|
2000
|
|
|
Nazionalismoa erronka berrietarako berregituratu behar bada eta erronka zaharretarako bere burua indartu behar badu, hortxe daukaaukera bat (ez bakarra, noski). Onartu egin dugu estatua eta nazio oro konstruktoakdirela, baina gaur egun Espainia eta Euskal Herria maila bereko konstruktoak direnik ezin
|
dugu
esan. Gure egoerak alde eta kontra dauzkan faktore guztiekin, alternatiba bat eraikitzeko gauza izan behar dugu.
|
|
|
Honekin ez
|
dugu
esan nahi merkatu nazionalak nazioa egiten duenik edo nazioaren ezaugarri bat merkatu nazionalarena denik, ezta gutxiagorik ere. Azaldu nahi dugun gauza bakarra honako hau da:
|
|
2001
|
|
|
Mintzajarduneko hezurdura ezda berehala asmatzen. Deskripzio honekin ez
|
dugu
esan gura baliabide horiekokerrak direnik, baizik eta debate gisako jardunak beste estrategia batzuk dituelagogokoago. Edozein kasutan, beste ezaugarri edo tasun batzuk, estilistikoak?, nabari zaizkio:
|
|
|
Interesgarri izan badaiteke ere, eztabaida hori irakasle lanetarako haingarrantzitsua ez denez, ez gara horretan sartuko; hizkuntzan kulturaren nolakotasunak aurkitu nahi ditugu guk. Ez dugu konformatu nahi hizkuntza pragmatikarenikuspuntutik aztertzearekin, ez
|
dugu
esan nahi zertarako eta noiz erabiltzen denforma bat edo bestea; erabileratik harantzagoko pauso bat eman nahi dugu, erabilera horren atzean dauden usteak aztertuz. Norbaitek esan dezake nahikoa delaerabilera aztertzea ondoren hizkuntza era egokian erabiltzeko.
|
|
2002
|
|
|
(Hori bai, ikusiko da nola nortasun postmodernoek gainditua duten nortasun, modernoa?, baina ez garrantzi gabekoa delako, bermatua dutelako baizik. Euskaldunok aintzat hartu
|
dugu
esan berri dena, nazio nortasuna beti izango baita, garaian garaian garrantzia eta ulertzeko era aldatuagatik ere, norbanakoaren osagarri nahitaezkoa. Ez, hemen inor ez da hezur haragizkoa).
|
|
|
Boterearen eskutiko munduaren berrirakurketa horretan, gero eta muga estuagoa dago informazioaren eta espektakuluaren artean. Gure bizimoduan, informazio bonbardaketa gero eta presenteago egon arren, ez
|
dugu
esaterik gero eta informazio hobea dugunik, ezta inguratzen gaituenaz gero eta gehiago dakigunik; hori bai, honetaz edo hartaz, gero eta bitxikeria gehiago dakigu.
|
|
|
Ez
|
dugu
esango askatasunarena falazia bat denik, utopia bat baino. Prentsa askea, benetan askea, nehon ez dago; prentsa askea, formalki askea, erraz da aurkitzen nonahi.
|
|
|
beharrezkoa da beraz antolatzea. Baina buruz ikasi gabe
|
dugu
esan gaiak eskatzen duen guztia gauza bakoitza bere lekuan jarrita; horregatik izango da laugarren atala. Hots edo keinu desegokiz esanez gero, ordea, horiek denak kaltetu eta are alferrik galdu egiten dira:
|
|
2003
|
|
|
–Guk ez
|
dugu
esaten, ziklo konbinatuko zentralik ez?, esaten dugu, makro zentralikez?? (E1)
|
|
|
Boroako zentral termikoaren egitasmoaren kasuan erakundeek erabilitakooutput hori oso erabakigarria izan da. Ezin
|
dugu
esan ahula izan denik, baina, aldiberean, ez da indartsua izan ere, ez behintzat eraginkorra izateko baldintzetan. Adjektibo bat erabiltzekotan, esan genuke erakundeek jokatu duten rolazalantzatia izan dela, askotan ez arre, ez iso jarreretan mantendu dena, eta horregatik lortu du ZBek arrakasta garrantzitsua bere mobilizazioetan.
|
|
|
Hau da, talde kontzientzia hori, kultura politika berria eraikitzen egotearen jabe izatea, ez da ematen gaur egun Amorebieta Etxanon dagoenmobilizazio sozialean. Bai dago presente ZBeko zenbait aktibisten ikuspuntuan, baina ezin
|
dugu
esan orokorra denik.
|
|
2004
|
|
|
Gure garaiko gizaabere lar logozentrikoak oso erraz berdintzen ditu esana eta izana, hau esan duzu eta, beraz, halakoa zara. Errazegi ahazten
|
dugu
esateko modu asko dagoela. Eta, agian, sofistek ereesateko modu berezia izango zuten.
|
|
2006
|
|
|
Antropologo honen aburuz, edozein ugalketa jokabide, bai ugalketa gertatzendenean, bai ugalketa gutxitzen denean, eta bai ugalketari uko egiten zaionean, gizartean errotutako faktoreengatik esplikatu behar da. Ezin
|
dugu
esan ugalketaberezko prozesua denik, edozein ugalketa jokabide gizarteak gestionatutakoa baita.Tabet ek azpimarratzen du emakumeek ez dutela berez umerik edukitzen, gizonezkoekin harreman sexualak eduki behar dituztela eta harreman horiek noiz etanolakoak izan behar diren gizarteak arautzen duela beti. Horrez gain, gizakiakugalkortasun eskaseko animaliak gara eta historian zehar, herriek gizarte mekanismo zuhurrak eratu dituzte ugalketaren inguruan:
|
|
|
Gertaera horrek inplikatzen du gurasohauek lan egin dutela haur batzuen heziketa, zaintza eta, azken finean, haurbat edo batzuen garapen egokia lortzeko, non adoptatua izateak gurasotasunetaneragin nabaria izan dezakeen. Horrekin ez
|
dugu
esan nahi adoptaturiko haurrengarapena bere familia biologikoan bizi diren haurren garapenetik ezberdina denik; soilik azpimarratu nahi dugu haur hauen garapenean parte hartzen duten faktorebatzuen izaera ezberdina dela, eta ezberdintasunok, haurrek adopzioko familianduten garapenean eta gurasotasunaren jardunean inplikazio garrantzitsuak dituztela.
|
|
|
Duela pare bat mende inguru mendebaldarrok (nekazariak) ginenaz jabetzeko, gaurko kultura ez moderno eta tradizionalistagoen ispiluan begiratzea baino ez dugu, bizi erregimen tradizionalista eta erritmo lasaiagoen ispiluan, hain zuzen. Mundu zabalean jende askok jarraitzen du oraindik sosik aurreratu gabe bizitzen, egunean egunerokoarekin bizitzen, arrakasta ekonomikora zuzendutako planifikazio eta kalkulu zorrotzenetik urrun; nekazariaren eta artisauaren patxada kasu (honekin ez
|
dugu
esan gura biziera errazak direnik).
|
|
|
Munduaren gaineko ikuspegi magikoa dugu hori. Ez
|
dugu
esan nahi pentsamendu horrek arrazionalizazio gradu alturik ezin duenik izan, baina ez da Mendebaldeko arrazionalizazio estiloa. Pentsamendu magiko horrek tradizionalismoa esan gura du, ez du ahalbidetzen bilaketa lana, eta posizio kritikoa ezeztatzen du.
|
|
|
Arrazoiak ezin du konpondu balioen eduki konkretuen aukeraketa, edukiok beti pluralak eta aldakorrak baitira. Hots, arrazoia eskuetan ezin
|
dugu
esan balio hauek beste horiek baino hobeak direnik. Ostera, bere ezaugarri formalei erreparatuta, balioen arrazionaltasun gradua determina daiteke:
|
|
|
Bertan behera uztea, PLOren 18 artikuluaren arabera, zilegi da bakarrik kontratuan parte hartzen duten alderdietako batek kontratuan agertzen dena betetzen ez duenean. Horrenbestez, kontratua etetea alderdietako baten erabaki askearen bitartez gertatzen denean, ezin
|
dugu
esan etetea dela, alde bakarreko uko egitea baizik. Kausa justu batean oinarritu gabe, eskumen hori gauzatzearen ondorioz, agentziak ez du izango eskubiderik kontratua betetzeko eskatzeko, dagozkion kalte galerak ordaintzeko eskatzeko aukera baizik.
|
|
|
Denbora edo espazioa lagatzeaz gain, jarduera teknikoa ere beharrezkoa da jasotzaileek mezuak duen helburuaren berri izan dezaten. Espazio fisiko baten jabeak salneurri jakin baten truke iragarkiak hedatzeko espazio hori eskaintzen badu jarduera teknikorik eskaini gabe, ez
|
dugu
esango kontratua mota horretakoa denik (etxaldeetan publizitate panelen eskaintzea, leku jendetsuetan publizitate dinamiko edo estatikoa jartzea). Kasu horiek alokairu soilak dira, erregelamendurik merezi ez duten berezitasunik gabeak.
|
|
2007
|
|
|
Animaliek mugimendu gehiago izaten dute, egia da, eta lurrarekin dutenespazio erlazioa ezberdina izanik, soka luzeagoa dute. Luzeagoa izanagatik ere, ezin
|
dugu
esan landareek baino mendekotasun gutxiago dutenik lurrarekiko, elikadura lurretik lortzen baitute haiek ere. Animalien kasuan harrigarria zaigu, esaterako:
|
|
|
Honekin ez
|
dugu
esan nahi, ordea, esperimentazioa prozedura algoritmiko bat denik. Aitzitik, emaitza esperimentalen erreplikagarritasuna bera, askotan kodifikatu edo arautu ezin daitekeentrebetasun (skill) esperimental tazitoan oinarritzen da.
|
|
|
Zeinek kontsideratuko lituzke, euskaraz, Konstituzio Espainola edo Gipuzkoako Diputazioa fenomeno izpiritualak? Euskaraz ez
|
dugu
esan ohi, historia edo zuzenbidea izpiritu zientziak direla (Dilthey esplikatzeko ez bada). Gure esku eta buru lanak, alemanez esku eta izpiritu lanak da (eta langile izpiritualak dago); apezak, izpiritualak dira (geistliche); autorearen jabego intelektuala, izpirituala da (geistig); distraiturik egotea, izpiritu absente egotea; gaixo mentalak, gaixo izpiritualak dira; adimenezko edo adimentsu oro, gogozko, eta abar, berdin, izpirituala da; animatu, entusiasmatu, izpiritu tu da (begeistern; desanimatu, izpiritugabetu), eta abar, Geistek jatorrian esanahi zuena, iratxoak ziren (ingl. ghost), andre gizonak ikaratzen, armintzen, durduzarazten, «sorgintzen», edo miraritsuki laguntzen dituztenak, beraz nolabait pertsonalak izakiak (latinezko spiritusen justu alderantziz, jatorrian ezpertsonala dena, eta teologiak eta filosofiak pertsonalizatu eta substantzializatuko dutena?
|
|
|
abestiak kantatu eragiten zizkigun maestra bat) eta non kasuan (txakurrek ere gaztelaniaz egiten duten herri batean), baina egon daitezke beste edozein kasutan ere. Bestalde, esan
|
dugu
esan, egiturok aurkezpenetan soilik jorratuko ditugula, informazio guztia berria dela, eta izan dezagun gomutan zeintzuk lau baliabide erabili ditugun (bait soilik ere erabil daiteke, baina ez dugu baliatuko):
|
|
2008
|
|
|
Atxilotuen nortasuna ezagututa, alproja batzuk zirenik ezin
|
dugu
esan behintzat: Andrés Atxa Orbea 2 alkatea izan zen 1758an, errejidorea 1760an eta 1768an errejidore izendatuko zuten berriz; Francisco Antonio Bustindui sindikoa izan zen 1759an, errejidorea 1764an, alkatea 1783an eta errejidorea 1796an; Francisco Ignacio Burgoa, alkatea izan zen 1765ean, eta 2 errejidore izendatuko zuten 1782an?
|
|
2009
|
|
|
Sarritan emakumeen oldarkortasuna tristuraz janzten da, eta gizonezkoen tristura, berriz, oldarkortasunez. Honekin ez
|
dugu
esan nahi gizoneta mutikoek ez dutenik tristurarik sentitzen edota emakumezkoek eta neskatoek ezdutela oldarkortasunik sentitu eta adierazten; egia esan, berauena harremanezkooldarkortasuna da, alegia, besteari harremanen bidez min egiten saiatzen dira.Oldarkortasun femeninoa ez da hain agerikoa izaten, baina sarritan oldarkortasunfisikoa eta agerikoa (maskulinoa) baino mingarriagoa izan ohi da (... Gizonezkoen tristurari dagokionez, espresatzeko duten modua ez da emakumeenaren berdina eta, beraz, maizoharkabean pasatu ohi da.
|
|
|
Osasuna mentalari buruz hitz egiten dugunean, benetan interesatzen zaigunapertsonen ongizatea da, eta sintomatologia aurkeztean, ez
|
dugu
esan nahi gaixotasun edo patologia bat dutenik. Pentsatzen dugu emigratzeak suposatzen duenaldaketak eragina duela etorkinen egoera emozionalean, eta desberdintasunakdaudela generoa edota kultura kontuan hartzen direnean.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, hainbat bizi egoera sortuko dira, zeinek kirolari denbora gutxiago eskaintzea edota berau uztea eragingo duten. Haugertatzen den kasuetan, beti
|
dugu
esan, desengainua dagoenik edota utzi denik, hainbatetan, kirola alde batera uzten baita, denbora tarte bateaneta geroago berriro ekiten zaio. Kirola uztearen inguruan azterketak egiten aridirenek, beraz, azpimarratu izan dute beharrezkoa dela kirolaren uzte hau zeinmodutakoa den definitzea.
|
|
|
Liburu honen lehen atalean azaldu dugu zelan trantsizio prozesu betean murgilduta dagoen komunikazio mundua, paradigma batetik beste baterako aldaketa betean. Moragas en aipu hau baliatu
|
dugu
esanikoa ilustratzeko (2000: ork. gabe):
|
|
|
1894ra arte astero astero ideia berriak hedatzen jarraitu zuen Le Réveilek. Bere jarrera ez zen, ordea, batere muturrekoa; 1887ko urtarrilaren bigarreneko azalean agerturiko testu hau
|
dugu
esandakoaren adibide (Gonzalezek aipatua in 2008: 20):
|
|
|
Ez, bada, ez
|
dugu
esango spartan parametroak zertarako balio duen. Izan ere, programa garatzeko moduluaren dokumentazioan aztarka ibili gara, metodoak eta hauen parametroak ezagutzeko.
|
|
2010
|
|
|
Eurogunekoherriek euren artean kanbioak finkatu egin zituzten (eurora heldu arte) baina bestemonetekin flotazioa aukeratu zuten, hau da, Europa mailako Bretton Woods antzekosistema antolatu zen eta sistema hori Europako Diru Sistema (EDS) deitu zen. Egiada euroaren sorrerak itxaropen handia ekarri zuela eta ez
|
dugu
esango itxaropenakezerezean gelditu direnik baina ez du lortu dolarrari lehen postua kentzerik.
|
|
|
Eta NDFren hutsegiteak instituzio bikien arteko lehen gatazka sortu zuen Munduko Bankua ez zelako ados egonNDFk erreskate politiketan ezarritako baldintzekin. Ez
|
dugu
esango NIFA eztabaida alferrikakoa izan zenik, ikuspuntu akademikotik behintzat interesa eduki zuelako baina ikuspuntu praktikotik, ez zen ia ezer aldatu, seguru asko krisia gaindituzenean benetako aldaketa beharra ez zelako premiazkoa ikusi.
|
|
2011
|
|
|
Ezin
|
dugu
esan esperimentua denik, 2008tik aurrera zeharka funtzionatzen duenerrealitatea baita (saio gisa 2004an sortu arren). Lantalde bat dagoenik ere ezin duguesan, hedabide bakoitzeko kultura arloan lan egiten duten pertsonen arteko harremanakegon arren, ekimen komun honetan parte hartzen duen langile multzo egonkorrik ezdagoelako.
|
|
|
batetik, UEU oso goizetik unibertsitate publikoko irakaskuntzarekin lotutako testugintzara zabaltzea, hau da, berehala zabaldu zen Udako Ikastaroetatik haragoko iraupena zuen irakaskuntzara; eta bestetik, UEUk liburugintzarako planifikazio zehatzik ez zuen arren, bere inguruko pertsona batzuek, gehienak unibertsitarioak, tokian tokiko «planak» diseinatu zituztela. Plan hitza aipatzen dugun arren, ez
|
dugu
esan nahi txosten idatziak prestatu zituztenik, baizik eta karrera edo unibertsitate ikastetxe bakoitzeko euskal kultur taldeek (edota bizpahiru lagun ekintzailek) prestatu eta adostutakoak izan zirela. Beraz, egoera bakoitzaren diagnostiko, baliabide eta aukera errealen azterketatik abiatutako estrategiak ziren.
|
|
|
Euskara 3 milioitik behera hiztun dituzten hizkuntza gutxituen artean kokatzen da. Beraz, ezin
|
dugu
esan hiztun aldetik hizkuntza indartsua denik. Euskara Euskal Herriko jatorrizko hizkuntza da, eta gaur egun bi hizkuntza nagusirekin (frantsesa eta gaztelania) dago diglosia egoeran.
|
|
2012
|
|
|
Bertan behera uztea, PLOren 16 artikuluaren arabera, zilegi da bakarrik kontratuan parte hartzen duten alderdietako batek kontratuan agertzen dena betetzen ez duenean. Horrenbestez, kontratua etetea alderdietako baten erabaki askearen bitartez gertatzen denean, ezin
|
dugu
esan etetea dela, alde bakarreko uko egitea baizik. Kausa justu batean oinarritu gabe, eskumen hori gauzatzearen ondorioz, agentziak ez du izango eskubiderik kontratua betetzeko eskatzeko, dagozkion kalte galerak ordaintzeko eskatzeko aukera baizik.
|
|
|
Denbora edo espazioa lagatzeaz gain, jarduera teknikoa ere beharrezkoa da jasotzaileek mezuak duen helburuaren berri izan dezaten. Espazio fisiko baten jabeak salneurri jakin baten truke iragarkiak hedatzeko espazio hori eskaintzen badu jarduera teknikorik eskaini gabe, ez
|
dugu
esango kontratua mota horretakoa denik (etxaldeetan publizitate panelen eskaintzea, leku jendetsuetan publizitate dinamiko edo estatikoa jartzea). Kasu horiek alokairu soilak dira, erregelamendurik merezi ez duten berezitasunik gabeak.
|
|
2015
|
|
|
Eta aldaketa hau, bereziki udalerri txikienetan gertatuda. Lurgune euskaldunean, hamarkada batetik bestera% 45a izatetik,% 51 izatera iritsi da; inonbaino gutxiago izatetik, ez
|
dugu
esango inon baino gehiago, baina gehientsuenetako bat.
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, nesketan urdina gero eta gehiagotan ageri da eta gainera, liburu saridunetan kolore honek presentzia handiago du nesketan mutiletan baino. Horrexegatik, kolore urdinaren erabilerari dagokionez, ezin
|
dugu
esan sexismoa dagoenik. Beste alde batetik, kolore arrosaren presentzia nesketan mutiletan baino handiagoa denez, eta datu hau liburu saridunetan areagotzen dela ikusirik, kolore honen erabilera sexistarekin oraindik ez dela bukatu baieztatu dezakegu.
|