|
2008
|
|
|
Bigarren aspektu bat, barneraketa da, zentzu horretan zenbat eta jende gehiagok parte hartu hobe, edo zehatzago, zenbat eta gehiagok modu parekidean parte hartzeko aukera izan, askoz hobe. Izan ere, ezin
|
dugu
ahaztu, batetik, espazio batekiko mesfidantza dagoenean, autobazterketa, defentsarako eta eraldaketarako estrategia egokia izan daitekeela; eta, bestetik, akto publiko eta masiboek barne boterearen banaketak ezkutatzera jotzen dutela.
|
|
|
ezberdinak onesten dituzte. Ezin
|
dugu
ahaztu baliodun habitusa lortzea, alegia, kapitala lortzea, eremuaren menderakuntza egiturek zedarritzen dutela. Bestela, mugatu barik, ez litzateke ez balioduna, ez kapitala, izango.
|
|
2009
|
|
|
Irtenbide gisa hauxe erabaki zuten; lurralde hura ez zela ez Brasilentzat ezta Argentinarentzat ere geldituko; horren ordez, independentzia ematea erabaki zuten. Ez
|
dugu
ahaztu behar Uruguai hogei urte iraun zuen independentzia gerra batean sarturik ibili zela. Horrek lurraldea txikituta eta birrinduta utzi zuen, bere baitan ehun mila biztanle soilik zituelarik.
|
|
|
Uruguaik etorkin korronte asko izan zituen. 1830etik aurrera, bertako populazioaren hazkuntzan garapena ematen hasi zen, 1852 urtean bertako populazioa bikoiztea lortu baitzuten, 58.000 izatetik (1830 urtean) 132.000 izatera iritsi baitziren (ez
|
dugu
ahaztu behar, urteen artean Gerra Handia izenaz ezagutzen dena gertatu zela lurralde horietan). Hiru olatu nagusi ezberdindu behar ditugu:
|
|
2010
|
|
|
Pentsa dezakegunez, erkidego horretako datuak beste batzuetara estrapola ditzakegu eta egoera hori pairatzen dutenen artean emakumeen portzentajea handia izango da. Zentzu horretan, ezin
|
dugu
ahaztu senarraren heriotza familia horren diru sarreren% 44ko murrizketara ailegatu daitekeela (La Vanguardia, 2006/1/27). Datu hauekin bukatzeko gaur egungo zenbait alargun pentsio 500 eurotik behera kokatzen dira, Europa mailan baxuenetarikoa.
|
|
2011
|
|
|
Lanak, horrenbestez, leku eta ikuspegi argia eman digu eztabaida horietan parte hartzeko, mikro eta makro begiradak uztartuz, norberaren ekimenetik egiturazko logika sozialetara eta hauetatik horietara ostera eginez. Bestalde, ezin
|
dugu
ahaztu, zeharka bada ere, marketing eta branding arloak jorratu ditugula eta, bidenabar ikusi, euskarak bertan dituen aukerak eta mugak. Gure asmoak, dena den, ez dira izan ikerketa soil eta bakar batean gaiak eman dezakeen guztia biltzea.
|
|
2012
|
|
|
8 Venezuelan, beste herrialde askotan gertatzen den bezala, pobreak dira gehien pairatzen dutenak bortizkeria eta segurtasun falta, hildako eta delitu gehienak auzo txiroetan gertatzen direlako, eta ezin
|
dugu
ahaztu chavismoaren oinarri sendoena klase apalenak direla.
|
|
|
Beren egoera ezkutatzeko medikuntza eta administrazio terminologia neutro eta errespetuzkoak erabiltzeak egoitzetako krudeltasuna ezkutatzea dakar; eta, ondorioz, eragotzi egiten zaio gizarteari egoera zintzo ezagutu eta apaltasunez onartzeko aukera. Era berean, niri «ezgaitu» deitzea ekiditeko, baina ezin
|
dugu
ahaztu ezgaitua naizela?, zenbait esapide politikoki zuzen erabiltzen ditu jendeak: «mugikortasun arazoak dituen pertsona», «jaiotzetiko hemiparesia duen pertsona» edo «jatorri neurologikozko mugikortasun arazoak dituen pertsona».
|
|
|
Testuinguru horretan ezin
|
dugu
ahaztu baliabide publikoen eta pribatuen arteko beharrezko oreka. Kulturaren esparruan parte hartze publikoaren beharra eta egokitasuna ukatu gabe13, Rausell eta haren lankideekin (2005) bat gatoz aipatzen dutenean kultur ekosistema bat erro dadin eta lurralde baten eraldaketarako gaitasuna erakuts dezan, nahitaezkoa dela ahalik eta kultur enpresa gehienez eratutako sare bat edukitzea.
|
|
2014
|
|
|
Errealitate politikoari dagokionez, ezin
|
dugu
ahaztu minoria garen egoeratik eskatzen dugula Euskal Unibertsitatea. Zor zaiguna hala ere.
|
|
2015
|
|
|
Madrileko Autonomia Erkidegoak, aldiz, gizarte laguntza soilik jasotzen du eskumen gisa. Hala ere, ez
|
dugu
ahaztu behar autonomia erkidego guztiek kudeaketa eta exekuzio eskumenak jaso dituztela, nahiz eta erabilitako termino eta prozesuak ezberdinak izan.
|
|
|
Ezin
|
dugu
ahaztu, gainera, hedabide digitalek argitaratzen dituzten bideoak ohiko telebista kateek ekoizten eta emititzen dituzten bideoak ez bezalakoak direla, formaz eta funtzioz (Cassany, 2012: 39).
|
|
|
Informazioa laguntzeko dira bideoak, ez idatziz esaten den gauza berbera kontatzeko: «Oreka bat egon behar da bien artean; ezin
|
dugu
ahaztu albisteen webgune bat dela gurea, idatzizko egunkari baten webgunea alegia» (Belen Melo, 2014an egindako elkarrizketa).
|
|
2016
|
|
|
Soldata baxuen kontuaz bestalde, anitzek diote enplegu aukerak urriak direla, zereginak nahiko mekanikoak eta errepikakorrak direla, prestakuntza eskasekoak, baita kalean lana topatzeko balio nahiko gutxikoak ere15 Era berean, lansari txikien ondorioz, behin behineko nahiz behin betiko askatasunean jaso dezaketen langabezia prestazioa oso eskasa delako ere kexu dira; bada, hain baxua denez, zenbaitetan espetxetik atera direnentzako subsidioaren16 azpitik dago. Esandakoa gutxi balitz bezala, ezin
|
dugu
ahaztu, maiz, kartzela barruko lan esperientzia egiaztatzea ere arazotsua dela (Almeda, 2003: 51).
|
|
2017
|
|
|
BEren helburu gisa aurkezten dira, baita ere, biktimiei justizia balioa eskaintzea eta haien bigarren mailako biktimizazioaren saihestea36 Biak guztiz txalogarriak. Ezin
|
dugu
ahaztu, batetik, biktimak duen eskubide garrantzitsuena Espainiako Konstituzioak 24 artikuluan aintzatesten duen epaibidezko babes eraginkorrerakoa dela eta horren islan zigor prozesuak izan behar duela BEren ardatz nagusia: horretan eta horren bidez eskaintzen dio gizarteak justizia, aldi berean haren beste beharrizanei ere erantzunez.
|
|
|
Ordenamendu juridiko batek izan dezakeen hutsunerik gogorrena. Ezin
|
dugu
ahaztu Espainian egiten ari diren zigor bitartekaritzako esperientziak araudi mengel baten magalean burutzen ari direla59 Horregatik, gure ustez, legegileak BEn, zigor bitartekaritzaren oinarriak segurtasun juridikoz hornitzeko, gutxienez, lege ferenda ondorengoak arautu lituzke: (1) zigor bitartekaritzaren ofizialtasuna, (2) haren doakotasuna, (3) zein delitutan erabil daitekeen, eta (4) zigor prozesuan sortzen dituen ondoreak.
|
|
|
Eremu horretan, aurrerapen izugarria izan ziren 35/ 1995 Legeak sortutako Biktimari Laguntzeko Bulegoak, autonomia erkidegoek, eta gureak bereziki, horien alde egindako dema bereziki txalotu behar dugularik16 Ezin
|
dugu
ahaztu, ezta ere, BEren aurretik biktimak pairatzen zuen egoeraren inguruan, zigor justiziaren egikaritzan rol garrantsitzuagoa izan behar duen uste egokian, delitugilearekin harreman sakonago bat izateko bide gisa, joan den mendeko 80ko hamarkadatik, justizia leheneratzailearen eskutik17, legezko euskarri mengel batekin, zigor bitarterkaritza suspertu dela18
|
|
|
401). Halaber, Bilboko komandantzia militarrak 1937ko uztailaren 21ean, espiritu nazionalistari leial, egunero goizeko bederatzietatik gaueko zortziak arte bandera «nazionala», «dagozkion ohore guztiekin», Arenalean altxatuko zela jakinarazi zuen10 Ez
|
dugu
ahaztu behar, altxatuen araudiak 1937ko apirilaren 25az geroztik hiritarrak behartzen zituela «aberriaren entseina»ren eta «ereserki eta kantu nazional»en aurrean besoa era faxistan, erromatar agurra deitu ohi izan denaren tankerara, altxatzera11.
|
|
|
eta abar. Ez
|
dugu
ahaztu behar Biblia testua, behin baino sarriago, problematikoa egiten zaigula. Bidezkoa ote da itzulpenaren alde hori mozorrotzea edo ezkutatzea?
|
|
2019
|
|
|
Protestetarako deian adibide ondorengo txioak ditugu: «5 aldiz bortxatua izana ez da sexu abusua #lamanada #noesabusoesviolacion (ez da abusua bortxaketa da) #Yositecreo (nik sinizten zaitut) #noesno (ez ezetz da) manifestazio ikusgarria justizia ministerioaren aurrean, #noestassola (ez zaude bakarrik) (1 Astea; X2= 97,43)»; «Gizarte gisa, inoiz ez
|
dugu
ahaztuko hau, #lamanada sententziaren aurka goazen protestara!» (1 Astea; X2= 86,56).
|
|
2020
|
|
|
Horretarako, ezin
|
dugu
ahaztu eskolaren egunerokoan ikasleen ikasketaprozesurako eta irakasleen irakaskuntzarako ezinbestekoak direla gizarteeragileak; eskolak, familiek eta komunitateek elkarrekin lan egiteko asmoak eta proposamenak garatu behar dituztelakoan gaude. Elkarrizketa, hitz batean.
|
|
|
Baina, aldi berean, ezagutza hegemonikoa curriculum ofizialetan adierazita dagoenez, uste dugu adierazi nahi izan dugula irakasleon zereginetan aparteko garrantzia eman behar zaiola eskolan zer eta nola transmititzen den, nola adierazten dugun gure gertuko kultura ondarea, eta zer baliabide eta material erabiltzen dugun horretarako. Ez
|
dugu
ahaztu behar, testuliburuen artean, kanpoko argitaletxeak direla jaun eta jabe, eta ekoizpenaren% 58,7 kanpokoen eskutik egiten dela. Beraz, egoera kezkagarria izan daiteke, horrek adierazten duelako" EAEko eskoletan curriculum espainiarra dela zabalduena euskarazko bertsioan.
|
|
|
Ez
|
dugu
ahaztu behar, bestalde, Lehen Hezkuntzaren helburu nagusietako bat hurbileko inguruarekin harremanean aritzeko gai diren pertsonak heztea dela, gero eta zabalagoak izango diren espazio eremuetan ere aurrera egiteko. Gu geu artikulu honetan adierazten dugun proposamen honekin testuinguru soziokultural zehatz batetik abiatzen garenez (Gipuzkoako hego mendebaldeko Debagoiena eskualdetik), han artikulatzen dira kultura ondarearen barruan dauden askotariko erreferenteak, hots, natura, historia, arte, antropologia, etnografia, zientziaeta teknologia adierazpenak, eta horiek lehengo eta oraingo kulturen ezagutza integralera garamatzate ezinbestean.
|
|
|
Xedeen artean ere ezin
|
dugu
ahaztu hezkuntza potentzialtasun handia daukala ondareak, bai norberaren identitate kulturala bai beste talde kulturalak ikertzeko. Hau da, ondarearen bitartez bultzaturiko Gizarte Zientzien irakaskuntzak erraztu lezake identitate propioa eta kolektiboa sortzea, baina lagun lezake dibertsitate soziala baloratzen ikasten ere (Gonzalez, 2006).
|
|
2021
|
|
|
Inbertsio arbitraje prozesuan, kasu gehienetan, giza eskubideei aipamena egiten bazaie, inbertitzailearen eskubideei erreferentzia egiteko edo inbertsio tratatuetako obligazioak argitzeko izaten da. Ez
|
dugu
ahaztu behar, sozietateak edo negozioak gauzatzen dituzten pertsonek Giza Eskubideen Zuzenbidetik eratortzen diren babesak dituztela. Ondorioz, arbitroek Giza Eskubideen Zuzenbideari buruzko jurisprudentzia erabiltzen dute inbertitzaileei dagozkien babes arauak interpretatzeko.
|
|
2022
|
|
|
193). Ezin
|
dugu
ahaztu neurri sozialak" guztiz bateragarriak" direla sistema kapitalistarekin eta, gainera, haren" biziraupenerako baldintza" izan daitezkeela kasu askotan (Melis, 1937). Luxemburgok zioenarekin jarraikiz, ez ziren besterik gabe, intentzio onarekin, langileen bizimodua hobetzeko hartutako neurriak, gizarte kapitalistaren biziraupena bermatzeko asmoz hartutako neurriak baizik, Erdi Aroaren amaieran sustatu zen mugarik gabeko produkzioak milaka hildako, zauritu eta elbarri ekarri baitzituen (Luxemburgo, 1974:
|
|
2023
|
|
|
Neska gazteak, berriz, eredu nagusia berdintzen ahalegindu dira, batez ere ikasketaren hastapenetan, eta horietako askok aktibismo liskartsuaren epikak erakarrita jardun dute. Ezin
|
dugu
ahaztu gaztetxo horien guztien hastapen politikoak adin goiztiarretan gertatu direla, identitatea eta subjektibotasuna osatzeko erabakigarriak diren urteetan. Hala, taldean integratzeko eta onartuak izateko grinak, batetik, eta ideologiazko nahiz emoziozko identifikazioak, bestetik, oztopatu egin dute lehen urteetan haien gaitasun kritikoa edo disidentea.
|