|
2002
|
|
|
Eta uste dut, gainera, lehiak holako zerbaitera eramango gaituela: gero eta unibertsitate gehiago eta gero eta unibertsitario gutxiago, demografia arazoengatik, izango
|
duen
mundu batera goaz. Esan dezadan, bide batez, EHUrentzat euskaraz gero eta gai gehiago ematea ona dela, beste arrazoi argi bategatik:
|
|
2005
|
|
|
Pentsatu al dute nolako mundua? Eseri al dira idaztera «hau eta hau izango
|
duen
mundu bat nahi dugu». Eser daitezela idaztera.
|
|
|
Esan dugun bezala, kronotropo zehaztugabea nagusia da Sarrionandiaren lanetan. Ipuin honetan ere espazioa zehaztugabea da" Hiriko bazter auzo baten bazterrean, etxalde arraildu bat da estazioa, zeinera gatazkarik gabe abailtzen den gaua, bere amets arriskutsuekin" eta erlojuak aurrera egiten ez
|
duen
mundu batean gaude" Kristala hautsirik eta orratzak geldirik dituen horma erloju bat badago, gainerako guziaren zaindari". Kronotropo zehaztugabe honetan, batez ere espazioari dagokionez, garrantzi handia hartzen dute bazterreko lekuek.
|
|
|
Bere testutan, era batera edo bestera, maiz aurkitzen dugu ideia hau eta, garrantzitsua delako, bere hainbat formulazio eskainiko ditugu jarraian adibide moduan: ...za erdian dagoen mundu bat da, kanpoan ageri denaren eta guregan ekiten duenaren erdian kokatzen dena" 89;" munduaren eta gizakiaren arteko kontaktua deskarga elektriko bat bezalakoa da, nondik hizkuntza ateratzen den" 90;" hizkuntza bigarren mundu bat bezala irudikatzen dugu, alegia, gizakiak bere baitatik eta egiazko mundutik jasotzen dituen inpresioetatik abiatuz objektibotu
|
duen
mundu bat bezala" 91; eta" hizkuntza benetako mundu bat da, hau da, espirituak, bere barne lanaren indarrari esker, beraren eta objektuen tartean jartzen duen mundu bat" 92 Adibide hauek guztiak bat datoz honako hau adierazterakoan: hizkuntzari esker bakarrik ahal du gizakiak mundura iritsi eta munduak zerbait izan gizakiarentzat, hau da, hizkuntzak paper ordezkaezina jokatzen du, hain zuzen, gizakiaren eta munduaren artean bitartekotza egiten duelako.
|
|
|
Bere testutan, era batera edo bestera, maiz aurkitzen dugu ideia hau eta, garrantzitsua delako, bere hainbat formulazio eskainiko ditugu jarraian adibide moduan: ...elektriko bat bezalakoa da, nondik hizkuntza ateratzen den" 90;" hizkuntza bigarren mundu bat bezala irudikatzen dugu, alegia, gizakiak bere baitatik eta egiazko mundutik jasotzen dituen inpresioetatik abiatuz objektibotu duen mundu bat bezala" 91; eta" hizkuntza benetako mundu bat da, hau da, espirituak, bere barne lanaren indarrari esker, beraren eta objektuen tartean jartzen
|
duen
mundu bat" 92 Adibide hauek guztiak bat datoz honako hau adierazterakoan: hizkuntzari esker bakarrik ahal du gizakiak mundura iritsi eta munduak zerbait izan gizakiarentzat, hau da, hizkuntzak paper ordezkaezina jokatzen du, hain zuzen, gizakiaren eta munduaren artean bitartekotza egiten duelako.
|
|
2006
|
|
|
Ama non ote dagoen galdetu dio hamaikagarren aldiz bere buruari, aurrean duen pantaila urdinari begira dagoela. Eta pentsatu du Izagirre jatetxeko sukaldean egon daitekeela, patatak zuritzen; edo bihurgunez betetako errepide batean, aitak gidatzen duen auto baten barruan; edo neskato baten kokotsari eskuekin heltzen, altxakozu burua, Nerea esanez; edo berak ezagutzen ez
|
duen
mundu batean, German izeneko gizon ezezagun bati deika, adibidez.
|
|
2007
|
|
|
Eta ondorioz, ziurtasunik ba ote den ere ez dakigu orain. Arkitekturari dagokionez, edozerk balio
|
duen
mundu batean bizi gara egun. Inolako araurik ez dagoâ? ¦ eta horrek inoiz baino nahastuago utzi gaitu edertasunari dagokionez.
|
|
|
Zentzua sortzeko gizarte lana: jendea zentzu eraikitzailea da, ezinbestean.Mundu argi eta zuzen batean bizi behar du; hala edo nola, zuzeneanulertzen eta ezagutzen
|
duen
mundu batean. Mundu hori gizarte edo jendeartean sortutakoa da.
|
|
2008
|
|
|
Horrela, Harry Truman ek, (Roosevelt-en ondorengoa) 1945eko ekainaren 26an San Frantziskoko konferentzian honako esaldi hau bere egin zuen: «Gizaki libre moduan bizitza duina bermatuko
|
duen
mundu bat ikusten has daiteke» Nazio Batuen Erakundearen sorreraren egun berean.
|
|
|
Dena dela, ideia hori ñabartu egin litzateke, datuak hor baitaude eta benetan esanguratsuak dira hurrengo puntuetan ikusiko dugun bezala, datu bat aipatzearren, 1998ko finantza krisiaren ostean biztanleriaren% 38 pobrezia mailaz azpitik bizi zen eta 2002an% 3038.Beraz, errealitateak kasu honetan shock eta aldaketa mentala eragingo zuen. Gure ustez, nahiko argi dago mundu berri bat dela, gizabanakoaren bizitzaren esparru garrantzitsuenetan Estatuaren bermea galdu
|
duen
mundu bat.
|
|
|
Argi gehiago dago, mulkoka leihoetatik erortzen; antzinako armairuaren zur ilunkarak zehatz mehatz egiten du horma zuri distiratsuaren kontra. Bere opakutasunaren atzean irreala dirudi, mugimendua bera bazterturik minbiziaren aukera ere ezinezkoa egiten
|
duen
mundu batekoa, gauzak direna diren eremua, Barrutiak esanen lukeen moduan tyche gabeko erresuma eta, beraz, technerik gabekoa.
|
|
|
Aberastasunak kostaldera egin du eta bertako hirien hazkundea kontrolik gabekoa izan da. Bi mundu sortu dira eta bi mundu horien arteko aldea gero eta handiagoa da, eta, telebistatik ikusten dituzten argi distiratsuek erakarrita, milaka nekazari iristen dira egunero egunero hiri handietara, ezer gehiago ematen ez
|
duen
mundu batetik ihesi. Zoritxarrez ezagutzen dugu zein den horren emaitza:
|
|
2009
|
|
|
Bata zein bestea zientziak dominatzen
|
duen
mundu batean aurkituko dira. Zientziak ez dut uste zentzuaren beharra duenik ezertarako (bere efikaziarena gutxienez badauka; zentzu, sakonki erlijiosoa?
|
|
2011
|
|
|
. Utopia batek, esan dugu lehen ere? habia egiten duenean pertsonen buruan, gauzagarri bihurtzen da, utopien gauzatzeak inoiz ez bezalako garrantzia
|
duen
mundu batean.
|
|
|
Eta ni, trenaren kulunka gozoan harrapatuta, eguneroko ditudan aurpegi ezagun haiek bigarrenez errepasatzeari ekin diot, banan banan bakoitzaren historia, egoera, bizipen eta ametsak imajinatuz. Eta egunero bezala, aukeraz jositako bizitza bat izateaz duten zortean pentsatzen aritu naiz, forma biribila
|
duen
mundu batean mapetan baino agertzen ez den gezurrezko paralelo baten gainaldean jaio izanak ematen duen aukera.
|
|
2012
|
|
|
Eta horrek nahitaez baldintzatzen du liburuaren ildoa. Baldintzatu egiten du bestela darion magikotasun xaloa, gure egunerokoarekin loturarik ez
|
duen
mundu baten irudia. Hain zuzen, egunerokotasunaren alderdi larrienari begira jartzera behartzen gaituelako.
|
|
|
euskara. Orduan, guk euskara bera protagonista egiten dugunean eta euskararekin jolasten dugunean, publikoak oso ondo ezagutzen
|
duen
mundu batean sartzen gara, identifikatzen dira horrekin. Antzezlana estreinatu baino lehen, jendaurreko entsegua egin zenuten Soraluzen.
|
|
|
Bruce Schneier, segurtasun informatikoko eta blog bateko idazle emankor handiena, segurtasunezko sentipena
|
duen
mundu batean bizi garela dio, eta ez dela beti benetakoa. Hondamendi naturalen aurrean babestuta sentitzen gara, baina ez ditugu kontuan hartzen eguneroko arriskuak, hala nola mugikorren bidezko komunikazioena:
|
|
2013
|
|
|
Istripu kosmiko baten poderioz, edo gizakiak berak asmatutako tresna ikaragarrien karietara, edo sortutako gaitz ezezagun baten erruz, egunen batean Lur esferikoa hauts bihurtuko balitz, dena desagertuko litzateke, alegia, garrantzitsuena desagertuko litzateke, arimak eta balioak ere desagertuko lirateke. Marraztu duzun ikuspegia da zentzurik ez
|
duen
mundu batena; mundu mekaniko, hotz, espiriturik gabekoaren irudia eman diguzu".
|
|
|
Eraikuntzan dagoen mundu bat. Amets bulkada bizi
|
duen
mundu bat. Sorkuntza mundu bat:
|
|
2014
|
|
|
Itxaropena
|
duen
mundu bat, ezer espero ez duen jendez betea Horrek ez garamatza inora.
|
|
2015
|
|
|
♦ Batak makurtu egin behar, bere buruari eutsiko badio, 1ak. Zutik, zuzen eta lerden ezin baitio eutsi gogoak lo hartu orduko, loak eta atsedenak erreka ez jotzen laguntzen dutenean ♦ Batarekin datoz zenbatzea, eta ba (t) natzea ♦ Virginia Woolfek esanarazi zion Nevilleri Uhinetan" Oraingo hau bere baitan
|
duen
mundu batean, zertara dator bereiztea. Ezeri ez diogu izenik eman behar, izendatu hutsarekin aldatzerik izan ez dezagun.
|
|
|
Ezin duzu, ez baita oraino hitzak lerrokatzen hasi. Dena dela, nahiz bilobatxoari argitasun bat zor diola ahaztuxea duen, Lorea Gernikak asmamena lantzen dihardu, belaun gainean daukan eta konprenitzen ez
|
duen
mundu bati laztanka, hatzetarik bihotzerainoko hunkiduran: milaka kukuso zainetan goiti, antzekoa.
|
|
2016
|
|
|
Kaleetan, errepideetan, bulegoetan nagusi den giza zurrunbilotik aparte, goizetako bizimodu aktiboa eta dinamikoa urruneko mundu galdu batekoa bezain arrotz zaio. Saltzaileen, langileen, enkargatuen eta zuzendarien erreinua da eguna, energiaz betetako jende dinamikoarena, zaintzaileak inoiz ere ulertu ez
|
duen
mundu bat, ezagutu ere egiten ez duen lurralde bat.
|
|
|
Gaur ez du, ordea, besteetan bezala, ondo betetako lanaren poztasuna sentitu. Orain, une batetik bestera, dena arrotza iruditu zaio, inguratzen duen guztia bat batean beste mundu batekoa balitz bezala, bera erruki izpirik gabe kanporatu
|
duen
mundu batekoa, egun horretatik aurrera berarekin deus ikustekorik ez duen mundu batekoa. Bat batean urruntasun sentimendu bat gailendu zaio, inguruan duen guztia konstelazioak baino urrutiagokoa balitz bezala.
|
|
|
Gaur ez du, ordea, besteetan bezala, ondo betetako lanaren poztasuna sentitu. Orain, une batetik bestera, dena arrotza iruditu zaio, inguratzen duen guztia bat batean beste mundu batekoa balitz bezala, bera erruki izpirik gabe kanporatu duen mundu batekoa, egun horretatik aurrera berarekin deus ikustekorik ez
|
duen
mundu batekoa. Bat batean urruntasun sentimendu bat gailendu zaio, inguruan duen guztia konstelazioak baino urrutiagokoa balitz bezala.
|
|
|
eta jendeak elkarlanean jarduten
|
duen
mundu batean.
|
|
|
1 Bidegabekeriaren eta berdintasunik ezaren amaiera ikusi nahi dut, aberastasuna eta boterea berdin banatuta dauden eta jendeak elkarlanean jarduten
|
duen
mundu batean. Baina indarkeria beharrezkoa izango da hori gauzatzeko.
|
|
|
Horietan zaharrena Errealitate Birtuala da (ingelesez Virtual Reality, VR). Betaurreko moduko gailu batzuen bidez, birtuala den edo errealitatea guztiz ordezkatzen
|
duen
mundu batean murgiltzen gara. Mundu horretan elkarreragiteko aukera dugu, aurrera mugituz gero aurrera, albo batera edo bestera eginez.
|
|
|
Ez, erabateko jagoletza
|
duen
mundu batean, askatasun bakarra ikusia ez izatea delako.
|
|
|
Bera ere desagertu zen. baina aro berri baten sinbolo bihurtu zen, berdin jarraituko ez
|
duen
mundu batena.
|
|
2017
|
|
|
zorionarena (plazerraren edozein formatan), baina zorion gosearen eite sublimatuena ere bai, ideal erlijiosoena, etiko estetikoena, edo utopia politiko sozialena. Makina bat jendek ematen dio bere burua osoki arteari (musikari, etab.) eta, zaila dela aparte izpiritu horretan irautea soilik merkaduriak agintzen
|
duen
mundu batean, artistaren atsegin betetasun propioak ere definizioz eskuraezina dirudi, gehiago bat posible beti izango baita. Frustrazioak, ofizio batzuetan, ofizioaren parte egiten du.
|
|
2018
|
|
|
Noski, zalantzarik gabe. Nire ametsa da demokrazia orok bermatu lituzkeen eskubideak errespetatu eta justizia egiten
|
duen
mundu batean bizitzea. Eta ziur naiz Kataluniak lortuko duela.
|
|
|
Bertso munduan sozializatzea euskararen erabilera trinkoa ezaugarri
|
duen
mundu batean sozializatzea da, beraz. Baina, ez hori bakarrik:
|
|
|
Patriarkatua egiaz bada unibertsala, orduan kapitalismoa baino lehenagokoa behar du izan; beraz, patriarkatua erlikia feudal baten gisan ager daiteke, edo estatusaren mundu zaharraren arrasto gisa: eremu familiar, aitazko, natural, pribatua kontratuaren eta kapitalismoaren mundu konbentzional, zibil, publikotik bereizi
|
duen
mundu baten arrasto gisa, alegia.
|
|
|
Niretzako saririk onena? natura maitatu eta errespetatuko
|
duen
mundu baten parte izatea litzateke.
|
|
|
Ume txikia sentitzen zara, helduen zaintzapean; gizaki garden, dena dakusan jainko orojakile baten azpian; txoritxo, katu ehiztariaren atzaparren eskura; txingurri, haur jakin gosearen hatzaren azpian. Askatasun hitzak esanahirik ez
|
duen
mundu bateko txotxongilo sentitzen zara. Zer aurkitzeko gai ez dira izango tramankulu hauek.
|
|
|
[Sentsazio berezia da] kontzientzia bikoitz hau, beti besteen begien bidez norbere buruari begiratze hau, pena eta mespretxu dibertigarrian begiratzen
|
duen
mundu baten neurgailuaz norbere arimari begiratu behar izate hau( [Du Bois, The Souls of the Black Folk] 5). Kontzientzia bikoitz horrek euskal kultura eta historia ere definitu ditu XIX. mendez gero.
|
|
2019
|
|
|
Dinamoko irudiaren eremua automatismo hori deseraikitzeko lekua da, eraikiz deseraikitzeko, prozesua aztertzeko, moteltzeko, geldotzeko, gelditzeraino. Irudiaren barrunbeetan arakatzeko, hankaz gora jartzeko, mundua bere horretan emango duten irudiak baino irudia bere horretan emango
|
duen
mundu bat egiteko", azaldu du Gantzarainek.
|
|
|
Aberastasunak kostaldera egin du eta bertako hirien hazkundea kontrolik gabekoa izan da. Bi mundu sortu dira eta bi mundu horien arteko aldea gero eta handiagoa da eta, telebistatik ikusten dituzten argi distiratsuek erakarrita, milaka nekazari iristen dira egunero egunero hiri handietara, ezer gehiago ematen ez
|
duen
mundu batetik ihesi. Zoritxarrez ezagutzen dugu zein den horren emaitza:
|
|
|
Hain zuzen ere gizasemeen kastak nagusitasuna daukalako, gizonak izan diezaieke estimu goxo bat emakume singular askori: emakume bat erraz da maitatzen; hasteko, emakumeak beste mundu batean sar dezake maitalea, haren munduaz bestelako batean, hark emakumearekin esploratu gogo
|
duen
mundu batean; emakumeak jakin mina piztu eta ondo pasarazten dio, bolada batez behintzat; eta, gainera, egoera mugatu eta azpiratu batean dagoenez, emakumearen bertute guztiek lorpenak dirudite, eta hutsegiteak, berriz, barkatzekoak dira; Stendhalek mira egiten die Madame de Rénali eta Madame de Chastellerri, haien aurreiritzi gorrotagarriak gorabehera; emakume batek ideia okerrak baldin baditu,... pentsatzen du, askotan arrazoiz?
|
|
|
–Neure barruko ispiluan begiratu, dio Lalek?, eta zure mundua eraitsiko
|
duen
mundu bat ikusten dut.
|
|
2020
|
|
|
Beste herrialde batzuetatik iritsitako andreak ere mintzatu dira mobilizazioetan: «Bizitzea merezi
|
duen
mundu bat nahi dugu, baina soilik denontzat baldin bada». Ildo horretan, gogora ekarri dute Emakumeen Mundu Martxak mobilizazioak egingo dituela aurten kontinente guztietan, eta bat egin dute haren leloekin:
|
|
|
Nik beti izan zaitut pertsona argitzat, nahiz eta mundu ezberdinekoak izan. Zuri esker ikasi dut errespetatzen euskal kultura, zuri esker deskubritu dut badela euskaraz sortzen
|
duen
mundu bat, nire etxean irakurtzen diren periodikoetan agertzen ez dena. Baina ETAkideak eta haien ingurukoak?
|
|
2021
|
|
|
Uler dezakeena baina atsekabe gehiago
|
duen
mundu batetik.
|
|
2022
|
|
|
" Ez zegoen modurik prozesua geratzeko. Nola eskatuko diozu minbizia sendagarria dela ikasi
|
duen
mundu bati, nola eskatuko diozu halako gizarte bati aukera horri uko egin eta atzera garai ilunetara itzultzea?".
|
|
|
«Sistema heteropatriarkal, kapitalista, arrazista eta kapazitista kiskali» nahi du Euskal Herriko Mugimendu Feministak. Errotik erauzi nahi dute egungo eredua, «jendartearen zati handienarentzat eta bereziki emakumeontzat kriminala eta jasanezina» dela iritzita, eta horren gainean «bizitzea merezi
|
duen
mundu bat eraiki». Hori lortzeko bidea feminismoa dela aldarrikatuko dute heldu den Martxoaren 8an, Euskal Herriko herrietan eta hiriburuetan eginen dituzten protesta eta manifestazioetan.
|
|
|
Arrotzak barik, irrealak. Berak jada habitatzen ez
|
duen
mundu bateko erlikiak. Hein batean, hori dira:
|
|
|
Maskulinitatea eraikitzen duten praktikak ontoformatiboak dira zentzu horretan. Praktika gorputz bihurkari diren heinean, gorputz dimentsioa izan baina biologiak determinatzen ez
|
duen
mundu bat eratzen dute. Gorputzaren logika fisikoaren arabera finkatu gabe, mundu egin berri hori arrotza suerta dakioke gorputzen ongizate fisikoari.
|
|
|
Arrainak seinalatu ditu Martinak eta haiei begira gelditu da Vicenç, ttipiak eta nabarmenak. Eta zera pentsatu du, bere artean, bitxia eta dibertigarria litzatekeela baten bat ezagutu eta inorenarekin zerikusirik batere ez
|
duen
mundu batera hurbiltzea. Eta munduko itsas izaki arriskutsuenak erakusten ari zaio orain Martina.
|
|
|
Nazioz gaindiko politika identitarioei eta aldarrikapen politikoei bizkarra emateko eta proiektu integratzaile eta bateratzaileak inposatzeko joera handia
|
duen
mundu batean bizi gara. Nolanahi ere, eskala txikiagoan, identitate minoritarioak (arrazarekin edo generoarekin lotuak, intersekzionalak) aitortzearen aldeko zenbait mugimendu sozial sortzen ari direla ikusten dugu.167
|
|
|
Garela. Zuriegia eta europarra beltza eta hegoaldekoa izateak pisu handiegia
|
duen
mundu batean. Balio diezagula, hortaz, Davisen bisitaren ajeak geure buruei bistazo bat eman eta gure zuritasuna, gizontasuna eta klase ertain heterosexualtasuna errebisatzeko behintzat.
|
|
2023
|
|
|
Idazleak bideratzen digun mundu hori ez da erabat gurea, ez eta ere erabat protagonistena. Galdekarazten
|
duen
mundu bat da, hitzen zentzua dudazkoa duen mundu bat, testua zatikatzen duten zerrenden mundu bat edota isilpean testuan sartzen diren zerrenden mundu bat. Beste istorio batzuk azaleratzen dira, beste liburu batzuen oihartzunak badira, era ezberdinetako berrikuntzak bistaratzen dira (neologismoa, mitoen edo obren hibridazioa, figura historikoen edo pertsona kulturalen lesbianizazioa, eta beste).
|
|
|
Idazleak bideratzen digun mundu hori ez da erabat gurea, ez eta ere erabat protagonistena. Galdekarazten duen mundu bat da, hitzen zentzua dudazkoa
|
duen
mundu bat, testua zatikatzen duten zerrenden mundu bat edota isilpean testuan sartzen diren zerrenden mundu bat. Beste istorio batzuk azaleratzen dira, beste liburu batzuen oihartzunak badira, era ezberdinetako berrikuntzak bistaratzen dira (neologismoa, mitoen edo obren hibridazioa, figura historikoen edo pertsona kulturalen lesbianizazioa, eta beste).
|
|
|
Amaierako ekitaldia hunkigarria izan da. Jone Uriak, Oihana Bartrak eta Maite Sarasolak bertso bana bota dute; laugarrena aho batez abestu, eta hura «elkar zainduko
|
duen
mundu baten alde topa» eginez amaitu dute. Ondoren, Aiora Renteria Zea Mays taldeko abeslariak Elektrizitatea abestu du, eta dantzan jarri ditu bertaraturikoak.
|