|
2002
|
|
|
Erabili
|
dugun
eleberri tipologiaz
|
|
|
Hala ere, aurrera jarraitu baino lehen, beharrezkoa irizten diogu goiko lerroetan zehaztu
|
dugun
eleberri tipologiari buruz bi hitz esateari. Literaturaren historia eta azterketa kritikoak irakurtzera ohituta dagoen edonork badaki irizpide ugari eta kontrajarrien arabera iker daitezkeela eleberriak.
|
|
2003
|
|
|
Hauetariko batzuk informazio paregabea eskaini zioten munduan zehar zebiltzan euskal pelotarien gainean. Aipatu berri
|
dugun
elaberri luze horretako hainbat pasadizu hauen eskutik jaso zituen, bereziki Jauregi horrengandik, zeren honek jestionatu baitzituen luzaroan munduko euskal pelota frontoi asko, Asiakoak, Madril eta Bartzelonakoak besteak beste. Ondo ezagutzen zuen beraz, ez pelota mundua bakarrik, pelotari mundua ere bai.
|
|
2013
|
|
|
Maitasun ideal erromantiko eta heroiko sakrifiziozkoa da eleberriaren motorra, eta bidelagun ditu gaizki ulertuak, nahasteak eta sekretuak. Nahiz narratzailearen iritzi aldaketa sumatzen
|
dugun
eleberrian iragan urteen poderioz: «[?] errieta egiteko gogoa, heroi erromantiko gaztearen paper zentzugabea betetzeagatik», amaituko du esaten Meaulnesengatik Françoisek.
|
|
2019
|
|
|
Arloa sakonki aztertu ahal izateko, autorearen eleberri guztietako pertsonaien arteko harremanen xehetasunak kontuan hartu behar genituzke eta horrek azterlan honen mugak gainditzen ditu. Gure lan honetan eginiko ibilbidearen ondorio gisa, bigarren aldiko zenbait lanetan zentratuta, eta aztergai nagusi
|
dugun
eleberrian ikusiaren arabera, egileak sorturiko pertsonaien eta ahots narratiboaren erregistroari esker, uste dugu ekarpen guztiz estimagarria egiten duela genero indarkeriaren ezagutzarako, nahiz gizarte patriarkalari buruzko hausnarketarako. Bereziki, Floraren identitatearen ahultze eta menderatze prozesuaren errepresentazio literario guztiz arretagarria eraikitzeko gauza izan da, gehiegizko eskematismo parodikoan edo gehiegizko sotiltasunean jausi gabe, eta bai, aldiz, obra literario erakargarria sortuz.
|
|
|
Azalpen honek aztergai
|
dugun
eleberriko protagonistaren egoerari begira argitasuna eskeintzen digu: luzaroan gauzatu den dominazio jokabidea izan bada, dominazio hori guztiz arrazoizkoa dela pentsatzen du eta legitimitatea duela emaztea koakzionatu eta ezerezteko.
|
|
|
2000 urtean publikatutako Gorde nazazu lurpean lana berriz, desehorzketa desberdinak kontatzen dituen bost narrazio luzez osatua dago. Hauetako batek aztergai
|
dugun
eleberriaren istorio eta egoera oso antzekoa kontatzen du: Bi bihotz, hilobi bat (2001) nobelak, alegia.
|
|
|
Jaidura horri amore emanez, egileak behartu egiten ditu koherentzia eta egiantzekotasunaren koordenatuak eta emaitzak modu ez errealistan edo gehiegizko kasualitate proportzioz elkarrarazten dituela esango litzateke ustekabeko hariak. Hala, aztertu
|
dugun
eleberrian endredo eleberrietan bezala bihurritzen ditu Bioleta, Adolfo eta Floraren bizitzen hariak protagonistarenarekin, eta, hasieran bezala amaieran, Beltranena, protagonistaren ibilbidean haren amaiera iluna prefiguratuz.
|
|
|
Hori kontuan harturik, aztergai
|
dugun
eleberria irakurtzean kontura gaitezke protagonistek bizi duten bikote harreman gatazkatsu horrek sortzen dizkien sentimenduak deskribatzen eta indartzen laguntzen diola kontalariari arteak. Hori dela eta, eleberrian aipatzen diren ekfrasi bisual horiek banaka aztertzen ahaleginduko gara eta aipamen berezia izanen dute liburuaren lehenengo bi edizioetako azaleko Edward Hopperren Hoteleko gela lanak, eta azken hiru edizioetan agertzen den Andrew Wyethen Christina`s world lanak.
|
|
|
Indarkeria hau beraz, gizarteko esparru ugaritan ematen da eta maiz horren naturalizatuta dago, non ez garen konturatu ere egiten. Aztergai
|
dugun
eleberrian ere indarkeria sinboliko horren eragina ikus dezakegu. Izan ere, bikotekideen arteko indarkeriaren arloko ikerketek diotenez (Wozniak and McCloskey 2010), gizonezkoek emazteen aurkako indarkeriaz baliatzera jotzen dute jelosiaren ondorioz eta beren bikotekidearen gaineko boterea eta kontrolari eusteko (Saunders 2002).
|
|
2020
|
|
|
" Gure garaian ematen zuen hizkuntzaren borroka narratzaileena zela", eta, ildo beretik, Castillo Suarezek: " Poema liburuak idazten ditugunoi maiz galdetzen digute noiz idatziko ote
|
dugun
eleberri bat, idazle titulua ez baita poemekin bakarrik eskuratzen ahal". Honen aurrean, berehala atera zen Josu Goikoetxea, poesia liburu bakarra idatzi duenak (Zer luzea negu hau, 2018), adierazteko:
|
|
|
Irakurlearen juzkura entregatzen
|
dugun
eleberri labur hau, beraz, urrats propioz urratzera dator literatur sorkun  tzaren ibilbidea, eta gozamen guztiz berri batez sarituko du irakurlea, bera ere bidaide Lertxundiren testuko Gilles de Rais alderraia bezala.
|
|
2021
|
|
|
Modos de devenir fantasma eleberriak mamu eleberri bidez zenbaitek euskal gatazka deitu izan duten horri heltzen dio; kazetari honek, jakina, gatazka horri terrorismoa esaten dio. Eta, hain zuzen ere, terrorismoa gaitzestea da Giza Eskubide, Bizikidetza eta Lankidetzaren Idazkaritza Nagusiak proiektu narratiboetarako antolatutako lehen beka deialdiaren helburua, eta esku artean
|
dugun
eleberri bikainak irabazi zuen. Bere jaioterri Sestaoko etxe azpiko kafetegian elkartu gara egilearekin, azken hogei urteetan Madrilen bizi izan ondoren duela hiru urtetik bertan bizi baita.
|
|
2022
|
|
|
Sasoi hartan euskaltzainburu zen Azkue lekeitiarrak ere gipuzkera osotua pentsatuko zuen batuaren egitekorako, eta bizkaiera beti baztertuago egon denez, eleberri bietatik Garoa izan da beti arrakastatsuagoa, edo entzutetsuagoa eta ospetsuagoa behintzat. Baina Bizkaiko euskaran idatzitako Kresala askok gozatu
|
dugun
eleberria da. 18 urterekin udan euskaraz alfabetatzeko lehenengo ikastaroa egin nuenean, Juanjo Lejarazu irakasle bernagoitiarrak Kresala bost bider irakurria zuela eta bostetan ikaragarri gozatu zuela kontatu zigun.
|