|
2006
|
|
|
Edozein azterketa demolinguistiko egin aurretik gizarteak izandako aldaketak ezagutu behar dira, azterketa demografikoa egin beharra dago alegia. XX. mendean gure gizarteak aldaketa sakonak ezagutu ditu, hau da, I. Larrañagak aztertu
|
duen
moduan aldaketak, bortitzak eta leunak, ez dira gertaera berriak gure artean. Hirurogei hamarkadako industrializazio eta populazio hazkundeak handik hogeiren bat urtera bere goia jo zuen.
|
|
2007
|
|
|
Une honetan jostailuak Txinatik edo batek badaki nondik datozela, non dago euskal berezitasuna? Ume euskaldunek jolasten dute munduko beste edozein umek olgatzen
|
duen
modu berean.
|
|
2009
|
|
|
Finean, honetan ere jokatu nahi dugu enpresak beste alorretan jokatzen
|
duen
modu bertsuan: intereseko ildoak identifikatu, horietan dagoen jakinduria gureganatu eta berrikuntzarako tresnak sortu.
|
|
|
Laburki esanda, jende talde batek errealitatea atzemateko eta haren aurrean jokatzeko
|
duen
moduari deitzen zaio kultura. Edo, soziologian esan ohi denez, natura ez den guztia; hots, zama genetikoak eman ez digun baizik ingurukoengandik ikasi dugun definizio eta arau multzoa.
|
|
|
Eta Txillardegiren lanak errotik erauzten ditu kontzeptu horiek hartuta abiatzen den berreuskalduntze egitasmoa. Berehala esango digu euskara bera ordezkatu nahian dabiltzan frantsesa eta espainolarekin gatazkan dagoela euskararen herria4 Eta Euskal Herria berreuskalduntzea dela honek irauteko
|
duen
modu bakarra5 Eta eremu politikoan ebazten dela auzi linguistikoa6.
|
|
|
Berehala esango digu euskara bera ordezkatu nahian dabiltzan frantsesa eta espainolarekin gatazkan dagoela euskararen herria. Eta Euskal Herria berreuskalduntzea dela honek irauteko
|
duen
modu bakarra. Eta eremu politikoan ebazten dela auzi linguistikoa.
|
|
2011
|
|
|
Calvet en irakurketa eta menderatuen diglosia testuinguru politiko (zalbidek argi adierazten
|
duen
moduan 53 eta 54 orrialdeetan) eta epistemologiko jakin batean sortzen dira, gizarte psikologiaren sorrerarekin paraleloak egin daitezkeelarik. Azurmendik (1999) gizarte psikologiaren sorreraren testuinguru epistemologikoa aurkeztu izan du bere liburu batean eta bere ustez," (la) etapa postmoderna de la psicolog� a social" hasten den momentuan, ikertzaileak errealitatearen ezagupenaren efimerotasunaz eta iragankortasunaz konturatzen dira. errealitatea historikoki inguratuta dagoela konturatzen dira:
|
|
|
3 ATAlArEn KriTiKA: KonTzEpTuArEn DESKriBApEn TEoriKoA hirugarren atalak 59 orrialde ditu, bertan kontzeptuaren inguruan, bere erabileran eta definizioan, soziolinguisten artean dagoen adostasun eza azpimarratzen zalbidek; Mauro Fernandez-ek (1993) aipatzen
|
duen
moduan kontzeptu erabilienetarikoa bada ere diglosia soziolinguistikaren esparruan, ez da modu unibokoan ulertu, arrazoi horrek bultzatu du zalbide bere saioa idaztera. oso egokia da maila teorikoan zalbidek egiten duen deskribapena eta diglosia kontzeptua deskribatzeko erabili ohi diren parametroen arabera egiten du: esan nahi da autore garrantzitsuenek kontzeptuaren inguruan aipatu dutena laburbilduz eta definizio bakoitzaren ezaugarriak agerian utziz (Boyer:
|
|
|
(...) Bere hitzak labur bilduz: ez dago teoria on bat baino gauza praktikoagorik, lehenengoz Kaplanek esana izan behar
|
duen
moduan; mintzajardunaren giza arteko moldaera kontuen ezagutza bere onera ekartzen lagun dezake kontzeptu sendo eta argi batek, egungo konfusio giroa gaindituz. Itxuraz zeharo diferenteak diren eta nondik heldu ez dagoen fenomenoak eskuragarri eta erabilgarri bihur ditzake".
|
|
2015
|
|
|
Jatorri pluraltasun hori islatzen dakiten heinean euskarazko komunikabideek Euskal Herritik kanpo jaiotako euskal herritar gazteengan erakarmen indarra izango dute. Betiere kontuan hartu da egokitutako edukiak direla, Berasategik azaltzen
|
duen
moduan A eta ereduetan ikasten baitute euskal herritar berri gehienek. Hortaz, euskal hiztun komunitatearen baitako aniztasuna gero eta agerikoa da, eta, Goirigolzarrik aditzera eman duenez, euskalduntasuna eraikitzeko moduetan desberdintasun nabarmenak egon daitezke hiztun berrien eta zaharren artean.
|
|
|
Gertatzen dena da lanketa horren erronkak ez direla berberak SDetako hizkuntza eskolaz kanpo asko erabiltzen den testuinguruetan, edo hizpide dugun kasuetan bezala, eskolaz kanpo hizkuntza horrek erabilera ahula duenean. Horregatik, ikusita Goirigolzarrik hemen bertan esan
|
duen
moduan ze funtsezkoa den hiztun berrien kasuan euskara erabiltzeko
|
|
2017
|
|
|
jendea aldatu egiten da, edo aldatzen zen, igandeetan edo ospakizun batzuetara joateko. guretzat, muda linguistikoak honako adiera hauetatik guztietatik zerbait izan dezake: ...oko kudeaketaren zati da. aldaketa horietako asko, baina, ez dira deigarri egiten jakinak eta ohikoak direlako, izan ere, koherenteak izaten dira pertsonaren jokatzeko moduarekin eta jokatzea espero den moduarekin. hala, katalunian, jende askok sarri aldatzen du hizkuntza; hori normaltzat jotzen da, eta ez du merezi bestelako iruzkinik egitea. aitzitik, norbaitek aldatzen badu hizkuntza hautatzeko
|
duen
modua, hori bai har daiteke aldaketa gisa, eta komentatua izan daiteke, onartua edo zentsuratua, gogoratua edo azaldua. " Muda linguistiko" deitzen diogu, funtsean, azken aldaketa mota horri:
|
|
|
Katalunian, jende askok sarri aldatzen du hizkuntza; hori normaltzat jotzen da, eta ez du merezi bestelako iruzkinik egitea. Aitzitik, norbaitek aldatzen badu hizkuntza hautatzeko
|
duen
modua, hori bai har daiteke aldaketa gisa, eta komentatua izan daiteke, onartua edo zentsuratua, gogoratua edo azaldua. " Muda linguistiko" deitzen diogu, funtsean, azken aldaketa mota horri.
|
|
|
...gehienentzat, Gaeltacht eremua haien kontzientziaren parte da eta Gaeltacht eremua bizirik mantentzeko beharra azpimarratu dute. asko bertara joanak dira irlandera hobetzera eta irlanderako eredu bat hartzera. elkarrizketatuetako askok esplizituki lotu zuten irlanderaz ondo hitz egitea Gaeltacht eremukoa izatearekin. horrekin batera, behera egin zuen hiztun berri bakoitzak irlanderaz hitz egiteko
|
duen
moduak. b12 hiztunak (25 urte, emakumezkoa) dio Gaeltacht eremuko jendeak benetako blas a (doinua) duela, eta bere irlandera saghas caighdeánach dela dio (nahiko estandarra). hitz egiteko bere moduarekin nahiko pozik badago ere, behar handia sumatzen du Gaeltacht eremuan boladatxo bat igarotzeko beste hiztun berri askok egin bezala. g15k (26 urte, gizonezkoa) Gaeltacht eremuko irlanderari...
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntza praktikak jaso eta horien inguruan azterlan zehatzak eta sakonak osatzea bide interesgarria delakoan gaude. Esperanza MoralesLopez ek (2011) aldarrikatzen
|
duen
moduan ikerketa etnografiko gehiago behar dugu:
|
|
2019
|
|
|
Faktore kulturalaz dihardugunean, edota kulturaren kz euskaraz, ez gara bakarrik ari adierazpen kulturalez, ari gara hainbat narratiba kolektibotan adierazitako balio sistemaz, herri gisa definitzeko erabiltzen ditugunak eta historian zehar hartzen joan garen erabakiak azaltzen dituztenak. Gizarte bat autodefinitzen den eta egoera jakinen aurrean joGorka Espiau Idoiaga eta Itxaso Bengoetxea Larrinaga – Euskararen balioak katzen
|
duen
modua da. kultur faktore hau ez balitz, k hau ezean, gizarte guztiek antzera erantzungo lukete erronka berberen aurrean. Beraz, ALCek iradoki nahi du euskal kulturaren k gehitzea berrikuntzari buruzko ohiko formulazioari (I+G+B+ k), sakontasun handiagoz ulertzeko nola artikulatzen diren berrikuntzaeta aldaketa prozesuak egitura mailan.
|
|
2021
|
|
|
Norbanakoen dimentsioan, ideologiaz esandakoak balio du hizkuntza praktiketarako ere: oro har ez dago jokabide kontziente edo adosturik, eta nork bere inguruko errealitatea ahal
|
duen
moduan kudeatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Nazioak, eta honen eraikuntzak zentralitatea galduko dute. Eta euskara alde batetik, neutraltasunarekin lotu nahi izango da –K10 ek islatzea nahi
|
duen
moduan. Eta bestetik, gozagarritasun eta alaitasunarekin ere lotu nahi izango da –K09 k islatzen duen moduan.
|
|
|
Erantzukizun soziala enpresa edo erakunde batek gizartearen barruan jokatzeko
|
duen
moduarekin lotzen den kontzeptua da.
|
|
|
I. Erantzukizun soziala enpresa edo erakunde batek gizartearen barruan jokatzeko
|
duen
moduarekin lotzen den kontzeptua da, eta ulertzen da etorkizunean gero eta zailagoa izango dela epe laburrean edo bere interesaren arabera soilik gizarte kezkei jaramonik egin gabe pentsatzen duen enpresa batek publikoaren konfiantzaz gozatzea.
|
|
|
Soziolinguistika Klusterrak, 1987tik, euskararen erabileraren inguruko kale neurketak eginak ditu; 30 urtean entzun eta ikusi da nork, non eta norekin, zein hizkuntza erabiltzen duen. Euskal Herriko gizarteak kalean erlazionatzeko
|
duen
modua aztertu da eta, orain, azken hiru hamarkadetan gure espazio publikoetan gauzatu diren aldaketa fisikoei eta funtzionalei erreparatu nahi diegu; kaleak ere ikuspuntu batetik, pertsona talde zehatzentzat eta funtzio konkretu batzuk hobetsiz diseinatu eta eraikiak izan baitira. Hautu hauek gure egunerokotasuna eta elkarrekin dugun bizimodua baldintzatzen dute.
|
|
|
Euskal Herriko gizarteak kalean erlazionatzeko
|
duen
modua aztertu da eta azken hiru hamarkadetan gure espazio publikoetan gauzatu diren aldaketa fisikoei eta funtzionalei erreparatu nahi diegu.
|