|
2003
|
|
|
Hau da, ondoren beti kritika agertuko dela? Egia al da zientzian mitoak agertzen direnean, agertuz gero, hutsegiteren batengatik direla eta ez zientziatasun nozioa gaizki barneratu
|
duen
munduaren ikusmolde baten errua. Hel diezaiogun berriro errefusapenaren hariari ea zer nolako erantzunak aurkitzen ditugun:
|
|
2005
|
|
|
Bere testutan, era batera edo bestera, maiz aurkitzen dugu ideia hau eta, garrantzitsua delako, bere hainbat formulazio eskainiko ditugu jarraian adibide moduan: ...za erdian dagoen mundu bat da, kanpoan ageri denaren eta guregan ekiten duenaren erdian kokatzen dena" 89;" munduaren eta gizakiaren arteko kontaktua deskarga elektriko bat bezalakoa da, nondik hizkuntza ateratzen den" 90;" hizkuntza bigarren mundu bat bezala irudikatzen dugu, alegia, gizakiak bere baitatik eta egiazko mundutik jasotzen dituen inpresioetatik abiatuz objektibotu
|
duen
mundu bat bezala" 91; eta" hizkuntza benetako mundu bat da, hau da, espirituak, bere barne lanaren indarrari esker, beraren eta objektuen tartean jartzen duen mundu bat" 92 Adibide hauek guztiak bat datoz honako hau adierazterakoan: hizkuntzari esker bakarrik ahal du gizakiak mundura iritsi eta munduak zerbait izan gizakiarentzat, hau da, hizkuntzak paper ordezkaezina jokatzen du, hain zuzen, gizakiaren eta munduaren artean bitartekotza egiten duelako.
|
|
|
Bere testutan, era batera edo bestera, maiz aurkitzen dugu ideia hau eta, garrantzitsua delako, bere hainbat formulazio eskainiko ditugu jarraian adibide moduan: ...elektriko bat bezalakoa da, nondik hizkuntza ateratzen den" 90;" hizkuntza bigarren mundu bat bezala irudikatzen dugu, alegia, gizakiak bere baitatik eta egiazko mundutik jasotzen dituen inpresioetatik abiatuz objektibotu duen mundu bat bezala" 91; eta" hizkuntza benetako mundu bat da, hau da, espirituak, bere barne lanaren indarrari esker, beraren eta objektuen tartean jartzen
|
duen
mundu bat" 92 Adibide hauek guztiak bat datoz honako hau adierazterakoan: hizkuntzari esker bakarrik ahal du gizakiak mundura iritsi eta munduak zerbait izan gizakiarentzat, hau da, hizkuntzak paper ordezkaezina jokatzen du, hain zuzen, gizakiaren eta munduaren artean bitartekotza egiten duelako.
|
|
|
Gizakiaren formazio prozesua dela eta, bigarrenik, ezin dugu ahaztu honek beste alde bat duela, hain zuzen, gizabanakoaren garapen pertsonalarekin loturik dagoena. Hemen ere oinarrizko desira edota obligazio batez hitz egin dezakegu, ze pertsonak pertsona izateko bere burua etengabe landu behar du eta, honekin batera, behin eta berriz adiskidetu behar du berau inguratzen
|
duen
munduarekin. Azken finean, giza-formazioak ez du bere bidea maila kontzeptualean bukatzen eta, honengatik," aldi berean garaiagoa eta intimoagoa den zerbaiten" beharra du ere, alegia," joera espiritual eta moral guztien ezagutzatik eta sentimendutik sortzen den eta sentsibilitatearen eta karakterearen gainean harmonikoki isurtzen den" zerbaiten beharra117 Guretzat hemen esanguratsuena, gorago aipatutakoaren antzera, hizkuntzak prozesu honetan ere funtzio formatzaile ordezkaezina duela antzematea da.
|
|
|
Horrela, bada, era honetan gizakiaren dimentsio linguistikoaz eta hizkuntzaren dimentsio antropologikoaz jabetzen delarik, ahalegin serioa egiten du bere jatorrizko" giza-teoria" orokorra, hemendik aurrera," hizkuntz teoria" sakon eta zabal baten bidez eta bitartez garatzeko. Gizakia etengabeko formazio prozesu batean dago eta, bertan, hizkuntza indar eragile garrantzitsuena da, alegia, hizkuntzari esker bakarrik ahal dezake gizakiak bere burua osatuz eta aberastuz joan, eta baita berau inguratzen
|
duen
mundua ezagutuz eta bereganatuz ere. Kontua da hizkuntza, gizakiarekin gertatzen den moduan, aniztasun historiko batean bakarrik dela erreala, alegia, giza-talde ezberdinen mintzaira propioetan edota pertsona ezberdinen hizketa ekintza singularretan.
|
|
|
Aitortu eta onartu beharrekoa da, aurrenik, ezinezkoa dela beste hizkuntza bat era neutral oso batez ikastea eta, egiaz, hemendik datorkiola honen irakaskuntzari zailtasunik handiena: " hizkuntza berri orori, gehiago edo gutxiago, batek edo besteak
|
duen
mundua ikusteko eta baita hizkuntza ulertzeko era propioa gainezartzen zaio" 143 Zentzu batean bederen saihestezina da hau, ze, bestelako gauzetan gertatzen den bezalaxe, gizabanako bakoitzak bere erara eskuratzen du hizkuntza arrotz bat, hau da, ez da hutsetik hasten baizik eta egoera historiko konkretu batetik. Gizakiaren ikas irakas prozesuak, orokorrean, ez dio inoiz" tabula rasa" moduko eskema bati jarraitzen eta, honen haritik, hizkuntzen jabetzea halaber gehiago da ikuspuntu jakin batetik abiatutako" espontaneitate aktibo" baten emaitza," errezeptibitate pasibo" baten ondorioa baino.
|
|
2007
|
|
|
Walter F. Ottok128 Homerok erakusten
|
duen
mundu ikuskera ezin aberatsagoan sakontasuna eta pentsamendu handitasuna azpimarratu zuenetik, autore askok aztertu du lehen filosofia idatziaren aurretik eta guztiz filosofikoak ez ziren diziplina batzuetan agertzen diren egitura filosofiko gogoangarriak. Areago, tradizio epikoan bertan ikusi dira munduaren interpretazio razionalaren lehen oinarriak129:
|
|
2009
|
|
|
bere hobespenak isilarazi eta bere gaitzirizkoak gainditu, bere ikuspegi propioa aldarazi eta itxurazko geometria unibertsal batez ordezkatu, hildakoen erreinuan sartu ahal izateko heriotza imitatu, izenik eta aurpegirik gabeko kuasi existentzia eskuratu. Eta bere borondate indibiduala balaztatu
|
duen
mundu horretan erakutsi ahal izango die besteei goreneko borondate baten derrigorrezko legea. Bere jakintza propioan nahiaren aztarna guztiak ezabatzen saiatu ondoren, ezagutzaren objektuan aurkituko du betiereko nahi baten forma.
|
|
|
Baina historiaren ezagutza historikoa dela ez da egia txikiagoa. " Materialismo historikoa" ez da zientzia absolutua, kapitalaren eta horrek adierazten
|
duen
munduaren kritika baino, bere objektuaren teoria zehatza.
|
|
2013
|
|
|
Istripu kosmiko baten poderioz, edo gizakiak berak asmatutako tresna ikaragarrien karietara, edo sortutako gaitz ezezagun baten erruz, egunen batean Lur esferikoa hauts bihurtuko balitz, dena desagertuko litzateke, alegia, garrantzitsuena desagertuko litzateke, arimak eta balioak ere desagertuko lirateke. Marraztu duzun ikuspegia da zentzurik ez
|
duen
mundu batena; mundu mekaniko, hotz, espiriturik gabekoaren irudia eman diguzu".
|
|
2017
|
|
|
Hortaz, ‘Beste’ adigaiak ezin du inondik ere apuntatu kontzientzia bakarti eta mundutik kanpoko batera, nik pentsatu ere ezin dudana egin. Gizakia munduarekiko eta neurekiko definitzen da; unibertsoaren barne isuri bat eragiten
|
duen
munduko objektu hori da, barne hemorragia bat; bera da agertzen zaidan subjektua nire objektutasuneranzko ihesean. Baina nire jatorrizko erlazioa Bestearekin ez da bakarrik egia absente bat, nire unibertsoko objektu konkretu baten presentziaren bidez atzemana; erlazio konkretu eta eguneroko bat ere bada, nik bizi dudana:
|
|
2021
|
|
|
Berak azaltzen duenez, baldintza sozial eta material jakinen baitan baino ezin daiteke gauzatu: " autodeterminazioa agentzia gauzatzeko gaitasuna babestu eta ahalbidetzen
|
duen
mundu sozialaren testuinguruan soilik bilakatzen da kontzeptu sinesgarria" (Butler 2006: 21).
|
|
2022
|
|
|
Hori da kapitalismo globalizatuaren eta litekeenaren kartzelen dinamika: lan egin, ekoitzi eta kontsumitu, alternatibarik ez
|
duen
munduan. Infinitua bere baitara bildu zen eta, azkar batean, globalizazio zoriontsuaren alde iluna bere itzala zabaltzen hasi.
|