|
2000
|
|
|
Eta, halako batean, geure izenaren hotsak itsutzen gaitu, eta zernahi egiteko prest izaiten gara, baita geure izenaren izenean bertzeena estaltzeko eta zanpatzeko ere. Ordea, izenetarik eta hotsetarik haratago biziko bagina, izenik ez
|
duen
Hura edirenen genuke, izenik ez duelako berez dena eta izen guztiak bere baitan biltzen dituena, eta edirenen genuke, halaber, agian, geure zinezko izana... Horregatik, hartaraz gero, noiz eta neure buruari galdetzen baitiot zer naizen, katoliko edo protestant, ihardespen bera emaiten diot:
|
|
2003
|
|
|
Ez zen ordea orduan argitaratu L, effort missionnaire des Basques à travers les siècles deitu haren lan hura eta galdutzat emana izan zen. Baina hona non, suertez, Uztaritzeko Insausti baitan, Jean Claude Larrondek aurkitu berri
|
duen
haren kopia bat eta, horrela, laster argitaratuko omen du Biarritzeko Biltzarraren beste lan askorekin batean.
|
|
2004
|
|
|
Askapenaren izena merezi duen politika biderik baldin badago Euskal Herrian, bide horrek bidegurutze nagusi bat du: euskararen bidea markatzen
|
duen
hura hain zuzen. Euskal hizkuntzaren izaerarik gabeko askapen ideologiak eta jarduera praxiak egon badaude, beti egon dira gainera, eredu batekoak edo bestekoak, baina borroka molde horiek euskaltasunez husten diren neurrian, ez dira euskal borroka bideak, gizartearen beste arazo batzuetan dauden zapalkuntza egoerei ihardesteko jokamoldeak baino.
|
|
2007
|
|
|
berak gidatzen du historia. Bere misioa bete duen orduko, haatik, izpiritu unibertsalak hurrengo lan logikorako beste herri bat hautatuko du, bere Volksgeistagatik lan horretarakoxe egokitzen dena, eta bere egitekoa betegina
|
duen
hark, itzali eta herri buruzagi berriari serbitzeko baino ez du zuzentasunik. Historian behin bakarrik izan daiteke herri bat munduan argizuzia (historiaren marjinetako herriak behin ere ez!), gero ilunpean geratuko da betiko.
|
|
|
Jarraiko istorioei so zerikusirik handienekoa, A. Retzius anatomista eta antropologo suediarraren klasifikazio kraneometrikoa izan da populazio europar guztia bi arraza tipotan, dolikozefalo edo buruluzea bat, buruborobil edo brakizefaloa bestea (1842), bion artean gero erraza izango baita rol positiboa egoztea arraza bati, negatiboa besteari. Era honetako arrazen teoriko bat J. A. Gobineau diplomatikoa izan da, Tocqueville ren laguntzaile izana eta bere kolkoan Iraultzaren arerio beti, aristokratista, sekulako influentziakoa bere obrarekin Essai sur l, inégalité des races humaines, Influentzia zabal honen aitorpen bat Euskal Herrian, Pío Barojak egin
|
duen
haren laburbilduma ondorengo hau da, horrek guri bide batez Baroja-ren beraren pentsamendua arraza eta kultura eta historiari buruz ikusteko balio diezaguke:
|
|
2008
|
|
|
Kataluniako berezko hizkuntza bakarra katalana da, katalana bakarrik da Kataluniako lurralde hizkuntza. Gaztelania katalan askoren hizkuntza propioa da; haatik, horrek ez du esan nahi herrialde honetako berezko hizkuntza denik, gure herrialdea taxutu
|
duen
hura, eta horretaz jabetzeko aski da Corominasen irakaspenak ezagutzea. Eta estatuaren hizkuntza ofiziala izanda ere, horregatik ez da Kataluniako lurralde hizkuntza, ez delako bertako bereizgarrien arabera definitzen?.
|
|
2009
|
|
|
–Ez diozu zure buruari galdegin noren diruak abiarazi
|
duen
haren hiltzailearen ezpata?
|
|
2011
|
|
|
Diskoetan bere ahotsa, argazkietan bere irudia biderkatuz joan den neurrian, hutsalago eta irrealago sentitu da. Jendearen irudimenean eta bihotzetan atxikirik jarraitzen du, baina badaki jendeak gogoratzen
|
duen
hura ez dela gaur dena. Bi trago jo dizkio edariari eta agertokira abiatzen da.
|
|
|
Indarkeriaren aurrean itsuak izan gara luzaroan?. Itxuraz Jaspersengan bermatuz, diot, ez Jaspersen testutik eta ez Jon Sudupek berak aurretik egin
|
duen
haren azalpenetik horrelako ondoriorik ez baita jalgitzen (ETA jada euskal Estatua dela suposatzen ez bada behintzat): –Estatu kriminal baten erru politikoaren erantzule Estatu horretako herritar guztiak dira?, dio Jon Sudupek itxuraz Jaspersekin.
|
|
|
Hots: . Nahiz eta bizitza biziki maite gizakiek, are bizikiago maite dute bizitza modu duinean bizitzea ahalbideratzen
|
duen
hura?. Zure hizkuntza ukatzen badizute, zure bizitza ukatzen dizute, zure bizitzaren duintasuna zure hizkuntzarekin lotuta dagoelako.
|
|
|
Izar distiratsuak eta ez hain distiratsuak ideologien arabera. Piztuak eta itzaliak, edo itzaltzear daudenak, begiak nahi
|
duen
hura ikusten baitu bere ideologiaren arabera. Horregatik, hierarkia horren karietara Jesús Garci Ruiz kritika honekin datorkigu:
|
|
2012
|
|
|
Hizkuntza da mundu tenporalean elkar ulertzeko erabiltzen dugun sinbologia. Baina sinboloak ezin du izan izendatzen
|
duen
hura. Guk, heriotza?
|
|
|
Indarkeriaren aurrean itsuak izan gara luzaroan?. Itxuraz Jaspersengan bermatuz, diot, ez Jaspersen testutik eta ez Jon Sudupek berak aurretik egin
|
duen
haren azalpenetik horrelako ondoriorik ez baita jalgitzen (ETA jada euskal Estatua dela suposatzen ez bada behintzat): –Estatu kriminal baten erru politikoaren erantzule Estatu horretako herritar guztiak dira?, dio Jon Sudupek itxuraz Jaspersekin.
|
|
|
guztia jasanik deus jasaten ez
|
duen
haren gisako,
|
|
2013
|
|
|
–esan zuen Elizabethek lehor?. Darcy jaunak berealdiko adeitasuna dio, eta miragarria da zelan hartzen
|
duen
haren kontu.
|
|
2015
|
|
|
Lepoan hartu eta lorategira jaitsi du. Ez digu esan nahi izan zer egingo
|
duen
harekin. Buruan darabilen ideia gauzatu arte kontu sekretua izango omen da.
|
|
|
Baina loratze horren ostean, 1970eko hamarkadako beherakada hasi zen, Ambrosio Fornetek, bosturteko beltza? deitu
|
duen
hura. –Kultura zuzentzen hasi zirenak erdipurdiko pertsonak ziren, maila eskasekoak, eta estatuaren doktrina sozialista inposatu nahi zuten kulturaren alor guztietan, eztabaida galaraziz.
|
|
|
Kantak entzute handia lortu zuen, esan bezala, eta aldaerak ere makina bat dira. Ezagunena, beharbada, Frankorekin lotzen
|
duen
hura izango da:
|
|
2016
|
|
|
Txikitatik beti aitaren babesean bizi izan ez balitz, lantegiaren ondoko etxean herritik aparte bizi beharrean kale edo auzo batean bizi izan balitz, eta beste haur guztiek bezala lagunartea izan balu? Agian orain goizetan lantegian sartzen ikusten dituen behargin haiek bezalakoa izango zen, edo eguerdiko eta arratsaldeko paseoetan ikusten dituenen modukoa, edo karpeta besapean hartuta bulegora joaten den administrariaren antzekoa, edo furgoneta batekin tabernetan edariak banatzen ikusten
|
duen
hura bezalakoa, auskalo. Beharbada orain jendez betetako bizimodua izango zuen, beti batarekin edo bestearekin hizketan, eta ez gaueko piztia bakarti batena.
|
|
2017
|
|
|
XVII. mendean, Prosperorengan egonezin subliminal gisa iraun
|
duen
hura arrazoiaren eta gorputzaren grinen arteko gatazka moduan gauzatu zen; beste zentzu bat eman zien horrek gai judu kristau klasikoei, eta paradigma antropologiko berritzaile bat eratu zuen. Emaitza horrek Erdi Aroan beste mundurantz doan arima eskuratu nahian dabiltzan aingeruen eta deabruen arteko liskarrak dakartza gogora.
|
|
|
haren amatasuna, edo haren zintzoa, maratza, tolesgabea, txukuna eta langilea. Baina zer da emakumearen haragia birtuteen sublimitatean gainditzen, edertzen, debekatzen, eskuraezin bihurtzen, azkenean(, sori eztena, desiratzenago da?) tentagarriagotzen
|
duen
haren izpiritualtasun hori?
|
|
|
Ez ote daki nor izan zen Don Juan Telleria? Ez ote dio inork azaldu zer esan nahi
|
duen
haren izenak guretzat, bai niretzat bai Zaratiegi bezalakoentzat. Ala ez zaio batere axola?
|
|
|
Baina jabetzen gara ez duela beste aukerarik? Jabetzen gara zer esan nahi
|
duen
harentzat lana galtzeak??. Sindikatuei behin baino gehiagotan esan izan die baldin eta ez badute ulertzen langile berezi baten aurrean daudela, hau da, lege batek ahultzen duen langile batean aurrean daudela, nekez ulertuko dutela haren jarrera.
|
|
|
Hor segitzen dik Wang Zhuk urterik urte, amore eman gabe. Ez zakiat nola pentsatzen
|
duen
hura iritziz aldaraztea Alderdiak edo dagokionak, baina, lortuko balu, garaipen handia izango lukek. Ikaragarria.
|
|
|
Azkenaldiko Xabier Lete bat bakarrik ezagutzen dutenak harritu egin litezke gaztetan, azaldu zenetik, kezka existentzialak nolako garrantzia zeukan ikusita haren kantagintzan eta poemagintzan. Kezka hori Leteren obra osoa josten
|
duen
hari nagusia dela esan genezake.
|
|
2018
|
|
|
–Bikoteak, parametro orokor jakin batzuen barnean, zera zehazten du: [?] senarrak zer nahi
|
duen
hark [emazteak] egitea?. Parametro orokor horiek, hain justu, ezkontza arautzen duen legeak ezartzen ditu; lege akademialari feministek, ordea, bestelako lege autoritate batzuk hartzen dituzte kontuan sarri, eta, beraz, argudiatzen dute ezkontza gehiago dela estatus kontu bat, kontratu bat baino.
|
|
|
Halako preso batek ez dio ezertarako balio ugazabari (non eta, erants genezake? esklaboa ez den emakumezkoa eta ugazabak ez
|
duen
hura sexualki erabiltzen, kateak ez baitira oztopo horretarako). Gatibua erabilgarri izango bada, hura kateetatik askatu beharra dago, eta beste moduren batean lotu.
|
|
|
Agnetak ez du sekula Karlos mozkorra ikusi, baina sarri askotan zabor poltsaren atzean erdi ezkutatuta topatu izan dituen whiski botilez oroitu da bat batean, Karlosek zenbait goizetan izaten dituen eta kafeak ere erabat estaltzea lortzen ez
|
duen
haren alkohol hatsaz. Hori bai, ez du inoiz biolentzia joerarik sumatu harengan, baina badaki hamarretik bederatzitan hala izaten dela kasu haietan.
|
|
2019
|
|
|
Ohiko egoera bat: harreman baterako eskaintza egin eta bueltan datorkion ezezkoarekin zer egin ez dakien gizonak tematuta jarraitzen duenean, are astunago, bere eskaintza errepikatzen; edo komunerako itxaronaldia ilaran aurretik daukan neskari ukituak egiteko baliatzen
|
duen
hura; edo elkarrekin, hizketan, dantzan, edaten, dagoen neska bikoteari baldarki tartean sartzen zaion ezezaguna, berekin oheratuko ote diren galdetuz.
|
|
|
Nahiz eta legeak, obedientzia? desagerrarazi
|
duen
haren betebeharretatik, egoera ez zaio ezertan ere aldatu; egoera hori ez da senar emazteen borondatean oinarritzen, baizik ezkon komunitatearen egituran bertan. Emakumeari ez zaio uzten obra positiborik egiten, ezta, beraz, gizaki oso gisa agertzen ere.
|
|
|
Almuedanoaren oinetan hiria dago, eta harantzago ibaia, eta dena lo dago oraindik, baina lo urdurian. ...Jainkoaren nagusitasun guztien gaineko nagusitasuna aire zabalean aldarrikatuz, eta estasizko kantuan errepikatu egiten du, gero hurrengo formulak oihukatuko eta errepikatuko dituen moduan, mundua lekuko, Ala beste Jainkorik ez dagoela, eta Mahoma dela Alak igorritakoa, eta behin oinarrizko egia hauek esanda, otoitz egitera joateko deia egingo du, Etor zaitezte azalára, baina, sekula lo egiten ez
|
duen
Haren boterearekin sinetsirik ere, gizonak berez nagiak direnez, almuedanoak agiraka egingo die, errukibera, betazalak astun eta oraindik lo dauden horiei, Otoitza loa baino hobea da, As salatu jay run min an nawn, hizkuntza hau ulertzen dutenentzat, Ala Jainko bakarra dela aldarrikapenarekin bukatzeko, La ilaha illa llah, oraingoan behin bakarrik esanez, behin esatea nahikoa baita egia erabateko... Hiriak otoitzak murmurikatzen ditu, eguzkiak terrazak argitzen ditu, laster agertuko dira patioetako biztanleak.
|
|
|
Gaztea berehalakoan jabetzen da hitz hauek gordetzen duten zipladaz. Gero begi zorrotzez begiratzen dio emakume baserritarrari, eguneroko bakardadeak zenbaterainoko eragina izan ote
|
duen
harengan igarri nahian.
|
|
|
Joxe orduantxe konturatzen da ezen, neskaren magalean, arras itxuragabetua dagoen gorputz txikitu bat dagoela. Joxek ez dio haren uniforme xehatuari erreparatu behar, emakumeak beso artean
|
duen
hura, kapitainaren gorpuzkia dela jakiteko.
|
|
2020
|
|
|
Idazten du, idazten du, baina ez daki idazten
|
duen
hura ere inportantea den; zaion irakasleari; bertze inori. Ttipikeria bat ote den; berari hertze barneraino sartu zaion har bat, sekula asetzen ez dena:
|
|
|
Lan, ezen ez sosik irabazi. Amak esan dio benetako enplegu bat bilatu lukeela, edozein lekutan, baina ez etxean, etxeak aspaldi utzi baitzion lanerako leku izateari; osabak emango liokeela lana nahi izanez gero, badakiela horrenbeste, uzteko burugogorra izateari, osabak ez duela aberastu izanaren kulpa, eta, gainera, harena den etxeetako batean bizitzeko ez badu problemarik, ea zergatik izango
|
duen
harekin lan egiteko, edo harentzat, igual dio, eta hala, beharbada, aurkituko duela neska on bat, baina betirako, ez ordenagailutik bilatzen dituen horietakoak, tarte baterako eta gero ospa, horiek ez direla moduak, eta, ahal dela, bertakoa eta ez munduko beste puntakoa, aurrera eta atzera ibili behar ez izateko. Aitak ez dio ezer esaten.
|
|
|
Ohean agondu, eta mespretxuzko begirada zuzendu dio Txarrori logelako argi ilunean, baina hara non hutsik aurkitu
|
duen
haren ohatzea. Babilen kamantzari begiratu dio gero, eta han ikusi du mutila lo betean, zurrunga zurrunga arpan zerra baten pare.
|
|
2021
|
|
|
Cleok ez dit erantzun, baina irribarre maltzurra dakusat zeharka haren ezpainetan. Badakit zer esan nahi
|
duen
haren keinuak, atzamarra oilaskoa inguratzen duen gazta saltsan sartu eta era horretan miazkatuta. Zuzenketa, beraz:
|
|
|
Eroriko zitzaion burua bestela. Bi egun daramatza ikasleei arreta berezirik ipini gabe, mintegiko kideak nondik nora dabiltzan ez daki eta bere mahai gainak basamortua dirudi, ez dago ezer eta ezin du behar
|
duen
hura aurkitu. Batzuetan barne ordulariak izoztu egiten zaizkigu, denbora errealaren kontzientzia gelditu egiten da eta mugimendua txotxongilo bidelapur bihurtzen.
|
|
2022
|
|
|
bortxatu
|
duen
hura, galdetzeko:
|
|
|
Guretzat plazer bat da ikustea hegoaldeko eguraldiak mesede egin diola emakume ospetsu honi: eszenatokian hain ongi ematen
|
duen
haren gorpuzkera..." eta ez dut gogoan zer gehiago! Albiste horren azpian, askoz ere beherago, inon den letrarik ñimiñoenean jartzen zuen:
|
|
|
renik ez dago bere jakinarazpenetan, ordea, baina Aitor berehala ohartu da ezinezkoa litzatekeela, blokeatuta daukalako. Tentazioa izan du desblokeatzeko eta begiratzeko ea zerbait idatzi
|
duen
haren timelinean, kontu horretaz edo beste zerbaitez, baina azkenean ez du egin, bere horretan utzi du blokeoa. Elena izan zitekeela okurritzea ere... gaixoa... ez dio bere buruari sekula barkatuko pentsamendu hura eduki izana.
|
|
|
Duela 20 urte Kristinak begiak erauziko zizkion poliziari, esan duenagatik. Orain, Eduk, erabilgarri duen begi bakarretik, ikusi du nola onartu
|
duen
haren musua. Gelan beroa egiten duen arren, Manolok ez du kendu bere hegazkinlari jaka gorotz kolorea.
|