|
2004
|
|
|
Oraingoz, bederen, gasen igorpenen ondorioz atmosferako kutsadurak eragingo
|
duen
klima aldaketa da (bereziki, anhidrido karbonikoa).
|
|
2007
|
|
|
Amatek onartu zuen alergiak, oro har, ugariagoak direla, eta Bulbenak onartu zuen gogo aldartearen nahasteak badirela, atmosferako argitasun gutxi edo asko eta inguruneko tenperaturak eragina dutenak. «Estatistikoki kasu gehiago identifikatzen dira, baina neurozientziak ez dira oraindik gai izan azaltzeko zergatik eragiten
|
duen
klimak buru nahasteetan». Bestalde, Rodók kritikatu egin zuen komunikabideek klima aldaketa izendatzeko erabiltzen duten tonu apokaliptikoa.
|
|
|
Oraindik gutxi dira klima aldaketak osasunari kalte egiteko froga zientifikoak, gizakien osasun arazo gehienak klimaren, ingurune sozioekonomikoaren eta demografikoaren araberakoak baitira. Beharbada, zientzialariek gaur arte gehien aztertu dutena El Niñoren zikloarekin zerikusia
|
duen
klimaren urtetik urterako aldakortasunak osasunean duen eragina izango da, Ozeano Barean. Klima aldaketarekiko giza osasunaren sentsibilitateari buruzko froga duinak eman ditu, bereziki eltxoen eramaile diren gaixotasunei dagokienez.
|
|
2009
|
|
|
Izpi kosmikoek ze eragin duten ionizazioan. Eta ionizazioak ze eragin
|
duen
kliman, laino estalduraren bidez, bereziki.
|
|
|
Hondamendi naturalak gero eta bortitzagoak eta maizagoak dira. Hala, glaziarrak urtzea eragiten
|
duen
klima aldaketa ere faktore erabakigarria da uholdeak, urakanak, itsasikarak, tsunamiak eta abar agertzeko. Hondamendi horien ondorioak guztiz desberdinak dira, zein eremutan eragiten duten, garapen bidean dagoen herrialde batean gertatzen den edo, aitzitik, herrialde garatu batean gertatzen den, non azpiegiturak eta erreakzio ahalmena askoz handiagoak eta eraginkorragoak baitira, adierazi zuen.
|
|
|
NBE Nazio Batuen Erakundeak Kopenhagen (Danimarka) datorren hilabetean egitekoa
|
duen
klima aldaketaren inguruko goi bilerari begira ere jarri dira bi buruzagiak, negoziazioen egoera aztertzeko. Hain zuzen, bilkura horretaz mintzatzeko EB Europako Batasuneko ordezkariekin ere bildu zen atzo Obama; AEBek kutsagarriak diren gasen isurketa murrizteaz duen iritzia jaso nahi du Bruselak.
|
|
2010
|
|
|
Zientzialarientzat, eguzkiaren barruan gertatzen diren prozesuak argitzea lortzea misterio bat argitzea bezain txundigarria litzateke. Izan ere, jakintza horrek ikuspegi berria emango lieke ulertzeko eguzkiak zer eragin
|
duen
kliman, Lurrean eta bertako bizidunongan. Europako Helas proiektuak errealitate bihurtu nahi du eguzkiaren barrualderanzko bidaia hori; horretarako, eguzkiari so egiteaz gain, eguzkiaren hotsak entzuten diardute adi adi.
|
|
|
Ekimenaren helburua da aztertzea nola eragin
|
duen
klima aldaketak, lurzoruaren erabileraren aldaketek eta aldaketa sozioekonomikoek egungo sute erregimenaren bilakaeran.
|
|
2011
|
|
|
“Hauek dira: arnasten dugun airea, janaria, ura eta bizirik irauteko behar ditugun botikak, Lurreko bizitzaren aniztasuna, gure oraina eta geroa osatzen
|
duen
klima, hori guztia basoen araberakoa da. 2011 urtean ezagutu behar du munduak zein garrantzitsua den basoko osasuna Lurreko bizitzarako, jendearentzat eta biodibertsitatearentzat”, esan zuen Julia Marton Lefèvre IUCNko zuzendari nagusiak.
|
|
2012
|
|
|
Irudia: Rubén García/ Consumer Eroski Planetak pairatzen
|
duen
klima aldaketa erabakigarria izan daiteke zereal batzuen biziraupenerako. Horregatik, espezie berri hori aurrerapen handia da espeziearen jarraipenerako, adituen esanetan.
|
|
2015
|
|
|
Klimari buruzko COP21 goibiltzarrak azaroaren 30etik abenduaren 11raino iraunen du Parisen. Nazio Batuen Erakundeak antolatzen
|
duen
klimari buruzko 21 goibiltzarra da, 196 negoziatzaile direla mahain inguruan jarriko, munduko nazione guzietatik etorriak, klimaren egoerak eskatzen dituen neurri berriak hartzeko. Mundu guziko altermundialistak ere hor izanen dira, inguruetan.
|
|
2016
|
|
|
|
duen
klimari buruzko nazioarteko akordioa, haren epeak dagoeneko agortuak baitira.
|
|
|
Gogoan hartu behar da Parisko gailurretik aterako dela Kyotoko Protokoloa ordezkatuko
|
duen
klimari buruzko nazioarteko akordioa, haren epeak dagoeneko agortuak baitira.
|
|
|
2015ean, emisioak% 4 hazi ziren Espainian aurreko urtearekin alderatuta; Europan, berriz, «gogorrak» izan ziren. Hala azpimarratzen du Iraunkortasunaren Behatokiak (OS) Espainian berriki egin
|
duen
klima aldaketari buruzko txosten berri batek. Erakunde independentea da, irabazi asmorik gabekoa, eta diziplina anitzeko zientzia talde batek osatzen du.
|
|
2017
|
|
|
5 Eragin isila. Nola baldintzatu
|
duen
klimak historia (Roberto Brasero) Antena 3Roberto Braseroren denboraren aurkezlearen obra da klima aldaketa. Aleak giroari buruzko errepaso historikoa ematen du, egungo egoeraz hitz egiten du eta etorkizunean gerta daitekeenaren proiekzioa erakusten du.
|
|
2018
|
|
|
Akitania Berriak ikerketa bat eginarazi du lur guziak jasaiten
|
duen
klima beroketak hemen zer kanore duen usnatzeko. " Aclima terra" ikertaldeari manatu dio miaketa lana.
|
|
|
Beraiek erantzukizun txikia eduki arren Lurrak jasaten
|
duen
klimaren erotzearen sorreran, Kubako jendeak izango dira beroketa globalak ekarriko dituen hondamendiek gehien kaltetuetakoak. Urakanak, uholdeak, lehorteak, itsas mailaren igotzea, uharteak bere azaleraren parte bat galtzea...
|
|
|
Ekainaren 9an Parisen abiatu zenetik, lau hilabeteetan eta 200 etapen egin ostean, frantziar estatua zeharkatu
|
duen
klima aldaketaren aurkako Europako mobilizaziorik handiena, “Tour Alternatiba” bizikleta martxa Donostiara helduko da ostiral honetan (urriak 5), “Aldatu dezagun sistema, ez klima! ” aldarripean.Gipuzkoako hiriburuan harrera ekitaldia antolatu diote martxari. “Gu ere bizikletara igoko gara, kontsumo arduratsua eta ekonomia sozial eraldatzailea sustatu, eta klimaren kontra doazen Zubietako erraustegia eta Donostiako metroa salatzeko.
|
|
2020
|
|
|
Baditugu, bai, baina arazoa da egunetik egunera, duela hamarkada batetik, eraginkortasun gutxiago dutela. Eta ez da gai aktiboaren errua, baizik eta bakterioen erresistentzia gero eta sendoagoaren errua, batez ere antibiotikoen erabilera desegokiagatik eta haren hazkundea bultzatzen
|
duen
klima aldaketagatik. Harvardeko Osasun Publikoko Eskolak eta Torontoko Unibertsitateak 2017an Naturen argitaratu zuten ikerketa baten arabera, tenperatura igotzeak bakterioen hazkundea bultzatzen du, eta antibiotikoak mutatzeko eta saihesteko aukera ematen die, ez baitira eraginkorrak.
|
|
|
Hori dela eta, EBren klima legerako zirriborroa gogor kritikatu dute eragile ekologistek. Greenpeacek ohartarazi du 2030erako langa bat finkatu ez izanak «oso zaila» egingo duela estatu kideek isuri murrizketaren zenbatekoari buruzko akordio bat lortzea NBE Nazio Batuen Erakundeak azaroan Glasgown egingo
|
duen
klima aldaketari buruzko konferentzia baino lehen.
|
|
|
Jakina da Euskal Herriaren historia urari lotuta dagoela (edozein zibilizazio bezala, uraren presentzia beharrezkoa zen). Baina, gure kasuan, herria kostaldean dagoela eta
|
duen
klima aintzat hartuta, ez da gauza bitxia ura herri gisa gure garapenaren protagonista izatea. Asko idatzi eta ikertu duzu, besteak beste, burdinola, errota eta abarrei buruz.
|
|
2021
|
|
|
Zenbait herritarren arteko proiektu txiki gisa sortu zena erakunde publikoen babesa jaso
|
duen
klima aldaketaren aurkako estrategia bilakatu da, bost urteko bidea egin eta gero: Berdesia du izena, eta Tafalla inguratuko duen baso bat osatzea du xede nagusi.
|
|
|
Beste gas batzuekin batera, hala nola ur lurrunarekin, metanoarekin edo oxido nitrosoarekin batera, co2 ak eguzkiaren beroaren zati bat atmosferan harrapatzeko gaitasuna du: berotegi efektua eragiten duten gasak (BEG), proportzio egokian, gure espezieak aurrera egin
|
duen
klima onbera ahalbidetu dutenak. Oreka zail hori hautsi egin zen Industria Iraultzatik aurrera, erregai fosilak mendebaldeko zibilizazioa mugitzen hasi zirenean.
|
|
|
Ekintzaileak adierazi zuen jendeak ez dakiela zer nolako eragina
|
duen
klima larrialdiak emakumeen eskubideetan, eta Madagaskarko emakumeen adibidea jarri zuen: «Nire herrialdean lehorteak ohikoak dira, eta lehorte horien lehenengo biktimak emakumeak dira.
|
|
2022
|
|
|
Eta zer gertatzen da Gaiaren gainerako funtzio edo propietateekin? Gaiak badu berezko metabolismoa, oso sotil eta konplexua, ozeanoen gatzitasuna, ura eta lurren pHa, atmosferaren oxigeno eta karbono dioxidoaren kontzentrazioa eta gozatzen
|
duen
klima bera erregulatzeko gai dena. Izan ere, Lovelock en hipotesia behaketa hauekin sortu baitzen.
|
|
|
Zalantzan jar daiteke, agian, ea aste honetako beroa zuzen lotuta dagoen munduak bizi
|
duen
klima aldaketarekin. Baina inork ezin izango du zalantzan jarri Nafarroako tenperatura 1,2 gradu igo dela batez beste azken mende erdian, edota Pirinioetako glaziarren laurdenak desagertu direla azken hamarkadan.
|
|
|
10 Zer gehiago ikasi duzue. Asko ikasi dugu. Inguruan ditugun zuhaitz espezieak eta hostoen bidez haiek identifikatzen, basoen ekosistemak eta biodibertsitatea, nola eragiten
|
duen
klima aldaketan... Beste ikuspuntu batetik begiratzen dugu orain.
|
|
2023
|
|
|
Exxon Mobilek 1970eko hamarkadan kontratatu zituen zientzialariek egin zituzten etorkizuneko klima aldaketaren proiekzioak, kontuan hartuta CO2 isurketen hazkunde eta gorabehera posibleak. Haiek AEBetako konpainiaren esku utzitako datuak oso argiak ziren, eta egun munduak
|
duen
klima aldaketaren iragarle ziren, zehaztasun handiarekin. Hala iragarri du Harvard unibertsitateko (AEB) hainbat ikertzailek konpainiaren dokumentazioa aztertuta argitaratu duten ikerketa batek.
|
|
|
Urteko batez besteko tenperatura hamabi gradukoa da eta urtean zehar eguzki argia jasotzen du ia 2.500 orduz. Atlantikoko eragina
|
duen
klima kontinentala da nagusi, eta egunaren eta gauaren arteko oszilazio termikoa oso nabarmena da. Udan lehorteak indarra hartzen du eta neguak luzeak bezain latzak izaten dira eremu horretan.
|
|
|
«Homo sapiens ak berak eragin
|
duen
klima krisia da, ziurrenik, gizakiak bere 300.000 urteko historian gainditu duen erronkarik handiena», ohartarazi du Poloen eta Itsasoen Ikerketako Helmholtz Zentroko langile Hans Otto Portnerek. Irakaslearen hitzetan, aldi berean, klima krisiaz gain, beste krisi bat sortzen ere ari da gizakia, «ia oharkabean», baina bestea bezain arriskutsua:
|