|
2000
|
|
|
Batez ere sentsazio ikaragarri batek egin ohi dit bisita, eta ez naiz neska pesimista bat, ezta antzik ere, baina benetan zapore tragikoa izaten du intermitentearen une horrek. Ez
|
dut
esan nahi negarrez hasten naizenik holakoetan; alderantziz, irribarretsu hurbiltzen natzaio gidariari, nire bide bera egingo duen galdezka. Baina segundo frakzio txiki batez iruditzen zait... ez dakit, hor dagoela, gidari horrek erabakiko duela nire bizitzak momentu horretatik aurrera nondik nora jo behar duen, guztia idatzita dagoela, ez dakit, ezin dudala patu horretatik alde egin.
|
|
2001
|
|
|
‘Eta ez
|
dut
esan nahi zuen modukoa izan nahi ez nukeenik. Gure koadrilan ez da beste berbarik egiten ezpada zeinek duen zilar gehiago, zeinek duen karro berriagoa, zeinek duen atso gehiago, zeinek duen handiagoa... ’
|
|
2002
|
|
|
–Ez, ez
|
dut
esan. Hark eta nik...
|
|
|
–Uste
|
dut
esan egin behar... –atea itxi aurretik ere hasi zitzaion Julen.
|
|
2003
|
|
|
Orain arte ez
|
dut
esan ezkondu eta seme bat izan zuela Pello Oilarrak, berau hil ondoren jaioa. Bada, Pello Oilarraren semea eta Txomin bezalako gazte batzuek osatu zuten Azpilgo Indar Berriak taldea, indarrari indarrez erantzuteko erabakia hartuta gero.
|
|
|
Ene, zergatik egin
|
dut
esana?
|
|
2004
|
|
|
–Egiten dugun euskara kaskarra omen da, kalitate gutxikoa, kolorerik gabekoa, txiroa, adierazgarritasun eskasekoa. Horrelakoxeak leporatzen dizkigute zenbaitek, eta nik ez
|
dut
esango hori horrela ez denik; segur aski arrazoia dute eta zerbait egin litzateke horren inguruan. Nik, esana dut?
|
|
|
Bigarren jokabide honek badu ordea zerikusirik lehendabizikoarekin. Ez
|
dut
esango noski haren ondorio hutsa denik. Ez dut esango alegia erdaldunaren hizkuntza jokamolde menderatzailea euskaldunaren zabarkeriak eragindakoa denik.
|
|
|
Ez dut esango noski haren ondorio hutsa denik. Ez
|
dut
esango alegia erdaldunaren hizkuntza jokamolde menderatzailea euskaldunaren zabarkeriak eragindakoa denik. Utikan, burugabekeriak!
|
|
|
Ala ta guziz ere, gaur edo oraintsu sartu diranak beste kontu bat dira. Nik ez
|
dut
esan nai" bentana" ta" kaballo" onartzen ditudanik, aien euskal kide jatorrak baditugu ta. " Bentana" ta" kaballo" gañera ez dira zaarrak, eta ez euskalki guzietan sartuak ere.
|
|
|
Munduan gertatzen dana eta geronen barruan ikusten duguna ezin bereiztea. Eta frase politak egiteagatik ez
|
dut
esaten: orixe baita egia.
|
|
2005
|
|
|
–Hau da nire lantoki maitagarria. Ez
|
dut
esango kristoren jaia denik, baina, zure lehengusuari inoiz esan diodanez, Vatikanora bazoaz... –Naroak ez du ulertu, berari begira esan badu ere, baina Urkok ez du argitu esaldiaren esanahia– Kontua da soldatak asperdura mailarekin bat egiten duela, eta gaur egun horri zelan uko egin.
|
|
|
–Ongi da, ongi da –erantsi zuen–, itzultzea nahi dut, egia da, baina ez
|
dut
esan dohainik itzultzerik nahi dudanik. Ordaintzeko prest nago.
|
|
|
Ez
|
dut
esango ez nuela gogoratzen; egunero gogoratzen nintzen Irantzu eta bere hondartzako etxeaz, baina ezin nuen ezer egin. Nire iritziz, joatean ate guztiak itxi zizkidan; bere etxe berriko ateak, besteak beste.
|
|
|
Eta aurpegi hori jarri du nik esan dudanagatik. Eta hor ikusi
|
dut
esan dudana gauza inportantea dela. Eta hor ikusi dut aita beti egongo dela hilda, ez gaur bakarrik.
|
|
|
Kotxea aparkatzeko" lanak" izan ditudala ez
|
dut
esango. Baina hor nonbait.
|
|
2006
|
|
|
Unamuno-ren periodo honetako kredo positibistaren ondorioz, ez
|
dut
esango kontraesan etengabekoan mugitzen ari dela, baina konferentzia guztian atezu edo barne tentsio deseroso bat ohartzen da historia eta naturaren artean (ez Herder eta ez Hegel-ek daukatena, modu honetan behintzat; baina berriro topatuko duguna hein batean Ortega-rengan, antipositibista izan arren), beharbada zantzu bat dena, garai honek guztiak eduki duen problemarena izpirituaren trataeran, ... Zientzia naturalen (eta antropologia biologistaren) tenoreko goraldiaren arabera, herri gogoa modu naturalista estriktoan, historiarik gabe, definitzen da –" Volksgeista" arrazaren izpiritua da:
|
|
|
Gaixotasunak, ordea, gizartean jantzi ohi dugun gaineko geruza hori kendu egiten digu, eta gizon kokildua ematen zuenak ausart joka lezake zoritxarren aurrean, edo handi mandia errukarri agertu. Ez
|
dut
esan nahi itxuraz besteko nortasuna daukagunik, gehienetan baieztatu egiten baita kanpotik ematen dugun irudia; esan nahi nuen errealitate sakonago bat azaltzen dela halakoetan, eta seguru asko baita egiazkoagoa ere.
|
|
|
Lehengo batarekin itzuli nintzen handik. Ez
|
dut
esango agure ezindu haren aurrean erdi biluzik agertzeak lotsatzen ninduenik baina, herabe samarra naiz izatez, eta, bestalde, Juliani bere begiradak batere axola ez zitzaidala adieraztea gutxieste moduko bat izango zen, bera halako harroa eta minbera izanda. Beraz, argia itzali, bata erantzi eta ilunpetan sartu nintzen ohean, kaleko leihotik sartzen zen erdi itzalezko errainuari esker erabatekoa ez zen ilunpetan.
|
|
|
Badira batzuk, barruko patiorik ez badute, bainugelan bertan alderik alde zabalduko dutenak, edo sukaldean bestela, bertako epeltasunean azkarrago lehortzeko; inola ere ez kalean, jendearen bistan. Gure etxean ez gara horren herabeak ere, baina bai diskretuak, euskaldunon bataz besteko neurrian behintzat, eta, nola leiho guztiek kalera jotzen duten, bada, esekitokiaren atzeko aldean ipini ohi ditugu barruko arropak, maindire eta alkandoraz inguratuta; ez
|
dut
esango ezkutatuta jartzen ditugunik, ez baitaukagu zer ezkutaturik, baina ez dago herri osoari kontatzen ibili beharrik ere zer koloretakoak diren nire galtzontziloak, zer modelotakoak nire andrearen kuleroak.
|
|
|
Ez da posible pentsatu nuen, Veronica ordu honetan lanean. Ez
|
dut
esango langile txarra denik baina desorduetan ez du lanik egiten. Berak asmatutako esaldia da:
|
|
|
Halako lagun talde bat egin genuen aspaldi, benetan lagunak izan gabe. Eskoziako nire lankideak, hogeita hama ez
|
dut
esango zenbat urtetako andre gangarrak, behin esan zidan deserrotuak garela denok eta ez duela inoiz entzun halako beste talde bat, hain ingeles azentu negargarria daukanik. Brometan.
|
|
|
Oroimenaren olatu berria lehertu zitzaidan; gogoan nituen Xoakim Beiras jaunaren hitzak ere, zergatik ez nituen arinago ulertu? Esku onetan uzten
|
dut
esan zion Bernati. Zein erraza den matazako korapiloa askatzea, behin muturra garbi ikusten denean.
|
|
2007
|
|
|
Izatez ez zen harritzeko gauza, aurreko urteetan ere ez bainuen koxkorrik lortu. Urte hartan baina, ez
|
dut
esango inoiz baino gertuago izan nintzenik, baina bai inoiz baino ausartago jokatu nuela, zoriak lagunduko zidalakoan. Kaka zaharra zoriari, eta kaka zaharra patuaren jainkosari.
|
|
|
Elvis hil zen urtearekin gora eta behera nabil, baina oraindik ez
|
dut
esan zein izan zen urte hori, Elvis zaleek esku barrenean tatuatua balute bezain ongi jakingo duten arren: 1977an hil zen tupearen erregea, Memphisen.
|
|
|
–Nik ez
|
dut
esan zerbait pentsatzen ari naizela, Iker. Bakarrik esan dut orain, lehen ez bezala, ongi konpontzen zaretela.
|
|
|
Edandako pattarrari egotzi nion halako irtenaldia. Ez
|
dut
esango poztu ez nintzenik. Begiratokira itzuli nintzen.
|
|
|
Nik dakidala, buruak okerrik egiten ez badit, nirekin batera logela berean lo egindakoak ehun eta hamar lagun izan ziren, lehenengo urtean bakarrik. Ez
|
dut
esango jende zintzoa ala gaiztoa ote zen, erdiei ez bainien tutik ere ulertzen esandakoa, eta beste erdiek ez zuten hitzik egiten. Hori bai, denek ala denek miresmenez eta errespetuz begiratzen zioten Fabiolari, beren maitale eta jabeari.
|
|
|
Ez
|
dut
esango bere play boy ibilbidea baztertu izanaz pozten ez naizenik. Jakina pozten naizela.
|
|
2008
|
|
|
–Ez
|
dut
esango babesten dudanik egiten duzuna. Halere, ulertzen dut enkargua.
|
|
|
–(?) Badakizu herria nolakoa den, eta komentario batzuk izan dira, jakina, komentutik atera naizela-eta, baina horri buruz gauza bakarra
|
dut
esateko: Jainkoak barka diezaiela, Kristok barkatu zigun bezala.
|
|
|
Edo nahiago al zenukete santuaren irudia hemen egotea eta santua infernuan, ezin konta ahala deabru legioen artean? Horrekin ez
|
dut
esan nahi, noski, irudia falta izatea berdin zaidala, hori ere ez, baina bai iruditzen zaidala lezio bikaina ikas dezakegula gertatutakotik, eta horretan ahaleginduko naiz, zuek ere halako erabakia hartu baitzenuten, bizitza osoan komentuko harrien artean ixtekoa, Jainkoari zeuen bizia eskaintzeko asmotan; esan nahi dudana da zuek modu sakonean bizitzeko aukeraren alde egin zenutela noizbait, eta sakonean bizitzea badakizue zer den:
|
|
|
funtsari azalari baino lotuago egotea, betiere. Nik ez
|
dut
esango irudiek hainbat jenderen debozioa pizten ez dutenik. Baina behin hori onartuta, elizaren doktrina ere bada-eta, irudietatik haratago joan genukeelakoan nago.
|
|
|
–Horretaz ezin dut hitz egin, jauna, ez baitut oraindik itsasoan probatu, esan zuen kapitainak?. Ontzi egokia dirudi; besterik ezin
|
dut
esan.
|
|
|
nazio bat egiten denik. Ez
|
dut
esaten garrantzirik ez duenik, baina ez da nazioa egiten?.
|
|
|
Gizon emakume larriak beren hizkuntza baliatu nahi eta ezinean, pareko ertzain edo udaltzainak ez dakielako eta, are, inor hari euskaraz zuzentzea iraintzat har lezakeelakoan. Euskaraz bizi nahi
|
dut
esanez bizi dena, itotzeko zorian da edo babesgunera, indioaren erreserbara bizitzera joatera beharturik. Euskararen egoera halakoxea delako, bere etxean ere!, beste non edo nongo hizkuntza nagusiak atariko haizea baino lasaiago dabiltzanean inoren ama lurrean.
|
|
|
Ez
|
dut
esango Garibaldik bizitza biografiaren ikuspegitik bizi zuenik, egunen batean idatzita ikusi nahi zuen gidoi baten arabera, alegia; ez dut uste goizero ispiluaren aurrean jarri eta. Bejondaiala, Garibaldi haiz?, esango zuenik; ez dut uste, idazle eta artista gehienak bezala, kontatzeko bizi zenik, baina bazuen, nola esan, historiaren agertokian paper bat jokatu dutenen egoteko modu bat, tarteka n... Pare bat aldiz ikusia nuen, nirearen antzeko berokia soinean eta besapean liburua zuela, ardoaren inguruan antolatzen genituen hitzaldietara etortzen, baina apenas elkarri bi hitz baino gehiago eginak genizkion.
|
|
|
Bera izan zen gelan sartu orduko, pertsianak jaitsi, argiak atondu eta presarren biluzten hasi zena; bera izan zen, ni desenkusa hitz batzuk esaten hasi nintzelarik, esku batarekin ahoa estali zidana, bestearekin soinean nituen botoi guztiak askatzen zizkidan bitartean, eta bera izan zen gaztetasunari bakarrik zilegi zaion bortizkeriarekin ohean etzanarazi eta mendean hartu ninduena. Ez
|
dut
esango nireak egin duenik, baina ez naiz lehengoa. Lehen berez bezala eta askotan motiborik gabe zutitzen zitzaidana orain nekearekin eta maiz lagunduta altxatzen zait.
|
|
|
Kontakizuna gogorra da, baina iragana da dagoeneko, literatura da, eta elkarri xehetasunak zuzenduz afaltzen dugu terrazan, eguraldiak laguntzen duenean. Ez
|
dut
esango zoriontsua naizenik. Natalierekin gogoratzen naiz askotan.
|
|
|
Emakume hau gustatzen ari zait. Ez
|
dut
esango maiteminduta nagoenik, baina eroso eta gustura sentitzen naiz berarekin. Demagun Laura dela bere izena, edo Noemi, edo Maider, edo Alexandra.
|
|
|
Opera entzun dezake ilunabarretan, etxera joan eta pijamarekin egongelan jesartzen denean, eta, txikikeriei garrantzi handia ematen dienez, besaulkitik altxatu eta horman okerturik dagokeen koadroa zuzen dezake, esate baterako. Ez
|
dut
esango tipo afeminatua denik, baina badu zerbait biguna. Bainujantzian ikusi eta argizarizkoa emango luke, hain zurbila, iharra eta txankamehea.
|
|
|
–Ez
|
dut
esango askotan, baina tarteka ez da burua altxatzeko ere gauza izaten. Odolkitu bai, baina bere horretan geratu izan zait etzanda, eta ez dago orduan zer eginik.
|
|
|
"(...) Badakizu herria nolakoa den, eta komentario batzuk izan dira, jakina, komentutik atera naizela-eta, baina horri buruz gauza bakarra
|
dut
esateko: Jainkoak barka diezaiela, Kristok barkatu zigun bezala.
|
|
|
Edo nahiago al zenukete santuaren irudia hemen egotea eta santua infernuan, ezin konta ahala deabru legioen artean? Horrekin ez
|
dut
esan nahi, noski, irudia falta izatea berdin zaidala, hori ere ez, baina bai iruditzen zaidala lezio bikaina ikas dezakegula gertatutakotik, eta horretan ahaleginduko naiz... zuek ere halako erabakia hartu baitzenuten, bizitza osoan komentuko harrien artean ixtekoa, Jainkoari zeuen bizia eskaintzeko asmotan; esan nahi dudana da zuek modu sakonean bizitzeko aukeraren alde egin zenutela noizbait, e... funtsari azalari baino lotuago egotea, betiere.
|
|
|
funtsari azalari baino lotuago egotea, betiere. Nik ez
|
dut
esango irudiek hainbat jenderen debozioa pizten ez dutenik. Baina behin hori onartuta, elizaren doktrina ere bada-eta, irudietatik haratago joan genukeelakoan nago.
|
|
2009
|
|
|
mundua esplikatzeko Jainko bat, munduak esplikatzen du bera, hots, mundu bihurtzen du. Eta ez
|
dut
esaten, horrelakoxe Jainko bat(, zientzimorfoa?, nolabait esateko) ez dela legitimoa. Edo ez dela haizu Jainko filosofiko huts bat Kant edo Hegelen, edo nahiago bada Spinozaren maneran.
|
|
|
beste munduren batean, ezpada izatearen beste izateko era batean. (Ez
|
dut
esaten famagatik: famak ematen duena iraunkortasun izendatua da ondorengoen oroipenean, baina Beethovenen garaiko edozein anonimoren edozein egintzatxoren betierekotasuna unibertsoan, sinfonia ospetsuenaren berbera da.
|
|
|
Historiaren inportantzia esentziala gutxiestea, behintzat, andre gizonaren existentzian. Eta ez
|
dut
esan gura historia hori gustatu behar zaigunik. Baina hor dago, ezin dugu ezabatu geure buruak ezabatzeke, nahitaez haren umeak gara (haren ukoan ere haren ume ageri garela).
|
|
|
Modu paradoxal samarrean esateko, bere konplexuak konplexurik gabe, are errebindikazio gisa, erakusten ikasi du; konplexuak berak bortxatzen, lotsak jendaurrean esibitzen. Hala egin ditu aitortza intimo harrigarriak, ez
|
dut
esango naturaltasun guztiz, baina bai naturaltasun zaurgarriz, bere buruaren kastiguz egin baititu behin baino gehiagotan.
|
|
|
Eliza, badakigu, zerri eta zakurkeriaz betea dago, bai; hala ere, Unibertsitatea, politika, lan mundua, etc., baino ez gehiago. Alderantziz, zintzotasuna, apaltasuna, laguntasuna, etc., h. d., Bitoriano bat, esaterako, Elizan ez
|
dut
esango anitz aurkitzen denik, baina inon baino gehiago Elizan aurkitzen da. Beraz, labur eta garbi:
|
|
|
–Izan liteke lerdokeria bat, eta ez
|
dut
esaten ez denik, baina zilegi ez dena da, Justino, lagun hurkoaren bizkarretik barre egitea. Hori azkena da!
|
|
|
–Nik ez
|
dut
esan?
|
|
|
Liburu sakratuetan bilatu
|
dut
dio letrak Jesus gure salbatzailearen misterioa argitu nahian.
|
|
|
Irratian ezagutzen ez nuen abestia jarri zuten. Liburu sakratuetan bilatu
|
dut
zioen letrak jesus gure salbatzailearen misterioa argitu nahian. Nick Cave, baina nik ez nekien.
|
|
|
Zer beste behar
|
dut
esaten zuen magoak eta Sarak benetan, esan nahi zion, benetan aski duzu honekin?
|
|
|
esan nahi. Elias apenas ezagutzen dut baina neuk ere nahiago
|
dut
esaten ez badu?.
|
|
|
Ez dakit zergatik baina hala zen. Urjentziak jendez leporaino zeuden eta inguruan lan egiten
|
dut
esan zidan, Barakaldon. Edo nuen zuzendu zuen esandakoa, orain hilda bainago, jakina. Nik jakina esan eta erietxean zer egiten zuen galdetu nion, hilda bazegoen.
|
|
|
Jarriko duen lehen abestia, Nick Cave izango da. Liburu sakratuetan bilatu
|
dut
dio letrak, Jesus gure salbatzailearen misterioa argitu nahian. Neskato bati buruz hitz egiten duen abestia da, inorena ez den, askatzea lortu duen neskato bati buruz.
|
|
|
Postaletan egin dituzten aurkikuntzei buruz. Norak irratia utzi
|
dut
esango dio eta amuma hil zait. Martinek arima aingeruari zor nion esango dio, baina orain ez, orain badakit ezin diodala zor izan, arima ez baita norberarena. Oheak desegingo dituzte eta izarak izerdiz busti, oihala bera garden utzi arte. Momentuz, ostera, museo bihurturiko Carmoko elizan daude, eta goizeko freskotasunak dirau horma zabalen gerizpean.
|
|
|
Liburu sakratuetan bilatu
|
dut
dio letrak jesus gure salbatzailearen misterioa argitu nahian.
|
|
|
Eskegi ondoren luzaroan geratzen naiz hariaren soinua entzuten, pentsatuko
|
dut
esateko izan duen moduarekin ametsetan. Eskua itsaskor eta mingots, zakila atzamarretan taupadaka.
|
|
|
fedea zerbait sakonagoa baita, eta miraria, gehienik ere, fedearen azala: horrekin ez
|
dut
esan nahi miraria existitzen ez denik, miraririk handiena, beharbada, existentzia bera baita, Jainkoagandik datorkiguna.
|
|
|
esan nahi dudana zera da, gaur miraria iruditzen zaiguna bihar, agian, ez dela izango; gero eta mirari gutxiago geratuko zaizkigu, beraz, eta uste baino gutxiago geratuko zaizkigu, beharbada, azkenean; zeren beldur gara, ordea?; izan ere, mirariak ez luke inoiz izan behar fedearen euskarria... fedea zerbait sakonagoa baita, eta miraria, gehienik ere, fedearen azala: horrekin ez
|
dut
esan nahi miraria existitzen ez denik, miraririk handiena, beharbada, existentzia bera baita, Jainkoagandik datorkiguna.
|
|
2010
|
|
|
Lehen aldia zen, ezezko bat buruan nagusitzen zitzaidana, baldintza haietan. Horrekin ez
|
dut
esan nahi aurreko ipuinetan itsu sinesten nuenik: auzia, gainera, ez zen ipuina sinestea edo ez sinestea, entzutea eta dibertitzea baizik, nik neuk ere izan bainuen neure alditxoa, zeinean bai izeba Ursulak ahoz kontatuak eta bai izeba Ernestinak irakurtzen zizkigunak ere gozokiak bezalakoak gertatzen baitzitzaizkidan?
|
|
|
ni baino baxuagoa zen arren, anaia beti ikusi izan nuen maila bat gorago? eta maila bateko aldeak gure beste alde guztiak taxutu zituen, baita anaiarekiko halako gutxiagotasun uste bat eragin ere, bekaitz eta zelo nahasien sorburuan; soldadutzan eskua moztu ziotelako berria jaso nuenean, hunkitu eta hartaz errukitu banintzen ere, ez
|
dut
esango segundo bakar batean, odolaren bulkada batean, ausaz, poztu ez nintzenik, ni ere Schadenfreude ren mende, zu bezalaxe, Damaso!, nirea hain bortitza izan ez zen arren, poz apur hura sortu ahala ezabatu baitzitzaidan, tragediaren neurrigabeko neurriak itota?; are gehiago:
|
|
|
Ezin
|
dut
esan zer gertatu zen nire baitan; haien adiskidea nintzen, noski. Grève eta Toulon (heriotzara kondenatuak eta galeretara behartuak) anai arrebak dira.
|
|
|
Gaur goizean galdua bezala nintzen. Nekez ulertu
|
dut
esan didana. Nolanahi ere, bere hitzak ezdeusak iruditu zaizkit eta berdin berdin gelditu naiz; irristatu egin dira, euri hotza leiho izoztu honetan bezalaxe.
|
|
|
Ziurrenik Zapatero ez zegoen horretan, baina PPk ere, askotan, azterketak egiterakoan gauza estrukturalei egiten die so, ez beste parafernaliari. Ez
|
dut
esango gure arazo guztien konponbidea zenik, baina prozesuari hauspoa emateko balio zezakeen. Gainera, prozesuaren norabide politikoa dezente markatzen zuen.
|
|
|
Beti saiatu da eskubide historikoak, gutxienez intelektualki, jorratzen. Ez
|
dut
esango berarentzat Nafarroa Euskal Herriaren ama denik, baina ez zaio arrotza egiten. Lau herrialdeetako estatutu vasco navarroa ez zaio arrotza egiten.
|
|
|
Eta 2005eko maiatzean Espainiako Kongresuan ETArekin elkarrizketatzearen alde onartutako ebazpenak zuen edukia baldin bazuen, EAJk horretan zerikusi zuzena izan zuela aldarrikatzen du Urkulluk: . Osotasunean ez
|
dut
esango, baina neurri handienean guk proposaturiko testuetan oinarritutako ebazpena izan zen?. PSOErekin aurrez hitzartuta zuten, gainera, EAJk ebazpen propioa aurkeztea baina gero erretiratzea, azkenean babesa PSOEren mozioari emateko.
|
|
|
Guk egin ditugu proposamen idatzi guztiak. Ez
|
dut
esaten ez EAJk ez PSOEk ez zutela ekarpenik egiten. Baina prozesuaren eta elkarrizketen zama osoa guk eraman genuen?.
|
|
|
–Guk susmo bat uxatu nahi genuen. Ez
|
dut
esaten ongi egin genuen edo ez. Nolabait, azken bermea nahi genuen, behin betiko esateko:
|
|
|
–Nik ez
|
dut
esaten hori guztia horrela ez denik.
|
|
|
–Nik ez
|
dut
esan kolaboratu nahi ez dudanik. Baina gai hori amak atera badu, nahiago dut berarekin jarraitzea.
|
|
|
Etxean edo eskolan arazoak izango zituzten, ez
|
dut
esango ezetz, baina abentura gosea zen, nire orduko ikuspegian, ihesera eraman zituena. Eta haien ihesak abentura min are handiagoz utzi gintuen auzoko gainerako mutilak, edo hala sentitu nintzen ni behintzat, heldu guztiak Pepe, Luisma eta Mikelen arrastoaren bila zebiltzala.
|
|
|
Ez
|
dut
esango ebakuntzak beldur ikaratan naukanik, baina ezta axola ez zaidanik ere. Badakit okerragoa dela barruan dudan xomorroa, eta bularreko tumorea erauzi ezean etorkizun kaxkarra izango nukeela, zalantzarik gabe.
|
|
|
ordura arte, eman eta eman zen kontsigna nagusia, horrek justiziaren ateak irekiko zituelakoan, eta batzuetan errugabeak erortzen zirela jakin arren guk beste aldera begiratzen genuen, horiek helburu on baten albo kaltetzat jota. Hala eta guztiz ateak itxita jarraitzen bazuen, ez
|
dut
esango gure borrokak zentzua galtzen zuenik, baina onuren eta galeren balantza batean argi samar geratzen zen, ez dakit bide horren alferrikakotasuna baina bai behintzat efikazia eskasa, aurpegian begiak zituen edonorentzat. Hala ikusten nuen nik eta hala ikusten zuten beste askok ere, 93 eta 94 aldean egin genituen eztabaidetan; asanbladetan ez nintzen garai batean bezain fin agertzen, baina auzi horretan ez nuen huts egin eta neure iritzia eman nuen.
|
|
|
Esan dezadan egia behingoz: ni baino baxuagoa zen arren, anaia beti ikusi izan nuen maila bat gorago... eta maila bateko aldeak gure beste alde guztiak taxutu zituen, baita anaiarekiko halako gutxiagotasun uste bat eragin ere, bekaitz eta zelo nahasien sorburuan; soldadutzan eskua moztu ziotelako berria jaso nuenean, hunkitu eta hartaz errukitu banintzen ere, ez
|
dut
esango segundo bakar batean —odolaren bulkada batean, ausaz— poztu ez nintzenik —ni ere Schadenfreude ren mende, zu bezalaxe, Damaso!, nirea hain bortitza izan ez zen arren, poz apur hura sortu ahala ezabatu baitzitzaidan, tragediaren neurrigabeko neurriak itota—; are gehiago: makila magiko batekin eskua itsasteko aukera izan banu... hegazkin bat oparitzeko aukera izan banu... mundua oparitzeko aukera izan banu... ziur nago guztiak batera emango nizkiokeela; emango ez nizkion, bada, baldin eta biok ere ezinduen kofradiako kideak baginen ordurako, hura besamotz eta ni birika bakar...!; ai, baina hura ezinezkoa zen —ez makila magikoa, ez hegazkina eta ez mundua nituen neure esku—, eta horregatik ziren, beharbada, nire sentimenduak hain onak eta hain beteak, ezta, Damaso...?; baina zu joan zinen mundu honetatik, eta Zapiain estimatuari galdetu diot, zalantza argi diezadan.
|
|
|
Lehen aldia zen, ezezko bat buruan nagusitzen zitzaidana, baldintza haietan. Horrekin ez
|
dut
esan nahi aurreko ipuinetan itsu sinesten nuenik: auzia, gainera, ez zen ipuina sinestea edo ez sinestea, entzutea eta dibertitzea baizik, nik neuk ere izan bainuen neure alditxoa, zeinean bai izeba Ursulak ahoz kontatuak eta bai izeba Ernestinak irakurtzen zizkigunak ere gozokiak bezalakoak gertatzen baitzitzaizkidan... urte gutxiren buruan, anai arrebengandik bereizteko ahaleginean edo, neure jarrera hartaz lotsatzen hasi banintzen ere, ahalegin hark" gizonago" egiten ninduelakoan.
|
|
2011
|
|
|
Ez dakit, ezta ere, zergatik aukeratu ninduen ni gau horretan lehiakide izan zitzakeen emakumeei ehizaki moduan erakusteko. Ez
|
dut
esango traumatikoa izan zenik, gizonezkook gaztetan jasan ditugun bortxaketek, bortxaketa dei bageniezaie ere, beti baitute zerbait atseginetik, baina horrek ez du esan nahi indarkeriarik gabeak izan zirenik. Badaude ahaztu nahi izaten ditugun maitasun historiak, eta ez naiz hasiko gau horretakoa kontatzen.
|
|
|
–Ez
|
dut
esango inor itsutu nahi dugunik, baina argi berezi eta bakan bezala ikus gaitzaten nahi dugu, izar txiki bat, nahi baduzu, letren zeru mugagabean, baina bere kabuz izarniatzen den argi puntu bat nolanahi ere, eta ez inoren dirdai, errainu edo ispilu den zerbait, jarraitu nuen, alegorien bidez ez bada, idazle baten estiloa zer den agertzeak zailtasun handiak dituelako.
|
|
|
–Ez denik ez
|
dut
esan.
|
|
|
–Koipetsua da gero euri hau! , uste
|
dut
esan zidala, eskerrak eman ordez.
|
|
|
–Baina ez da aski, ezin
|
dut
esan oraindik hau neurea denik.
|
|
|
Nahiz geroagokoak, inportanteak izan dira Sartreren hitzaurreak Gisèle Halimiri eta Frantz Fanoni. Txillardegik beti oso hurbildik segitu die Sartre eta Camusi (beharbada Txillardegi eta Rikardo Arregiren arteko diferentziek badute analogiarik Sartre eta Camus artekoekin), etab. Gerra osteko gizartean bortxaren (Erresistentziaren!) legitimazioaren arazoa, ez
|
dut
esango behar adina eta bezala gogoetatu denik, baina bai beti kezka izan dela. Beharbada kontsolagarria, Sartre bezainbat Camus, biak ala biak, hemen eman zaien tratamendu laburretik haratago, soluzio baten bila haztamuka ikustea da euren eboluzioan, ez soluzioaren jabe seguru.
|
|
|
Berriketan, gauzen izatea eta gauzek guregan duten eragina aipatu dizkit. Pablo Sastreren liburu bat (Gauzen presentzia uste
|
dut
esan duela) biziki gomendatu dit.
|
|
|
Ez
|
dut
esan nahi gaizki bizi ginenik, baina ez zen luxu handirik auzoan. Bidea asfaltatu gabea zegoen, eta, euria zenean, putzu galantak egiten ziren, lokatzez beteak.
|
|
|
Ez
|
dut
esango gonazale purrukatua naizenik, eta are gutxiago Casanova ziniko bat, baina ez naiz bizitza osoa kopa otarrearen azpian pasatako oilaskoa ere. Ez dut damurik, gainera.
|
|
|
Badakit esan dudala hau dela istorioaren hasiera. Horrekin ez
|
dut
esan nahi, ordea, gurean ustekabeak lehen heriotza harekin hasi zirenik, ez eta gure ama inork erail zuenik ere. Zorigaiztoz hil zen ama, hori hala da.
|
|
|
–Ez
|
dut
esan nahi oso gustuko ez zaitudanik, esan zuen?. Gustuko zaitut, baina...
|
|
|
–Jendea? Ez
|
dut
esango pentsatzen dudana.
|
|
|
entzuten dudan bakoitzean, edo egiteko gogorik izango Aitorren agur txatxuki alai bategatik. Nire lehen sintoma inguruko guztien bizitzei balioa kentzea izan zela esango nuke, erizain izateari horregatik utzi nion, ziurrenik eta besteak beste, duela urte asko, ez zitzaidan inporta gaixoa hilez gero ere, ez
|
dut
esan nahi behin hil ondoren, baita lehenago ere; minez zeudela begiratzen nien eta ez zitzaidan presaka abiatzeko gogorik sortzen.
|
|
|
Guanteratik kaseteak ateratzera itzuli da, umeak bezain psikopatikoa da, haien enpatia ahalmena du, noizbait konpondu dute hau; ez diot nire edukiontziak lasai arakatzeko esan, barkatzeko, ez, ez
|
dut
esana zuzendu eta horrek, itxi hori, aginduak indarrean jarraitzen duela esan nahi du.
|
|
|
Infartua izan zela uste
|
dut
esan nizula, zure neurriko hilketa bat sinesgarri egin ahal izateko benetako kausak jakin behar zenituenez; oso zure estiloko hilketa izan zen, berezkoa, pasiboa alegia. Hilik zegoela sinetsi genuen txalupa hutsik ikusi genuenean, bere arrantzarako eta angulak hartzeko tresnak bertan, alabek eta nik, ez poliziak eta abar, baina bai guk, istantean, eta sinesmen horrekin abiatu nintzen etxera, senarrik gabe biziko nintzela ziurrenik egun hartatik aurrera.
|
|
|
Seme alabak izatea eta haiek zaintzea... Ez
|
dut
esaten derrigor hori hobea denik, baina aldez aurretik uko egiten diozu aukera horri.
|
|
|
Edo ez dut topatu behintzat, bertan geratzeko bezainbat gustatuko zaidan lekurik, harekin luzaroan bizi nahiko nukeen pertsonarik. Ez
|
dut
esaten ez dagoenik, ez zaidala tokatu baizik.
|
|
|
Ez nuke hau esan nahi, baina uste dut Xantik apur bat merezi zuela jo zioten harrikada? Ez
|
dut
esango ongi dagoenik, ez dut esango zinegotzi bati bizia kentzea zuzena denik, ez, baina heroiarena egiten ibiltzeak hori du ordain edo sari?
|
|
|
Ez nuke hau esan nahi, baina uste dut Xantik apur bat merezi zuela jo zioten harrikada? Ez dut esango ongi dagoenik, ez
|
dut
esango zinegotzi bati bizia kentzea zuzena denik, ez, baina heroiarena egiten ibiltzeak hori du ordain edo sari?
|
|
|
–Nik uste
|
dut
esan zuela beltzak baduelako bere baitan zuritasun bat, eta zuriak belztasun bat. Alegia, egunak gau zatitxo bat, eta alderantziz.
|
|
|
Ezin
|
dut
esan zatoz,
|