|
2001
|
|
|
Inoiz idatzi nuen bezala, interesgarria litzateke ezagutzea euskaraz ez dakiten euskal herritarrek euskal munduaz duten irudia eta euskal munduarekin duten harreman sentimentala: guk proiektatzen duguna eta proiek  tatzen
|
dugun
horretatik jasotzen dutena. Interesgarria, halaber, frankismoaren azken hondarretan euskal munduak sortzen zuen lilura gaur zertan den aztertzea; eta orduko lilurak distira galdu badu, zergatik galdu duen ikustea.
|
|
2002
|
|
|
" Tori, gaiztoa, gaiztoa, tori!", jotzen nuen gupidarik gabe, harik eta" plaf, hil da!" esaten nuen arte. Ez nuen kontzientzia txarra deitzen
|
dugun
horren arrastorik, ezta hildakoa aita edo ama zenetan ere.
|
|
|
Ibon Sarasolak liburu bat idatzi zuen idorgiroan, Euskara batuaren ajeak (Albernadia, 1997) izenekoa, ez dakit irakasleren batek gomendatu dizun inoiz ere, baina hizkuntzen kontu hauek kezkatzen baldin bazaituzte irakurtzeko esango nizuke. Han agerian uzten zuen, adibide bat bestearen gainean jarririk, euskarak duen morrontza gaztelaniarekin, eta nola ari garen Bidasoaz alde honetakook hizkuntza proposamenak egiten gure eguneroko jardueran mugaz haraindiko euskaldunak bigarren mailan utziz, zeren politika kontuetan hainbeste aldiz esaten
|
dugun
horrek, alegia, euskaldunak Frantzian eta Espainian bizi direla, hizkuntza kontuetarako ere balio du, ez dakit nik inoiz ere galdetu diozun hau zure buruari, euskaldunak hemen bizi baitira, baina han ere. Gaztelaniak euskarari ekartzen dion zama salatzen zen Sarasolaren liburuan.
|
|
|
Gauza bat baita euskara batuaren eredua irekia izatea, ahalik eta aberatsena egitea euskalkietako aberastasun eta desberdintasunak ereduaren barnean sartuz, eta beste zerbait, aski diferentea eta aski kaltegarria, nahaste hori zentzugabekeria bihurtzea. Ez da zalantzarik hango eta hemengo euskal mintzoek eskaintzen dizkiguten baliabideak gureganatu behar ditugula, eta euskara batua deitzen
|
dugun
hori ongi hornitu behar dugula euskal hitzak, euskalki batekoak nahiz bestekoak izan, baztertu gabe. Hori hala da, baina horrekin batera bistan da aberastasun hori kudeatzen eta gobernatzen jakin behar dugula, sukaldean janariarekin egiten dugun gisa:
|
|
2006
|
|
|
Azalduko dizut: taldeak badaramatza urte batzuk funtzionatzen, eta jendea gutxi gora behera betikoa da; nik banuen haren berri, baina ez dakit sekula hitz egin
|
dugun
horretaz. Emakumeak dira gehienak, batzuk ezagutuko dituzu seguru; Rosa Barrenetxea, esaterako, haren alabarekin egon zinen ikastolan garai batean, Begorekin, ez dakit gogoratzen zaren, gero Ursulinas en sartu zuten, zuzendaritzarekin egon ziren istilu horien ondorioz.
|
|
|
Baina badago beste aukera bat. Garbi dago filologoak hiz  kuntzaren" korpusa" deitu izan
|
dugun
horrekin lotzen ditugula. Eta garbi ere dago euskararen korpusaren beharrak asetzeko jende prestatua eta prestua dugula.
|
|
2008
|
|
|
...rrek ez beza pentsa nirea gorrotoa zenik, ez zen behintzat gorroto hutsa, Inazioren begi tristeen nahigabea ikusten nuen nik ohean sartzen nintzen aldiro, baserri triste hartan edo hotel ilun bateko gela ilunago batean ilusioa puzteko ere balio ez zuten ametsak egiten, eta Inaziogatik etorri zitzaidan burura Tomas garbitzearena, tiro bat igual, edo benenoa, arratoiak akabatzeko tabernan erabiltzen
|
dugun
hori, burutik pasatu zitzaidan mendi zuloren baten aurrean bultzada ematea ere, baina gauez argi ikusitakoa egunez ilun da, eta nola eskatuko nion ba inor akabatzeko Inaziori, katagorri bat miru baten atzaparretan ikusita sentikor jartzen den gizon bati, eta Inaziok horixe esaten zidan behin eta berriro, pentsatu egin behar zuela, eta nik, zu lasai, laztana, bakarrik moldatuko naiz eta, zu ezerta...
|
|
2009
|
|
|
Horregatik da ezinezkoa Teseok, bere burua hil gabe, munstroa hiltzea. Bilatzen
|
dugun
hori bera bihurtzen gara.
|
|
|
Gogoeta hariek musikarenekin bat egiten zuten, orain gora orain behera, bata bestea bihurrituz, bata bestearen amaraunean jausiz. Bilatzen
|
dugun
hori bera bihurtzen bagara, zer bilakatuko ote zen bera. Are, zeren bila ari zen?
|
|
|
Anandak ahozabalik entzuten zion, birjaiotzeari buruzko ikuspegi hura oso bestelakoa baitzen Indian eta yoghien artean hedatua zegoenarekin alderatuta. Gizon hark, azken batean, ez zuen beste gorputz bat hartzeaz hitz egiten; ez zuen onartzen espiritu bat (ohiki ego pertsonalarekin nahasten
|
dugun
hori) gorputz batetik aldendu eta beste batera igarotzea, agian animalia baten gorputzera, pertsona horrek aurreko bizitzan izandako portaeraren arabera. Yoghi hura gorputz sotil batez mintzo zen; gorputz sotilak, hil ondoren, iraun egiten zuen denbora batez, eta pixkanaka bilduz bilduz kontzientzia puntu bat bilakatzen zen, abstrakzio bat (puntua abstrakzio geometrikoa den bezala; ez du benetako errealitaterik), hots, ezereza.
|
|
|
Edo, beste modu batera esanda: sinesteak lanak ematen baditu ere, literaturak eragin dezake mundua deitzen
|
dugun
horren hobekuntzan ere. Dickensek Oliver Twist idatzi zuenean, entretenimenduaren xerka zebilen, zein artek ez du halakorik bilatzen??, baina Dickensen nobela bada ume langileen esplotazioaren kontrako salaketa bat ere:
|
|
|
Izen soil bat besterik ez dela uste
|
dugun
horren hautamenak, ordea, buruhauste asko sortzen dizkie gurasoei. Zenbat istorio konta edo idatz daitekeen hautamen hori abiapuntutzat harturik!
|
|
|
Denetarik behar du gizarte baten literaturak, denetarik irakurleok. Hautatzeko aukerak, eskaintzaren ugaritasunak aberasten du literatura deitzen
|
dugun
hori; kanon baten eta bestearen arteko dialektikari esker egiten dute aurrera estetikak, literaturak berak eta literaturaren historiak.
|
|
|
Horretan datza, hain zuzen, nazio atxikimendu esparruek sorburutzat dituzten prozesu mentalak naturalizatzea: geurezkoa
|
dugun
horri garrantzia eta beligerantzia kentzean; Izan ere, hala den neurrian, konfrontaziora itxita dagoen lurralde lasai baten parte den zerbait da. Zentzu komunaren halako teorizazio bat egitea da kontua, ez teorizazio abstraktu bat, baizik eta modu erretorikoan eta, baita ere, norabide politiko jakin batean bideratua.
|
|
|
diferentzien egiazko adierazle gisa. Nolabaiteko antzekotasunak ditu nazionalismo musikalaren inguruan esan
|
dugun
horrekin, hizkuntza etnia binomioa zela eta.
|
|
2010
|
|
|
Añamari: ... ez baitakigu sekula, nori frogatu nahi ditugun gauza horiek... familiaren bizkar ezartzen
|
dugun
hori... menturaz gure buruarekin dugu problema...
|
|
|
Egiaren kontzeptuaz gain, errealitatearen kontzeptua ere kritikatzen du. Esate baterako, guk jirafa deitzen
|
dugun
hori, eta errealtzat jotzen dugun jirafa hori, mila eratan deskriba daiteke. Irudika dezagun ameba hiztun bat; nola deskribatuko luke ameba horrek errealitatea?
|
|
|
Bigarrenik, esku artean dauzkagun ebidentzia eta uste guztiekin bat egiten duten zenbait aukera egon daitezke: alegia, zenbait hipotesi edo teoria bat etor daitezke finkatutzat jotzen
|
dugun
horrekin. Zein hipotesi hautatu?
|
|
2011
|
|
|
Nik uste dut poesia, neurri handi batean, arren bat dela, eskari bat dela, otoitz bat bezala dela, eta otoitz hori izan daiteke otoitz baikorra, liluratua, pozezkoa, bizitzaren edertasunari buruzko otoitza, otoitza izan daiteke ilunari, otoitz etsiperatua, otoitz zauritua, ilunari, tristurari... Eta gero otoitza izan daiteke Jainkoa deitzen
|
dugun
horri ere, hori dena bere baitan bilbatuko lukeen izaki misteriotsu horri, Jainkoari. Eta poema hau, poema honen zera, istorio oso laburra, gainera oso bitxia izan zen:
|
|
|
Eta gero, hutsunearen bestelako guneak daude; gure ibilbide poetikoa argitu eta gozatu zutenen izenak iraganaren itzaletan galtzen zaizkigunean: solasak, presentziak, bizitza deitzen
|
dugun
horren partaide apalak, izenak eta izanak. Orixek Lizardi hil zenean idatzi zuen bezala, ez litzateke guk haiengatik negar egitea lotsa.
|
|
2012
|
|
|
Goigoikoa eta antzeko eufemismoak. Jainkoa deitzen
|
dugun
hori, batzuentzat existentziaren iturri omen dena eta besteentzat inexistentzia totala. Mila forma hartzen dituena eta guk mila modutan izendatzen duguna...
|
|
2021
|
|
|
Distopia kontzeptua, literaturaren ikerkuntzan antiutopia gisa erabiltzen
|
dugun
hori, berez kontzeptu mekaniko samarra ote delakoan nago; nire bizipenetan behintzat deslekuarekin gehiago lotzen dut, ezen oinak non bermatu ezinik ibiltzeak ez du utopiarako tarte handirik uzten; bestalde, literaturan antiheroia topatu genuenetik, berekin ekarri zuen noski distopia. Alabaina, ipurdia non kokatu ezinik dabilenak, edo ipurdia desleku batean kokatua duenak, buruko aieru jasoetatik ipurmasailen lurralde prosaikora dakar distopia oro.
|
|
2022
|
|
|
Zientziak aske bihurtuko gaitu! Eta, bidegabe eta irrazionalki, osasun polizia deitu
|
dugun
horrek maitasun eta askatasun osoz zainduko du gure osasuna. Uxa ditzagun beldur eta susmo txar guztiak!
|
|
|
Areago, ba ote dago ordena egokirik? Eta areago oraindik, zer demonio da ordena deitzen
|
dugun
hori. Roberto Calassori kasu eginez gero, biblioteka baten ordena egokia ezin daiteke izan plurala baino, biblioteka hori erabiltzen duen per  tsona bezain plurala behintzat.
|
|
2023
|
|
|
Gainera, horietako askok aipatutako doinu eraginkor bat dute lehenetsita. Beraz, aukera ona da tartetxo bat hartu eta gure jakinarazpenen hotsak konfiguratzeko; era horretara, benetan nahi
|
dugun
horretan jarriko dugu arreta.
|
|
|
Zergatik? Deskribatu berri
|
dugun
hori konfirmaziozko pertsuasio kognitiboa izenez ezagutzen den teknika psikologikoa da, eta honakoa lortzen du: gure isuri kognitiboekin batera datorrenari, naturalki, denbora eta arreta handiagoa eskaintzen diogu pertsonok.
|
|
|
Beraz, honetan ere, ez dugu irakaslearengan, norbanakoarengan, jarri behar ardatza, baizik eta hura parte den sisteman, hezkuntza sisteman eta hartzen ari den norabidean. Gauzak horrela, ikasle batengan aldatu nahi
|
dugun
horren giltzetako bat aurkitzeko aukera handiak egongo dira. Izan ere, jarraian ikusiko dugun bezala, nerabezaroan da hain zuzen testuinguruak inoiz baino garrantzi handiagoa hartzen duen etapa, balioen eta etikaren, autoestimuaren eta identitatearen eraikierari dagokionez.
|
|
|
Psikologian, norbanako baten jokabidea azaltzean bi eskola nagusi daude: bata, Sigmun Freud-en eskola psikoanalista, zeinaren arabera gure barrenean
|
dugun
horren ondorio den norbanakoaren jokabidea, eta bestea, Skinnerren konduktismoa, zeinak dioen jokabide baten ondorioek eragiten dutela jokabide bera errepikatzea edo deuseztatzea. Zentzu horretan, ez dugu ikuspegi hertsirik, eta, esan bezala, bien uztartzea aintzat hartu behar da mugikorraren jokabidea ulertzeko, hasiera batean behintzat.
|
|
|
Are gehiago, egiaztatu ahal izan da adingabeen erabilera handitu egiten dela gurasoen erabilera handitzen den neurri berean.233 Hori dela eta, gu heldu eta hezitzaile gisa gure ohiturak aldatzen ez baditugu, bestelako ekimenek ez dute indarrik izango. Inor ez da perfektua, baina ahal den neurrian koherentzia erakutsi behar dugu nahi dugun heziketaren eta egiten
|
dugun
horren artean. Gogoeta egin behar dugu noiz erabiltzen dugunari eta nola erabiltzen dugunari buruz.
|
|
|
Bultzatu zer sentitzen duten adieraztera, gorputzaren bitartez, hitzez, keinu bidez, negarrez, saltoka, marraztuz, garrasika... behar dena, ez lotsatu, ez mugatu, ez saiatu kontrolatzen, bota dezala, hustu dezala. Botatzen ez
|
dugun
hori barruan gelditzen da, ez da magia bidez joaten. Jarri abaniko emozionala eskura, zenbat eta hiztegi emozionala aberatsagoa izan errazagoa izango zaie sentitzen dutena adieraztea.
|
|
|
Emozioen sorta. Emozioen hiztegi zabalagoa izan dezaten, eskaini sorta zabal bat, hiztegia zabaltzen joateko eta, horrela, sentitzen duten eta
|
dugun
hori hobeto identifikatzeko.
|
|
|
Bakoitzak bere formula bilatu eta nerabeei gure formula sartzen saiatu beharrean, beraiek berea sortzera bultzatu genituzkeela uste dugu; ez esan zer pentsatu behar duten, baizik eta pentsatzen irakatsi, eta horrekin ekin. Gaur egungo mundua kritikatzen pasatzen dugun denbora hori guztia, nahi
|
dugun
hori sortzen pasako bagenu... Uff alde ederra!!
|
|
|
Konektatzen lagun diezaiegun, hori baita bizi grinaren lehengo zergatietako bat. Bere prozesu propioa baloratu, ez konparatu, bere dohain indarguneak deskubritzen lagundu, horixe da zailena, gustuko
|
dugun
hori bila  tzea, indarra ematen digun hori bilatzea. Kontsultan egin ohi den lehen galderetakoa hori izaten da:
|
|
|
Malgutasuna eta kontrol maila baxuagoa lantzea, izan ere, alde batetik, exigentzia handiaren atzean egon ohi da ezkutaturik nahasmendu hau, nahasmendu gehienetan bezala, ni errealaren eta idealaren artekoa; eta, bestetik, normalean gure bizitzako beste arloak ezin kontrolatu ditugunean gertatzen da, sentitzen
|
dugun
hori gestionatu ezin dugunez, janaria kontrolatzen dugu, kontrola daukagunaren sentipena edukitzeko, edo gorakoa kontrolatzen dugu. Horrela kudeatzen ari naizela uste dut, baina ez da horrela, zer dago deskontrolatua?
|
|
|
Ez diogu beste norbaiti gustatu behar, guri gustatu behar zaigu geure burua eta geure burua maite eta zaindu behar dugu. Maite
|
dugun
hori zaindu nahi izateak osasuntsu egon nahi izatera eramango gaitu, geure buruak zaintzera eta gure bertsiorik onena ateratzera.
|
|
|
Komunikazioari dagokionez, hobe da sarriegi ez hitz egitea pisuaz eta gorputzaz, nerabeekin batez ere. Benetan min handia egiteko gai da esaten
|
dugun
hori, izan ere, atsotitzak dioenaren kontra, haizeak askotan ez ditu hitzak eramaten. Hitzek errealitate bat sortzen dute, askotan.
|
|
|
Hitzen erabileratik haratago, antsietatea bera kudeatzen ikasi behar dugu. Antsietatea berez ezin da kolpetik kendu, une horretan sentitzen
|
dugun
horren aurka borrokan hasten bagara, kontrakoa lortuko dugu, hori handitzea baino ez. Egia da badaudela botikak sintomak kentzen laguntzeko, baina terapiarekin batera tratatzea komeni da; bestela, botikekin sintoma kentzen dugu, kotxeko alarma itzaltzen da, baina ez dugu nondik datorren bilatzen.
|