|
2008
|
|
|
Adibide bat erabiliko
|
dut
esan nahi dudana azaltze aldera. Lesakako Laminaciones lantegian, konparazio baterako, leku askotako langileak ari dira.
|
|
|
Ez
|
dut
esango Azkuek bere folklore bilketarako asmoak soilik Arakistainen eraginpean abiatu zituenik. Ziurrenik Arakistainek ez ezik gainerako autoreek eta giro erromantiko orokorrak ere zentzu berean bultzatzen zuten.
|
|
|
Hola bada, Azkue, nahiko oharkabean agian, Menéndez Pidalen antzeko ondorioetara heldu zen. Honekin ez
|
dut
esan nahi Azkuek Menéndez Pidalen ideiak hartu edo kopiatu zituenik. Aitzitik ezezagun bide zituen espainiar filologoaren teorizazio hauek327 Baina biak ala biak, antzeko giroan mugitu zirenez, kastizismo eta europeismo arteko eztabaidak zituzten une batean, bakoitzak bere aldetik, ildo bereko erantzuna erdietsi zuten, originaltasun propioaren eta inguruko kulturekiko loturaren artean erdibide bat proposatuz.
|
|
|
Izatez Azkuek, Euskalzale aldizkarian, euskara maila tekniko zientifikoan erabiltzeko zenbait saio egin zituen. Ez
|
dut
esango maila unibertsitarioko artikuluak idatzi zituenik, baina horren bertsio erraztu bat eskaini zuen. Hola, ortografiari buruzko artikuluak, teknikaren eta natur zientzien dibulgaziozkoak, linguistikako gauzak, eta beste argitaratu zituen euskaraz.
|
|
2010
|
|
|
Horrela izan dira azken hogeita bost urtean eta horrelaxe dira orain ere. Hortik gorakoetan, eskola munduko harreman instituzional zabalagoen alor horretan, ezer gutxi
|
dut
esatekorik. Badago gure artean, ordea, kontuok argituko dizkigunik.
|
|
2012
|
|
|
– Ez
|
dut
esango Egunkari honen azken zatia baino ederragorik ez dela ondu euskaraz, belles lettres direlakoetatik hagitz urruti gabiltza hemen?, ezta ere gai garaiagorik ez dela ukitu. Baina, baldin nere iritzia estalkirik gabe agertu behar badut, ez dut uste inoiz gure hizkuntzan entzun denik horrelako hitz larririk, horren zinezko aitorrik, horrenbesteko karraxi sarkorrik.
|
|
|
– Nere begi adimenak ez dira zenbaitenak bezain zorrotzak eta ez
|
dut
esango film honetako sinborlo guztien funts izkutua, sorgin gaztearena, esaterako, ezagutu dudanik.
|
|
|
– Nere begi adimenak ez dira zenbaitenak bezain zorrotzak eta ez
|
dut
esango film honetako sinbolo guztien funts izkutua, sorgin gaztearena, esaterako, ezagutu dudanik.
|
|
|
– Nere begi adimenak ez dira zenbaitenak bezain zorrotzak eta ez
|
dut
esango film honetako sinbolo guztien funts izkutua, sorgin gaztearena, esaterako, ezagutu dudanik.
|
|
2021
|
|
|
Dauden datuen argitan ez dago arrazoi aski hizkuntzaz bestelakoak ziren bi Gipuzkoen hipotesiari eusteko. Ez
|
dut
esaten nik, ezta esan nahi ere, Probintziak ondare indoeuroparra jaso ez zuenik. Harritzekoa alderantzizkoa litzateke, arrazoizkoena garaian garaiko kultura nagusiek arrastoa uztea baita, latinaren aztarna lekuko.
|
|
|
Jakina, hemen egiten dugun analisia eztabaidagarria izan daiteke. Batek pentsa dezake Etxearen aurrean aurkitu
|
dut
diogunean eta Etxearen irudian jarri nituen begiak diogunean, bi sintagmak taxu berekoak direla. Hala ere, aurrean oso osorik adberbiotzat hartzea bidezko dirudi, baina irudian, ez hainbeste.
|
|
|
Aspektu inkoatiboa adierazten ez duten tzera joan perifrasiak ez dira hain naturalak, perifrasirik gabeak izaten baitira aukeran: . Ez noa esatera zer pentsatzen dudan [ez
|
dut
esango zer pentsatzen dudan];?. Goazen idaztera batuaren emaitzak [idatz ditzagun batuaren emaitzak];??. Ahoa zabaltzera joan/ joaten denean...
|
|
|
Ezezka emanda, berriz, esanaren benetakotasuna azpimarratzen da: Hala sinesten nuen, eta ez
|
dut
esateagatik esan; Lagunduko digula agindu digu, eta ez du esatearren esan.
|
|
|
Eta berriro ere* edun eta eduki —azken hau mendebaldean— ez dira beren ohiko eduki semantikoarekin azaltzen: Eskuak bero ditut esaten dugunean, ez dugu adierazi nahi ‘zerbait dugula’; edo Txirrinduko gurpila zulatua
|
dut
diogunean, ez dugu esan nahi ‘txirrinduko gurpila dudala’; lotura aditzak dira hauetan* edun eta eduki, eta ‘objektu’ modura absolutiboan doan elementuari buruzko lehen mailako predikazioa bideratzen dute: [eskuak – bero] eta [gurpila – zulatuta].
|
|
|
dizkiot da komunztadura argumentalaren erakusgarria. Hori dela eta, Mikel ikusi
|
dut
esango bagenu, hor ere dut adizkiak bi argumenturen (nik – Mikel) komunztaduraren marka erakutsiko liguke.
|
|
|
Genitiboa behar ekin ere erabil daiteke, batzuetan mugagabean: Ez
|
dut
esate (a) ren beharrik; Hainbat hobe: gisa huntako lanek baitute beti osatzearen eta hobetzearen beharra (Duhau).
|
|
|
zer orduz, zer ordutan, zoin orenez, zein orduz eta abar); Baina non edo gorputzaren zer lekutan gantzutu behar ote da eria? (Agirre Asteasukoa); Ez
|
dut
esanen zer herritan, orain Gerrieder izengoitia duen etxe batek... (Orixe); Ezin pentsatu zuten zer al zitekeen kausa (Lazarraga); Aski zaigu jakitea zer tokitan den (J.
|
|
|
Idazkera erraza diogunean erraz idazten duen norbaiti buruz ari gara, liburu zaila esaten dugu irakurtzeko erraza ez den liburu batez ari bagara eta etxe erosoa baldin badiogu, han bizitzeko erosoa den etxe batez ari gara. Ohart gaitezen aulki ikusgarri horretan liburu zail hau gogo handiz irakurriko
|
dut
esaten badugu hor ageri diren izen adjektibo erlazioak aski desberdinak dira: batzuk zuzenean interpreta daitezke (handi), baina beste batzuek kanpoko erreferentzia (zail) ezinbestekoa dute.
|
|
|
Zenbaitetan galdegaia gainerako osagaietatik bereizi eta adizki nagusiaren aurrera igarotzen da: Aitak uste
|
dut
esan duela hori; Mikelek pentsatzen dut irabaziko duela; Zuri esan dute emango dizutela lehen saria. Aditzaren baietza baldin bada galdegaia, hura igoko da adizki nagusiaren aurrera:
|
|
|
Eta, menderatze hori, behin eta berriro errepika daiteke: Ez
|
dut
esan badakidala noiz etorriko naizen. Adibide honetan, esan aditzaren mende dago badakidala eta honen mende, aldi berean, noiz etorriko naizen.
|
|
|
Bestalde, Beñat hau ikusi dut edo Bi Beñat ezagutzen ditut zuzenak dira, nahiz eta oraingoan izen arrunt gisa edo lan egiten duen Beñat izenak; Beñat hau zoratuta dago edo Zer Beñat ikusi duzu? galdera egiten dugunean, Gure Beñat ikusi
|
dut
diogunean bezala (ikus § 12.3.2c).
|
|
|
Hasiera hasieran, tartean —kontraste jakin baten zerbitzuan— edo amaieran joan daitezke gehienak, DMen artean aldeak badira ere: Nik bete
|
dut
esandakoa. Hala ere, zuk ez didazu agindutako saria eman; Nik bete dut esandakoa.
|
|
|
Nik bete dut esandakoa. Hala ere, zuk ez didazu agindutako saria eman; Nik bete
|
dut
esandakoa. Zuk, hala ere, ez didazu agindutako saria eman; Nik bete dut esandakoa.
|
|
|
Hala ere, zuk ez didazu agindutako saria eman; Nik bete dut esandakoa. Zuk, hala ere, ez didazu agindutako saria eman; Nik bete
|
dut
esandakoa. Zuk ez didazu, hala ere, agindutako saria eman; Nik bete dut esandakoa.
|
|
|
Zuk, hala ere, ez didazu agindutako saria eman; Nik bete dut esandakoa. Zuk ez didazu, hala ere, agindutako saria eman; Nik bete
|
dut
esandakoa. Zuk ez didazu agindutako saria eman, hala ere.
|
|
|
Hori perpaus bakunean gertatzen bada, inguruan duen testura bidaliko gaitu edo, testurik ez bada, zerbait presuposatzera behartzen gaitu: Nik ere hori egingo
|
dut
esaten badut, horrek aurretik izan dezake honako perpaus hau, adibidez: Joseba zinemara joan da.
|