|
2004
|
|
|
erdaraz izkiriatuz, erdal eskritore; euskaraz idatziz, euskal idazle. Garen gizaki mota gizarte ekintzen andanak egiten gaituenez, egiten
|
dugun
hori nola egiten dugun jakitea aski da, egiten dugun horrek nola egiten gaituen jakiteko, eta, azken batean, zer garen definitzeko.
|
|
|
erdaraz izkiriatuz, erdal eskritore; euskaraz idatziz, euskal idazle. Garen gizaki mota gizarte ekintzen andanak egiten gaituenez, egiten dugun hori nola egiten dugun jakitea aski da, egiten
|
dugun
horrek nola egiten gaituen jakiteko, eta, azken batean, zer garen definitzeko.
|
|
2007
|
|
|
, ideien mailan (eskema hau, irakurle marxistentzat ezaguna, diskutigarria bada ere), hegelianismoaren desintegrazioaren urteak izenda genitzake, iragaitzaldi bat?, eta 48ko iraultzaren porrotetik aurrerakoak, arrazoimenaren txikizio, koak (Lukács) 889, filosofia modu tradizionalaren akabuarenak behintzat. Politikoki, gaur Alemania esaten
|
dugun
hori, 1815az geroztik. Vienako Kongresua? 39 Estatu diferentetan banatua gelditu da (bi indartsu. Austria eta Prusia?, gehienak txikitxoak, hauetatik lau hiri libreak), elkarrekin laxoki, nolabait esan, federatuak Elkarte Alemanean (Deutscher Bund) 890 Gerra napoleondarrak pasa eta, aro berria, poliki poliki, industrializazio eta klase borrokarena bilakatuz joan da?
|
|
2008
|
|
|
Hitza ez dago bizitza sozialean txertatua, odola zainetan barrena bezala. Errealitatea, errealitate nazionala edo politikoa izendatzen
|
dugun
hori, itxuraz, ez da berez egitura soziolinguistiko baten izaerako eta mendeko. Hizkuntzaz haratago dagoen egitate bat da hori nonbait.
|
|
|
Gure errealitaterik nagusiena gaztelaniaz edo frantsesez sortzen dugu. (...) Hizkuntzaren gizarte balioaren kontzientzia galeraz gain, euskal hiztunok ohitzen ari gara normaltasun osoz gurea kontsideratzen
|
dugun
hori euskararik gabe egitera (adibidez, euskal abertzaleen ikuspegitik egindako gaztelaniazko produkzio eredu ezberdinak)?.
|
|
|
Has gaitezen atzetik aurrera: , ohitzen ari gara normalean gurea kontsideratzen
|
dugun
hori euskararik gabe egitera?. Hain zuzen ere euskararik gabeko euskal kirolariak dauzkagun bezala Euskadi Irratiko uhinetan, euskararik gabeko euskal kultura, zinea, antzerkia, eta azken batean, euskararik gabeko Euskal Herria asmatu dugu.
|
|
|
Euskal literatura ahotan hartu berri dugunez, tartetxo bat hartu nahi nuke gauza txiki bat zehazteko. Inork ez dezala pentsa nire itxaropenak euskal literaturan, euskal musikan, eta oro har euskal kulturatzat jotzen
|
dugun
horretan jarriak ditudanik. Nik ez dut horretan sinesten, horretan sinestea zera baldin bada behinik behin:
|
|
2009
|
|
|
Halako harreman zentzuzko eta osasungarriaren ifrentzuak bizi gaitu gu alabaina, karenarenganako higuinak hain zuzen, Europako burgesia handiak XVIII. mende amaieran asmatua. Orduantxe erabaki baitzen, nazka imintzioen artean, lagunik amultsuena izan
|
dugun
hori ez dela existitzen. (Bestalde, jaio ondoren ezerk ez inork ez gaitu karenak bezain amultsuki lagunduko.) Kulturatik egotzi dugu, zabor dugu bilakatu eta madarikatu.
|
|
2010
|
|
|
Parean
|
dugun
horri, kale horri,
|
|
2011
|
|
|
Horrexegatik salduko dun, noski, horren ongi: ez ote dugu, bada, liburuetan eta bilatzen bestela ez
|
dugun
hori. Mediokreok.
|
|
|
–Itxaroten
|
dugun
hori... –Xabinek.
|
|
|
–Eta ez badira itzultzen, Karla? Guk gertatzea nahi
|
dugun
hori ez bada posible. Zeruak debekatu digun kimera bat bada?
|
|
2012
|
|
|
Irudimenaren laguntza ez zaigu baliagarria? Pentsatzen
|
dugun
hori sinesten badugu, formula lasaigarri baten aurrean geundeke.
|
|
|
ikusi
|
dugun
hori duk frogabide aski.
|
|
2013
|
|
|
–Pentsatzen dut gure identitatea ez dela guk egiten
|
dugun
hori bakarrik. Guk gure ingurukoen eta gertuko jendearen identitatean dugu eragina, eta horiek guztiek osatzen dute aldi berean gure identitatea.
|
|
2014
|
|
|
662 Originaltasuna gaizki kopiatzen
|
dugun
horretan datza.
|
|
2015
|
|
|
Izaten dugun ilusio (bidezko) hori: gu geu garela idatzi
|
dugun
hori idatzi duen bakarra, hutsala zein miragarria izan?.
|
|
|
batetik, noski, nagikeria, erosokeria, neurekoikeria (edo ezaugarri horiexek atzizkiaren kutsu ezkorrik gabe: nagitasuna, erosotasuna, neurekoitasuna); bestetik, idazten eta hasi nintzenez geroztik, liburuzale batek eskain zezakeen laguntzaren praktikotasun eskasaren kontzientzia; zalantza ere sortu zitzaidan, hirugarren mundua deitzen
|
dugun
hori laguntzeko gure plataforma horiek guztiak zenbateraino ez ote diren kolonialismo berri baten zurigarri (herrialde horietan dabiltzan bolondres guztienganako errespeturik handienarekin esanda). Arrazoiak arrazoi, nerabe baten amets erromantikoa zen hura, neure egiazko izaerarekin zerikusi handirik ez zuena.
|
|
|
Txinpanzeak hori baino gehiago saiatzen dira, noski, baina hala ere gizakion inbidiatan! Jakingo balute kopulatzen dugun bakoitzeko zenbat denbora pasatzen
|
dugun
horretan pentsatzen!
|
|
|
Laster antzeko zerbait galdetuko dugu hain sentikorrak diren teknologia elkarreragile horiei buruz. Kanpoko mundua deitzen
|
dugun
hori gero eta azkarrago ari da garatzen, eta helduko zaigu unea zeinetan zaila, oso zaila, egingo zaigun muga non dagoen jakitea.
|
|
|
Zer egin dezake sistema mota horrek? Onak dira guk ongi egiten
|
dugun
hori egiten eta txarrak guk gaizki egiten duguna egiten. Ergeltxoek, ikusi dugu, guk gaizki egiten duguna ongi egiten dute eta alderantziz; oso abilak eta arinak dira kalkulatzen, adibidez.
|
|
|
Iritsi baita euskara geure etxe zulotik ateratzeko garaia. Guztiok hartu behar dugu esku, Egin geurea, elebiduna, geuk nahi
|
dugun
hori izan dedin. (...)?
|
|
|
e) Orain ikusi berri
|
dugun
hori bera hainbat zientzialari garrantzitsuk aurkitu eta frogatu zuten aurretik.
|
|
2016
|
|
|
Ezin lagun min batengana joan eta esan lagun falta sumatzen duzula, zure bakardadean, lagun horrek pentsa baitezake bera nahikotzat ez duzula... Edo ezin amorantearengana jo, edo maitalearengana edo nahi duzun bezala deituko
|
dugun
horrengana, maitasun faltak min egiten dizula esanez, nahiz eta berak eskainitako maitasunarekin zerikusirik ez izan, nahiz eta berak ematen dizuna nahikoa izan...
|
|
|
Eskubide politikoen harira, uste dugu emakumeari justiziaz dagokiola gizonentzat eskatzen
|
dugun
hori ere. Areago joanda, adierazten dugu gizonek izan ditzaketen eskubide politiko guztiak berdin dagozkiela emakumeei ere.
|
|
|
Gehiegi, gehiegi da, bai horixe. Eta errealitatea, errealitatea deitu ohi
|
dugun
hori, gehiegi da gehienetan, literaturaren ikuspuntutik behintzat.
|
|
|
Gustatu edo ez, euskalgintza ez da ekoizpen arlo normal bat, eta sortzen diren lanpostuak ere anormalak dira; prestasunak, konpromisoak, inplikazioak eta horrelako jarrerek indar berezia behar dute. Profesionalizatzea ona da, beharrezkoa, baina profesionalizatze estandarra ez da egokitzen guk behar
|
dugun
horretara. Sortu ditugun egitura askotan enpresa antolaketa estandarrei jarraitu zaie, eta horrek ere lagundu du horretan.
|
|
|
e) Orain ikusi berri
|
dugun
hori bera hainbat zientzialari garrantzitsuk aurkitu eta frogatu zuten aurretik.
|
|
2017
|
|
|
–Agg! Bagg!?, oihu egin zuen Zorbak bere izatearen errotik, eta zibilizazioa deitzen
|
dugun
horren azal meharra goitik beheraino urraturik, haren barnetik horra atera zen jauzian piztia hilezina, jainko ileztoa, jatorrizko gorila espantigarria.
|
|
|
Ezin ukatu asko hitz egin dela kurduez hiru urte hauetan, baina ezer gutxi beraiekin. Lubakietan bilatzen dugun herria da; bertan ikusi nahi ditugu pop ikono bilakatu diren emakume haiek, baina eskoletan, kontseiluetan, alderdi politikoetan eta, oro har, gizarte zibila deitzen
|
dugun
horretan parte eragilea ere badira.
|
|
|
Sassenek erakutsi digunez (2008), estatuek eurek bideratu dituzte globalizazioaren dinamikak; izan ere, haiek eraman dituzte arlo pribatura nazio estatuei zegozkien zenbait funtsezko elementu. Besteak beste, prozesu mota horrek dakar demokraziaren pribatizazioa deitzen
|
dugun
hori. Demokraziaren pribatizazioaren ezaugarri da estatuari zegozkion ahalmenak eta gaitasun publiko politikoak (hala nola erabakiak hartzea, legeak egitea eta ezartzea, horiek ebaluatzea, berriro egokitzea, ondasunak ekoiztea eta banatzea) esku pribatuetara igarotzea (enpresak, adituak, lobbiak, interes taldeak, eragile exekutiboak).
|
|
|
Kontua da ea zer zeregin betetzen duten halako mekanismoek, izan herrikoiak edo aristokratikoak, izan pobreenak edo aberatsenak, ea nola eragiten dioten toki eta garai historiko jakin bateko gizarte bat demokratizatzeko langintzari. Nekez jakin dezakegu aldez aurretik zer teknika eta instituzio estatalizatuko diren eta botere publiko eta gaitasun politiko instituzional deitzen
|
dugun
horren barruan sartuko. Horregatik esaten dugu bi hauen arteko elkarrekintza dela demokratizazioa:
|
|
|
Zenbat balio du, ordea, betirako gorde nahi
|
dugun
horrek. Topatu ote dezake norberak bere burua, galtzearen beldurrez betirako eutsi dien gauza horietan?
|
|
|
Hasieran gau bat gelditzen zen eta biharamunean bere etxera itzuli. Gero asteburu osoak egiten hasi zen, eta azkenaldian, elkarrekin bizi gara praktikan, nahiz eta teorian ez
|
dugun
horri buruz ezer hitz egin. Kontserbatorioan lan egiteari utzi dio, deseroso egiten zitzaigulako egoera, eta berehala aurkitu du lana enpresa batean, kontabilitatea eramaten.
|
|
|
–Negozioak edo enpresa egiteko beste era bat dagoela erakusteko sortu genuen. Beste mundu eredu bat behar baldin bada, has gaitezen nahi
|
dugun
hori lantzen. DOTek puntu esan nahi du ingelesez, eta badago Kandinskyren esaldi bat ere:
|
|
|
Pornoa, bestalde, gogaikarria gerta dakiguke kitzikaezinak garela adierazten digulako nahiz eta guk irudikatu martin bero edo mari bero aseezinak garela. Kitzikatzen gaituena eta hotz uzten gaituena gure kontroletik at dauden eremu ilunetatik datoz, eta oso oso gutxitan egiten dute bat guk, ohartuki, nahi
|
dugun
horrekin. Horixe zinematografia genero horren interes guztia, gustuko izanez gero lokarriak hautsi eta ezagutza galtzea, eta horixe, hain zuzen ere, zinema mota horrek duen arrisku guztia, baldin eta dena kontrolpean izan gabe larritzen hasten bagara.
|
|
|
Hauteskundeetako emaitza horiek lehen esan
|
dugun
horretara itzularazten gaituzte: ez dago emakumearen ikuspegi bakar bat.
|
|
2018
|
|
|
Eta orduan dugu aukera jabetzeko, errealtzat? hartzen
|
dugun
hori, generoaren ezagutza naturalizatu gisara ikusten dugun hori, errealitate aldakorra eta berriz hausnartzekoa baino ez dela. Subertsiboa edo beste edonola deitzen ahal dugu.
|
|
|
Eta orduan dugu aukera jabetzeko, errealtzat? hartzen dugun hori, generoaren ezagutza naturalizatu gisara ikusten
|
dugun
hori, errealitate aldakorra eta berriz hausnartzekoa baino ez dela. Subertsiboa edo beste edonola deitzen ahal dugu.
|
|
|
Galdera garrantzitsu anitz egin zaizkio doktrina horri, eta bereziki bat da hemen aipatzekoa. Generoa performatiboa delako ikuspegiak agerian utzi nahi zuen generoaren barne esentziatzat
|
dugun
hori ekintza multzo jarraitu batek eraikitzen duela, eta ekintzok aldarrikatzen dira generoan oinarrituriko gorputzaren estilizazioaren bidez. Horrela, bada, argi uzten da norbanakoaren, barne, ezaugarritzat dugun hori gorputz ekintza jakin batzuen bidez aurreikusten eta sortzen dugun zerbait dela, natural bihurturiko keinuen haluzinaziozko efektu bat, azken batean.
|
|
|
Generoa performatiboa delako ikuspegiak agerian utzi nahi zuen generoaren barne esentziatzat dugun hori ekintza multzo jarraitu batek eraikitzen duela, eta ekintzok aldarrikatzen dira generoan oinarrituriko gorputzaren estilizazioaren bidez. Horrela, bada, argi uzten da norbanakoaren, barne? ezaugarritzat
|
dugun
hori gorputz ekintza jakin batzuen bidez aurreikusten eta sortzen dugun zerbait dela, natural bihurturiko keinuen haluzinaziozko efektu bat, azken batean. Horrek esan nahi al du psikeari buruz, barnetzat?
|
|
|
Analisi feminista materialista batek agerian uzten du ezen zapalkuntzaren kausatzat eta jatorritzat jotzen
|
dugun
hori, egiaz, ez dela zapaltzaileak inposaturiko marka baizik: «emakumearen mitoa», eta, horrekin batera, emakumeei ezarririko gogo gorputzetan mito horrek dituen ondorio eta adierazpide materialak.
|
|
|
Egia, ziurrenik, edo egia deitu nahi
|
dugun
hori, A, B, C, D eta E hipotesiak dosi ezezagunetan nahastuz lortuko litzateke.
|
|
2019
|
|
|
definizioa egia enpiriko bat baino askoz gehiago dela: hilezina balitz, izaki hori jadanik ez litzateke izango gizona deitzen
|
dugun
hori. Gizonaren patuaren ezaugarri funtsezko bat da haren bizialdiaren mugimenduak sortzen duela, haren atzetik eta haren aurretik, iraganaren eta geroaren infinitutasuna:
|
|
|
Hala eta guztiz ere, zuzenbide erromatarraren historian ikusia dugu mugimendu bat oraintsu deskribatu
|
dugun
horren kontrakarrean: botere zentralak, emakumea familiatik independente egin zuenean, ostera bere esku hartu zuen haren tutoretza; hainbat lege ezgaitasun inposatu zizkion.
|
|
|
Izan ere, zer da hiltzea deitzen
|
dugun
hori, beharrezkoa izateari uztea ez bada?
|
|
|
Baina misterio deitzen
|
dugun
hori ez da kontzientziaren bakardade subjektiboa, ezta bizi organikoaren sekretua ere. Komunikazioaz mintzo garenean hartzen du hitz horrek bere zentzu egiazkoa:
|
|
|
Jekill doktoreak esan berri dituen hitz hauek entzun ez ditugun beste hitz batzuen aurka esan dira, beste hitz horiek Hydek esan ditu, ez da beharrezkoa izango bi izen hauek aipatzea ohartzeko Gaztelu auzoko etxe zahar honetan, berriz ere, aingeruen txapeldunaren eta deabruen txapeldunaren arteko gatazka berritzen ari dela gure aurrean, izaki guztiak zatitzen eta osatzen dituzten bi indar horiek, giza izakiez ari gara, zuzentzaileak ere barne. ...i gaiztoa, esku tinkoaz boligrafoari oratu dio eta orriari hitz bat gaineratu dio, historialariak idatzi ez zuen hitz bat, egia historikoaren izenean sekula ezin idatziko zuen hitz bat, hitza hauxe da, Ez, orain liburuak dio gurutzatuek Ez dietela lagunduko portugaldarrei Lisboa hartzen, orain horrela dago idatzirik, eta, ondorioz, egia izatera pasatu da, egia desberdina den arren, faltsua deitzen
|
dugun
hori nagusi da egia deitzen dugunaren aldean, bere tokia bete du, norbaitek etorri luke historia berria kontatzera, eta nola.
|
|
|
Ia ia ez dago zaharrik kanpamentuan, asko eta goiz hiltzen den garaian gaude, ez esateagatik borroka egiteko hankak nagi edukiko zituztela, eta besoak ahul, eta denek ezin dezakete Gonzalo Mendes de Maiak, O Lidadorek, bezainbeste iraun, honek orain hirurogeita hamar urte ditu eta sasoi betean dago, are, laurogeita hamarretan, oraindik ere, ezpatakadaka ibiliko da Tangerreko erregearen aurkako gatazkan, eta azkenik hil egingo da. Bila gabiltza, eta entzun egiten dugu, a zer hizkuntza bitxian mintzatzen den gure jendea, hau ere gainerako guztiei eransten zaien beste zailtasun bat da, nekez ulertzen dugula elkar, nahiz eta denok Portugal aberrikoak izan, azken buruan, gaur egun belaunaldien arteko gatazka deitzen
|
dugun
hori beharbada mintzaeren arteko ezberdintasun kontua da, ideia bat baizik ez da. Hemen lurrean jarri den gizon saldo bat badago, olibondo hostotsu baten azpian, olibondoaren enbor bihurriari eta zaharkitu itxurari erreparaturik, gutxienez O Lidadoren urteen bikoitza bider bi eduki behar ditu, eta O Lidadorek zauritu eta hiltzen duen gisa berean, honek olioa ekoiztearekin nahikoa du, norbera jaiotzen den horretarako jaiotzen da, nahiz eta esaera hau olibondoentzat asmatu zen, eta ez gizonentzat.
|
|
|
Raimundo Silva bakarrik dago berriz, oraindik zenbait segundoz bere buruari galdetu zion, jakin minez beterik, zer esanahi ezkutu eduki zezakeen Maria andreak agur esatean erabili duen tonu eztitsuak, ez dago emakume hau ulertzerik, halako batean aurpegi txarrez dago eta hurrengo unean gure bihotzean sartu nahi duela dirudi, baina Lisboako Setioaren Historiak beste errealitatera deitu zuen berriz, mairuen erresistentzia behin betiko suntsitzea helburu zuen dorrearen eraikitze lanera, eta jakin badakigularik eraikitze lan horretan jokatzen dela aberri baten izatea, ezin dezakegu lana bukatu gabe utzi, nahiz eta Raimundo Silvak nahiago zukeen bere ondoan Maria Sara eduki, guztiz ezezagun zaizkion operazioen berri ematen ibili baino, zutabeak apailatzea, oholak arbastatzea, klabijak zorroztea, sokak txirikordatzea, poliki poliki dorrea altxatzea posible egiten duten operazio horiek guztiak, dorreak, Babelgoa ez izanik ere, harresiko adarbea baino altuxeago igo behar du behintzat, eta hizkuntzei dagokienez, On Afonso Henriquesen asmoa ez da hizkuntza aniztasuna errepikatzea, ez horixe, aitzitik, errotik moztu nahi du aniztasun hori, zentzu alegorikoan eta irudizkoan, baita egiazko zentzu odoltsuan ere. ...ea baita, lana aurreratuta egongo da, beste hainbat gertakari bere txandaren zain baitaude, eta denborak bere izena aldatu baitu, orain premia du izena, Lasai, esango du Maria Sarak, urte batean ez dira minutu batean baino gauza gehiago sartzen, bakarrik minutu ala urtea direlako, ez da edalontziaren handia garrantzizkoa dena, gutariko bakoitzak edalontzi barruan jartzen ahal duena baizik, jartzen
|
dugun
horrek gainez egiten badu eta galtzen bada ere. Eta dorre hau ere galdu egingo da.
|
|
|
Baina politikan modu honetan egoteak ez du inoiz merezi duen ordaina erdiesten, eta orain hemen daukaguna da ezin eskuratu duen Lisboa hiri desiratua begi aurrean duen errege bat, gainera diru kutxaren hondoa harraskatu behar duena berantentsia eta marmarka dabilen armadari zor zaiona ordaindu ahal izateko. Egia da hau ez dela koroa bere ordainketetan atzeratzen den lehen aldia, are eta gehiago gerra egoeran egonik, pentsa ditzagun honelako gatazka batek dakartzan gorabeherak, diru bilketa, garraioa, trukeen arazoa, hauen guztien batuketak ekartzen duena da kutxa deitzen
|
dugun
hori beti berandu egitea, desorduan, eta ez da hain arraroa gehienezko zoritxarraren kasua gertatzea, zeinean soldadua soldata jaso baino lehen hiltzen baita, batzuetan minutu gutxiko tartearengatik.
|
|
|
Baina tentsioa eten zen, edo beste tentsio bat zegoen lehengoaren ordez, agian bultzada geroago itzuliko zen, gaueko orduetan, inspirazio berri bat bezala, adituek diotenez horrelakorik gabe ez dagoela zer eginik. Raimundo Silvak entzun du horrelako kasuetan onena izaten dela natura deitzen
|
dugun
hori ez bortxatzea, gorputzak gogoaren nekearekin bat egin dezan, batez ere elkarren aurka ez dezatela borrokarik egin, borroka horien historiak heroikoak eta eredugarriak izanik ere, eta hori iritzi jakintsua da, noski, haatik ez da gutariko bakoitzak egin behar duenari buruz ideiak dituzten horiek, bere baitari aplikatzeko askoz borondate urriagoa badute ere, gehien aldezten dutena.... Erregeak bere predikuarekin segitzen du, Entzun ezazue, bada, baina errepikatzen eta errepikatzen den disko akastuna da, hipnotikoki errepikatzen den disko akastuna.
|
|
|
Ondoren Maria Sara doktorea engainatu zuen mugimendu bat egin zuen, irudi zuen altxatzera zihoala, baina ez, indarra hartzeko modu bat baizik ez zen, esatea erabaki zuen esaldiaren erdian ez gelditzeko, eta honek esan nahi du, gutxi gorabehera, une horiek, eta uneak beti dira asko, segundoak gutxi izanik ere, biek oreka kulunkarian bizi izan zituztela, zuzentzailea arduradunaren mugimendua, bere borondatearen kontra, jarraitzera behartuta, arduradunak bere bulkadaren norabidea aldatuz, konturatu zenean gizonaren asmoaren nolakoaz okertu zela. ...uok zatitu eta berriz osatu ditzakeelarik, hurrenez hurren, baina komunikazioari buruzko esperientziak frogatu du irudikatzeko modu ustez ugari horiek ez dutela hitzaren beharra gutxiagotzea ekarri, edozein hitzen beharra, hitzek gorputzaren ekintzez eta gorputzen arteko eraginez gutxi esaten dakiten arren, gorputzean dagoen borondateaz edo gorputza den borondateaz, beste izenik ezean sena deitzen
|
dugun
horretaz eta emozioen kimikaz horren gutxi esaten dakiten arren, horretaz guztiaz eta gainerakoaz ere gutxi esaten dakiten bezala, baina gainerakoaz ez gara mintzatuko, hitzik ez dagoelako, hain zuzen ere. Baina gu hemen zineaz edo antzerkiaz, are bizitzaz, ari ez garenez, esan behar duguna esateko denbora luzeago eralgi behar dugu, batez ere konturatu egiten garelako lehen, bigarren eta are hirugarren saioaren ondoren, gaietako zati oso txiki bat baizik ez zatekeela azaldurik geldituko, hala eta guztiz ere interpretazioen oso menpe, eta, komunikazio ahalegin laudagarria egin eta gero, hau guztia esanik, itzul gaitezen hasierara, nahasturik jada, fokuratzeplanoa hurbiltzeko edo urruntzeko zorian, trebeziarik gabe, interesgunearen ertzak belatzeko arriskuarekin, interesgunea bera, nolabait esateko, identifikagaitz bihurtzeraino.
|
|
|
Han dago, Graçako muinoa, dorre garaienaren aurrean, eta Campo de Santa Clararanzko lur beheratua, han egin zuen kanpamentua On Afonso Henriquesek bere gizonekin, gure gizonekin, nazioaren aitalehenak, zeren hauen arbasoak, goizegi jaio izanaren kariaz, ezin izan baitziren portugaldarrak. Hau gehienetan arretarik merezi ez duen genealogiaren puntu bat da, hau da, jakitea zein izan zen garrantzi gabeko gauza hura, guztiz garrantzi gabea izanik ere, gaur garrantzizkoa dela esaten
|
dugun
horri garrantzizko bihurtzeko bizia, tokia eta abagunea eman zizkiona.
|
|
2020
|
|
|
Feminizazioa ez baita soilik kanpora begira saldu nahi
|
dugun
hori lortzea, baizik eta egitura, diskurtsoa, lan eredua, harremanak... errotik eraldatzea emakumeon eskubideak errespetatu eta gure ahalduntzea eta parte hartzea sustatzeko baldintzak areagotzeko. Eta, horretarako, oinarri oinarrizkoa litzateke dinamika/ alderdi/ talde denentzako mugimendu feministarekin bat egitea, indartzea eta harremanak estutzea.
|
|
|
Komunitateko bertze kideak aditu nahi izatearen eta haien hitzarekiko aitortzan legoke gakoa. Ondorioz, pantailatik pantailara hezkuntzaren izenean egiten
|
dugun
horren kontzientzia hartzea litzateke lehenbiziko pausoa; kasu askotan telegrafoaren edo" efektuen komunikaziora" (M. Kaplún, 1998) eraman baikaitu kanal aldaketak, alderdi metodologikoa baztertuz.
|
|
|
Hezkuntza izozmendiaren muturrean legokeen hiruki didaktikoa (arestian aipatua) zerk sostengatzen duen kontuan hartuko duen eta ongi azalduko duten jarduerak ezartzea justizia sozialean eta feminismoan aitzinerat egitea da. Beraz, eskolaren egunerokoa problematizatzea badagokigu, kontzientzia hartzea, ibiltzen ditugun pasilloen garbiketa eta mantenua, jangelan bazkaltzen
|
dugun
horren prestaketa, jatorria eta ekoizpena, eskolako atariraino ailega gaitezen gertatu behar izan diren zaintza lan eta ardura horiek denak ikusarazi ditugu, haiek gabe ez baita, bertzeak bertze, matematikako klasea posible egiterik, ez eta, ondorioz, biderketak nola ebazten diren ikasterik ere.
|
|
2021
|
|
|
Eta marketin estrategia nagusia produktuarekin batera lortuko omen dugun dibertsioaren promesa da. Iragarkiek ez dute produktuari buruz hitz egiten (gero eta gutxiago), baizik eta falta
|
dugun
horretaz. Mikro terapia gisa uler daitezke:
|
|
|
Nola egingo
|
dugun
hori guztiori?
|
|
|
Baina kontuz. Joera hau gehiegi elikatuz sormenari kalte egiten diogu, eta sormena behar dugu, nahiz eta ez
|
dugun
hori inoiz esaten eta beti hitz egiten dugun kritika balitz bezala behar dugun gauza bakarra. Kritikaren beharra ez dut nik eztabaidatuko, baina eztabaidaezina da kreatibitaterik gabe ez dagoela literaturarik eta zintzotasunez eztabaidatu behar genuke ze literatura daukagun.
|
|
|
Zer behar
|
dugun
hori konpontzeko?
|
|
|
Esaten duguna zuhurtziaz esan behar dugula, baina gu geu irakiten egon behar garela. Esaten
|
dugun
horretan fedea behar dugu, ezinbestekotasuna, berotasuna.
|
|
|
Liburu horretan ez dira fisikaren arauak bortxatuko, ez da adarbakar hegalaririk agertuko –mundua krudela baita nirekin eta Asier Serranorekin–, ez da azken momentuan argumentuaren korapiloarentzat konponbide magikorik proposatuko. Muga horiek onartuz, esan genezake literaturak onartzen duela ahalegin berezi bat egingo duela" errealitatea" deitzen
|
dugun
horretara hurbiltzeko, errealitate hori islatzeko eta, zorte apur batekin, baita konprenitzeko ere. Horrek ez du esan nahi beti lortzen duenik, inolaz ere.
|
|
|
Zein da euskal musikatzat jotzen
|
dugun
horrek Euskal Herriaz sortu duen irudia?
|
|
|
Gizakiak tximinoak gara, bestalde. Kopiatu egiten dugu eta biderkatu egiten dugu kopiatzen
|
dugun
hori. Gure pentsatzeko eta izateko modua gure keinuen bidez islatzen dugu.
|
|
|
Itzuliko da. Denok egiten dugu, zer eta nola esan behar dugun erabaki, esan nahi
|
dugun
horrek lurrikara eragitea nahi ez dugunean. Batzuek denbora gehiago behar izaten dute.
|
|
|
1516 urtean argitaratua, idazki horretan hitz egiten da gizartearen antolaketa ideal eta utopiko batez. Hortik sortua da utopiaren kontzeptu filosofikoa bera ere, gaur egun utopiatzat ulertzen
|
dugun
hori.
|
|
|
Horiek aurretik doazela, goazen orain utopia arruntarekin, minuskulaz idazten
|
dugun
horrekin. Zer ulertzen dugu gaur egun utopia diogunean?
|
|
|
EZAGUTZEN ez dugunaren berri izateko eragiketak egiteari deitzen diogu kalkulatzea. Normalean, ezagutzen ez
|
dugun
hori zenbaki baten bidez adieraz daitekeenez, zenbatzen ari garela esan genezake. Oinarri oinarrian, kalkulatzea kontatzea da, edo kontuak egitea.
|
|
|
Zentzu horretan iruditzen zaigu Mamu Izateko Moduak nobelak errelatoaren zoru amankomuna deitu
|
dugun
horri heltzen diola, ederki heldu ere. Izan ere, Sara Carcamoren proiektuak ez du bakarrik terrorista biktimaren arteko harremana azaltzen eta aztertzen, biolentziak gizartean sorturiko despertsonalizazio –mamutze– prozesua ere islatu nahi du, horretarako fantasmen istorio bat kontatuz.
|
|
2022
|
|
|
Badakizu, garaian garaikoa. Ez
|
dugun
horren ametsetan gabiltza beti, aseezinak gara naturaz –horraino guztiei erantzuten diena– Dena den, gustura bazaude, egun osoa eman dezakezu hemen, esan gabe doa –zirika Léontinek.
|
|
|
ez garela, alegia, errealitatetik mundu birtualera igarotzen konpartimentu estanko batetik bestera pasako bagina bezala. Errealitatea eta birtualitatea banatzen dituen marra ez dela argia, eta gehienetan errealitatea deitzen
|
dugun
hori berez esperientzia nahastua dela, zeinetan birtualitatea deitzen dugun beste gauza hori deitu gabe sar daitekeen. Objektu digital eta fisikoak osagarriak izan daitezke eta elkarri eragin diezaiokete.
|
|
2023
|
|
|
–Beharbada gutxiago ekoiztu behar dugu, baina ekoizten
|
dugun
hori ona.
|
|
|
Ilea garbitu berri du, eta lotu badu, lotu du urak ez diezaion bizkarrean behera egin; debaldetan, ordea, mototsean bildutako ileetatik ateratzen den urak putzua sortu baitu balkoiko harlauzetan. Egunerokoan egiten ditugun keinuek ez dute, batzuetan, ekidin nahi
|
dugun
hori indartzeko baino balio izaten. Hutsik ikusten du kapitain zahar honek habia oraindik, baina tematsua da Maudey eta egunetik egunera habitagarriago agertzen zaio begietara.
|
|
|
Noizbait pentsatu nuen emakume salbatzailea nintzela, jarrera bihozgabe eta enpatia gabeko horretatik aterako zintuena. Azkenean hori sinisten dugu askotan emakumeek, gure ardura dela maite
|
dugun
hori aldatzea, salbatzea, ezkutuko heroiak garela, isilean maite dugun pertsonaren eraldaketa lortuko dugunak. Berak edaten badu, gu izango gara edateari uztea lortuko duen maitasun hori; zakarra bada, gai izango gara haren oskolaren azpian ezkutatzen den barrualde sentikorra aurkitzeko...
|
|
|
" Iruditzen zait sortzaile gehienok pentsatzen dugula gure lana geu garen onena dela. Are, batzuetan uste dugu gu garena baino hobea dela sortu
|
dugun
hori. Horregatik egiten dute horrenbeste min kritika txarrek, horregatik hondatzen gaituzte, horregatik suntsitzen gaituzte:
|
|
|
Izan baitaiteke aurretik bata edo bestea, aurretik pentsamendua edo sentimendua. Kontua da gero zer egiten
|
dugun
horrekin, nola kudeatzen dugun; eta hor, izaerak berebiziko garrantzia dauka, jarrerak. Gure esku dago etsitzea edo ekitea.
|