|
2004
|
|
|
Ñabarduraz jositako mundua nahi dugula aitortu
|
dugu
atal honetan, herri lorez hornitutako askotariko gizateria.53 Mundu lorategian lili koloreak ihartzen eta zimeltzen hasiak daude, lore mota batzuk ari baitira gailentzen indarraren indarrez. Lore asko eta asko, gehienak zoritxarrez, lorategirik gabe gelditzen ari dira, eta Euskal Herria dugu begien bistan, diogunaren adibide garbia bezain mingarria.
|
|
|
Euskararen zoriak kezkatzen gaitu, eta zoriaren ona edo txarra
|
dugu
atal honen ispiluan ikusi beharrekoa. Esate baterako, Xabier Aizpuruaren ispiluan begiratuko bagenu, zoriaren onak gaindituko luke gaitza:
|
|
|
Euskararen barne historiaren lekukotza ematea izan
|
dugu
atal honetako eginbeharra. Bere garapenean suma ditzakegun egokitze arazoak.
|
|
|
Orobat, hizkuntza dinamika horrek ez duela ezertan mugatzen hizkuntza gailenduan ikasle horiek erdietsi dezaketen gaitasun maila, mendekotik nagusirako hizkuntza trebetasunaren jarioa zabalik dagoelako ikaslearen garapen kognitiboan. Edonola ere, puntu hau berriro ere jorratuko
|
dugu
atal honetan bertan. Hortaz, Oihartzabalek ederki zehaztu digun moduan, hizkuntzen jabekuntza eskolako une eta gune mugatuan baino areago sozializazioaren gainerako bizitzaesparru anitzetan gorpuztu ohi da.
|
|
|
Hala, ideologia abertzalearen kemena izan liteke hizkuntza abailduaren biziberritzea bultza dezakeen kausa. Zentzu horretan, Pierre Vilar en esaldi honekin amaituko
|
dugu
atal hau: –Es más bien el patriotismo el que salva las lenguas?. 222
|
|
2011
|
|
|
Erabileraren eta ikasketaren, hots, xede hizkuntzaren? arteko harremanak jorratuz bukatuko
|
dugu
atal hau. Hizkuntzaren erreprodukzio soziala ez datza, guk dakigula, hizkuntza jakite hutsean, ezpada hizkuntza horren zinezko erabileran. Erabiltzeko jakin egin behar da, noski, baina jakiteak ez du erabilerarik bermatzen hizkuntza minorizatuetan.
|
|
|
Hizkuntz aniztasuna
|
dugu
atal honen enbor, eta lot gakizkion enborrari. Ataka gaitzetik ateratzeko ahaleginak begiz jota, honako itxura hauxe hartzen du hizkuntza minorizatuen mapak David Crystalen begietan:
|
|
|
–Zer da gutxiengo izatea?? Hori
|
dugu
atal honetako izenburua. Erantzun galdera bat hau izan daiteke:
|
|
2015
|
|
|
Ezkertiarra izatea, lehenik, bizitzaren aurreko jarrera bat dela eta, ondoren, helburu batzuen alde aritzea eta saiatzea dela esan
|
dugu
atalaren hasieran. Saiatze horretan mila aukera sortzen dira, testuinguruaren arabera hautatzen eta egokitzen jakin ditugunak.
|
|
|
Euskaldunon Egunkariaren 1998ko urtekariaren aipu batekin abiatuko
|
dugu
atal hau. Izan ere, urtekariak zioenaren arabera, euskararen inguruko berrietan arakatzen hasita, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia izan zen (bai behintzat EAEn) urteko albiste nagusietako bat:
|
|
|
Izenburu aski luzea hautatu
|
dugu
atal honetarako, eta, hala ere, gauza batzuk zehazteke utzi ditugu oraindik. Izan ere, idazpuruak dioen moduan, 1980ko hamarraldiaren luze zabalean hainbat kazeta abertzale diglosiko jaio baitziren Ipar Euskal Herrian, baina horietako bat (Egia) pixka bat lehenago sortua dugu, aurki egiaztatuko dugunez; beste bat (Patxaran), bestalde, fantzinea da aldizkaria bainoago; beste bat (Har Hitza!), berriz, 1990eko hamarkada abiatzearekin batera sorturikoa da; laugarren bat (Laborari), azkenik, ezin dugu stricto sensu, abertzale?
|
|
|
|
dugu
atal honetan. Eragin horrek ez du arazorik
|
|
2017
|
|
|
Euskal Herriak bere ongizate erregimen propioa izateak esan nahiko luke EEEek ahalmena izango luketela euskal aberastasuna birsortzeko, eta, beraz, baita euskal pobrezia eta prekarietatea birsortzeko ere, bere klase sozio-ekonomikoak birsortzeko gaitasuna izango lukete, alegia. Horregatik hasi
|
dugu
atala birsortze edo erreprodukzio ahalmenaz eta gaitasunaz hizketan, gero, gaitasun horren osaketaz ere aritzeko[ (a.1), (a.2), (b.3) or (b.4)]. Batzuei arraroa irudituko zaie, euskal demokratizazioaz ari, euskal pobrezia birsortzeko gaitasuna aipatzea.
|
|
2018
|
|
|
presoen kartzela barruko giza egoerari, birgizarteratzeko aukerei eta kartzelen euren bideragarritasun ekonomikoari. Hiru alderdion bilakaera aztertuko
|
dugu
atal honetan, banan banan, egungo espetxe sistema modernora iritsi arte.
|
|
|
Baieztapen hori egiten du Garaikoetxeak bere memoria politikoen liburuan. Estatutuaren aldeko kanpainan buru belarri murgilduta aurkituko
|
dugu
atal honetan. Baita Madrilgo giroetan ere, Suárez presidentearekin izan zuen harreman berezi hartatik hasita.
|