|
2005
|
|
|
Baldin eta plan honek gizon adituen artean onespena aurkitzen badu, orduan askok eta askok ahal izango dute, elkarrekin, bere egitean edo burutzean parte hartu. Ze bertan aurkitzen
|
dugu
ere lasaitzeko motiborik: batetik, benetan zaila dena planaren ejekuzioa da, denbora eta jende askorekin burutu beharreko ejekuzioa, baina honen ondorengo aplikazioa eta erabilera berriz erraza eta eskuragarria da edonorentzat, baita formazio txikienekoarentzat ere; bestetik, nahiz eta eginkizun osoaren helburu nagusia askorentzat ez hain garbia izan, planak badu oraindik ere garrantzi altueneko helburu osagarri bat, hain zuzen, orain arte praktikoki inoiz ezagutu ez den hizkuntzen jabekuntzaren erraztearekin loturiko bat.
|
|
|
Era honetan azaltzen du Humboldtek hau: ...hizkuntzaren bitartez bakarrik da posible", ze," nahiz eta hizkuntza, ezagutu nahi dugunarekiko, subjektiboa den zerbait bezala agertzen den", egia da ere" hizkuntza bera gizakiarekiko objektiboa den zerbait bezala azaltzen dela" 122 Garbi eduki behar dugu, hala ere, ez dagoela hizkuntza bakar bat baizik eta hizkuntza asko, eta, aurrekoa oinarri bezala hartuz, onartu egin
|
dugu
ere aniztasun linguistikoa benetako aberastasun bat dela gizakiarentzat. Bat bera ere ez dago sobera:
|
|
|
Honen inguruan azaldu behar dugun lehen ideiak, Humboldtek behin eta berriz aipatzen duenak, hizkuntz fenomenoaren eskutik datorren" situazioen aniztasunarekin" eta honek gizabanakoaren formaziorako duen esanahiarekin du zerikusia. Baldin eta onartzen badugu hizkuntzak orokorrean edo, hobe, hizkuntza partikular bakoitzak gizakiaren eta munduaren arteko bitartekari lana egiten duela, orduan onartu egin
|
dugu
ere hizkuntz gertakariek egoera ezberdinen aurrean jartzen dutela pertsona behin eta berriz. " Hizkuntza, nazioaren eta iraganaren ekintza den heinean, gizakiari arrotza zaion zerbait da" eta, zentzu honetan," gizaki hau hizkuntza horri lotuta" agertzen zaigu; aldi berean, ordea," gizaki honek berak aberastua, indartua eta suspertua ikusten du bere burua, hain zuzen, hizkuntza hartan bere aurreko belaunaldiek jarritako guztiagatik" 139 Produkzio linguistiko guztiak kontestu espazio tenporal jakin batean emandako gertakari historikoak dira eta, beraiei esker eta aldi berean, gizabanakoek —bakoitzak bere erara— iraganeko hainbat bizipen jasotzen eta gaurkotzen dituzte.
|
|
|
Esan dezagun, hasteko, hizkuntza guztiak giza hizkuntzak diren heinean eta gizaki guztiak gaitasun linguistiko bat eta beraren jabe diren heinean, egiaz, posible dela hizkuntza batean adierazitakoa beste hizkuntza batean ematea. Honek ez du esan nahi, ordea, batetik besterako pausoa neutraltasun osoz eman daitekeenik, ze, azken finean, hizkuntza bakoitzak kontestu historiko propioa du eta honengatik onartu egin behar
|
dugu
ere" itzulpen perfektuaren ezintasuna" 147 Era honetan azaltzen digu berak ideia hau:
|
|
2007
|
|
|
Hitz egite monologikoa, hemen, hitz egite autoritarioan bihurtzen da. Eta hori, egiaz, zentzu politiko osoan hartzen
|
dugu
ere.
|
|
|
Ez da gure asmoa ur handi eta garrantzitsu horietan sakontzea; alabaina, interesgarria iruditzen zaigu —aipamen moduan bakarrik bada ere— horren inguruko Dienelt en hitz batzuk gogora ekartzea, non egiaz Frankl en ideia nagusietako bat laburbiltzen den: ...‘bultzatzen’, baizik eta baliotsua denak ‘erakartzen’, orduan —eta orduan bakarrik— gertatzen da ere hura hezia izateko aukera" 28 Kontua da, azken batean, gizakiak ezin duela bere ibilbidearen noranzkoaren inguruko galdera saihestu —ezin daiteke aurrera egin" aurre" hori non dagoen edota zein den kontsideratu gabe—, eta horregatik hitz egiten
|
dugu
ere hezkuntzaren berezko dimentsio teleologikoaz.
|
|
|
Horren haritik, bestela, euskal gizataldea ezaugarritzeko euskal hizkuntzak betetzen duen papera azpimarratu behar dugu: egia baldin bada —aipatu berri ditugun Humboldten hitzetan ikusi bezala— gizadia naturalki hizkuntz komunitate ezberdinetan errealizatzen eta banatzen dela, orduan komunitate horien artean —eta ondorio guztiekin— onartu
|
dugu
ere euskaldunek osatzen dutena. Horrela, bada, euskarari —bestelako" ama hizkuntzei" bezalaxe— errealitatearen ulermena ahalbidetzeko eta baldintzatzeko gaitasuna aitortu zaio, hain justu, aipatutako Ortega Gasset, Pagliaro edota Gipper eta Schmitter autoreen hitzen zentzu berean210 Euskal hezkuntzari loturiko sozializazioa eta enkulturazioa, beraz, ezin izango dira gauzatu euskarari bereziki so egin gabe, ze, Chamizok eta Deweyk orokorrean esandakoak gurera ekarriz211, prozesu horiek bestela errealizatzeko posibilitaterik gabe geratuko lirateke.
|
|
2010
|
|
|
Horixe bera adierazi zaigu Alemaniako barne politikan, hain zuzen, hizkuntzak —jatorri, espazio, historia eta abarreko beste faktoreekin alderatuz— herriaren osaketan duen parte hartzeari buruz sortutako eztabaidan. Eta gauza berbera ikusi
|
dugu
ere Europa osoko kanpo politikan, besteak beste, hizkuntza komunitateen eskubideei, nazionalitate arazoei edota gutxiengoen asmo estatalei buruz izandako eztabaida guztietan. Egia da, eta ulertzekoa ere, eztabaida horiek zientifikoak ez diren oztopo askoren zama daramatela, bai, baina horrek ezin du hizkuntza ikerketa bere obligaziotik aldendu:
|