|
2010
|
|
|
Jakina, hautespen naturalaren inplikazio filosofiko eta erlijiosoak direla-eta hainbat eta hainbat eztabaida piztu ziren, baina ez
|
dugu
hemen haien kronikarik osotuko. Esan dezagun bakarrik, Beagle itsasontzian sartu aurretik apaiz joatekotan egon zen Charles Darwin hura, geroago eta sinesgogorrago bihurtu zela, mundu zabaleko naturaren behaketa eta azterketak ezari ezarian higatu eta lorrindu egin zuela haren kredoa, eta, azkenik, hautespen naturalaren ohartzeak guztiz amatatu zuela geratu zitzaion fede apurra.
|
|
|
Ehun bat biltzen dira sukaldearen inguruan." Arrazoi eman nahiz bezala, bi txoriek hotelerantz egin zuten Teresak esaldia bukatu orduko. " Ez zaitez kezkatu —esan nion— Hilabete barru, erabat sendatutakoan, futbol partidu bat egingo
|
dugu
hemen eta baloia galtzen dugunean zu bidaliko zaitugu bila." Teresak hankak luzatu zituen: " Ikusten duzu?
|
|
|
Lagunak joanda, don Pedrok mira bilatzen zuen hotelean; are eta gehiago bertan lan egiten zuten pertsona adintsuenek ere —" zer egiten
|
dugu
hemen bezerorik gabe, don Pedro?" — alde egin zutenean. Gela, sukalde, sala, kafetegi eta terraza hutsek, mendi hutsek —zapoek ere ez zuten ageririk ematen eguraldiaren hotzaldi bat zela eta— bakardadeaz haratago eramaten zuten bere espiritua, Alaska hotel hura, orain, ataria baizik ez bailitzan, beste norabaiteko sarrera.
|
|
|
Kaliforniara joan nahi badu, utz ditzala hoteleko dantzaldiak eta joan dadila. Bake gehiago izango
|
dugu
hemen." Ni Kaliforniara joateko kontua uda guztietan sortzen zen, osaba Juan han gelditzen zelako Espainiako gobernua Salbuespen Neurriak ezartzen hasi zenez gero, baina proiektu hura ez zen behin ere mamitzen. Eta urte hartan ere ez zen mamitu.
|
|
2011
|
|
|
Etsai horien artean xeheenak dira gaixtoenak, alde batetarik, xehe direlakotz neke da haien atzematea, eta, bertze aldetik, izugarri emendatzaile dira. Haietarik bat
|
dugu
hemen aipu.
|
|
|
Orain dela gutxi entzuten nion irratian Afrikan ibilitako euskal bidaiari gazte bati berak erakutsi eta zein ongi kantatzen zuten kantu hori ez dakit zein herrialdetako haurrek nahiz militarrek (eramango zituela irratira hurrengoan, eta genituela bereizi gure txokoko beste edozeinengandik!). " Egoooak ebaaaki banizkiooon..." kantatzen
|
dugu
hemen denok, erreboltari nahiz ertzainek, mozkor nahiz abstemioek, fededun eta fedegabeek, zahar eta gazteek; kandelak piztuta eta begiak itxita, ozen edo belarrira xuxurlatuz (ez didazue sinistuko baina egia borobila da: lau aldiz egun berean —ez ordu gehiegi tartean— pasatu naiz aurtengo Aste Nagusian jendez lepo zegoen Donostiako bulebarretik, eta lauretan gitarrarekin eta arrakasta handiz kantu euskaldunak kantatzen aritzen den kale kantaria" Txoria, txori" rekin ari zen!).
|
|
|
Etimologia azalpena: Aldaia izen arrunta
|
dugu
hemen, hots, ‘aldapa’, ‘mendi mazela’ Osagaiak alde eta ai ‘aldapa’ dira, artikuluaz landara (ikus Salaberri, 1997: 8).
|
|
|
Etimologia azalpena: Aurreko sarreran ikusitako Arrandarizarra etxearen borda
|
dugu
hemen, izenondoa erdaraz itzulirik dagoela, eskribauek maiz, euskaldunak izanik, erdaraz ematen baitzituzten lekuen, etxeen eta bestelakoen izenak edo izenen zatiak.
|
|
|
Etimologia azalpena: Hauspoak egiten dituenaren, hauspogilearen etxea
|
dugu
hemen. Ogibide izenak ardurakoak dira gure oikonimoetan; honetaz ikus Iñigo (2000).
|
|
|
Etimologia azalpena: Arabieratik hartutako azoka ‘merkatua’
|
dugu
hemen. Nafarroan, oker ez bagaude, hitz hau ez ohi da agertu, baina bai merkatu (cf.
|
|
|
Etimologia azalpena: Baztango Basaburuko herriaren izena bera
|
dugu
hemen, Iruñe ondoko Artika-ren euskarazko bete beteko baliokidea, hots, berro ‘labakia, luberria, lanberria’ izena dugu oinarrian; atzizkia eta leku ugaritasunezkoa da. Ikus Jimeno Jurio & Salaberri (2006:
|
|
|
Etimologia azalpena: Euskal oikonimian hagitz ohikoa den dolarea ‘sagardoa egiteko prentsa’, ‘dolarea dagoen etxea’
|
dugu
hemen. Ohikoa da, Dolarea oikonimoetan eta bestetan, hasierako herskari ahostunaren ahoskabetzea, alegia, D> Tpausoa gertatzea.
|
|
|
Etimologia azalpena: Domeka (Dominga gaztelaniaz) emakume izenaren Txomeka hipokoristikoa
|
dugu
hemen. Cf. Txarinea ren oinarrian dagoen Maria izenaren Txaria izen ttipia.
|
|
|
Etimologia azalpena: Gaztelaniaz ibiltzen den taller hitz mailegatua
|
dugu
hemen.
|
|
2012
|
|
|
Emigratu duen batek, integratzen zailtasunak dituenean, beti dauka bihotza urrun, bere jaioterrian iltzatuta. Bertakoek lortu behar
|
dugu
hemen ere goxo senti dadin, ikus dezan bere bihotza eta geurea gertu daudela. Horregatik antolatzaileek ekimen hau" Bihotza urrun, bihotza gertu" leloaz izendatu dute.
|
|
2013
|
|
|
—Zerbait jango
|
dugu
hemen —esan zuen Earlek tabernaren aurrean geratuz. Lehengo bi Harley Davidsonak falta ziren, baina beste bost zeuden garaje itxurako eraikuntzaren parean aparkatuta.
|
|
|
—Arrazoi duzu, Bob, baina Fossetten kasu hau berezia da esan zuen. Ez
|
dugu
hemen ezagutu Fossettena bezalako bilaketarik. Civil Air Force ko zortzi C hegazkin erabili ziren, hiru helikoptero, mila hegaldi ordu baino gehiago guztira.
|
|
|
281. Bancroften narrazioa jarraitzen
|
dugu
hemen. Bancroft (1885:
|
|
|
Betikoa: amets polistiko baten eta alderdi sen politiko baten arteko muga lausoarekin egiten
|
dugu
hemen topo. Ez da inor nor muga hori jartzeko, amets polistikoek alderdi indarren bidez ere bilatzen baitute bidea.
|
|
2014
|
|
|
Lekurik ez
|
dugu
hemen Narbaitzen Kattalinen gogoetak edo Salaberriren Beñat adixkidea agur aztertzeko, jendarte aldaketari aurre egiteko maisu lana da bigarrena. Villa Piako buru egon zen egia erran egilea, zirku ariketa zaidan fikziozko gutun trukaketa irakurtzen dugu, ikasketetan sartuko den gazteari buruzko diskurtsoaren egokitzeko beharra izartzen zukeen, baina kontzesiorik batere egin gabe eta bereziki pentsamolde hori abertzaletasun gisa pasaraztea du kopeta handiena.
|
|
|
Oroitera heldu dira orienteko gorte emazteen talendu guziak, dantzari baitziren, amodio guzietan jakitun. Maria Madalena horra zaigu bere lurrin eta biloak baliatuz zango ikuztera, hobeki oraino, posible balitz, Jondoni Joanes Batistaren burua eskatu zuen dantzaria ikusten
|
dugu
hemen zeldara sartzen. Jainkoaren ezpaletik izan behar baita ihardukitzeko.
|
|
|
Tobera auzia da. Epai daitekeen gaia behar da (ezberdintasuna
|
dugu
hemen). Ohargarria da nola Etxamendiren ikustera jin zitzaizkion gazteek oraino buruan zutela argumentu hori.
|
|
|
Piarres Hegitoak libertimendu horretan falta diren zirtzilen ditxoak ditu ematen. Parada izanen
|
dugu
hemen agertzen diren pertsonaien funtzioa definitzeko, baina lehen ahapaldian argi uzten du barur, hauste aitzineko igandea duela aipatzen, Garazin zaldun ihaute erraten baitiote. " Jendea mendi bazter orotarik heldu da Donibanera ihautiri jantzara." Herriak dira heldu beren hiri nagusira ihautiriko dantzara.
|
|
2015
|
|
|
euskararen dialektoen arteko aldeak ezer gutxi dira, aipatutako testu bi horien arteko trokak eta amildegiak aintzat hartuta. Ezin
|
dugu
hemen idazlan bi horien hitzez hitzezko konparaketarik egin, baina, adibide bakar baterako, aipa dezagun Zaitegi txiki ikuskin motako lexikoaz baliatu zen bitartean, Etxepare medikuak, ostera, mikroskopa erabili zuela, izendatzeko 1625etik aurrera Europako hizkuntza nagusietan berba horrekin ezagutzen zen tresna optikoa.
|
|
|
Oharkabeki azken begi kolpe batez lurrean zerbait atzenduta geratzen den egiaztatu dugu. Ez
|
dugu
hemen zer ahaztuko, lokamutsen itzalak eta oihartzunak izan ezik. Harrizko hormaren zuloan eta sasitzapean babesturik egon izonoren zantzurik ez.
|
|
|
[...] Aurrera egiteko determinazioak gorabehera guztien gainetik luke egon. Umiltasunetik denok jakin behar
|
dugu
hemen espainiar inposaketari aurre egiteko gehitzearen premia dagoela. Gehitzea da bidea, noski.
|
|
2016
|
|
|
—Zer? Beste ordubete egon behar al
|
dugu
hemen. Ni nazkatuta nago hemengo ke honekin entzun zuen orduan.
|
|
|
" Nola baitugu itzuli bat egina, ez bakharrik gostukoa, bainan maithagarria, biziki usu gogoan duguna, berriz eginen
|
dugu
hemen, Gure Herria agerkari eder hunen irakurtzalekin batean, xehe xehea emanez joan jin hartako berri".
|
|
2017
|
|
|
leyenda kantabro americana (1893), eta beste hainbat ere geroago, hala nola gorago aipatu den Pasado, presente y porvenir del Territorio Nacional de Misiones (1901), zeinak euskarazko dedikazio bat baitu, orrialde bikoa, Eskalerriari [sic] izenekoa, eta urte berean berrargitaratu zena La Vasconia aldizkarian, zuzenketa txikiren batekin (ikus 2 eranskina). Beste bat aipatzearren, Prehistoria de la Nacion Eskalduna (1905) kontsignatuko
|
dugu
hemen, zeinean antizipatu baitzituen geroagoko liburuetan garatuko zituen hainbat ideia.
|
|
2018
|
|
|
Bonaparte printzearen lanaren garrantzia nabarmendu eta laburbiltzeko, Villasanteren Historia k dioskuna errepikatuko
|
dugu
hemen, alegia, ezinezkoa dela ezer idaztea XIX. mendeko bigarren zatiko euskal literaturaz Luis Luzianorekin behin eta berriro topo egin barik.
|
|
|
Fatas, 1993, 299; Perez Vilatela, 1991, 359). Gatazkak lurralde baskoian izan zuen isladaz, ik. Garcia Mora, 1992, 207; Olcoz eta Medrano, 2009, 191 Erantsiko
|
dugu
hemen, egiaztatu izan direla eremuan" altxortxoen ezkutatze" kasuak Barkoxekoa, Zuberoan; Lekunberrikoa, Nafarroa Beherean; Usategikoa, Ataunen; Amaldakoa, Zestoan; Lejartzakoa, Larrabetzun (ik. Cepeda, 1990, 37, 57, 207; Esteban, 1990, 153 eta 375), Bolskan, Turiaso, Barskunes, Sekobirices edo Arsaos bezalako zekek kaleratutako denario iberikoak dokumentatu dituztenak.
|
|
2019
|
|
|
Konjugazio honetan, nola ez, hainbat aditz modu daude: indikatiboa, baldintza, ahalera, subjuntiboa eta agintera; beraz, ikasi dugunarekin, atalez atal, aztertu
|
dugu
hemen ere; baina, jadanik badakigu haien arteko kronologia, izan, badela.
|
|
|
Hala izanez gero, garbi ikusten da deklinabidearen hasiera, euskararen historian, lehenengo garaietara joaten zaigula; baina, hala eta guztiz ere, hor adberbioaren presentziak ez ote du garbi uzten inesiboaren kontzeptua barneratu baino lehen asmatu izana denik? Hala bada, arrazoi beragatik ondorioztatu
|
dugu
hemen adberbioaren n hizkia berezkoa dela, hau da, hitz horretan ez dagoela, ez errorik, ez atzizkirik, edo berdin dena, hemen eta hor adberbio erakusleak inesiboa asmatu baino lehenago indarrean zituztela.
|
|
2020
|
|
|
Non gaude? Bada, gure grinak ere hor daude, guk kontsumitutakoak eta asko kontsumitzen
|
dugu
hemen horietan, Afrika, Asia eta Latinoamerikako esklaboen lanaz baliatuz, guk kontsumitutakoak ere gizendu egiten baititu zabortegiak.
|
|
2021
|
|
|
Ez
|
dugu
hemen egingo Luis Alvarez-en hitzaldian explizitatu predikzio guztien errepasoa, baina pixkatxo batean geldituko gara bai orduan eta bai gerora ere polemikoena suertatu den zortzigarren predikzioan: meteorito inpaktua izan da dinosauroen suntsipenaren kausa.
|
|
2022
|
|
|
Holakorik othe
|
dugu
hemen gaindi. Bakhan oraino.
|
|
|
Arestian Madalen G. k zioen inpaktuaren indarra
|
dugu
hemen berriro. Inoiz inork aukeratu ez duen hasiera abian jartzeko ausardia eta beharrizana, nazka eta higuina ere eraginez irakurleari erraietatik zuzen darion ardura paperean bat batean aurkezteko.
|
|
2023
|
|
|
Uzten ahal
|
dugu
hemen elkarrizketa, mesedez?
|