|
2003
|
|
|
Ai! —esan omen zuen Agatonek— Altzibiades, ezinezkoa da ni hemen gelditzea, tokiz aldatu behar
|
dut
beste ezeren gainetik, Sokratesek gorets nazan.
|
|
2004
|
|
|
Garbi geratu da, bestalde, berak ideia argi eta bereizitzat jo dituen Nia eta Jainkoa arrazoimenezko zerbait direla eta ez dutela, berez, mundu fisikoaren eta inolako izaera fisikoren beharrik euren existentziarako; hau da, Ni eta Jainkoa izan izango gara, mundu fisikoa izan ala ez izan, eta, gainera, ez dago mundu fisikoa ezagutu beharrik Nire eta Jainkoaren ezagutzara heltzeko. Ni pentsatzen dudan neurrian naiz Neu eta ez
|
dut
beste ezeren premiarik edukiko neu izateko; eta, bestalde, Jainkoaren existentzia frogatzera nire pentsamendu hutsaren garapenetik heldu naiz.
|
|
2005
|
|
|
Hala egin zuen, esaterako, Baltasar de Ayalak, eta, horrek baino gehiago, Alberico Gentilik. Jakin badakit azken horren lanetik probetxua atera dezakedala, eta aitortzen
|
dut
beste batzuentzat ere lagungarri izan daitekeela. Horregatik, irakurleek zerbaiten gabezia atzeman dezakete zuzenbide desberdinen arteko arazoak eta generoak bereizteko orduan, batez ere, esateko moduetan eta ordenari dagokionez.
|
|
2017
|
|
|
Zeharo beste gauza bat da adierazi nahi dudana. Esan nahi
|
dut
bestearekiko erlazioak aldrebesak badira, kutsatuta badaude, orduan besteak infernua izan behar duela derrigorrez[...] jende asko dago munduan infernuan dagoena bestearen juzkuaren menpekoegia delako".
|
|
|
Eta ni ukatua ukatuz, ni neu bezala eratzen naiz: ni ukatu hori Ni alienatutzat jotzen
|
dut
Besteagandik askatzen naizenarekin batera. Baina horrekin batera, Bestearen existentzia ez ezik, Ni Bestearentzakoarena ere onartzen eta aitortzen dut; azken batean, nik ezin dut Bestea ez izan, ez badut onartzen nire Bestearentzako objektu izatea.
|
|
|
ni ukatu hori Ni alienatutzat jotzen dut Besteagandik askatzen naizenarekin batera. Baina horrekin batera, Bestearen existentzia ez ezik, Ni Bestearentzakoarena ere onartzen eta aitortzen dut; azken batean, nik ezin
|
dut
Bestea ez izan, ez badut onartzen nire Bestearentzako objektu izatea. Ni alienatuaren desagertzeak Bestearen desagertzea ere ekarriko luke, Ni neu suntsitzearekin batera.
|
|
|
Ni (re) kontzientzia hartzen dudanean nire posibilitate libreetako baten kontzientziatzat, eta nire burua nireganantz proiektatzen dudanean ipseitate hori gauzatzeko, orduan ni naiz Bestearen existentziaren erantzule: nire espontaneotasun askearen baieztapenaz beraz, nik neuk ahalbidetzen
|
dut
Beste bat egotea eta ez, ordea, igorpen infinitu huts bat kontzientziak berarengana lukeena. Bestea, beraz, jokoz kanpo geratzen da, nire esku geratzen baita bera ez izatea eta, horrenbestez, bere transzendentzia jada ez da berarenganantz transzenditzen nauen transzendentzia, baizik eta transzendentzia kontenplatu hutsa, ipseitate zirkuitu emana baino ez.
|
|
|
bera ‘barnealde’ horren beste ezaugarrietako bat besterik ez da, eta konpara daitekeena inprima litekeen pelikula batekin argazki tresna baten kamera ilunean. Beste bat egotea nik ahalbidetzen dudalarik, nire burua hartzen
|
dut
Besteak nitaz duen ezagutzaren sorburu asketzat, eta Bestea ageri zait nire izateaz duen ezagutza hori bere izatean atxikita duela, hain zuzen, nik berari bestetasuna atxiki diodan neurrian. Ezagutza horrek izaera subjektiboa hartzen du orduan, baina zentzu berri batean ulertuta, zentzu ‘erlatiboan’, hau da, ezagutza hori subjektu objektuan gelditzen da neronek aitortu diodan bestetasunaren ezaugarri erlatibo bezala.
|
|
|
Hitz batean esateko, bi jarrera autentiko daude: lehenengoan, Bestea hartzen dut ni objektutasunera natorreneko subjektutzat eta hori lotsa da; bigarrenean, nire burua hartzen
|
dut
Bestea Bestetasunera datorreneko proiektu libretzat eta hori buru estimua da, edo nire askatasunaren baieztapena Beste objektuaren aurrean. Baina harrotasuna, eta hantustea, orekarik gabeko eta asmo txarreko sentimendua da:
|
|
|
Eta objektu gisa eratzen nauenarekin batera, aitortzen didan edertasun, indar edota gogo hori erabili nahi dut, errebotez, Besteari lilurazko edo maitasunezko sentimendu bat pasiboki eragiteko. Baina exijitzen
|
dut
Besteak sentimendu hori, nire objektu izatearen ordain gisa, subjektu gisa senti dezan, hau da, askatasunez. Izan ere, hori da modu bakarra nire indarrari edo nire edertasunari objektibotasun absolutua aitortzeko.
|
|
|
Bera ‘haserre’ ere badago, eta ‘pozik’ eta ‘arretatsu’, ‘jatorra’ eta ‘uzkurra’ da, ‘berekoia’, ‘asaldatua’ eta abar. Izan ere, ni neu eratzen naizenarekin batera egiten
|
dut
Beste objektua munduaren barruan existitzea. Bere transzendentzia aitortzen diot, baina ez transzenditzen duen transzendentzia bezala, baizik eta transzendentzia transzenditu bezala.
|
|
|
Beraz, objektibotasuna ez da Bestearen errefrakzio hutsa nire kontzientzian zehar, kalifikazio erreal bat bezala baitator nigandik Bestearengana: nik egiten
|
dut
Bestea munduaren barruan izatea.
|
|
|
Nirea balitz bezala aldarrikatzen
|
dut
Beste baten askatasun hori, kontzientzien batasun sakona adierazten dut[...] izate batasun bat, ezen ezaguna egiten zaidan izate bat nahi eta onartzen baitut Besteek aitor diezadaten.50
|
|
|
Ordea, Besteak begiratzen badit, bera subjektu delarik izan behar du (eta, beraz, berak ni objektutzat hartzen nauelarik). Baina nik ezin
|
dut
Bestea atzeman bere objektua baldin banaiz (eta, ondorioz, subjektu ez banaiz). Beraz, Besteak ikusia izan deritzan erlazioa ezin da ondorioztatu ez niretzat objektu litzatekeen Beste batetik (objektu delarik ezin baitit begiratu) ez ni subjektu aske batetik.
|
|
|
Lotsatzean, nire burua epaitua, arriskuan sentitzen dut eta bestetasunarekin lotzen dut sentimendu hori. Izan ere, Besteak begiratzen duen objektu bihurtuta ere, nire burua nolabait errekonozitu egiten
|
dut
Besteak begiratzen duen objektu horretan.
|
|
|
Bestea hemen ez da objektu eta luke objektu izan, azaldu dugunez, non eta niak ez dion aldi berean Bestearentzako objektu izateari uzten eta desegiten. Horrela, nik ez
|
dut
Bestea objektutzat jotzen, ezta nire Egoa ere niretzako objektutzat, eta ezin diot Ego horri intentzio huts bat zuzendu ere egin nire eskumenetik orain kanpo dagoen objektu bati bezala. Horrela, ezerez batek bereizten du Ego hori nigandik eta ezin dut asebete, niretzat ez delarik atzematen baitut eta printzipioz Bestearentzat existitzen delarik; beraz, ez dut hartzen noizbait emana izan dakidakeena bezala, baizik eta, alderantziz, printzipioz ihes egiten didana bezala eta nirea inoiz izango ez dena bezala.
|
|
|
Hori horrela, nire jarrera libre bakoitzak inguru berri batean engaiatzen nau non eta nire izatearen materia bera Beste baten askatasunaren aldakortasuna baita. Haatik, nire lotsagatik beragatik, nirea balitz bezala aldarrikatzen
|
dut
Beste baten askatasun hori, kontzientzien batasun sakona adierazten dut; baina ez monaden harmonia hori, batzuetan objektibotasunaren bermetzat jo izan dena, baizik eta izate batasun bat, ezen ezaguna egiten zaidan izate bat nahi eta onartzen baitut Besteek aitor diezadaten.
|
|
|
Bestearen begirada nire ekintzaren barruan bertan atzematen dut, nire posibilitate propioen solidotze eta alienazio modura. Posibilitate horiek, izan ere, ni naizenak eta nire transzendentziaren baldintza direnak, beldurraz, itxarote urduriaz edota zuhurraz, sentitzen
|
dut
beste nonbait Beste bati ematen zaizkiola, berak bere posibilitate propioekin transzenditu beharrekotzat. Bestea, begirada gisa, hori besterik ez da:
|
|
|
Horrela, subjektu huts hori, ezagutu ezin dudana definizioz, hau da, ezin dudana objektutzat jo, beti dago hor, nire eskumenetik at eta distantziarik gabe, nire burua objektutzat hartzen saiatzen naizenean. Eta begiradaren esperientzian, nire burua objektutasun ez agerikotzat bizi dudanean, zuzenean eta nire izatearekin jasotzen
|
dut
Bestearen subjektutasun atzemanezina.
|