|
2002
|
|
|
Edari alkoholdunen ekoizpenak produktu nazional gordinaren (BPG) ehuneko handi bat sortzen du. Hala, Europa da alkohol gehien kontsumitzen, ekoizten eta esportatzen
|
duen
kontinentea. 1998an, Espainia hamargarren lekuan zegoen munduko garagardo ekoizpenean (Estatu Batuak lehena da), eta hirugarrena ardoan, Frantzia eta Italiaren atzetik, World Drink Trends nazioarteko erakundeak edari kontsumoaren joerak aztertzen dituen 1998ko datuen arabera.
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, orain arte zenbait ikerketak adierazi dute tenperatura globalaren hazkundea duela 32 edo 33 milioi urte gertatu zela, bi lurraldeak banandu eta Drakeko Pasabidea sortu zela, korronte zirkunpolar antartikoa sortu zuena. Bestalde, Antcroflor izeneko proiektuaren zuzendariak, Andrés Maldonado Lópezek, nabarmendu du gaur egungo klimak Drakeko Pasaguneari lotuta daudela, eta, ondorioz, korrontea isolatzen
|
duen
kontinente antartikoaren inguruko korronte baten interakzioa sortzen dela, eta tenperaturak eta glaziarrak handitu egiten direla: “Fenomeno horrek hozte globala eta Antartikako glaziazio handien klimak eragiten ditu, eta eragin erabakigarria du egungo klima aldaketan”.
|
|
2005
|
|
|
Uraren gaineko lurrak inguratuz batez beste 70 km bitarteko zabalera eta 0 eta 130 edo 180 m bitarteko sakonera
|
duen
kontinente plataforma dago. Oro har, plataformak handitu egiten dira ozeanoaren zabalkuntzak aurrera egin ahala.
|
|
|
Kontinente ezpondaren azpiko aldean okerdura oso txikia(% 1 eta% 0,15 bitartekoa)
|
duen
kontinente glazisa aurkitzen da. 4.000 eta 5.000 m artean kokatutako eremua da, eta geometria dibergentea erakusten duen haran eta ubide sare batek zeharkatzen du.
|
|
|
Ikerketa esperimental ugarietan ziurtatu da baldintza hidratatuetan arroka basaltikoen fusioaren bitartez magma tonalitikoak sor daitezkeela. 11.29 irudian islatu da Andeak estentsioaren eraginpean aurkitzen direnean mantuak jasaten duen gorakada eta horrek eragiten
|
duen
kontinentearen azpiko mantu litosferiko hidratatuaren deskonpresio fusioa. Estentsioari lotutako failek magma gabroikoak azaleraino heltzea ahalbidetzen dute, baina bere dentsitate altua dela eta, magma gabroikoak, batez ere, lurrazalaren oinean pilatuko dira.
|
|
2006
|
|
|
Gambiako Errepublika mendebaldean dago ezaugarri handieneko geografia
|
duen
kontinente afrikarra. Senegalek ia erabat inguratzen du herrialdea, Gambia ibaiak Ozeano Atlantikoan isurtzen duen mendebaldean.
|
|
2009
|
|
|
Belgikak gas kutsagarririk isurtzen ez
|
duen
kontinente izoztuaren lehen oinarri zientifikoa inauguratu du Antartikaren ekialdean. Izan ere, Princesa Isabel baseak eguzki eta haize energiarekin bakarrik funtzionatzen du.
|
|
2010
|
|
|
Gobernuz Kanpoko Erakundearen arabera, lehengaien prezioen beherakadak, turismoaren jaitsierak, bidalketen murrizketak eta emigratu askoren itzulerak eta langabeziaren hazkundeak “ekarri dute Afrikako biztanleriaren hazkunde ekonomikoa %1, 6 izatea 2009an, %4, 5 2008an eta %6 2002an eta 2008an”. Erakundeak deitoratu egiten du Afrika izango dela “Milurtekoko Garapen Helburuetako lehena beteko ez
|
duen
kontinente bakarra, hots, muturreko pobrezia eta gosea desagerraraztea”. Hala ere, Manos Asociados enpresak adierazi du “itxaropen handiak” dituela Afrikan, “bere gazte eta emakumeengan”, eta, horregatik, “kontinentea garatzeko 61 proiektu, ia 2,5 milioi euroko inbertsioarekin” onartu ditu.
|
|
2011
|
|
|
Bizirik dago horietan belaunez belauneko ama hizkuntzaren transmisio bide arrunta, ingelesa jaun eta jabe den ehun kanaletik gorako telebistaaukeren eta internet sare aberatsaren garai supraetniko honetan ere. d ereduko haur askok erdaraz egiten badu hain sarri, hamar bat urtetik aurrera bereziki, hurbileko etxe auzo lagunarte horren faltagatik edo ahuldadeagatik da maizenik, ez erdal telebistaren eta interneten eragin ukaezinagatik9 konpartimentazio hausle edo ahultzaile handia da modernitatea. handien alde eta txikien kontra dator, nagusiki, bere indar proiekzioa. guztia ez dago, ordea, bere esku. b) Diglosiazko gizarte egoera ezin da uztartu hiztun elkarte modernoen etorkizun desiragarriarekin. europako hiztun elkarte gehienek, 1800etik hona, elkarte barruko eta elkarte arteko formulazio diglosikoa ezabatzera (eta horren ordez, ahal delarik, kanpoeta barne diglosiarik gabeko eramoldea indartzera) jo dute oro har. L asko eta h gutxi zituen europa preindustrialetik (h+ L) dun" nazio hizkuntza orotarako" ugari
|
duen
kontinentera pasa argiro. Aspaldi10 erakutsia du hori, bidenabar bada ere, karl w. deutsch ek.
|
|
|
Aurreko fasera Espainiako hiru hautagai iritsi ziren (Picos de Europa, Teide sumendia eta Sierra Nevadako Parke Nazionala), baina inork ez zuen lortu amaierara iristeko adina boto. Erakundeko arduradunek esan dute Europa izan dela boto ematean gutxien izan
|
duen
kontinentea. Irudia:
|
|
|
munduko ugalkortasun tasa 1950ean bost haur izatetik 2010ean 2,5 izatera igaro da. Europa izango da biztanleria murriztuko
|
duen
kontinente bakarra: 2025ean 740 milioiko mugara iritsiko da.
|
|
2017
|
|
|
Arangurenek azaldu digunez, Europan laborantzak duen egoerari garrantzia emango zaio biltzarrean. " Europan orain arte kapitalismo sozialagoa, edo berdeagoa, izan da, eta orain kapitalismo hori basago bihurtu da; jendea konturatzen ari da sozialdemokraziak ez duela argi definituta zer nahi
|
duen
kontinenterako". Ez da etxekoontzako gaia bakarrik; Europaren ahotsak berebiziko eragina du mundu osoko nekazaritza politiketan, bai erakunde publikoen bai bertako enpresa transnazionalen bitartez.
|
|
|
a) Une honetan Afrika da biztanleria hazkunde azkarrena
|
duen
kontinentea. 1950 urtean biztanleria 220
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, gure egoera oso eleanitza dela iruditzen zaigu, baina hori ere ez da horrela. Europa da alde handiz (munduko beste kontinenteetatik etorritako migratzaileen hizkuntzak aintzat hartu gabe) hizkuntza gutxien
|
duen
kontinentea. Munduko hizkuntzen %3 besterik ez da hitz egiten Europan:
|
|
2020
|
|
|
Bada, euskararen gaia ikusarazi kontinentearen bertze aldean. Pixkanaka kitxuen artean sendotzen ari da diskurtso garrantzitsu bat, zeinak erraten
|
duen
kontinentearen bertze aldean ere izan zutela zailtasun hori hizkuntzarekin, baina lortu zutela buelta ematea. Uste dut ugaritu egin dezakegula euskararen ikusgarritasuna planetaren alde honetan, eta euskararentzat hori positiboa dela.
|
|
2021
|
|
|
Oroit dezagun aurten abian dela jende multxo bat, bildu, euskal etxe bat sortu eta Eusko Jaurlaritzaren aitzinean ofizialtzeko lanetan. ...tzinean behar dute legeztatu, eta horrek bere denbora eta prozedurak galdatzen ditu Ekuatore Ginea bezalako herrialde batean, erran nahi baita emeki ari dela prozesua, egoera gaiztotua pandemiagatik, Afrikako beste anitz herrialdetan bezala txertatze maila baxua baita, eta kutsatzeak eta heriotzak oraino altuak baitira kulturalki bizitza karrikan eta jendeak bata bestearekin kontaktu estuan egiten
|
duen
kontinente huntan, etxean geratzea eta konfinatzea batere errexa ez baita, Heren Munduko leku orotan bezala etxetik ateratzen ez bazara ez baituzu lan egiten, eta beraz ez duzu jaten. Halarik ere eta testuinguru huntan erreposki baina bertako agintarien onarpena hurbilago ikusten du EEko talde sustatzaileak, eta ondorioz bilkura eta" elgarretaratze gastronomiko bat" antolatu du Malabon heldu den ebiakoitzean, urriaren 16an.
|
|
|
Europa da mundu osoan hizkuntza aniztasun gutxien
|
duen
kontinentea, baina, hala eta guztiz ere, ehunka hizkuntza gutxitu daude lur eremu guztian. Kontraste handia duen kontinentea da Europa, egoera arrunt ezberdinean dauden hizkuntzen jatorria delako.
|
|
|
Europa da mundu osoan hizkuntza aniztasun gutxien duen kontinentea, baina, hala eta guztiz ere, ehunka hizkuntza gutxitu daude lur eremu guztian. Kontraste handia
|
duen
kontinentea da Europa, egoera arrunt ezberdinean dauden hizkuntzen jatorria delako. Alde batetik, kolonizazioaz geroztik mundu mailako hizkuntza hedatzaile gehienak Europatik zabaldu ziren eta kolonizazioaz geroztik eta kontinenteak izan duen botere ekonomiko, politiko eta kulturala hizkuntzen esparruan islatu da.
|
|
|
Pertsonen arteko aldakortasun genetikoa Zehaztasuneko Medikuntzaren garapenaren giltza dela argi egon arren, horra bideratutako egitasmo genomiko gehienek aniztasun genetikorik altuena
|
duen
kontinentea ahaztu dute ia beti: Afrika.
|
|
|
Pandemiak arrasto txikiena utzi
|
duen
kontinentea da, heriotza tasari erreparatuz gero ikusten denez: 100.000 biztanleko 2,3 hil dira —proportzioan, Euskal Herrian baino 69 aldiz gutxiago— Australiak eta Zeelanda Berriak birusaren transmisioa geldiarazteko eta aztarnei jarraitzeko ahalegin handiak egin dituzte.
|
|
|
Pandemiak arrasto sakonena utzi
|
duen
kontinenteetako bat da, 100.000 biztanleko 113 hil baitira bertan COVID eraginez. Ameriketan baino tasa txikiagoa izan arren, munduko heriotza tasa okerrenak dituzten herrialdeak Europan daude:
|
|
|
OME Osasunaren Mundu Erakundeak atzo argitaratutako azken txostenaren arabera, azken astean COVID hildakoek %5 egin dute gora Europan. Gorakadarik handiena izan
|
duen
kontinentea da: Amerikan %3 egin dute behera; Asia mendebaldean, %5, eta Mediterraneoko mendebaldean, %14 Hildakoen kopurua handitu egin da Asia hegoaldean eta ekialdean ere (%1), eta Afrikan (%3).
|
|
2022
|
|
|
«Hau da mugitu behar
|
duen
kontinentea. Iratzar dezagun gizatasuna; ez zaigu denborarik gelditzen».
|