|
2000
|
|
|
Neurri hauen helburuetariko bat gizabanakoari bizimodu onaren aukera ahalbidetzea da. Izan ere, jokabide hori hartuz gero, bere nortasuna eraikitzeko ezinbestekoa den kultura babesturik ikusten
|
duen
gizabanakoa sendotuagorik sentituko da bere autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuari dagokienean. Ni-arekin harreman praktikoan sartzeko hiru modu hauek (Honneth, 1995) gainerako gizartekideengandik jasotako errekonozimenduarekin (edo errekonozimendu faltarekin) elkarloturik daude.
|
|
|
Liberalismoa eta kultura aur egun, liberalismoak kulturari bizkarra ematen diola esan daiteke. Idazki honetan, bien arteko harremana funtsatzen
|
duen
gizabanakoaren ikuskera aztertuko dugu. Bere ikuskera antropologikotik, liberalismoak estatuaren abstentzionismoa merkatu soziokulturalean aldarrikatzen du.
|
|
|
Gizakiaren nortasuna, hala nola honi estuki itsatsia dagoen izaera soziala, natura egoera metaforiko, imajinario batetik (Hobbes, Locke) zein" jatorrizko egoera" batetik (Rawls) ex nihi lo sortzen da. Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez
|
duen
gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. Nor den, zer bizimodu jarraitu nahi duen, bere balio eta nahiak zeintzuk diren, bere bizitzan desiragarri eta arbuiagarri diren helburuak —galdera horien guztien erantzuna aldez aurretik ezagutzen du, gainerako gizartekideekin nortasun osatze horretaz" negoziatu" behar ez duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza onaren norabide jakin bat hartzerakoan, gizakiok kokatzen gareneko ingurune soziokulturala ezinbestekoa egiten zaigun datua da, ingurune horrek eskaintzen baitigu, azken finean, bizimodu onen zabalera eta horizontea, hala nola haietariko bakoitza perspektiban jartzeko irizpideak.
|
|
2004
|
|
|
Politikariek Estatuko instituzioen defentsan jardutea, euren hauteskundeinteresen gainetik, ez da sartzen teoria neoliberalen markoan; ez eta funtzionarioenlehentasuna euren lanean zerbitzu publikoa eskaintzea izatea ere; askoz gutxiagodemokrazia ekonomikoa eta elkartasuna izatea goiburutzat kooperatibistek, edoaltruismoak gidatzea bolondresen lana. Kontzepzio eta jarduera horiek ez dutelekurik neoliberalismoak
|
duen
gizabanakoaren ikuspegi utilitarista monetaristan.
|
|
2005
|
|
|
Lehenik eta behin aldaketa antropologikoa gauzatu da, delitugilea birgaitzeko aukeratan gehiago fio ez delako. Delitugilea ez da familia, gizarte arazo edota arazo patologikoen ondorioz delitua egiten duen pertsona, baizik eta guztion kaltetan jarduera deliktiboa aukeratu
|
duen
gizabanako arrunta, berekoia, onura jakin bat atera nahian. Delitugileak gu guztioi aldea modu ez zilegian atera nahi digu.
|
|
|
" Antropologia konparatuak eskaintzen duen materialak, horrela, ez du trataera zientifiko bat onartzen ezta erabateko trataera teoriko bat ere" 40 Pertsona bakoitza" mundu ezezagun" bat da —aspaldiko aforismo batek ere individuum est inefabile dio— eta honengatik nahitaez onartu behar du antropologo orok kognitiboki ezin duela bere aztergaia erabat kontrolatu, hau da, berak ezin izango duela inoiz giza-errealitateak berez jartzen dizkion mugak gainditu. " Giza-izakia", hain zuzen," bere hitz eta ekintza guztiak eta baita bere sentimendu eta pentsamendu guztiak baino zerbait gehiago eta ezberdina da" 41 Nahiz eta batek uste
|
duen
gizabanako bat bere osotasunean ondo ezagutzen duela, egiaz ez du aukerarik ere honen agerpenen zati bat baino antzemateko, eta, beraz, gehienez gizabanako hori partzialki eta behin behinean ulertu ahal izango du. Humboldtek gizakiaren" bame indarra" deitzen duena ez dago ikerketa antropologiko baten edo bestearen esku, nahiz eta banakoari buruzko datuak asko izan eta hauen inguruko analisia ona izan.
|
|
2007
|
|
|
8:00etan gizabanako nartzisista topatuko dugu, bere buruaren adierazpeneta gozamenak bizi
|
duen
gizabanakoa.
|
|
2008
|
|
|
Baina ondorio etikoez gain, mendekotasunaren mekanismoak hobeto ezagutzea da hori prebenitzeko eta tratatzeko bide bakarra. «Mendekotasunaren eredu medikoaren balioa ez da mendekotasuna
|
duen
gizabanakoaren portaera baztertzea, baizik eta hura ulertzeko eta modu eraginkorragoan tratatzeko esparrua ematea», idatzi dute Volkowek eta Lik. Horixe da, hain zuzen ere, Gennadimorren azken helburua.
|
|
2010
|
|
|
1 artikuluan xedatutakoa kontuan harturik, ituneko eskubideetarik edozein urratu dela alegatzen
|
duen
gizabanako orok Komitearen esku utzi ahal izango du idatzizko komunikazioa, baldin eta barne jurisdikzioko errekurtso guztiak agortu baditu.
|
|
|
Azterketa batean, Wansink ek sakon aztertzen ditu kontsumitzaileek elikagai gehiago hartzen dituzten ingurumen faktoreak. Argudio horrekin diseinatutako emaitzek erakusten dute zenbat eta ahalegin handiagoa egin behar
|
duen
gizabanakoak janaria lortzeko, orduan eta txikiagoa dela kontsumoa. Erosotasun kontu hutsa da.
|
|
2011
|
|
|
Adimen mota hori harreman sozial eta afektiboetan ondo moldatzeko garatu beharreko konpetentzia da, halabeharrez. Eta ondo landua
|
duen
gizabanakoak, inguruan dituen harresiak gainditzeko eta mamutzar eta piztiei aurre egiteko arma gehiago izanik, zoriontsuago bizitzeko aukerak izango ditu.Gure haurtzaroan (eta zeresanik ez gure gurasoen sasoietan) ez gaituzte emozioak kontrolatzeko hezi. Orain arteko heziketaren ikuspuntu arrazionalistak adimena ezagutza ugari izatearekin lotu izan du, hau da, gizabanako adimentsua liburuen artean irudikatu izan dugu.
|
|
2012
|
|
|
Norentzakoa147 edo alokutorioa diogunean, esatariak mezua igortzean gogoan
|
duen
gizabanakoa adierazi nahi dugu, norentzat egiten duen bere mezua, alegia. Esatariak berariaz hautatzen du, buruan duen norentzako hipotetikoa da, izan ere.
|
|
|
Izen honetaz adierazi nahi duguna da esatariak mezua igortzean gogoan
|
duen
gizabanakoa; norentzat egiten duen bere mezua, alegia. Honekin txandakatzen ditu esatariak bere zereginak.
|
|
|
Eysenck-en nortasunaren psikologian, ezaugarri eta egoera gisa ikusten da antsietatea. Ezaugarri antsietatea nortasun neurotikoari dago lotuta, hau da, ia egoera guztien aurrean antsietatez erantzuten
|
duen
gizabanakoaren nortasunari. Pertsonen artean alde handiak daude antsietatearen ezaugarriari dagokionez.
|
|
|
– Ingurunearen balidazioa. Arazo bat duela onartzen
|
duen
gizabanakoak hurbilekoei horren berri ematea erabakitzen du, sintomei beraren azalpen bera ematen diotela egiaztatzeko, ondoezaren inguruko informazio gehiago lortzeko, jardunbideari buruzko aholkua eskatzeko, etab. Batzuetan, besteek ez dute hautematen gaixo dagoenik, eta ondorengo urratsa atzeratzen da. Agian, horrek bere egoera larriagotuko du, laguntzarik ez bilatzeagatik eta bere eguneroko jarduerari eusteagatik.
|
|
|
Baliteke osasun profesional batzuk deseroso egotea kronikotasunaren aurrean, ikusten baitute ahalmenik ez dutela sendatu nahi
|
duen
gizabanakoaren eskaeraren aurrean eta gertaera batzuen atzeraezintasuna gogorarazten dien gaixotasunaren aurrean. Ondorioz, gaixoari laguntzeko, eta hura balioetsi eta ulertzeko ahalmena murriztuta ikus dezakete; baina, erantzun hori kosta ahala kosta saihestu behar da.
|
|
2013
|
|
|
Norentzakoa diogunean honako hau adierazi nahi dugu: esatariak mezua igortzean gogoan
|
duen
gizabanakoa; norentzat egiten duen bere mezua, alegia. Honekin txandakatzen ditu esatariak bere zereginak.
|
|
2014
|
|
|
Elles sont l, origine de tout pouvoir?. Elkarbizitza soil soil eta hutsa gura
|
duen
gizabanakoen multzoaren suposizioa, eraikuntza abstraktuenean ere, franko estrainioa dela aitortu behar: –C? était supposer les hommes arrachés à leurs préjugés, à leurs traditions, à leurs vieilles habitudes, comme à leurs privilèges et à leurs intérêts spéciaux??
|
|
|
Agoraren matrize sinbolikoan agertzen zaigun subjektu estetikoa subjektu errotua da, subjektu erlazionala, komunitarioa. Subjektibotasun hori ez da izan isolatutako atomo soziala bere aldarrian, izaera mekanizista izan
|
duen
gizabanako modua. Subjektibotasun hori, antolaketa prozesualaren agerkera komunitarioaren ondorioan berridazten da, «zentzu lur» (harremana, lurra eta kontzientzia) bat ekoitziz egindako bidearen emaitza da.
|
|
|
Subjektibotasun hori taldetasunean ekoiztua izen den neurrian, sistema ireki batean elikatu den subjektu mota azaleratzen du, hitzetik munduranzko norabidean bultza egiten du. Subjektu errotua aro garaikideak elikatu
|
duen
gizabanako atomizatu eta isolatuaren aurkako metafora bihurtzen zaigu.
|
|
2015
|
|
|
–Ez ezak txorakeriarik esan, Ezeiza, faborez. Anjelmari indar berriz zetorren erasora?. Marxismoa ez zuan Karl Marx ekin bukatu, garatu eta aberastu egin den pentsamolde bat duk, egungo gizarte kapitalistak sortu nahi
|
duen
gizabanako alienatuaren aurka borrokatzeko bide bakarra! Eta hori herri xumeak ulertzen dik, begira bestela Txilen lortu duen arrakasta!
|
|
|
Estatua terapia psikoanalistaz eta psikologikoaz baliatzen da nahi
|
duen
gizabanako mota ekoizteko, gizarteratua izan nahi duen gizabanakoa behar bezala nahi duen lekura zuzentzeko. Helburua argia da, estatuak, egun ere, gizabanako orokor eta abstraktuak nahi ditu, despolitizatuak, erraz administratu ditzakeenak; eta, horretarako, ordenarentzat onuragarriak edo berreskuragarriak direnak birziklatu eta arriskutsua izan daitekeen gizabanako oro neutralizatu egin behar da.
|
|
|
Estatua terapia psikoanalistaz eta psikologikoaz baliatzen da nahi duen gizabanako mota ekoizteko, gizarteratua izan nahi
|
duen
gizabanakoa behar bezala nahi duen lekura zuzentzeko. Helburua argia da, estatuak, egun ere, gizabanako orokor eta abstraktuak nahi ditu, despolitizatuak, erraz administratu ditzakeenak; eta, horretarako, ordenarentzat onuragarriak edo berreskuragarriak direnak birziklatu eta arriskutsua izan daitekeen gizabanako oro neutralizatu egin behar da.
|
|
|
Modernitateko masak lekua utzi dio jada potentzialtasunik ez
|
duen
gizabanako bilduma arrunt eta hipermodernoari, orakulu hipermodernoen menpe beren buruak uzten dituzten gizabanakoen bilduma deslotuari. Ez omen dago, beraz, historia egin edota eraldatu dezakeen masarik, masa modernoa atomizatu egin baita.
|
|
2016
|
|
|
Normaltasuna, batez besteko estatistikora murrizten da funtsean, gehiengo batek une jakinean eta konbentzio baten barruan egiten duena izango da normala. Baina ezin da pentsatu normaltasuna garai historikotik eta testuinguru kulturaletik kanpo dagoenik, are gutxiago gizarte honek bultzatzen
|
duen
gizabanakoaren eredu erauzi eta bakartuan. Conrad-ek (2007) bere aldetik, jokabide anormalak bideratzeko medikuntzak egin dituen ahaleginak aipatu zituen, teknologiaren erabilera zerbitzu horretara jarrita.
|
|
2017
|
|
|
[...] ni poetikoa, berriz, pentsatzen eta sentitzen
|
duen
gizabanako horren jardueraren subjektu poetikoa da, hau da, bere buruari buruzko eta munduari buruzko ikuskera poetikoaren subjektua. [...] Zure ikuskera ez da nirea eta, idazle naizenez gero, nire sentiberatasunetik abiaturiko nire ikuskera hori nire moldeetan eskaintzea eskatzen zait.
|
|
|
Horretarako, eraikinak apaindu lirateke. Finlandian aspaldi egin duten bezala, eraikinak altzairu, landarea, alfonbra, margolan eta atseginak diren bestelakoez bete lirateke; ikasgela bakoitza bereiziz ala ikasgela berean txoko ezberdinak antolatuz, etekin pedagogikoa atera litzaioke espazioari; ez hori bakarrik, egoera animiko bakoitzerako eremuak ere bailirateke; hots, komunikazioa errazten ez
|
duen
gizabanako bilduma den gelaren ordez, behar bezala taldean komunikatzeko zein indibidualki egoteko eremu bereiziak behar dira; beste alde batetik, sistema binarioa eta heteropatriarkala ekidin ditzaketen bestelako estrukturak lirateke, aldagelak, komunak eta abar birpentsatu eta moldatu, aisialdirako edo jolas parkeak bezala; amaitzeko, ahal den neurrian, ahalik eta gehien atera lukete ume eta ga... Lehenengo, jasangaitza delako aulki batean eserita egotea horren denbora luzean, ume eta gazteek mugitu behar dutelako; bigarren, ikasgelan ikasitakoa kanpoaldearekin harremandu luketelako irteera ezberdinen bidez museoak, antzerkiak, lantegiak, baserriak, paisaiak, herriak, monumentuak, parke naturalak eta beste abar luze bat; hirugarren, herria eta herritarrekin harremandu luketelako, herritarrak ere irakasle izan daitezkeelako, izan luketelako.
|
|
2018
|
|
|
Burgesia nagusitutakoan finkatu den sistemak, Kapitalismoak, Ilustrazioaren umea izanik, argiro erakutsi du joera hori. Nekez onartzen den baino urrunago joan da desberdintasun oro ezabatu nahian, teorian hainbeste maite
|
duen
gizabanakoa ere ez deus bihurtu duenez. Horregatik, Liberalismoaren muin ideologikoan omen dauden askatasun indibidualak, giza banakoaren errespetua..., lasto fitsa baizik ez dira:
|
|
|
gizarte normalarentzat. Edateari utzitako jendearekin ez dela fidatu behar aditu nuen lehengo batean, eta ez da harritzekoa, zeren hemen dena “normal” egiten
|
duen
gizabanakoa baita fidatzekoa.
|
|
2019
|
|
|
Kezka ez da gaurkoa, ea inork literatura ona egin dezakeen eta, era berean, eta besteak beste," antidemocrata y racista" izan. Afera zahar eta arantzatsua, artearen eta moralaren arteko harremanez hitz egitera behartzen gaituena, obraz eta berau sortu
|
duen
gizabanakoaz. Mirande idazle handi bat dena, aldiz, zalantzarik ez da, eleberri ahaztezin baten egile, XX. mendeko euskal idazle garrantzisuenetakoa.
|
|
|
bat bihurturik, eta askatasuna, berriz, faktikotasun bihurturik; erortze hori huts moral bat da subjektuak onartua baldin bada; bestek eragindakoa baldin bada, frustrazio baten eta zapalkuntza baten tankera hartzen du; bata zein bestea gaitz absolutu bat dira. Bere existentzia justifikatzeko kezka
|
duen
gizabanako orok, hain zuzen, bere burua transzenditzeko behar zehaztugabe baten gisan sentitzen du existentzia bera. Emakumearen egoera, ordea, modu singular batean dago definitua; izan ere, nahiz eta gizaki guztiak bezala askatasun autonomo bat den, gizonek inposatzen diote Beste gisa etsi dezala bere burua aurkitu eta aukeratu beharra daukan munduan:
|
|
|
Ideien zerura lerratzen denean, edo Gizartera edo Estatura, bere burua N??? edo herritartzat
|
duen
gizabanakoak uste du gainditua duela bere aberetasuna: gizabanako hori plazerari emana egon nahiz aszetismoari lotua, gizarte maskulinoan sakon txertaturiko emakumeak ez du bigarren mailako garrantzia besterik.
|
|
|
Destino horri ihes egiten saiatzen den emakumea giza eskalako mailarik apalenean jartzen da: ez du lortzen gizon bihurtzea, eta uko egiten dio emakume izateari; karikatura irrigarri bat baino ez da, mozorro bat; gorputz bat eta kontzientzia bat izateak ez dio inolako errealitaterik ematen emakumeari; tartekako platondarra denez, badirudi Montherlantek uste duela feminitatearen eta gizontasunaren Ideiek bakarrik dutela izatea; ez batekin eta ez bestearekin bat egiten ez
|
duen
gizabanakoak existentziaren itxura bat du, baina itxura besterik ez. Montherlantek gogor salatzen ditu beren burua subjektu autonomotzat edukitzeko, pentsatzeko, ekiteko ausardia duten, estrige?
|
|
|
–Guztia nahi dut, oraintxe?. Bere destinoaz amesten
|
duen
gizabanako bat izan beharra dago nagusitzeko grina infantil hori izateko: ametsak ezabatu egiten ditu denbora eta oztopoak, eta are urrunago jo beharra dauka errealitatearekin hain zerikusi gutxi izatea konpentsatzeko; egiazko proiektuak dituen nornahik badaki zer den ahalmen konkretua bermatzen dion finitutasuna.
|
|
2020
|
|
|
Kezka ez da gaurkoa, ea inork literatura ona egin dezakeen eta, era berean, eta besteak beste," antidemócrata y racista" izan. Afera zahar eta arantzatsua, artearen eta moralaren arteko harremanez hitz egitera behartzen gaituena, obraz eta berau sortu
|
duen
gizabanakoaz. Mirande idazle handi bat dena, aldiz, zalantzarik ez da, eleberri ahaztezin baten egile, XX. mendeko euskal idazle garrantzisuenetakoa.
|
|
2021
|
|
|
Orduan, eta itxarongelaraino lasai lasai joateko agindutako erizain zeharo aspertu eta arduragabetuari guztiz kontrakoa begitandu zaion arren gero eta gogorragoa zitzaion minari muzin eginez Mariasunek begiratu harritu eta ilun bat bota egin dit. Ezin ageriago ez zuela espero halako aitorpenik orain dela astebete bakarrik ezagututako gazte batengandik, oso hitz gordinak omen dira adiskide bainoago eraikinkide bakarrik
|
duen
gizabanako baten ahotik. Horregatik ere, eta gero eta gupidagabeago hausten duen gaitzari eutsiz, baliteke birikietako minari nolabait bizkarra emateko aukera ona izango delakoan, eta orain benetako ondoeza kezkagarria nirea bakarrik balitz bezala, niri ezusteko berbajario nahasiari adi adi egotea merezi duela sinistuta omen dago.
|
|
|
Badakit Debako plazan ikusi berri duguna bidegabekeria galanta, samingarria, dela, horretan harekin bat nator, zeharo, eta batez ere sumatuta, ondotxo suma baitezaket, kanpotik etorri berria den norbaitentzat ezusteko handia jaso izana. Dena dela, eta hemengo giroa zein giza paisaia ala pasaia morala zer nolakoa den ondo baino hobeto jakinda, ikusitakoa egun bateko lorea ez dela, azken urteotako gehiegikerien beste adibide bat baino, Lauraren jokaera oso iraingarria begitandu zait, batez ere orain arte aurre aurrean
|
duen
gizabanakoarekiko, ni ez bainaiz ezeren errudun, ez baldin bada askotxo pentsatu barik ziplo esandako zerbaiten erruduna, haren ustekabekoak eraginda hain zuzen ere. Ez dut uste, beraz, halako tratu txarra, jipoia, merezi dudanik, ez baitzen nire asmoa, inola ere, bera aztoratu izana, hemengo giro politikoa, nire ustez guztiz ustela izanda ere, nolabait azaltzea, eta den dena bera kosta ahala kosta lasaitzearren.
|
|
|
Behin ikusita terapiek duten eragina eta potentzialtasunaestatu gehienak estatu terapeutiko bihurtu ziren. Hau da, ordutik, estatua zenbait teknika eta terapiaz baliatzen da nahi
|
duen
gizabanako edo hiritar mota ekoizteko. Modu berean, eskola instituzioa den neurrian, berau ere eskola terapeutiko bilakatu da.
|
|
|
Zoriontasunaren eta askatasunaren garaia bizi omen dugun arren, askatasun hipermodernoak, paradoxikoki, koakzio eredu berriak sortzen ditu, askatasunak koakzioaren antipodetan egon lukeenean. Inoiz baino askeagoa dela uste
|
duen
gizabanakoak jarraitzen du zaindua eta zuzendua izaten, botererik edo koakziorik antzeman ez arren. Erabat kontrolaturik gaude, inork kontrolatzen ez gaituela iruditu arren.
|
|
|
Ongi barneratzen zuen nola jokatu behar zuen gerlari batek, nola mintzatu behar zitzaion apez bati, desafio bat nola bota edo nola erremediatu irain bat, etxean nolako jokabidea izan, jainkoek zer espero duten gizakiengandik, zer agintzen duten legeek, ohiturek eta ohorearen kodeak. Homeroren bertsoetan ez da mintzo bere originaltasuna adierazten
|
duen
gizabanako errebelde eta bohemio bat, baizik eta tribuaren ahots kolektiboa.
|
|
2023
|
|
|
Princetongo ikasle eta irakasleak eta Institutukoak askatasun osoz nahasten dira, zein den batekoa edo bestekoa ez jakiteraino. Baldintzarik eta mugarik gabe ikasten eta ikertzen da, kezketan izan gabe horrek nolako eragina
|
duen
gizabanakoentzat edo gizartearentzat. Ez da irakasleen bilerarik egiten; ez dago batzorderik.
|