|
2000
|
|
|
Idaztera bultzatzen gaituen arrazoi berak bultzatzen gaitu irakurtzera. Iritzi bakanak utzita gure burua irakurleagotzat jotzen
|
dugu
idazle baino. Gazte garen heinean ikasteko sasoian gaude.
|
|
|
Jakin, badakit argitarapenak soilik irakurleak zilegi dezakeela testu bat, baina irakurlearen ebazpen aldekoenak ere ez dit kezkarik arintzen. Hala dira kontuok eta argitalpenari buruzko har horixe
|
dugu
idazleok gainetik kendu ezineko gure deabru goardako ugarien artean, agian ez saldoburua, baina bai malapartatuena. Hala ere, ez nuen zalantzarik izan editoreek Goiko Kale berriz argitaratzeko eskatu zidatenean.
|
|
2002
|
|
|
Igoera honen arrazoiak hobeki azaltzeko garaian, euskarazko liburugintzari eman zitzaizkion diru-laguntza berriez gain, literatur sorkuntzari berari ematen hasi zitzaizkionak hartu genituzke kontuan. Kultura Sailak bitartean eskainitako dirulaguntzak edo Gipuzkoako Foru Aldundiak 1983tik gaurdaino sorkuntzari ematen dizkionak aztertuz gero, errazago ulertuko
|
dugu
idazle kopuruak
|
|
2006
|
|
|
Testu ezabatuak dituen nobela da, zatarra. Orain arte gehiegi idatzi
|
dugu
idazleontzat. Idazleok gero eta gizarte talde endogamikoagoa egiten ari gara, eta jendearengandik gero eta urrunago gaude.
|
|
2009
|
|
|
Ba, Gerra zibilak jarri diola izena Iban Zalduak datorren astean Argiarekin banatuko den udako ipuinari. Ipuina aitzakia hartuta, gatazka dialektiko txikia izan
|
dugu
idazlearekin ezer seriorik ez, lasai ama, euskal literaturaren armez, lubakiez eta fronteez.
|
|
2010
|
|
|
Zeliken eleberriko pertsonaietako bat, Zubieta izeneko etakidea, Mikel Antzaren trasuntua delako. Beraz, tarte laburrean, pertsonaia bihurtuta irakurri
|
dugu
idazlea, eta idazleak bere buruarekin zerikusia duen pertsonaia idatzi du. Biak alderatzea tentazio handia da.
|
|
2011
|
|
|
izkuntza dena, lamiñen ipuiak, basojauna, baserria, korrika apostuak, aitonen semeen istorioak eta abar. Auetxek osatzen dute, zure ustez, beste anitzen ustez bezela, euskalduntasuna; eta euskaldun literatura egiten asi geran ezkero, oietzaz mintzatu bear
|
dugu
idazleok, eta ez beste ezertaz ere. Auetzaz kanpo?
|
|
2012
|
|
|
Egia da duela urte batzuk esan nuela nekatua nengoela eta ilusioa galdu nuela, baina ilusio gabe lan egitea gaitza da. Bestetik, duela gutxi haurrentzat prestatu
|
dugu
Idazlea zeu zara emanaldia, eskoletan haur gutxiren aurrean egiteko, merke, eta konturatu gara beste zerbait eskatzen dela: zerbait masiboa, eta ez halabeharrez eskoletan pentsamendu kritikoa jorratzen duena… horrek ere bultzatzen nau, malaostia hori edukitzeak, proiektuak beste era batean egiteko gogo horrek.
|
|
|
Aurreko atalean ezagutu
|
dugu
idazle eta kritikariek euskal literaturaren hierarkiez duten iritzia. Dena dela, hierarkiak ez dira hutsetik sortzen, alegia, faktore asko daude hierarkien atzean, eta faktore horien indar harremanek baldintzatzen dute hierarkiaren izaera.
|
|
|
Horrela, faktore bakoitzak bere egitekoa dauka erdigunearen eraketan. Ondorengo lerroetan ikusiko
|
dugu
idazle eta kritikarien ustez nola artikulatu behar diren literatur sistemako faktore garrantzitsuenak sistema sendo eta orekatua lortzeko.
|
|
|
Elkarrizketa batekin hasi eta bukatzen da, tartean deskribapenetarako lekurik utzi barik. Minimalismo diskurtsiboaren bidetik sumatzen
|
dugu
idazlea. Azalpen argigarrien baliabidea deuseztaturik, pertsonaiak eta egoera bera (biak ez denbora eta ez espazioan kokatuak) enigmatikoak irudituko zaizkigu.
|
|
2013
|
|
|
Arreta berezia jarri
|
dugu
idazle misteriotsu batean. Salonikatik eta Serbiatik dozena bat kronika igorri zituen ezezagun bat nor ote zen jakin nahi izan dugu.
|
|
|
Beraz, oraingoz, ezin izan
|
dugu
idazle hori identifikatu. Ez dugu horretan itsutu nahi izan ere, tesi honetan bigarren mailako garrantzia duelako.
|
|
|
Blaise Adémaz nehor gutxi interesatu da, eta gauza gutxi idatzi da. Ikerlan honen kasuan, ordea, arreta hein bat ezarri behar
|
dugu
idazle honengan. Alabaina, gerla garaiko editorial gehienak ez ziren Manex Hiriart Urrutirenak izan, entzutetsuenak haiek baziren ere.
|
|
|
Fitxa horiek bete ondoan, datu basea laguntza handia izan da bilaketak nahi modu eta nahi zen konbinaketekin egiteko. Horrela ikusi izan
|
dugu
idazle bakoitzak zenbat idatzi duen, zertaz eta zein jarrerarekin. Jakin ahal izan dugu ere gai bakoitza zenbat aldiz agertzen zen, eta beste zein gairekin loturik eta abar.
|
|
|
Testuinguru honetan Etxepare ez
|
dugu
idazle garrantzitsua, inondik ere ez aitzindaria. Hori ere falazia nazionalista antihistoriko, antisozial eta filologiko fetitxista baten ondorio da.
|
|
|
Hainbat aldiz ikusi
|
dugu
idazleak Lurraren barnea nolakoa den asmatzen aritu direla; baina, nolakoa da, benetan, Lurraren bihotza. Horrekin batera, beste hainbat galdera ere badatoz:
|
|
2014
|
|
|
Hauxe da, oker ez banago eta liburuan ageri den informazioaren arabera, Gus Jimenezen lehen lana. Alde horretatik ez
|
dugu
idazlearen aurreko erreferentziarik, eta horri gehitzen badiogu liburuaren izenburuak ez duela aparteko pistarik ematen... zaila gertatzen zaigu liburuaren nondik norakoa jakitea. Nuria Fortuny ilustratzaile katalanaren irudiak, aldiz, fantasiako mundu batera eramaten gaituela dirudi.
|
|
|
Kaustiko eta esajeratuki laburbilduz: denok izan nahiko
|
dugu
idazle, baina inork ez du irakurle izan nahiko. Gertatuko da.
|
|
|
1968ko lehen zenbakian jakiten
|
dugu
idazle horiek denek HERRIA astekarian segituko dutela Hiriart Urruty izendatua izanik astekariaren buru, toki bat emanen baitie. " Uztailaren 3ko eta Buruilaren 4 eko bilkuretan ohartu dire denak nahi zutela erretorek OTOIZLARIz bertze zerbeit eta Otoizlariek lehengo agerkaria gustukoagoa zutela.
|
|
2015
|
|
|
Titulu zerrendak bakarrik, eta eduki azterketak bere hutsean, ez digu balio, eragin soziala ezagutu behar dugu, eta horrela bakarrik asmatu ahal izango
|
dugu
idazle, argitaletxe eta interesatu guztiok eragin gehiago izaten.
|
|
|
Azterketa bat egitea baino gehiago testu argitaragabe bat fidelki ematea izango da jomuga nagusia. Lantto honetan, beraz, transkripziozuzen bat eskainiko dugu, iturbegiko ura eskainiko
|
dugu
idazlearen lumatik atera zenbezain fidel. Transkripzio fidel bat eskaini nahi dugunez gero, ez dugu grafia gaurkotu: garhaitu, orhoitzapenbezalako hitzak dauden daudenean eman ditugu.
|
|
|
Hartan ere, bizkaierako aberastasunak baztertu barik jagoteko, zeren edozein euskaltzalek baitaki euskara batuko testurik gehienetatik datorren moldea, forma batzuetan mehaztuta etortzen dena. Zer bermatzea lortzen
|
dugu
idazleokin, alegia, Kerexeta, Etxenagusia Mikel Zarate eta Akesolorekin. Tradizioaren bermea.
|
|
|
120. " Irakurleok agian hasi behar
|
dugu
idazleei irakurri dizkiegun liburuak eta idatzaldiak sinatzen. Esateko nola jaso genuenpolitikari buruzko hura (zein gero literaturaz zen) Otxarkoagako herriko taberna berrian modu ia klandestinoan, inon zabaltzeko modukoa ez omen zelako (eta nola konplize sentitzen den norbera halakoetan), eta nola bigarren bat jaso genuen modu laxoagoan (laxorik baldin badago ezergure herri arraro honetan) eta nola badugun borroka bat guk denok erantzun beharraren eta nahiaren eta ezinaren artean; zer kontatzeko, baina (baina).
|
|
|
Zonbat urrats, zonbat elizkizun, zonbat prediku, zonbat otoitz, beti Elizaren zerbitzari eta mezulari. Hor
|
dugu
idazle suhar eta jeinutsua," Herria" beti gazte atxiki nahiz hoinbeste bermatu dena, urteak jin eta urteak joan aldaketa frango sustatuz eta gauzatuz. Beste aldizkari askotan ere idazlan frango ageraraziz, hala nola, denbora batez," Gure Herria" n eta ere Iker sailean.
|
|
2016
|
|
|
Ordura arte ikusi
|
dugu
idazle gero eta gehiago agertzen zirela Donostian, 1915ean Deklamazio eskola sortu zutela eta antzerkigintzaren alde berpizten ari zen grina horri erantzuteko. 1934an «Euskalzaleak« elkarteak lehen Antzerti Eguna antolatu zuen.
|
|
2017
|
|
|
Literaturaren" osasun onaren" seinale ere izan da sortu berri duten elkartea, eta etorkizuna bermatzeko literatura" zaindu" behar dela uste du. " Bat egin behar
|
dugu
idazleok, eta prestigioa eman liburuei eta literaturari; horretarako sortu gara, Nafarroako hitzei indarra emateko".
|
|
|
ZER
|
dugu
idazle hau?
|
|
|
ZEIN
|
dugu
idazle hau?
|
|
|
itsasgarri, ilearen brillantina, libragarri... gisa. Hemen ageri den idazkeraz gain, beste hainbat ere ikusi
|
dugu
idazle edo leku bakoitzeko ohituraren arabera: " muyuyo"," muyuyu"...
|
|
2018
|
|
|
Maialen ez da bakarrik idazlea, liburu honetan bere marrazkiek apaintzen dute asmatu duen eleberria. Sarako azokan izanen
|
dugu
idazle gaztea, harekin mintzateko parada ukanen dugula. Zorionak desiratzen dizkiegu Maialeni, bide hortarik segi dezala, euskal literaturak gazte idazleak beharrezkoak baititu.
|
|
|
Lertxundiren obra gerora hazi da, sendotu, gainditu ditu hasierako ipuin haiek. Baina ia mende erdi bat geroago irakurririk, eta emailu batek kolpatzen digun bezala," nekerik gabe atzemango
|
dugu
idazle baten sena bideratu zuela genero baztertu honek". Ibilbide literario luze eta oparoena ere, beti, noizbait hasten baita.
|
|
|
Eta banekien obsesioan murgildu beste aukerarik ez nuela. Azken finean idazlea naiz, eta hori
|
dugu
idazleok mandamentu bakarra.
|
|
2019
|
|
|
Sei gizonek sinatzen dute testua. Haietako hiru, elizaren zerbitzariak ziren, herriko erretorea, Juan Estevan Irazoqui, eta herriko bi apez, Martin Josef Hualde eta Juan Esteban Garmendia idazkerari erreparatuta, azken hau
|
dugu
idazlea; gainerako hiruretako bat, militarra, gradu altu samarraren jabe zena, Gregorio Echegaray, eta bertze biak, Garmenditxipia jauregiko nagusia, Francisco Estevan Echenique, eta haren seme Santos Echenique.
|
|
2020
|
|
|
Baina historiara sartu behar izan zuen, euskal jendarte osoak historikoki egin behar izan zuen bezala. Honekin azaldu nahi
|
dugu
idazlearen bizian esanguratsua izan den pitzadurak Etxamendiren narratiban baduela leku, izan ere. Eta horrela uler daiteke, Etxamendiren narratibak iragan galdua abialeku eta geroaldi berria idazgai duela.
|
|
|
Lertxundiren obra gerora hazi da, sendotu, gainditu ditu hasierako ipuin haiek. Baina ia mende erdi bat geroago irakurririk, eta emailu batek kolpatzen digun bezala," nekerik gabe atzemango
|
dugu
idazle baten sena bideratu zuela genero baztertu honek". Ibilbide literario luze eta oparoena ere, beti, noizbait hasten baita.
|
|
2021
|
|
|
Lehenago ere esan
|
dugu
idazle garaikideek gertu sentitzen dutela itzulpena, eta gertutasun hori fikziora eramaten dute. Mendiguren Elizegik dioenez, bere itzulpenarekiko lotura batez ere editore den aldetik datorkio, bai eta zuzentzaile den aldetik, irakurle den aldetik, eta liburu itzulien kritikak idatzi izan dituen aldetik ere.
|
|
|
Bestalde, mikroipuinaren Josu Waliñoren bertsioa ere itsatsiko dugu horman, esan bezala, alde batetik, denen bertsioak irakurgai izateko, eta, bestetik, bertsio diferenteen eta jatorrizkoaren arteko kontraste jokoa egin ahal izateko. Behean jaso
|
dugu
idazlearen bertsioa osorik.
|
|
|
erratak zuzenean sartu ditugu testuan. Uste
|
dugu
idazleak
|
|
|
Baina oraindik ere gaiaren eta generoaren aukeraketarekin lotzen
|
dugu
idazlearen eta literaturaren prestigioa, eta ez horrenbeste idazlearen mailarekin. Gehiago baloratzen dugu zer nolako ariketa hautatu duen idazle bakoitzak eta ez horrenbeste egin duen ariketarekin zer nolako maila lortu duen.
|
|
|
Sarriegi jartzen ditugu aurreiritziak gure inpresioen gainetik. Baloratzen
|
dugu
idazlearen prestigioa, edo argitaletxearena, edo generoarena, edo ez dakit nik. Entzuten ditugu idazleekin elkarrizketak, eta iruditzen zaigu badakitela zer egiten ari diren.
|
|
|
Uste dut idazle handi asko errealismora bultzatuak izan direla eta ez dela joera naturala izan... Uste izan
|
dugu
idazle batek, nolabait, Euskal Herriaz hitz egin behar duela edo kontatu behar duela euskal gatazka. Stevenson-ek ingelesez idatzi zuen baina ez zuen idatzi Eskoziari eta Ingalaterrari buruzko nobela handia.
|
|
|
Eta Irenek bizi eta sinesten duenez idazten duena, egiatasun eta zintzotasun handia dagoenez bere hitzetan, barrenerago sartzen zitzaidan diktatzen zidana, eta biziagoa bihurtu zait beste hainbestetan esperimentatutakoa: itzuliz, identifikazioa sortzen da idazlearen eta itzultzailearen artean, eta, maiz, geure egiten
|
dugu
idazleak adierazitakoa. Bat egin dut, ez gutxitan, Ireneren sentimenduekin, iritziekin, intuizioekin, gogoetekin, aldarriekin.
|
|
2022
|
|
|
Goiatz Labandibarren (Oiartzun, 1985) Amez liburuko istorioek ardatz tematiko bera dute, amatasuna, baina esperientzia horren ertz ugari aurkituko ditu irakurleak aurtengo otsailean Alberdania argitaletxean publikatu den ipuin bilduma horretan. Oiartzunen, Labandibarren jaioterrian, hitz egin
|
dugu
idazlearekin.
|
|
|
Bestalde," Piarres" delako bat topatu
|
dugu
idazle maitatuenen artean. Egungo perspektibatik ezin dugu ziurtasun osoz jakin nor zen.
|