|
2000
|
|
|
—Goizean goiz hasi naiz eta, arratsaldean, berehala burutu
|
dut
dena. Ugaldean atso bat hilik agertu da eta...
|
|
2001
|
|
|
Jende batek familia osatu, etxe bat erosi, eta abar egiten duen bezala, nire aukera izan zen urterik onenak konpromiso horri eskaintzea. Gustu handiz egin
|
dut
dena, baina asko sakrifikatuz eta gauza askori uko eginez. Borroka latza izan da, dena eman dugu eta orain berriz, herria lasaitu egin da, hemen ezer pasako ez balitz bezala.
|
|
|
Une batzuetan argitasun garratzez ikusten
|
dut
dena, edozein momentutan kamuflaje uniformedunek edo yuppi itxurako polizia espainolek inguratuko gaituztela. Beste batzuetan cowboy errebolberdunak imajinatzen ditut, kiowen moduan jantzitako Gorria eta bion ihesa ustekabean babesten.
|
|
|
Salbu agian bidean nenbilen uneetan. Zazpi haurreko familia hartan ezagutu ezberdintasunen gainetiko elkartasuna bilatzen
|
dut
denetan: debaldeko ametsa, mundua dena baita, elkartasuna eta aniztasunaren onarpena ezik.
|
|
2003
|
|
|
100eko 100 euskaldun izaiteko ametsa jorratu duelarik Itxaro Bordak, bere luma xorrotxarekin, Euskadi saria irabazi dion azken liburuan, lerro hauek idatzi ditu, eta ene solasaren trenkatzeko gogoetagarri iduritu zaizkit: Zazpi haurreko gure familia hartan ezagutu ezberdintasunen gainetiko elkartasuna bilatzen
|
dut
denetan: debaldeko ametsa, mundua dena baita, elkartasunaren eta aniztasunaren onarpena ezik.
|
|
|
Eta pikoloak zirela benetan gogor sakatzen ari zirenak. Une hartan sentitu nuen, lehenengo aldiz, eskuetan arma bat izateko gogoa, eta, jo eta su, tiro egiteko desira (parentesi artean, sentitzen dut Adela, sentitzen
|
dut
denon sufrimendu plusa hain handia izatea, hain jasanezina. Oi ama Euskal Herri goxoa).
|
|
2004
|
|
|
Gaur egun adina txirrindulari erakartzen duen garairik ez da izango. Beraz, nik uste
|
dut
denean irabazi duela eta gainera, bilakaera horrek ziur asko jarraipena izango du.
|
|
|
Horrela dagoen bitartean ez dakit, hain eskasa ikusten
|
dut
dena.
|
|
|
Isil zaitez! Banaketa egiteko eskatu dit amak, eta azkar banatu behar
|
dut
dena.
|
|
|
Gero bilduko
|
dut
dena eta ez zaitut esnatuko. Benetan!
|
|
|
–Niri ez didate ezer oparitu. Izerdiarekin lortu
|
dut
dena.
|
|
|
Eta herri honetan oso hedaturik zegoen lotsa sentimendu hura. Orain, baina, garbi ikusten
|
dut
dena juduek eta komunistek antolaturiko amarrua izan zela, gure herriaren nortasuna ahultzeko amarru beltza. Etsipenari, umiliazio giro hari, pobrezia gorria gaineratzen zitzaion.
|
|
|
Poz batean jarri eta belar goxoa ekartzen dit aurrera, berealditako belar pila, eta klase guztietakoa, alpapa, frantziberdea, ailorbea. Eta, jakina, nik irentsi egiten
|
dut
dena pixka bat protestatu eta gero—: Kontuz, Soeur Pauline Bernardette, sobera belar emaiten derautazu.
|
|
2005
|
|
|
Dolu handiegia dute eta ez dituzte ordez sortzen direnak laztantzen ahal. Sortu behar ez zuen haurraren zama eroan
|
dut
denetan, eskolan, lanean, adiskideetan: aberrazio bat izan naiz.
|
|
|
Ez naiz ni izan. Bruno babesteagatik egin
|
dut
dena... Alferrik ari naiz, arman dauden hatz markak begiratzen dituzuenean jakingo duzue, lehenago edo geroago.
|
|
2006
|
|
|
Liburuan kontatzen
|
dut
dena. Han daude datu denak.
|
|
|
Han egon nintzen bizi izaten eta lanean, denuntzia etorri zen arte... Liburuan kontatzen
|
dut
dena. Jakingo duzue, irakurtzen baduzue.
|
|
|
Baina sasoi ona daukat oraindik. Ortu handia daukagu eta neuk manejatzen
|
dut
dena... Gu sei neba arreba izan ginen etxean.
|
|
|
Bukaeran, liburuak halako balantze tiki bategiten du protagonistaren espektatiben lorpen mailaz. Behin baino gehiagotangogoeta egin
|
dut
dena delako gure zer itsusi hori gainditzeko oztopo nagusia ez otedagoen gure espektatiba handiegietan. Nerabezaroan normala izaten da espektatibahandiak izatea.
|
|
|
Hanpatua iruditu zait. Hanpatua hizkeraz eta hanpatua mamiz.Segur aski, duela 16 urte irakurri zutenak zuzen zeuden kalitateaz den bezainbatean.Hainbertzenarekin ere, garbi
|
dut
dena ez zela kalitate izan ez argitaratzeko aholkuaematean. 80ko hamarkadaren bukaeran idatz zitekeen beharbada nafar euskaldunakgure Gobernuak zanpaturik sentitzen ginela (eta oraino ez zen UPN agintean!). Idatz zitekeen, beharbada, txalo gutiago joko baziren ere, Jaurlaritzak eta, oro har, mendebaldeko euskaldunek abandonaturik sentitzen ginela.
|
|
2007
|
|
|
Baina nik horretaz ezin dizut deus ere esan. Amorrazio pixka bat hartuko
|
dut
denak kontatzen dizkidazunean, baina denak irentsi ditut. Zer erremedio!
|
|
|
Interneten begiratu dut, baina informazio gutxi dakar. Hara iristen naizenean jakingo
|
dut
dena.
|
|
|
Interneten begiratu dut, baina informazio gutxi dakar. Hara iristen naizenean jakingo
|
dut
dena.
|
|
|
Sei urtez egon nintzen ikasle eta interno Xabierren jaiotetxean eta ez euskararen antzik, ez aztarnik, ez kontzientziarik ez nuen hartu, eta ez zidaten eman ere, inguru haietan. Geroztikakoa
|
dut
dena. Dena den ez du inon dokumentatua egon behar Xabierrek esukara zekienik eta erabiltzen zuenik, baina guztiz logikoa dirudi hark ama hizkuntza euskara izatea, nahiz eta aztarranik ez zuen utzi.
|
|
|
Biharko ikuskizunak ondo atera behar badu, derrigorrezkoa
|
dut
dena bere lekuan dagoela egiaztatzea. Lehenengo lana du hori magilariak:
|
|
2008
|
|
|
Baina jendeak beste zerbait pentsa dezan, ez dut eman nahi ez dudan irudia. Ez
|
dut
denetan jator eta sinpatika agertu nahi.
|
|
|
Beste horrenbeste egiten dut nik: ene pentagrama blok arrunt bat da; buruari buelta batzuk ematen hasten naiz, hantxe apuntatzen
|
dut
dena eta, gidoia pronto dagoenean, tronpeta hartu ordez, arkatza hartu eta marrazten hasten naiz.
|
|
|
Egunkariak ez du ezer jakin gura izan. . Zure esku uzten
|
dut
dena, Rosario?.
|
|
|
JULIA. (Agurtzaneri) Orain ulertzen
|
dut
dena. Gizonezko bat aurrean jartzen zaizunean, akabo, ezta ahizpatxo?
|
|
|
ABOKATUA: (Buruarekin ezetz) Arreta handiz aztertu
|
dut
dena; Mª Luisaren herentziari buruzko aukera guztiak?
|
|
|
Normala. Nahastu egin
|
dut
dena.
|
|
|
Staierrek ez du bere burua aro, molde edo estilo jakin bateko musikan espezializatutako jotzailetzat. «Ni ez naiz denetarik jotzeko gauza, eta ez
|
dut
denetarik jo nahi», dio. «Adibidez, ez litzaidake interesatuko Raxmaninoven pianorako kontzertuak jotzea.
|
|
|
1998 urtea herri honen bizitzan inflexio puntu bat da. Uste
|
dut
denek onartzen dutela. Ordutik honantz gauzak asko aldatu dira.
|
|
|
Nik ez daukat irakurle ofizialik inguruan. Nik jan egiten
|
dut
dena. Nire azken nobela sei urtez ordenagailuan gordeta izan dut, eta bigarren irakurlea Inazio Mujika izan da.
|
|
|
Eta larunbatean burua altxatu zuten jokalariek. Uste
|
dut
denek dugula proiektu berrian inplikatzeko gogoa. Horretarako, oinarriak ez dira ahantzi behar, eta jokalariak hori ulertzen hasi dira.Testuinguruari buruz, bai, hor dago.
|
|
|
Entzun dudanez, larunbaterako [biharko] eguzkia eginen dela diote eguraldiko adituek. Espero
|
dut
denentzat horrela izanen dela. Baina, euria eginez geroz, jokoa eremu txikian iraganen da.
|
|
|
Baina Llorentek ikasi du egoera bakoitzaren garrantzia neurtzen. «Ikusi dut igande batean zuria dena hurrengoan beltza dela, eta horregatik hartzen
|
dut
dena lasaiago».
|
|
2009
|
|
|
Eskerrak hilean behingoa zen programa. Nolanahi ere, hauxe
|
dut
denetan eszenarik gustukoena.
|
|
|
Nire Alde Zaharreko etxetik kontrolatzen
|
dut
dena eta iruditzen zait nahiko triste dagoela. Ez dakit, agian nire ulertzeko modua aldatu da.
|
|
|
Niretzat dena berria zen: ez zen hartu eta," orain hamabost egun dauzkat, grabatuko
|
dut
dena, eta argitaratuko dugu hemendik bi hilabetera". Askoz konplikatuagoa izan da.
|
|
|
–Zer adar eta zer adarrondo, Justino. Orain argi ikusten
|
dut
dena: Gotzaintzak paretik kendu nahi izan ninduen?
|
|
|
Zertarako zapuztu bere eguna? Zertarako behartu, asko sentitzen
|
dut
dena ondo atera dadila, bat botatzera, noiz eta ume bat jaio zaion egunean?
|
|
|
GERMAN. Dena den, ez ahaztu; zure hobe beharrez egiten
|
dut
dena. Zurekin nago eta zuk hala sentitzea nahi nuke.
|
|
|
MIMI. (telefonoz) Etxez aldatuko naiz eta maleta asko ez badira ere? ondo antolatu nahi
|
dut
dena. (...) Hori da, nahiago dut etziko uztea batzarra.
|
|
|
GERMAN. Bolada baterako baino ez da. Urte asko eman ditut lanean, eta ez
|
dut
dena hankaz gora bota nahi krisi alu honengatik.
|
|
|
Bizkarra eman didate guztiek. Hain gaizki egin al
|
dut
dena?
|
|
|
Bigarren aldiz atera, eta bigarren txapela janztea… berriz ere hala egokitu zait eta kontent egoteko modukoa da. ..., eta ea aurrerantzean ere horrela segitzerik izango den.Zortea baino gehiago, gibeletik lan handia dagoela azpimarratu behar da.Dudarik gabe, zorteak berea ere izaten du toki guztietan, baina atzetik ordu askotako lana dago, talde lan handia, gu horraino iristen lagundu digutenen indar eta gogo handia, eta denon lanari esker fruituak iristen hasi dira; nahiz eta oraingoz niretzat izan, uste
|
dut
denentzat balioko dutela.Urte osoan egindako saio kopuruak ere aunitz lagunduko zizun. Saio dezente eginez gero, horrek ere bertsoetarako erraztasuna ematen du, konfiantza, segurtasuna… eta bertsoa gutxitan kantatu izan bazenu baino errazago ateratzen da, eta horrek, dudarik gabe, asko jokatzen du.Finala punta puntakoa izan gabe, polita eta osoa izan zen. Nola ikusi zenuen. Saioa nahiko polita izan zela, ni ere bat nator.
|
|
|
Beti izan dugu gure negozioa jartzeko gogoa, eta aukera hau sortu zenean, aurrera egiteko erabakia hartu genuen. Momentuz zailena, haragi piezak bereiztea gertatzen ari zait, baina egun bakarrean
|
dut
dena ikasi. Herrikoak izanda, jendeak ezagutzen gaitu eta berriak garela badakitenez, huts egiteak barkatzen dizkigute”, dio Joxe Marik umoretsu.
|
|
|
Ez dakit, pentsatzen
|
dut
denetarik izango dela. Nire nahi gabeko hutsa ulertzea eskatuko nieke.
|
|
|
Gaur egun gobernu berri horren asmoak garbiak dira, baina uste
|
dut
denek itxaron dugula gutxienez hilabete batzuk ezagutzeko, batetik, PSE EE eta PPren arteko ituna sendoa den, eta, bertzetik, zer puntu arte gobernu berriak lortzen duen kooperazio zabalago bat. Erronken artean izanen da erakundeen arteko elkarlana nola bideratzen duten.
|
|
|
Baina oso gogor egin behar izan dut lan horrera heltzeko. Horri eusteko erronka gustuko
|
dut
dena den, sua pizturik gordetzeko.
|
|
|
Etxetik ekarri dituen orri zuri batzuetan hartzen ditu esaten zaizkion denak. . Memoria hauskorra da gero, eta horregatik idazten
|
dut
dena?. Beti aritu da hamaika gauzatan, eta orain ere hala dabil.
|
|
|
–Komunismoa interesatzen zaizu, Marlowe? Uste
|
dut
denek behar luketela interes hori. Baina hemen dabiltzan gizonezkoei horretaz galdetzen badiezu, esku sartzen hasten zaizkizu besterik gabe.
|
|
|
Ez naiz kozinera txarra batetik, eta horren gainerat, kasu haundia emaiten diotet mahainaren presentazioneri, musikari, argieri. Nahi
|
dut
denek hemen ongi sentitzia, konfintzian, lagun tartean, sinplezi ongi antolatu batean.
|
|
|
Baino nere eskaintziak aste buru onetako beti balio du. Zure esku uzten
|
dut
dena.
|
|
2010
|
|
|
" Bitxia da esaten zuen munduko industriarik handienaren jabe gara eta hala ere sekulako arazo baten aurrean gaudela ohartu diren gutxietakoa naiz. Denbora librean aurkitu
|
dut
dena, gainera. Ez al da tragikoa eta zentzugabea?".
|
|
|
Bikain! Ez
|
dut
dena eginen oinez. Badakit kirola egitea ona dela sasoiarako, baina tranbiari abantailak ikusten dizkiot.
|
|
|
Beti gustatu izan zaizkit antolakuntza lanak, inoiz ez dut agente bat izan, beti antolatu ditut nik egin ditudan bidaia guztiak, gala guztiak, gonbidapenak... Nik egiten
|
dut
dena. Horregatik, askotan, lanetik etxeratzen naizenean ordu bi inguru ematen dut ordenagailu aurrean eserita:
|
|
|
KANDIDO. Bai, bai? Behin baino gehiagotan izan
|
dut
dena pikutara bidaltzeko gogoa ere.
|
|
|
NAIA. Jo, beti berdin, oporretako azken egunean bukatzen
|
dut
dena.
|
|
|
LUKAS. Hara, Nekane, bukatu da mehatxuen kontua: eztut besterik jaso eta lehenbailehen ahaztu nahi
|
dut
dena!
|
|
|
IÑAKI. Neuk baneki?! Tarteka izan
|
dut
dena pikutara bidaltzeko tentazioa! Atzerrira joan, norbait ezagutu, familia bat sortu?
|
|
|
Eseri eta erlaxatu. Neuk egingo
|
dut
dena.
|
|
|
Liburuxka honetan, noski, ez
|
dut
dena kontatu. Zer esan, ala ez esan aukeratu aurretik, baldintza bat jarri diot nire lanari:
|
|
|
" Pieza hori, Padam Padam, izugarri gustatzen zitzaion orain hilda dagoen nire adiskide bati". " Nire liburuan kontatuko
|
dut
dena", esan nion. Txantxetako tonuan nik ere.
|
|
2011
|
|
|
Benetan. Espainiako Vueltan begiratuko diot ezaugarri horri, zehatz mehatz aztertuko
|
dut
dena. Baina Giroan ez.
|
|
|
" Euskaraz egiten den kulturari jarriko diogu arreta gehiago, erdaraz egiten den kulturak badauzkalako beste bide batzuk promozionatu ahal izateko. Horretan oso eskrupulosoa izan behar
|
dut
dena den; legeak horrela dio. Portzentajeak ez dira 50 eta 50 izango, baina erdaraz egiten denak lekua izan behar du".
|
|
|
Itzultzaileak, ordea, zenbateraino ote du antzekorik esatea, horren moduko askatasun batekin jokatzea? Alegia, esatea ote du" nik nahi nuen moduan itzuli nuen, eta ez
|
dut
denen gustukoa izan gura. Nik itzulitakoa gustatzen ez zaionak, ez beza irakur!"?
|
|
|
– Ez, Jean Marierekin ibili naiz, baina ez
|
dut
dena egin, jakina: kamionetan sartu behar izan dut, hona sasoiz heltzeko.
|
|
|
Ez José Antonio soilik, ez. Nik uste
|
dut
denak gaudela hondoak jota, pixka bat pa' tafalla, esaten den bezala. Ez da harritzekoa.
|
|
|
Erabaki
|
dut
denok hiltzeko ordena.
|
|
|
IBON. (urduri) Ez dakit? ilun ikusten
|
dut
dena.
|
|
|
JOANA. (Jota) Baina ez da justua. Ez
|
dut
dena gaizki egin, asko ahalegindu naiz eta zuk ere badakizu hori.
|
|
|
GERMAN. Barkatu? Batzar garrantzitsua da eta ondo lotu nahi
|
dut
dena.
|
|
|
JOANA. Baina zuri esker lehenago jakin
|
dut
dena. Mesede ederra egin didazu!
|
|
|
Bidea mozten didaten hesiekin egiten dut tupust, tripak airean dituzten irlak inguratu behar ditut, behin behineko zubi eta pasabide meharrak gurutzatu. " Porlan"," Sur"," Garbikur" irakurtzen
|
dut
dena inbaditu duten hesi, etxola eta obra hondakinen zakuetan. Publizitate kartelek azaltzen dute nork ordaintzen duen tokian tokiko eraikuntza lana, zenbatekoa den aurrekontua, zein den helburua betetzeko epea.
|
|
|
–Gustura etorriko nintzateke, desenkusatu zen?, baina, tamalez, beste bilera bat daukat goikoekin. Zure esku uzten
|
dut
dena.
|
|
|
zegoen jende askok pentsatzen zuen beti politikak behar zuela praxis bat, eta guztiz beharrezkoa zela politika zuzen bat pertsonaren errealizazioa posible izan zedin, baina gero hasi nintzen pentsatzen politika marko bat besterik ez zela, eta, azkenean, jokatzen ari garen jokoa edo dema, pertsona konkretuarena dela. Orain dela hamar hamabi urte horrela pentsatzea oso gaizki ikusten zen, baina gaur egun, gertatu diren krisi guztiekin, nik uste
|
dut
denok gaudela pixka bat onda horretan...
|
|
|
Euskal Herriaren azken hamarkadetako bilakaera oso baikorra izan da arlo askotan, asko hobetu delako gure bizitza, ez bakarrik materialki, kulturalki ere bai?, baina gure adinekook ardo mindu asko edan behar izan dugu, oso egoera gogorrak bizi behar izan ditugu, oso zailak. Batasunaren, kidetasunaren, solidaritatearen aldeko aldarrikapenak ezagutu nituen nik hogei urte nituela, eta gero beti ikusi izan
|
dut
dena dela puskaketa, haustura, krisia. Hemen bi edo hiru ataletatik ez da atal berri bat sortzen; batetik hiru sortzen dira, puskaketaren erruz.
|
|
|
Nola joan da?, galdetu zion Nishimotori. Ongi, nik behintzat ongi hartu
|
dut
dena. Brucek produktoreari begiratu zion eta hark baiezkoa egin zion buruaz.
|
|
2012
|
|
|
–oihukatu zuen gizonak?, nik ere izango dut, alajainkoa! Azkeneraino eramango
|
dut
dena.
|
|
|
–Irakurri
|
dut
dena, zioen berekiko.
|
|
|
–Mesedez, ez kezkatu, doktorea, eta itxaron... Halako moldez antolatua
|
dut
dena, non haien aldean ez baita inolako atarramentu onik izango. Utziezu oraindik marmar egiten puska batean...
|
|
|
–Ba, uste
|
dut
dena esana dudala... A, ez!
|
|
|
MALEN: Zu ez kezkatu, nik antolatuko
|
dut
dena?
|
|
|
Niri ez didazu eskerrak eman beharrik. Onena nahi
|
dut
denentzat, besterik ez?
|
|
|
KARLOS: Zertarako?? Argi eta garbi ikusi
|
dut
dena? (aurrera)
|
|
|
IBI. Ez dakizu zenbat pozten nauen. Nik ere ahal dudan guztia egingo
|
dut
dena hobeto joan dadin.
|
|
|
– Ez uste, nik ere pentsatu izan
|
dut
dena utzi eta alde egitea.
|
|
|
ESTHER. Gaur bertan alde egingo dut. Prest utzi
|
dut
dena.
|
|
|
Orain arte ez dut arazorik izan. Euskaraz sortu
|
dut
dena, baina ez da euskara irakasteko balio duen webgune bat, Internet sarean ariketak egiteko tresna bat baizik. Materiala edozein hizkuntzatan egin daiteke eta euskarak ematen dituen deklinabide arazo horiek material sortzaileek izan behar dituzte kontuan, aplikazioak ez du lan berezirik egiten horrekin guztiarekin.
|
|
|
15 Baina nik ezin
|
dut
dena abarkatu, anbizio larregia litzateke, eta zerbitzatu behar dut Jesusi imitatzen badiot, hur ematen badiot nire lanari hitz batean esanda. Beraz, ezin afirma dezaket primerako lana denik nirea, hobeak badaitezke.
|
|
|
“atzera geratzen naiz lagunetatikan. Asko bajatu gera garai batetikan, ta zu adarra jotzen aldamenetikan.” Propio idatzi
|
dut
dena jarraian eta ez lerroz lerroko moldean, bertso hori hitz lauz ari balitz bezain egoki jasotzen dela ohar gaitezen. Izan ere, Joxeren estiloa hitz bakarrera ekarri behar banu, “ezkerreko bertsoa” egiten zuela esango nuke.
|
|
|
Nik uste
|
dut
denak Orbegozo baserritik datozela. Urrestilla pasatuta jatetxe bat dago, eta uste dut
|
|
|
Guztiek izan dute niretzat zoriontasun punturen bat. Ordea, esan beharra daukat neketsua dela etengabean erantzun berriak aurkitzen egon beharra, eta askotan tentaldia izaten
|
dut
dena alde batera utzi eta ohikoagoak diren bideetara moldatzeko.
|
|
|
– Baionako bestetako argi zirrinta batez galdu nuen Janaren hatza. Bilatu
|
dut
denetan, hiltokietan berdin haren gorputza, zer gerta ere. Baina ezer ez.
|
|
|
Brazil ikusi dut. Ez
|
dut
dena ulertu, noski, baina barre egin dut. Beste inork ez du etorri nahi izan nirekin.
|
|
|
Erran zautan buata haren barnean zela eta nik sinetsi, nahiz nola zitekeen ez deus konprenitu, bainan ez nintzen menturatzen Luixak hain serioski erranaren kontra joaiten. Denbora eman
|
dut
denaren konprenitzeko, gramofonaren misterioaren zilatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Hori dela eta, defizita murriztea oraindik ere «eztabaidaezina» dela uste du EBko presidenteak. «Uste
|
dut
denok behar bezala barneratu ez dugula zorpetzean oinarritutako hazkundea ez dela jasangarria». Puntu horretan orain arte baino malgutasun handiagoarekin jokatzeko beharra adierazi zuen.
|
|
|
Malaxetxebarriak aspaldi utzi zion biktima sentitzeari: «Uste
|
dut
denok garela gizarte matxista honen biktima, batzuk erasotzaile gisa, eta beste batzuk erasoen sufritzaile gisa. Baina ni jada ez naiz gizartearen biktima:
|