordura arte ikusten ez nituen zapalkuntza asko bistaratu zitzaizkidan bat batean. Ez naiz bereziki bertsopaper zalea izan, eta gogoan
|
dut
horri buruz idatzi nuela sorta bat. Arazo horri buruz kantatu nahi nuen garai hartan, etengabe.
|
|
Lorea Agirreren Korrikako diskurtsoak “plaza hartu, nor izan... ” [2] nire ustez, bertsolaria ondo deskribatzen du. Autonomiaz jokatu, erakundeekin kolaboratu baina autonomia mantenduz, eragile soziala izan, euskalgintzako eta kulturgintzako eragilea izan...; uste
|
dut
hori dena baloratzen zaiola gaur egun bertsolariari. Ez da nahikoa bertsotan ondo egitea sektore batzuetan bai, bertsolariari eskatzen zaio euskalgintzako eta kulturgintzako beste bagaje bat ere.
|
|
" Neure burua zentsuratzen dut. Azkenaldian, txapelketarako entrenamenduetan bide esplizituki feministak hartzea saihestu dut jendearen komentarioa zein izango den badakidalako, eta gorroto
|
dut
horrek eragina izatea!".
|
|
Erreakzioa izan zen pentsatzea: Ba nik ez
|
dut
hori bizi izan. Eta gure inguruan nahiko erreakzio zabaldua izan zen.
|
|
Erreakzio bat da, azkenean idatzi behar dugu ama abandonatzaileei buruz, destroia den jendeari buruz, zergatik eta gugandik espero dutelako pastelak egitea, ulerberak izatea eternalki eta inolako aurreiritzirik gabe, eta lañoak izatea, eta light. Uste
|
dut
hori baino askoz gehiago daukagula emateko”. Norberaren bertsokera, portaera, janzkera... erreakzioz eraikitzea bestetasunaren sintoma da sarri.
|
|
" Garai batean asko esaten nuen ni oso mutil sentitzen nintzela. Uste
|
dut
horrekin esan nahi nuela feminista nintzela, baina oso desordenatuta neuzkan ideiak [barrez]. Horrekin esan nahi nuen banintzela gai mutilek egiten zituzten gauzak egiteko (mutila izateak gai izatea adierazten zuen niretzat) eta haiei egozten zitzaizkien ezaugarri asko nik ere banituela (nik ere banekiela futbolean, ni ere gai nintzela hitza hartzeko talde handi batean, nik ere eduki nezakeela arrakasta soziala...).
|
|
Niri ere bai!, baina ni berari ez. Barneratuta izan
|
dut
hori. Nik nire gorputza beti daukat presente eta agertzen da, noan lekura noala; kontua da, nik eduki dudan sentsazioa izan dela nire gorputza gizonentzat ez dela batere desiragarria.
|
|
Oihana azaldu duk, eta nola neska den plazara sartu duk zuzenean, eta nik beste hainbeste edo gehiago egin diat urtetan, eta kaka. Bertsokide batzuekin bizi izan
|
dut
hori. Gizonengan, nola gu ez garen haien konpetentzia zuzena, sortzen den ohiko posizioa da:
|
|
Euskararena bada nire lehen gatazka, Iparraldekotasuna ere bai, eta gaur egun Irunen eta Hendaian daukagun errefuxiatu olde penagarri eta lotsagarri hori ere bada nire lehen gatazka, baina hau ez dut hala sentitzen. Nik errespetatzen, onartzen eta baloratzen
|
dut
horri buruz egiten den dena, baina ez dut lehen gatazka gisa sentitzen. Eta egiten diren gauza guztiekin ez nago ados, eta ekiteko modu denekin ez nago ados, eta iruditzen zait ekiteko modu batek hartu duela indarra eta beste ekiteko modu batzuk isilduta gelditu direla, eta bada gure ardura ere.
|
|
Idazten dudanean biziago sentitzen naiz, nik uste
|
dut
hori dela gakoa, nahiz eta batzuetan mina sentitu. Beti ez dugu idazten kontu atseginei buruz, batzuetan gure mamuei aurka egiteko idazten dugu, eta hori ez da gustosoa, baina hala ere beteago igartzen naiz.
|
|
Baina ez dut inbidiaz esaten, e? Nik ez
|
dut
hori nahi, nik ez dut hori nahi!
|
|
Baina ez dut inbidiaz esaten, e? Nik ez dut hori nahi, nik ez
|
dut
hori nahi!
|
|
“Neure benetako ahizpa” deitzen dit. Gogoko
|
dut
hori.
|
|
Erromanekin ere hitz egin
|
dut
horretaz, beste ipuin batzuetan ere bai, zergatik ezkutatzen dira gauzak ipuinetan? “Ostondu” esaten dugu guk...
|
|
Ez geratu berriro azalean, Josef... “Hildako hauek ez dira gureak” esaten du, beti gogoratuko
|
dut
hori esaldi hori, “ez dira gureak”... Rulfo irakurri duzu, Josef?
|
|
Eta leihora eramaten ninduen, ohetik jasota, besoetan, leihora eramaten ninduen, nik kalea ikusteko, pasatzen ari zen jendea, autoren bat, gurdiak, umeak... Hori bai ez daukadala ahazteko, Rosa, aitarekin leihoan egoten nintzenean, kalea ikusten, laurogei urterekin ere gogoratuko
|
dut
hori, aitaren gainean, egunero egiten zuelako aitak bizarra, usain hori leihoan... Horregatik esan nien beharbada.
|
|
Horregatik sartu ditu, ia seguru nago. Ondo gogoratzen
|
dut
hori, Iturriaren afizio hori. Hedonistak garela, Eszter.
|
|
Oker eginda egongo da orain, txikiago, hori opa diot... Ez, ez da egia, ez
|
dut
hori nahi, baina horrela egongo da kabroia, artaziak bezala, erdi itxita.
|
|
Neuk esan behar
|
dut
hori. Ezin dut esan...
|
2020
|
|
Bere zerbitzura emana bera segur sentiarazten. Ezin
|
dut
hori jasan. Gauza bat egiten bukatu orduko eskatzen dit hurrengoa.
|
|
Ez, ez dut ospakizunik nahi, benetan. Ez
|
dut
horretarako umorerik, ni gabe moldatu duzue… Ez, ez da oraindik agertu. Hartu patxaran tragoxka pare bat nire partez.
|
|
Uste
|
dut
hori jadanik egina dagoela diot nik. Izorratu egin du komentarioak.
|
|
Chusok desio nau, sutsuki. Uste
|
dut
horregatik jarraitzen duela nirekin. Berriro bere zakila zurrupatzeko adina droga hartuko dudan egunaren, gauaren, edo eguerdiaren zain dago.
|
|
MERLINE (zigarroa pizten): Nik ez
|
dut
hori konpartitzen, kontziente naizelako iragana hasiera bat dela, inoiz zerbait izateko prozesuan den hazia. Dena da bat.
|
|
Zein baino zein zatarrago. Ez
|
dut
horretara jo nahi. Hau patetikoa baldin bada, horrek jada akabatuko nau.
|
|
Bai. Baina nik, adibidez, faltan bota izan
|
dut
hori. Zuek beti zuek zarete, ez didazue behin ere utzi taldean guztiz sartzen.
|
|
Zer edo zer galtzen ari nintzen sentsazioa izaten nuen, bizi nahi genuen hura zuek ari zinetela bizitzen, baina gerora denborarekin konturatu naiz nik ere aportatzen nuela zerbait beste aldetik, bertan geratzen zenaren ikuspegitik. Nik ere kontatzen nizkizuen nire bizipenak, eta zuek ere pentsatzen zenuten “jo, nik ez
|
dut
hori bizi izan”. Uste dut garai hartan guztia bizi nahi genuela, dena zen esperientzia, dena zen bazka, eta orduan ekidinezina zen tarteka zeozer galtzea.
|
|
Sarah Kane antzerkilaria da klubaren zerrendara gehitu berri dudan azkena. Poema bat idatzi
|
dut
horri buruz. Gorroto ditut poetak, baina poemek ez dute horren errurik.
|
|
Nire moduko neskek sentimendu samurrak pizten ditugu gure izaera ximen malgua dela eta. Sakon gorrotatzen
|
dut
hori.
|
2021
|
|
Seguruenik, oso bizigarria izango da Angeluko eta BAM osoko euskaltzaleen erantzuna bertatik bertara ikusi ahal izatea, baina hor sumatzen dut ez naizela gai izango hango ikusleen erreakzioa bere neurrian antzemateko. Hain dira diferenteak alde bietako ikusleak, euren nahiak, oinarri estetikoak… Uste
|
dut
hori ere antzemango dela nonbait antzezleen jardunean, eta beldur naiz ez ote dudan behar den beste gozatuko proposamenaren ausardiarekin, kalitatearekin, koherentziarekin, aurrerapen estetikoekin.
|
|
Kontua da, bestalde, izenburuak loturaren bat eduki behar duela testuarekin, eta horrek esan nahi du irakurleak Eulia ikuzgailuan edota Tarzan eta Kleopatra goiburuan irakurtzen badu, eskubide osoa daukala testu barruan horren aipamena edo justifikazioa aurkitzeko. Ez
|
dut
horrekin esaten azalpen didaktikoa eman behar zaionik horren inguruan, hobe da eta era ia subliminalean lotzea izenburuaren amua eta testua. Batzuetan nahikoa da izenburuko hitz berberak esaldi batean berriz agertzea, eta azken esaldian baldin bada, hobeto, horrela nolabaiteko oparitxoa, sorpresa txiki bat, jasoko duelako irakurleak.
|
|
Dantza emanaldietan musikaren egilea interesatzen zait bereziki, haren bidez pasagarriagoa edo jasangaitzagoa egingo zaidalako denbora. Dantzari buruzko testuak zeharo kriptikoak izaten dira, eta uste
|
dut
horregatik hasi nintzela dantza kritikak egiten: ikusleari egiptoar hieroglifikoak baino ulergarriagoak izango ziren testuak eskaintzeko.
|
|
Ez zaitez erromantikoa jarri, ez
|
dut
horren beharrik erran zuen Joanak begi luzeekin beha zegokion gizontto bat kokotsaz seinalatuz. Hemen nago.
|
|
Milesker, Xabi, aurkituko dut Maddi, eta bizirik. Nahiago
|
dut
hori. Uste nuen sexu zirrika eta bortxaketa istorioak bazirela zuen artean.
|
|
“Joan beharra daukat”. Neure buruaz kezkatu behar dut, nik bakarrik egiten
|
dut
hori, beste inork ez, ezin dut gehiegi partekatu neure burua, bakardadeari egiten zaion ordainetako bat da. “Eta txanponen bat soberan... baduzu?
|
|
Horixe esaten zenuena. Umeekin, eta pandemian, inoiz baino argiago ikusi
|
dut
hori.
|
2022
|
|
Eta buelta bat eman nion kontuari. Uste
|
dut
hori garrantzitsua dela. Bazkideetan eta datetan pentsatu behar da, ahalik eta jende gehienak parte hartu ahal izateko.
|
|
Eta heredatu
|
dut
horrekin batera gure garizko aitonak artean gazte zela landaturiko olibondo orduan gazteen itzal denborarik gabea.
|
|
Axolagabearena egiten dut, baina ederra izateak garrantzia du niretzat. Ikasi
|
dut
hori garrantzitsua dela eta nahiago nuke hala ez balitz edo axola ez balitzait. Baina badakit sakonean axola zaidala, kontrakoa antzezten badut ere, beldurra diodalako eder sentitzeari, baina baita ez sentitzeari ere.
|
2023
|
|
Moriva e mi salvava! Berak beti esaten du ez dela oso Callas zalea eta nik uste
|
dut
hori esaten duela Callas popularregia iruditzen zaiolako. Edonola, hitzik gabeko doinuei hitzak asmatzen edo hitzei ordainak bilatzen nizkiela konturatu nintzenean, musika entzuteari utzi nion.
|
|
AUZOKIDE 2: Et, et, et, nik ez
|
dut
hori esan, nik esan dut Derrigorra berbaren R bikoitz horrek ETB Minus 1en ematen dituzten errusiarren pelikuletako aktoreak dakarzkidala akordura, ez besterik.
|
|
Talde bakoitzak bere interesak dauzka, mundu propio bat da eta haien neurriko mundu berri bat sortzea gustatzen zait. Uste
|
dut
hori dela nire lana. Gaitasuna daukat talde bakoitza zaintzeko, eta talde hori osatzen duten pertsonei bere izaera azaleratzeko aukera ematen saiatzen naiz.
|
|
Animalia bat ikusi dut eszenan, beste leku batean zegoen norbait, asko transmititu didana... ”. Nik uste
|
dut
hori sentitzea oso gauza ederra dela, hezkuntza falta ikaragarria dagoela gauzak balioan jartzeko orduan. Gainera, ofizio bat den heinean ikasi egin behar da, eta jarraitu egin behar da ikasten, ikasten, ikasten... etengabe!
|
|
“Ni hemendik ez dakit zenbat urtetara ya zaharra egongo naiz, nekatuta nago”. Eta benetan sentitzen
|
dut
hori, ez dut beste urtebete ibili nahi horrelako bileretan ez dakit zenbat gauza azaltzen.
|
|
aipatu dudan bezala, hezkuntza arloan sartzen utziko baligute ere, haien ezagutza eredua lehenesten jarraituko lukete. Lehen, horren arrazoia nolabait subkontzientea zela pentsatzen nuen, baina gero eta gehiago ikusten
|
dut
hori modu kontzientean defenditzen duen jendea… Edo ez dakit kontzienteki, baina bai, behintzat, esplizituki.
|
|
Praktika horretan ikusten dute gure lana zer den. Nik uste
|
dut
hori dela giltza.
|
|
Gure lanarekin antzerkigintza bera bultzatzen laguntzen dugula uste dugu. Batzuek esaten dute antzerkia ikustera joan behar direla, egia esan oso antzerki gutxi ikusten dute, baina nik uste
|
dut
hori ez dela nahikoa: gure esperientziaren arabera, umeak hobeto murgiltzen dira eurak badira antzerkiaren parte edo protagonista.
|