|
2008
|
|
|
6) Nolanahi ere, noiz izan gaitezkeen aitorle eta noiz aitzindari, askoz ziurtasun handiagoz jokatu ahal izango
|
dugu
lehen ere aipatu dudan Corpusa osatzen badugu. Literaturako testuez eta ahozko hitzen altxorra biltzen dutenez gain, bestelakoak ere,, teknikoak?
|
|
|
Oek>
|
dugu
lehen pertsonako plurala, mugatzailearen itxura berberekoa. Hori dela ta zail egiten da mugatzaile erakusleon arteko bereizkuntza zehazten, Lazarragarenean legez beste testu zaharretan.
|
|
2010
|
|
|
Baina asko dago egiteko: geure burua argitzea eta errepertorio linguistikoen izaeraz eta garrantziaz jabetzea, hori
|
dugu
lehen eginkizuna.
|
|
2021
|
|
|
baldintza estuagoetan erabiltzen ditugu DM hauek. Eta hauen artean behintzat
|
dugu
lehenik aztertuko duguna. Forma aldetik, eta DM honen historia kontuan hartzen baldin bada, ongi ikusten ahal da behin adizlagunak eta tzat destinatiboan eta prolatiboan ageri den atzizkiek osatzen dutela DM hau.
|
|
|
Berez izenlagunen flexio marka da ko, askotan postposizio sintagma bati eransten zaiona (§ 5.6.3, § 14.1, § 21.7, § 21.8). Bestalde, flexio hizkien eta eratorpen hizkien arteko desberdintasunak aipatzean esan
|
dugu
lehenik eratorpen hizkiak ageri zaizkigula eta ondoren flexio hizkiak (ikus § 3.1j). ko atzizkiaren adibideen artean, ordea, oinezko dugu, aurretik z flexio hizkia, postposizio marka daramana.
|
|
|
Hala ere, Euskaltzaindiak bi arau aipatu zituen: a) osagaien luzerari dagokionez, silaba gutxienekoa jartzen
|
dugu
lehen lekuan gehienetan; b) generoari dagokionez, ar/ eme ordena erabiliago da kontrakoa baino (jaun andreak, senar emazteak, seme alabak, etab.). Baina ez dira arau zorrotzak, hortxe ditugu izeba osabak, neska mutilak... Beste irizpide hauek ere aipatu dituzte gramatikariek:
|
|
|
Bestalde, baduzu hor olerkari aztarnarik ere (Lizardi); Aita maitea, ez da egun arrain aro. Bertzalde, arrain guti da itsaso honetan, eta ez
|
dugu
lehen aldia hutsik goazela (Laphitz); Bristi, brasta, basoan, bide politari behera, gaztainondoen itzaletik haitz ederren itzalera, bere buruarekin irriz. Beti irriz ari zen, bestalde, Zaroko zapatagina!
|
|
|
Adibide hauetan guztietan aurkituko
|
dugu
lehen deskribatu dugun egitura: [erlatibozko perpausa+ modu izena+ postposizioa].
|
|
|
Gauzak nola diren azaltzeko modu erraza dela uste
|
dugu
lehen begiratuan sokari korapilo gehiago egitea lirudikeen arren. Hortaz, atalari ezarri diogun izenburuan sintagmaren egiturak honela zukeen:
|
|
|
Baino eta zenbatzailearekin, berriz: Ebanjelioa balitz bezala hartzen
|
dugu
lehen edizioa[...], idatzi baino 80 urtez geroago agertua (Mitxelena). Mailakatze zeregina du hurbiltasuna adierazten duen geroxe aldaerak ere.
|
|
|
Niri kakaoa gustatzen zait/ Nik zuri katilua eman dizut. Adibidez, gustatu aditz psikologikoa
|
dugu
lehen perpausean, datibo eta absolutibo argumentuak hautatzen dituena, eta zait adizkian ikus daitekeenez, izan bera da aditz laguntzailea, nahiz eta datibo komunztadura ere biltzen duen. Eman aditz trantsitibo datibodunarekin (ditrantsitibo ere deituak), berriz, dizut adizkia dago.
|
|
|
Ez, ez du hori esan. Ezezko galdera baten erantzun direnean ez adberbioa eman ohi
|
dugu
lehenik eta ondoren (beharrezkoa ez den arren), galderako perpausa errepikatu. Askotan ezeztapen hori osatu egiten dugu:
|
|
|
Gramatika Batzordeak (1987a) beste egitura batzuek ere hartu zituen kontuan ordena kanonikoa aztertzean: nominalizazioak —aitaren etxe erosketa—, bi galdetzaileko perpausak (azalean, behintzat, horrela ikusten ditugunak) —nork zer egin du? — edo izen sintagma bera bi izenlagunek modifikaturik duten egiturak —Artetaren Ganboaren erretratua; argazkilariaren lehendakariaren erretratua; Narbaitzen San Frantsesen biografia— Azken hiru adibide hauetan egiletzat hartuko
|
dugu
lehen izenlaguna: Arteta eta argazkilaria dira, hurrenez hurren, erretratugileak, eta Narbaitz biografiagilea.
|
|
2023
|
|
|
Nola egiten dugu? Beti euskaraz egiten
|
dugu
lehen hitza. Idatzizko dokumentuetan saiatzen gara beti euskaraz ere egon daitezen?
|
|
|
Aintzat hartu behar
|
dugu
Lehen Hezkuntzan gurasoak direla hizkuntza ereduaren hautatzaileak eta, ez dakite seme alabek nolako bidea eginen duten ziklo horretan zehar eta aise edo nekez jarraikiko dioten irakasgaiaren eskakizunari. Egia da, zenbait ikaslek oso nekez egiten dutela aurrera eta salbuespena erdiesten dutela, irakasgai samurrago batera igaroz.
|