|
2015
|
|
|
Ordea, euskal ahoskera zer den eta zer ez den finkatzen hastean, ikuspegi historikoa eta geografiko dialektala edukitzeak ez digu batere kalte eginen; euskal herrialde guztietako mintzoa hein batean ezagutzen duenak badaki ahoskera batzuen eta besteen continuumluzean euskalkiek bide dibergenteak har ditzaketela eta hartu ere dituztela; era guztietako bideak zabaldu dira eta usu euskal ahoskera jatortzat jotzen ditugun hainbat joera, ohitura edo are arau, eskualde laburragoko ala zabalagoko euskara dira, ez dira euskara orokorra, batua edo estandarra, ez dira Hegoalde guztian edo Iparralde osoan nagusitu joerak; eta ez dira betikoak ere. Orain euskal ahoskera jatorraren ezaugarritzat jotzen
|
dugun
hori, bere garaian ez zuen testu zaharretako idazkerak islatzen eta ondoko berrikuntzatzat jo litzatekeela ulertzera heldu gara. Euskaldun bat rts, ntxedo rtzegin beharrean ersi, hanxe, horxe, sagarzeahoskatzen ari denean, beharbada, euskal?
|
|
|
Grabazioen bitartez, saiatuko naiz kontatzen, pausoz pauso, nola lortzen
|
dugun
hori.
|
|
2017
|
|
|
anaforikoa: aipatua
|
dugun
hori
|
|
2018
|
|
|
Egungo Baztanen kin da forma bakarra ezbairik gabe (Salaburu & Lakar, 2005, 69), eta hala da XVIII. mendean ere (Ondarra, 1982). Nafarroaren erdialdean horrelakoak ohikoak dira (Reguero, 2015, 593), baita ekialdean ere (Camino, 2003a, 446); gainera, Nafarroa Behereko testu zaharretan ere badago beste forma zenbaitekin batera (Camino, 2008, 146; 2016, 106); beraz, egon zitekeen inoiz Baztanen ere, nahiz eta ez
|
dugun
horren lekukotasunik37.
|
|
2020
|
|
|
deklinabiderik ez duten hizkuntzen baliabidea da lehena (hurrenkera finkoa); deklinabidedun hizkuntzek askatasun handiagoa dute osagaiak lekuz aldatzeko. Deklinabiderik gabeko hizkuntzetan, osagaien perpausean duten lekuaren bidez adierazten dira harremanak; eta hurrenkera aldatzeak, elementuen arteko erlazioa aldatzea dakar, eta, horrenbestez, esaten
|
dugun
horren esanahia ere aldatu egiten da. Latinez, edo euskaraz, berriz, hitzen ordena aldatzeak ez dakar osagaien arteko harremana aldatzea (aitac maite du semea, semea maite du aitac).
|
|
|
Hitz ordena gaur informazio egiturari lotzen zaio. Hizkuntzak komunikatzeko diren neurrian, esaten
|
dugun
horrek badu sintaxi egitura, perpausez osatua dagoena, eta perpaus horien bidez informazio jakin bat ematen dugu. Bi azal bezala dira, bata bestearen gainean jarriak, eginkizun diferenteak dituztenak.
|
|
|
Ez gara hemen bakarrik bizi. " Euskal deklinabide" deitu
|
dugun
horrek ez ditu ezaugarri horiek betetzen. Gramatikan azaltzen den bezala, beste sistema bat da. Trantsitibitatea eta intrantsitibitatea beste modu batera definitu dira, gainerako hizkuntzetan egiten den gisan.
|