|
2001
|
|
|
Esana dut noski horrenbestez, begi onez ikusten dudala, behin batean Euskaltzaindiak beste zerbait ikusi zuen bezala, Sarasolaren hiztegi hau, sarreran aditzera ematen dituen iritzi eta jokabideengatik eta are gehiago horien erakusgarri azaltzen
|
duen
lanagatik. Bada hor, ez dut dudarik egiten, onik eta ez hain onik, zuzenik eta makurrik, baina, bere bidetik dabilela, ez zaio inori larregi kostako nondik nora dabilen ikustea, ez igartzea bakarrik.
|
|
|
Hori begien bistan dago. Barojaren liburuak zabaltzen nekatu nahi ez duenak, irakur beza Luis S. Granjelek, BoletÃnean (BAP, IX, 155 eta 363) argitara eman
|
duen
lan zehatza. Hor azaltzen baitira Barojaren euskal sustrai luze sakonak.
|
|
|
Oilarrak goizegi jo digu, eguna argitu baino lehen. Iliada inork itzu  li nahi badu âeta izango da egun edo bihar egiteko larri horri ekingo dion euskaldun ausarten batâ, aurkituko du laguntza Aita Barandiaranek egin
|
duen
lan izugarrian. Baina oraindik itzultzeko daukagu.
|
|
|
Esandakoak, motz eta laburkiro esana izanik ere, garbi adierazten du lan egokia aukeratu duela Aita Barandiaranek. Eta hartu eta burutu
|
duen
lanaren nekea zenbaterainokoa den, eskarmenturik duenak badaki, eta ez duenak ere errazki igarriko dio. Itzultzeko ez ezik, liburua argitararazteko ere lanak eta nekeak eramana da noski.
|
|
|
Hor dituzue, diodanaren lekuko, bere aspaldiko bi lan, besterik ez aipatzeagatik: Nacimiento y expansión de los fenómenos sociales, Gasteiz 1925, eta" Breve historia del hombre primitivo" (eskaintzen duena baino gehiago ematen
|
duen
lana), Anuario de Eusko Folklore 11 (1931). Tituluok argi eta garbi aditzera ematen dutenez, eginahalean saiatu zi  tzaigun, gainera, zekienaren berri besteri ematen:
|
|
|
Liburu honek biltzen
|
duen
lana,
|
|
2002
|
|
|
Euskaldun batzuen egunkaria baita hori, ez inondik ere denona, nahiz denok ordaintzen dugun, berriz ere administrazioaren bidez ghetto batera bideratuz horrela sosak. Honek kezka handia sortzen dit, eta pena eman ere, zerbait aitortu behar baldin badiot egunkariari, euskararen alde egiten
|
duen
lan zintzoa baita. Hor ahalegin handia egiten ari dira arduradunak hizkuntza txukun eta landua erabiltzeko orduan.
|
|
|
Eta, gainera, anitzetan bere barnean bildu ditu urteen joan etorrietan euskararen egoerarekin kezkarik handiena erakutsi izan duten idazle, ikertzaile eta euskaltzaleak. Oso hizkuntza akademia gutxik egin du Euskaltzaindiak egin
|
duen
lan adina hain denbora laburrean.
|
|
2008
|
|
|
–Ondo, ondo baita ere... Badakizu, sailburutzak ematen
|
duen
lan burokratiko honekin guztiarekin; paperak, paperak eta paperak...
|
|
2009
|
|
|
...ibarre hori, horrela, horrela, dena ongi aterako da, hankek ez diote eusten zure gorputzari, baina hemen nago ni, ikusiko duzu, berriro eskalatzera igoko gara eta mendiz mendi ibilaldiak egingo ditugu, Apeninoak eta Dolomitak zeharkatu, Suitza eta Austria bisitatu, gure seme Felixi edo gure alaba Lidiari eskalatzen erakutsiko diogu txikitandik, ausarta izango da, karrera bat ikasiko du edo gustuko
|
duen
lanean arituko da, familia bat osatuko du edo bakarrik biziko da, berak nahi bezala, utikan arraza berria, Sara, arraza berria giza arraza bera da, etengabe berrituz doana, Kali Yuga, Satya Yuga, arketipo sinboliko zaharrak dira, ez ditut gehiago mekanikoki erabiliko gure bizitzan, itzuli nigana, Sara, munduko emakumerik onena, bakarra niretzat, arrazoi duzu, amak abandonatutako ume koxkor bat na... Uso baino ez zinena, orain harlauza pisutsu dirudizu; usoa harlauza bihurturik, gure arteko maitasunari gertatu zitzaion bezala, Sara; baina elurrak garbituko du dena, gure maitasunak zerua zeharkatuko du, oraindik garaiz gabiltza, egin ezazu irribarre, bai, horrela, ia indarrik gabe nago, baina ez zaigu askorik falta, giroak itxura txarra dauka, trumoiak jo du, babesleku bat bilatu behar dugu, edo geuk prestatu, hortxe dago Petrechemara doan bidea, laster hasiko gara jaisten Linzarantz, eskuinaldera, segi irribarrez, emadazu adore, Sara, ikusten, orain ez duzu hainbeste pisatzen, hankak akiturik dardarka badauzkat ere, ez naiz eroriko, jada ez zara harlauza, laster izango zara berriro uso, eta biok hegan iritsiko gara Linzaraino eta bi egun segidan lo egingo dugu, logela txikia utziko digute biontzat bakarrik, jende gutxi egongo da, zerbait beroa hartuko dugu, eta lo eta lo, zuk nahi erara egingo dugu txortan, baldintzarik gabe, eta gero beste bizitza bati ekingo diogu, zentroa eta etxebizitza saldu, beste herrialde batera joan, gustatzen Italia?, jatetxe bat zabalduko dugu edo zerbitzari gisa lan egin, zuk nahi duzuna, gure eginbeharra amaitua da, ados, Sara, Hiru Erregeen proiektua alde batera utziko dut, pikutara arraza berriaren igarpena, ados, Sara, ez eldarnio gehiagorik, familia normal bat osatuko dugu, ez itzali irribarre hori, horrela, horrela, zuk nahi adina ume izango ditugu, bakarra, aski dugu bakarra, mundu hau latza baita, ados, Sara, bakarra ekarriko dugu, neska edo mutila, berdin dio, eta Felix deituko diogu, edo Lidia, ez dut txorakeria gehiagorik egingo, Sara, agintzen dizut, ez dizut gehiago eskurik erantsiko, inoiz ez, besoa moztu nahiago, zuk nahi bezala joko dugu larrua, gauzak diren bezala adieraziko ditut, larrua jo, izorratu, ostiaputa eta halakoak botako ditut, zure gurasoak bisitatzera joango gara eta oilasko zati bat ere jango dut, eta baso bat ardo edan, haiekin esker oneko agertzeko eta zoriontsu sentiarazteko, zure nebarekin aurrez aurre eztabaidatuko dut eta teoria iraultzaile usteko horiek eraitsiko dizkiot, ozen hitz egingo dugu, builaka, zer ostia, berari gustatzen zaion bezala, eta kopa bat ordaintzen utziko diot adiskidetzeko, baina gure diferentziak berdindu gabe noski; zure lehengo lagunak gonbidatuko ditugu, eta esango diegu etor daitezkeela Italiara edo bizitzen jartzen garen lekura, nahi dutenean, zure gurasoak ere etorriko dira, eta bidaia ahaztezin bat oparituko diegu, Florentzia, Erroma, Venezia, Bergamo... zuk nahi dituzun lekuetan barrena, ez naiz zutaz jeloskor jarriko berriz, Sara, nire emazte leiala, eta egunen batean norbaitek limurtzen bazaitu, ulertuko dut, urte hauetan guztietan ito egin baitzaitut, ezereztu, eskubidea duzu maitale bat hartzeko, edota nahi dituzun guztiak, ez galdu irribarre hori, horrela, horrela, dena ongi aterako da, hankek ez diote eusten zure gorputzari, baina hemen nago ni, ikusiko duzu, berriro eskalatzera igoko gara eta mendiz mendi ibilaldiak egingo ditugu, Apeninoak eta Dolomitak zeharkatu, Suitza eta Austria bisitatu, gure seme Felixi edo gure alaba Lidiari eskalatzen erakutsiko diogu txikitandik, ausarta izango da, karrera bat ikasiko du edo gustuko duen lanean arituko da, familia bat osatuko du edo bakarrik biziko da, berak nahi bezala, utikan arraza berria, Sara, arraza berria giza arraza bera da, etengabe berrituz doana, Kali Yuga, Satya Yuga, arketipo sinboliko zaharrak dira, ez ditut gehiago mekanikoki erabiliko gure bizitzan, itzuli nigana, Sara, munduko emakumerik onena, bakarra niretzat, arrazoi duzu, amak abandonatutako ume koxkor bat naiz, beldurrez betea, eta mitologia fantastiko bat eraiki dut zulo hori estaltzeko, arimako zauritik odolik isur ez dakidan, zulo huts hori zuk betetzea nahi izan dut, hori ez da maitasuna, badakit Sara, ulertu dut, ulertu dut, hori zu mirabetzat hartzea da, ulertu dut, berriro hutsetik hasiko dugu harremana, heldutasunez, zuk hasieratik jokatu duzun bezala, neuk bidali nuen dena pikutara, orain neu izango naiz zure atzetik ibiliko dena, bizkor ikasiko dut, fida zaitez nitaz, ez galdu irribarre hori, nik salbatuko zaitut eta gero zuk gidatuko nauzu, nora eraman zaitut, nora, eskerrak garaiz ohartu zaren, bestela erotu egingo nintzen, Iñigo bezala amaituko nuen, hura bai pertsona ona, idealez betea, baina eromenik handienari atxikia; ni haren bide beretik nindoan, baina garaiz konturatu naiz, zuri esker, auto txiki bat erosiko dugu, gainerakoek bezala, hipermerkatuetara joango gara erosketak egitera, pizzak jango ditugu, ez dut berriro jalvarik prestatuko hainbat urtean, haren zaporea ahaztu arte, gauero gauero jalva, aitak erakutsia zidalako, titietaraino zeunden jalvaz, ikusten?, hasi naiz zure lagunak eta neba bezala mintzatzen, gauzak gordin adierazten, mahai gainera potroak atera behar direnean ateratzen.
|
|
|
Uso baino ez zinena, orain harlauza pisutsu dirudizu; usoa harlauza bihurturik, gure arteko maitasunari gertatu zitzaion bezala, Sara; baina elurrak garbituko du dena, gure maitasunak zerua zeharkatuko du, oraindik garaiz gabiltza, egin ezazu irribarre, bai, horrela, ia indarrik gabe nago, baina ez zaigu askorik falta, giroak itxura txarra dauka, trumoiak jo du, babesleku bat bilatu behar dugu, edo geuk prestatu, hortxe dago Petrechemara doan bidea, laster hasiko gara jaisten Linzarantz, eskuinaldera, segi irribarrez, emadazu adore, Sara, ikusten, orain ez duzu hainbeste pisatzen, hankak akiturik dardarka badauzkat ere, ez naiz eroriko, jada ez zara harlauza, laster izango zara berriro uso, eta biok hegan iritsiko gara Linzaraino eta bi egun segidan lo egingo dugu, logela txikia utziko digute biontzat bakarrik, jende gutxi egongo da, zerbait beroa hartuko dugu, eta lo eta lo, zuk nahi erara egingo dugu txortan, baldintzarik gabe, eta gero beste bizitza bati ekingo diogu, zentroa eta etxebizitza saldu, beste herrialde batera joan, gustatzen Italia?, jatetxe bat zabalduko dugu edo zerbitzari gisa lan egin, zuk nahi duzuna, gure eginbeharra amaitua da, ados, Sara, Hiru Erregeen proiektua alde batera utziko dut, pikutara arraza berriaren igarpena, ados, Sara, ez eldarnio gehiagorik, familia normal bat osatuko dugu, ez itzali irribarre hori, horrela, horrela, zuk nahi adina ume izango ditugu, bakarra, aski dugu bakarra, mundu hau latza baita, ados, Sara, bakarra ekarriko dugu, neska edo mutila, berdin dio, eta Felix deituko diogu, edo Lidia, ez dut txorakeria gehiagorik egingo, Sara, agintzen dizut, ez dizut gehiago eskurik erantsiko, inoiz ez, besoa moztu nahiago, zuk nahi bezala joko dugu larrua, gauzak diren bezala adieraziko ditut, larrua jo, izorratu, ostiaputa eta halakoak botako ditut, zure gurasoak bisitatzera joango gara eta oilasko zati bat ere jango dut, eta baso bat ardo edan, haiekin esker oneko agertzeko eta zoriontsu sentiarazteko, zure nebarekin aurrez aurre eztabaidatuko dut eta teoria iraultzaile usteko horiek eraitsiko dizkiot, ozen hitz egingo dugu, builaka, zer ostia, berari gustatzen zaion bezala, eta kopa bat ordaintzen utziko diot adiskidetzeko, baina gure diferentziak berdindu gabe noski; zure lehengo lagunak gonbidatuko ditugu, eta esango diegu etor daitezkeela Italiara edo bizitzen jartzen garen lekura, nahi dutenean, zure gurasoak ere etorriko dira, eta bidaia ahaztezin bat oparituko diegu, Florentzia, Erroma, Venezia, Bergamo... zuk nahi dituzun lekuetan barrena, ez naiz zutaz jeloskor jarriko berriz, Sara, nire emazte leiala, eta egunen batean norbaitek limurtzen bazaitu, ulertuko dut, urte hauetan guztietan ito egin baitzaitut, ezereztu, eskubidea duzu maitale bat hartzeko, edota nahi dituzun guztiak, ez galdu irribarre hori, horrela, horrela, dena ongi aterako da, hankek ez diote eusten zure gorputzari, baina hemen nago ni, ikusiko duzu, berriro eskalatzera igoko gara eta mendiz mendi ibilaldiak egingo ditugu, Apeninoak eta Dolomitak zeharkatu, Suitza eta Austria bisitatu, gure seme Felixi edo gure alaba Lidiari eskalatzen erakutsiko diogu txikitandik, ausarta izango da, karrera bat ikasiko du edo gustuko duen lanean arituko da, familia bat osatuko du edo bakarrik biziko da, berak nahi bezala, utikan arraza berria, Sara, arraza berria giza arraza bera da, etengabe berrituz doana, Kali Yuga, Satya Yuga, arketipo sinboliko zaharrak dira, ez ditut gehiago mekanikoki erabiliko gure bizitzan, itzuli nigana, Sara, munduko emakumerik onena, bakarra niretzat, arrazoi duzu, amak abandonatutako ume koxkor bat naiz, beldurrez betea, eta mitologia fantastiko bat eraiki dut zulo hori estaltzeko, arimako zauritik odolik isur ez dakidan, zulo huts hori zuk betetzea nahi izan dut, hori ez da maitasuna, badakit Sara, ulertu dut, ulertu dut, hori zu mirabetzat hartzea ...ibarre hori, horrela, horrela, dena ongi aterako da, hankek ez diote eusten zure gorputzari, baina hemen nago ni, ikusiko duzu, berriro eskalatzera igoko gara eta mendiz mendi ibilaldiak egingo ditugu, Apeninoak eta Dolomitak zeharkatu, Suitza eta Austria bisitatu, gure seme Felixi edo gure alaba Lidiari eskalatzen erakutsiko diogu txikitandik, ausarta izango da, karrera bat ikasiko du edo gustuko
|
duen
lanean arituko da, familia bat osatuko du edo bakarrik biziko da, berak nahi bezala, utikan arraza berria, Sara, arraza berria giza arraza bera da, etengabe berrituz doana, Kali Yuga, Satya Yuga, arketipo sinboliko zaharrak dira, ez ditut gehiago mekanikoki erabiliko gure bizitzan, itzuli nigana, Sara, munduko emakumerik onena, bakarra niretzat, arrazoi duzu, amak abandonatutako ume koxkor bat na... Sara, eutsi pixka bat gehiago, eutsi, segi irribarrez, elur malutek zure begi ninietan bizitza berri bat argitzen dute, ilun argiekin, garbitasun osorik ez dago, ulertzen dut, ulertzen dut, ikusiko duzu nola aldatuko den guztia, jarri aurpegitxo hori nire lepoaren kontra, hotz zaude, berotu nire lepoan, kilimak egiten dizkidazu sudurraz, ezpainez, segi musu ematen, nolatan ez ote naiz lehenago jabetu zenbat maite nauzun, ergel hutsa izan naiz, ia dena hondatu nuen, eskerrak garaiz konturarazi nauzun, Sara, emadazu beste aukera bat, egin irribarre, zeinen zoriontsu naizen, ostiaputa.
|
|
|
Ikusirik garai berriak datozela, ikusirik euskara beste modu batzuk hartzen ari dela literatur tresna gisa, Jon Etxaide bere obra osoa zuzentzen, egokitzen," hobetzen" hasten da. Beldur da bizitza osoan inurri gisa egin
|
duen
lan mardulak ez ote duen aurrera egingo, ez ote den belaunaldi berrietara iritsiko. Eta testuok berridazten hasten da euskara batuaren argitan, horretan erre zituen azkeneko urteak.
|
|
|
Egia osoa esateko: lagunak egin
|
duen
lana ona da, puntakoa. Lagunak poz handia hartuko luke hori entzungo balit.
|
|
|
Asteroko bisita zahar etxera. Bisitalditik bisitaldira nabarmentzen dut hondamendiak honengan eta harengan egiten
|
duen
lan astiro bezain atsedenik gabea. Oraintsu arte bere kasa jateko gauza zenari erizain batek ematen dio orain jaten.
|
|
|
Ez da makala kantagintzak egin
|
duen
lana Estatuko goi mailako hedapen arloak dimentsio nazional guztiez gabetzen zituen datak, gatazkak, gerrak eta abarrak jendarteratzeko orduan.
|
|
|
Ez da erraza oreka hori aurkitzea; oinarri teoriko ona duenak arrazoi ematen dioten hiruzpalau adibide on jartzearekin konformatzeko arriskua izan ohi du. Hemen, berriz, sakona, osoa eta zehatza izateko borondate garbia
|
duen
lan baten aurrean gaude. Azterketaren gaia bikaina da, eta Marc Bioscaren begiradak garden bihurtzen digu haren opakotasuna.
|
|
2010
|
|
|
Bildumaren aurkezpenak eta garrantziko ekimen batek sortzen
|
duen
lan pilatzeei eta ustekabekoei ondo erantzun genien: alderdi teknikoak, gonbitak, prentsa oharrak, luntxa... ondoko afariarekin ere nota altua lortu genuen, Robertori esker, jakina.
|
|
|
" Ez dut nire interbentzioa bukatu nahi batzordearen aurrean organozale taldeak egin
|
duen
lana eskertu eta errekonozimendua eskatu gabe. Baloreen, ideologien eta boluntariotzaren krisi betean gauden honetan, horrelako ahaleginak dira herri hau aurrera aterako dutenak.
|
|
|
Oiartzungo senide Lekuonatarrei, Andoni, Juan Mari... gai liluragarri honengatik beti erakutsi izan didaten interes bereziagatik, eta nola ez, Agustin Mendizabal musika ikerle finari: kantaera berriak jaso eta bidaltzen, pentagramatan ipintzen, eta liburu honen atzenean doinu desberdinak xehero aztertzen hartu
|
duen
lanagatik.
|
|
|
Hori ere debekatu behar ote zaie kazetariei? Beste kontu bat da balio ote
|
duen
lanak. Ez dakit.
|
|
2011
|
|
|
Moxo aipatzen dute berriro, non bizi den, non egiten
|
duen
lan. Taldeko batek, salatariarengandik hurbil samar bizi baita, hura zaintzeko ardura hartzen du.
|
|
|
Ibilera, janzkera, keinuak. Nongoa ote den, nolakoa, zertan egiten ote
|
duen
lan... Zergatik sartu den tabernan...
|
|
2012
|
|
|
Esnatzen naizenean bera adi adi dago, eta halaxe segitzen du, adi adi, loak hartzen nauen arte, eta badakit lotan nagoenean ere nire ametsak zelatatzen dituela. Ez dakit zer pentsatzen duen, zertarako eta norentzat egiten
|
duen
lan, zein den ni horrela zaintzeko arrazoia, baina hor dagoela jakiteak nire bizitza osoa baldintzatzen du. Hau egingo nuke, baina hura egiten dut susmo txarrik har ez dezan; gauzak haren gustura egiten saiatzen naiz; esaten dudana kontrolatzen dut; begiradak zaintzen ditut.
|
|
|
Hilabeteak pasatu dira. Pintoreak ezin du burutik kendu bere pintura, inoiz lortu
|
duen
lanik onena da. Nahiz egunez nahiz ametsetan, huraxe ikusteko obsesioak bizi du.
|
|
2018
|
|
|
Pantaila bat da mahai gaina, noski, hatza erpinean jarri eta barrura edo kanpora eginez pantailaren tamaina zure nahierara egokitzen duzun horietakoa. Bertan ikusi du beretzat garrantzirik ez
|
duen
laneko ohar batengatik zela doinutxoa, baina Lorenz doktorearen kontsultatik ere jaso du mezua, hurrengo asteleheneko hitzordua ordu erdia aurreratuz.
|
|
2019
|
|
|
Entzun du beste presoek zer esaten duten horiei buruz, duten toki pribilegiatuari buruz... bakarkako ostatua, arrazio estrak, arropa eta manta beroak lotarako. Haien bizitzak Laleren paraleloak dira, eta hesteetako korapiloa egin zaio, pentsatuz bera ere mespretxatua dela esparruan egiten
|
duen
lanarengatik. Gizon haiei elkartasuna adierazteko modurik ez, eta aurrera jo du.
|
|
|
Itzulpenak ere, ona bada, jatorrizko zera ulertezin, sekretu eta poetikoa transmititzen du. Efektu hori ematen ez
|
duen
lana, edo testu txarra da jatorrian edo itzulpena da kaskarra. Auzia ezin da, ordea, hain modu drastikoan erabaki, zeren, originala eta itzulpena puntakoenak izanda ere, jakin gabe segitzen dugu eta segituko dugu zertan den esentzia literarioa, zer den testu bat goi mailara eramaten duen zeraren txera.
|
|
|
Puntuazioa gaurko maneretara ekarri du Trapiellok. Lexikoaren aldetik, hitzen trukaketa eta espresioen egokitzapena da idazleak egin
|
duen
lan nagusia: hizkuntzaren historiak baztertu dituen hitzak Trapiellok ere ez ditu aintzat hartu.
|
|
|
euskara batuaren apustuak porrot egiten badu, euskara bera ere galduko da eta, hartan, galduko da noski bere obra ere. Aldiz, euskara batua garaile izanda eta bere obra ez baldin badago hizkera adostuan, bizi osoan perfekzionismo gose ia gaixo batez egin
|
duen
lana, irakurleek meritu handia ematen diotena, izango da galtzaile.
|
|
|
Ekimenaren logikan zegoen. Hala ere, bada bertan interes literarioa ere handia
|
duen
lanik, Montaigneren Entseiuak kasu. Literatura Unibertsala bildumari dagokionez, Cesare Paveseren Bizitza lanbide dut erreferentzia nagusi prosa ez fikziozkoa egiteko.
|
|
|
Josu Zabaletak euskalgintzan egin
|
duen
lana laburbiltzen hasita, ez zait ezer zehatzagorik bururatzen itzulpengintzaren" alor orotariko eragile" deitzea baino. Formula laburra da; ibilbidea, ordea, luze eta oparoa:
|
|
|
Hiru kume hartuta, bi beltx eta bat arrea, haiei jaten erakusten zebilen... isilik, jakina, oso isil eta disimuluz. Horixe da tranpoxoen eta disimulu handienez egiten
|
duen
lana; baina ufano, hori bai!
|
|
2021
|
|
|
–Ez dut ulertzen nola egiten
|
duen
lan zure buruak. Edozein gizon harrotuko litzateke nire kezkagatik.
|
|
|
Ez dut haserre atake askorik izaten, ez naiz objektuak jaurtitzekoa ere, batez ere arrisku plusa
|
duen
lan bati esker nik neuk ordaindu baditut, baina onartu behar dut dena birrintzen duen astakirten horietako bat izateko zorian egon nintzela. Alabaina, noizbait izan nuen familiari begiratu nion, eta ez zutela merezi ohartu nintzen.
|
|
2022
|
|
|
–Baina, aizak, esan zion Lenehanek berriro?, seguru al hago ondo aterako zaiala? Badakik kontu handia eskatzen
|
duen
lana dela. Oso itxiak dituk puntu horretan.
|
|
2023
|
|
|
Denen artean, Lukreziok egin zuen naturari buruzko obrarik osatuena: De rerum natura, oraindik ere miresmena eragiten
|
duen
lana. Lukrezio naturaren ikuspegi zabal batetik abiatzen da, ikuspegi oso batetik:
|