|
2000
|
|
|
80ko eta 90eko hamarkadan literaturaren sistemaren finkatzea eta indartzea izan da euskal literaturaren indarberritzea ekarri
|
duen
gertakaririk aipagarriena. Jon Kortazarrek aipatu zuen bezala17, gertakari honen ondorioz narratiba gailendu da; izan ere, batetik, narratiban erabilitako teknikek ikus entzunezko komunikabideekin parekotasun handia baitute; eta bestetik, eskoletan poesia baino narratiba lan gehiago lantzeko joera dago (eta ondorioz, narratiba da gehien saltzen dena).
|
|
|
Arrazoi edo adimenaren eta bihotzaren arteko gatazka, gai oso unamunotarra, nobelarenhasieratik azkenerainoko hari nagusietako bat da (aukerarena etab., beste hari batzuekin), lehen parteanbatez ere protagonistak bere baitan egiaztatzen
|
duen
gertakaria bezala, bihotzaren indarra oraindiknegatiboki sentituz(, bihotzari entzutea zan oker jokatzea?); gatazka hori Leturiaren gogoetan tematizatu, baloratu ere Unamuno-ren zentzuan baloratuz, azken partean egiten da. Nobelan erritmoa erabakitzenduten puntuetako bat da.
|
|
|
Gainera, testuak eman egin zitzaizkigun, eta horrela, azterketarako seinaleen etiketazioa erraztu egin zen. Batez beste 75 minutuko (egunero7 minutu 10 egunetan) diskurtso grabazioetan eskuz markatu ziren etenak, entzulearenbaitan esaldia banatua izan den sentsazioa eragiten
|
duen
gertakari akustikoa aintzatharturik. Entrenamendu txiki baten ostean, etiketatzea gure laborategiko ikasleek eginzuten.
|
|
|
(Lehenago esana zuen Estetikaren izaera" konparazio on bat ematea" dela.) Esan zuen zergatiaren eta arrazoiaren arteko nahaste honek Freuden ikasleak" lardaskeria higuingarria" egitera eraman zituela: izan ere, urdaileko minaren zergatiak zein diren esateko erregelek ez bezala, Freudek ez zuela eman metodorik ametsak aztertzeko; dohain berezi bat zuela eta, beraz, batzuetan psikoanalisiaren bidez amets baten arrazoia aurki zezakeela, baina harengandik gehien harritzen duena" ordenatzen
|
duen
gertakari fisikoen eremu itzela" dela.
|
|
2001
|
|
|
Badugu gogoan zaharrago garenok, hots," klasikook"? hangoekin antz eta eite gehiago
|
duen
gertakaririk. Giza kondaira ez baita hasi 1970ean, ez 1960an, ezta 1950ean ere.
|
|
2002
|
|
|
Kasu honetan, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren epaiak honela dio: “baliaezintasun iraunkorra eragin
|
duen
gertakariaren ekoizpena Ezintasunen Balorazio Medikoko Unitatearen irizpenaren datarekin identifikatzen da”. Irizpen hori 2000ko azaroaren 15ari dagokio, eta, beraz, erretiro adina bete eta hilabete batzuetara.
|
|
|
Gaur egun, eta nahiz eta nire homosexualitatearen hirugarren etapa bizi gabe izan (nire norabidea mundu guztiari ezagutarazteari dagokiona, alegia), laugarrenaren bizipenak dastatzen ari naiz bete betean, bikotea bilatzea ahalbieratu
|
duen
gertakari bat eman delako, hain zuzen ere. Izan ere, teknologia berrien ezarpenek (intemet, kasu) zure etxetik munduko edozein tokiko jendearekin hitz egitea bermatzen dute.
|
|
2005
|
|
|
Hiru iruzkin sortzen zaizkit telegrafikoki. Batetik, txapelketak eragindako mugimendu hau zenbateraino izango den (beste batzutan gertatu izan den moduan) zaletasun gorakada benetako bat oinarrituko
|
duen
gertakaria, ala zenbateraino itzaliko den lehia eta komunikazio muntaia itzaltzean. Bestetik, iduri du arrakastaren garraioan kilometro batzuk egiteko abagunea dela.
|
|
2006
|
|
|
Are gehiago: kapitalismo modernoa bulkada irrazional horren (irabazi nahiaren) arautze arrazionala eragingo
|
duen
gertakaria da.
|
|
|
Horretaz gain, kapitalismo modernoa kontrakoa ere bada: bulkada horren (irabazi asmoaren) frenotzat har daiteke berau, edo behintzat bulkada horren neurtze arrazionala bilatzen
|
duen
gertakaritzat. Horixe bera da ethos aszetikoa.
|
|
|
Frankfurteko Eskolako lehen belaunaldiarentzat Weber-en pentsamenduaren atal hau material garrantzitsua bilakatuko da, erabat administratutako munduaren kritika atal horretan oinarrituko dute, horixe baita autodeterminazio indibiduala, eta beraz,, askatasun positiboaren? garapena anulatuko
|
duen
gertakaria. Burokraziak hauxe dakar:
|
|
|
2.Entrega datak soilik adieraztea edo sustatzailearen nahiaren baldintzapean jartzea. 3.Ezagutzeko aukerarik izan ez
|
duen
gertakari edo alderdiei buruz erosleak egindako adostasun adierazpenak. 4.Kontsumitzaileari eskatu gabeko ondasun edo zerbitzu osagarriak edo osagarriak erostea.
|
|
2007
|
|
|
Munduaren irudikapena haurrarengan (La representation du monde chez l' enfant). Liburu horretan, beste hainbat gairenartean, egozentrismoa aztertzen zuen; hau da, gizabanakoa bere burua bestepertsonengandik ez bereiztera eta bere ikuspuntua objektibo eta absolututzathartzera bultzatzen
|
duen
gertakaria.
|
|
|
Zenbait azterlanen arabera, herrialde garatuetako osasun sistemetan oraindik ere hutsegiteek edo hutsegiteek irauten dute osasun arloko profesionalei zuzendutako zuzenketa mekanismoen edo praktika gida espezifikoen bidez barrutia jarri behar zaien laguntza_ prestazioan. “Ospitaleratutako pazienteen %10ek, gutxienez, osasun arretarekin zerikusia
|
duen
gertakariren bat izaten dute, eta, kasurik gehienetan arinak izan arren, ehuneko esanguratsu batek lesio garrantzitsuak izaten ditu, baita heriotza ere”, esan zuen atzo Itziar Larizgoitiak, Osasunaren Mundu Erakundeko (OME) Pazientearen Segurtasunerako Mundu Aliantzaren Ikerketa Programaren arduradunak. Hobetu daitekeen tasa Kalkulu horrek Espainiari eta EBko herrialde aurreratuenei eragiten die, eta horrek esan nahi du ospitaleko gertakarien ondoriozko heriotzen Europako batezbestekoa baxua dela, %0, 4 ingurukoa, nahiz eta hobe daitekeen.
|
|
|
boterearen eta bortxaren teoria. Tuzididesek ongi jasotzen
|
duen
gertakari horrek kontraesanean jartzen ditu garapen teknikoa eta helendarren oinarrizko goiburua: giza aberearen zaintza172 Kontraesan nabarmena bortxarena, hain erraz jartzen duenean —Eszionen edo Melosen— giza abere bat bestearen azpian.
|
|
2009
|
|
|
Nafarroa estatu independente gisa desagertu zeneko milurteko erdia betetzeak, zalantzarik gabe, aukera ederra ematen digu komunitate gisa izan dugun bilakaera baldintzatu
|
duen
gertakaririk garrantzitsuenetakoa ulertzen saiatzeko. Baina horra iristeko, asko dago egiteko.
|
|
|
Sony diskoetxeak aitzakia merkea eman du dezepzioa ekarri
|
duen
gertakari hauxe justifikatzeko: Guk kaxa batean This is iT abestiaren masterra ikusi genuen, entzun egin genuen eta ongi iruditu zitzaigun guztioi hori ateratzea, baita bere anai arrebei ere.
|
|
|
Hura izan zen, aditu gehienen ustez, dinosauroak, eta orduko bizidun gehienak, desagerrarazi zituen meteoritoa. Hipotesi hori indartzen
|
duen
gertakari bat badago: garai hartako sedimentuetan, iridiotan aberatsa den geruza bat ageri da mundu osoan.
|
|
|
" Hemen barruan" ere inplikazio garrantzitsuak ditu: gure bizitza intimo eta identitarioan eragiten
|
duen
gertakaria ere bada. Gure eguneroko esperientziak aldatzen ari dira.
|
|
|
Klase gatazkaren, klase identitatearen eta, beraz, errealitatea interpretatzeko molde marxistaren azken hatsa ote? Geure biografietan eragin zuzena
|
duen
gertakaria dela dudarik ez, eta etorkizunean are garrantzitsuagoa izango da. Baina, zeren aurrean gaude?
|
|
2010
|
|
|
Presidente izan aurretik Barneko ministroa ere izan zen eta karguan zegoen bitartean Italiak azken boladan izan
|
duen
gertakari tragikoenari aurre egin behar izan zion: Aldo Moro presidente ohiaren bahiketa eta erailketa 1978 urtean.
|
|
|
praktika sozial horrek duen dimentsio sinbolikoan, Euskal Herriko Txapelketa Nagusiaren ibilbidea jo dugu kultura muin bat aztertzeko kategoria analitiko aberats. Muin horrek baitaratzen duen lurralde unibertsoak, unearen iragankortasun liminalaren eraginez, gizarte garaikideetako identitate kolektiboen uneko azaleratzea irudika dezake, eta perfomanceak duen indar bizi berritzailean3, euskarritasuna eta garapena aztertzeko sustrai sakona
|
duen
gertakari sozial esanguratsua taxutu. Hara, Txapelketaren ibilbidea, denboraren sokan luzera diakroniko nahikoa duen
|
|
|
Ildo horretatik, eta behin behineko baieztapen gisa, esan dezagun ezin dugula nahi dugun guztia sinetsi(" ezin" hitza zentzu moral batean ulertu behar dugu). Halere, gure bizibideari erreparatuz gero, egon, badago inork ukatzerik ez
|
duen
gertakari bat: norberaren usteak, iritziak eta sinesmenak aldatzen dira, eta alda daitezke zeharo.
|
|
|
Huskeria hori iturburu
|
duen
gertakari katearen ondorioz hemen natza, gurpil aulkira lotuta, hirekin komunikatzeko hitz isil hauek besterik ez ditudala.
|
|
2011
|
|
|
Aurreko informazioa eskaini duten iturriek jakitera eman dutenez, ez dirudi erasoa larria izan denik, eta gaur goizean gertakariak jakin dituenean alkateak izan duen jarduteko azkartasuna nabarmendu dute; eta baita egin
|
duen
gertakarien gaitzespena ere.
|
|
|
Garai edo aro hauek denboran kokatzeko orduan, lausoa da lasatarren eta Maria Luisaren arteko aro aldaketa, ez dagoelako aldaketa eragiten
|
duen
gertakari zehatzik. Duquek, Jose Mari eta bere anaiaren arteko liskarra aro horretan kokatzeaz gain, Xabier eta Gaizkaren ingurukoak ere sartzen ditu; 5 urte inguru orotara.
|
|
|
Zenbait oinarri melodiko eta erritmiko erabiltzen badira ere, inprobisatzen denean musikaren izaeraren zentzu tenporalaren dimentsioa muturreraino eramaten da, eta musikariek aurretik pentsatu edo irudika gabe zutena ere sortzen da. Ordubete inguru iraungo
|
duen
gertakari horretan grabaketa hauetaz ari gara—, ustekabeak eta aldaketak etengabe gertatzen dira, eta entzulea gonbidatuta dago bidaia horretan nolabaiteko lekuko eta partaide izatera. Entzuleen presentziak eta arretak uneari intentsitatea emango badio ere, musikariek musikaren baitan sortu eta bizi duten ekintza da, musika arin edo funtzionalen aldaeretatik guztiz at geratzen dena.
|
|
2012
|
|
|
Egon da zuzenbidetik zientziari begiratzeko beharra agerian utzi
|
duen
gertakari jakinik?
|
|
|
3 Bada atal honetan funtsezko garrantzia
|
duen
gertakari bat. Deskonpartimentazioaren fenomenoa da hori.
|
|
|
Komunikazioko gertakari bat interpretatzeko? eta ironia, azken batean, izaera komunikatiboa
|
duen
gertakaria da, ezinbestekoa da, autore hauen ustez, inferentziazko eredu bat kontuan izatea.
|
|
|
Estatuaren aldetik ere zerbait eman behar dute. ETArena amaitzea karga historiko handia
|
duen
gertakaria da, eta ez da debaldetan gertatuko. 92 Zinez harrigarria da Ezker Abertzaleak gidoiak idazteko izan duen" trebezia".
|
|
2013
|
|
|
NBEko idazkari nagusi Banek jakinarazi du «kexa gogor bat» helaraziko diela bai gobernuari, bai oposizioari. Giroa are gehiago gaiztotu eta nahasi
|
duen
gertakari iluna izan da NBEko ikertzaileen aurkako erasoa. Mendebaldeak estu hartu du Siriako Gobernua, esku hartze militarraren aukera inoiz baino indartsuago aipatuz.
|
|
|
Gaixoarekin, sentibera. Denboraldiaren abioan izandako eragozpenen zerrenda amaiezinean, bada Gasteizen egonezin berezia sortu
|
duen
gertakari bat. Izan ere, Fabien Causeurren giltzurruneko gaitzaren inguruan zabaldu den informazio urria ez da inola ere lasaigarria.
|
|
|
Metodologiaren aldetik lan baliosa ekartzen du Eneko Bidegainek eta datu kopuru aberatsa eskaintzen. Oraindik Euskal Herria markatzen
|
duen
gertakari sakona aztertu du hedabide baten jokamoldea ikertuz. Zorionak bihurtzen dizkiogu.
|
|
|
Bartzelonako hiriaren historiak ezagutu
|
duen
gertakari garrantzitsuenetako bat, zalantzarik gabe, XIX. mendean gaur egun Sant Martí izenarekin ezagutzen dugun barrutiak jasan zuen metamorfosia izan zen. Industria jarduerak ia gaur arte iraun du, eraldaketa askoren ondoren, bereziki Poblenou auzoan.
|
|
2014
|
|
|
FARCek bere kabuz emaniko su eten mugatuez gain, meniarik gabe ari dira negoziatzen bi aldeak. Alzaterekin gertatutakoa izan da, ordea, prozesua kinka larrienean jarri
|
duen
gertakaria, Santosek elkarrizketak eteteko agindua eman baitzuen. Santosek jakinarazi duenez, gatibuen auzian Kuba eta Norvegia izan dira bitartekari.
|
|
|
Testua bera mintzatzen laga, eta hurbildik analisatzen hasi orduko, magia guztia ezerezean desegiten da. Renanek dioena da, hizkuntza eta utzirik, elementu ez aski ukigarriak nonbait, badagoela oraintxe, nazioaren errealitatea erakusten
|
duen
gertakari ukigarri, hautemangarri, esperimentagarri, bat:
|
|
|
–Il faut donc admettre qu, une nation peut exister sans principe dynastique, ete même que des nations qui ont été formées par des dynasties peuvent se séparer de cette dynastie sans pour cela cesser d, exister? 1628 Hori gertakari bat da, ez teoria bat; Renanek probintzien, elkarrekin jarraitzeko nahikari argi eta garbi adierazia? bezala interpretatzen
|
duen
gertakaria. Probintziek, ez daukate zergatik elkarrekin jarraitu, baina elkarrekin jarraitzen dute.
|
|
|
– Bazkide batek aipatu du kooperatibako giroan eragina izan
|
duen
gertakari bat: «Behin behineko bazkideen gaian bozketek ezohiko emaitzak eman zituzten, eta Kontseilu Errektoreak ezohiko Batzar Orokor bat egitea erabaki zuen.
|
|
|
Burua ateraz gero amaren zigarroa usainduko zuen; haren mututasuna zen, agian, gehien hunkitu zuena. Zer da ama hitzik gabe uzten
|
duen
gertakari bat, inoizko gertakaririk ikaragarriena eta basatiena ez bada?
|
|
|
Hona gure herria hunkitzen
|
duen
gertakari bat. 1556an Gipuzkoako apez bat Bejaian da esklabo, oraiko Aljerian, bahitua izanik.
|
|
2015
|
|
|
Irakeko gerratik etxera etorri eta berriz ere Irakera bueltatu nahi ez duen mutiko gaztea da anaietako bat. Denbora errealean gauzatzen da telesailak erreferentetzat hartzen
|
duen
gertakaria eta haren aldaki fikzionatua.
|
|
|
Intzidentea. Arriskuan oinarrituta, egoera larria sorrarazi
|
duen
gertakaria.
|
|
|
Luzaz oroitzekoa izanen da hau guzia eta bereziki hain bortizki eta moldegabeki joak diren guziak. Aise konprenitzeko baita Alemania bereziki inarrosirik uzten
|
duen
gertakari ezin jasana.
|
|
|
Gehitzen dute izari horretako iheskada bezeroen estatuetan egon balitz, heriotzak milioika ekiditen zirela. Harrigarri da ere ikustea zein aipamen motza izan
|
duen
gertakari horrek Europako komunikabideetan.
|
|
2016
|
|
|
Lan prebentzioaren arloan ezartzen diren zehapenen berri eman behar da, nahiz eta zigorra ekarri
|
duen
gertakaria aspaldikoa izan. Gomendagarri da, etorkizuneko informazioei begira, testuinguru gisa balio dezaketen datuak biltzen joatea.
|
|
|
Zutabe hau irakurtzen duzunerako, futbol ligak hasi berriak izango dira ipar zein hego, eta Olinpiar Jokoak, berriz, harean utzitako oinatzak bezala, denboraren olatuak ezabatuko zituen honezkero, bata bestearen atzetik etorritako albisteen zurrunbiloan, dela udazkeneko hauteskundeen aurreikuspena, dela izua eragin
|
duen
gertakariren bat, dela orain arte ezkutuan geratu den ustelkeria kasuren bat, dela bikingoek Perrexil uhartea inbaditu dutela, dela auskalo zer. Auskalo diot, balizko albiste horiek oraintxe bururatu zaizkidalako, horrelako ezer gertatu baino lehen ari bainaiz zutabe hau idazten, uda nola etorriko den ere ez dakidala (eguraldi aldetik bai:
|
|
|
Jacques Hamel apez laguntzailea bere elizan 86 urterekin meza emaiten ari zela erail dutenari beren atxikimendua erakusteko mundu bat ibilki da orain hor Saint Etienne de Rouvray ko elizan, Normandian. Harridura baino gehiago hasarrea ekarri
|
duen
gertakari zinez beltzak badu jadanik halere ondorio ohargarririk. Hala nola gehien bat musulmanak eta katolikoak eskuz esku bezala jarriak direla holako gertakariak ezin direla gehiago izan.
|
|
|
himnoak berotuko du giroa eta ondoko zortzian Baionak ezagutuko
|
duen
gertakaria ere gogoratua daike: Katalina de Erauso pastorala, Baiona aldeko 150 presunek muntatu dutena.
|
|
2017
|
|
|
Berandu gabe, narratzaileak iraganera garamatza, Iñaki Abaitua suizidioaren atariraino gidatu
|
duen
gertakari segida hasieratik berrikusi asmoz. Kontakizunak aberastasun eta konplexutasun gero eta handiagoak erdiesten dituen prozesu deskriptibo bati heltzen dio, Iñaki Abaituaren nortasun gatazkatsua pixkanaka zehaztuz doana.
|
|
|
Delako dimentsio aldaketa atzemateko giltzarria da lehen aipatu oroitzapenetako bat, Iñaki Abaituak" amorrazio bereziz" gogoratzen
|
duen
gertakari bati dagokiona. Nerabezaroko egun batean, Abel, Ion eta Alberto lagunekin kalean zegoela, Iñakik halako iruzkin bat egin zuen paretik" neska galant" bat igarotzean, Ioni ukalondoaz saihetsean jota konplizitate keinua egiteaz batera.
|
|
|
Gizakiaren egoera[...] anbiguoa da, hitzaren adiera etimologikoan: Erorketaren osteko Adam eta Eva bezala munduaren zatiketa irudikatzeko ironia ikasle orok lehenago edo beranduago baliatu ohi
|
duen
gertakari hori, mundua sub specie ironiae ikusia gizakiak alderrai dabiltza, paradisuaz birjabetzeko esperantzan. [...] Hots, aurkezten zaiguna berreskurapen ideala da, harmonia, batasuneta koheren tzia ideala.
|
|
|
Bilatu prentsan katastrofe bat eragin
|
duen
gertakariren bat: elur jausi bat, hegazkin istripu bat, atentatu terrorista bat?
|
|
|
Gaztelaniaz (edo euskaraz) krisia gertakaria bera bada, ingelesez crisis pertsonaren erantzunari esaten zaio, egoerari aurre egiteko ohiko mekanismoen bidez oreka psikologikoa ezin duenean berreskuratu jasaten duen haren aldaketa funtzionalari. Eta critical incident esaten zaio krisi hori eragin
|
duen
gertakariari.
|
|
|
Adibidez, begirada aukeratzat eta irtenbidetzat jotzen da norbere burua Bestearen ikuspuntutik ikusi eta ezagutzeko eta bestetasunetik norbere izateari zentzua emateko. Begirada, orduan, giza ispilu modukoa da eta, norbere izatea izate objektutzat finkatzen
|
duen
gertakaria izanagatik (eta izateagatik), izate trinkoa eta bukatua aitortzen dio izate begiratuari. Tratatuan ere Sartrek adierazten duenez:
|
|
|
edo begiratzailea edo begiratua naiz, ‘balantzak’ batera edo bestera egin behar du. Sartrerentzat, begirada nigandik nigana igortzen
|
duen
gertakaria da, alegia, kontzientzia batek bere buruarekin bizi duena. Horren adibide behinena lotsarena da.
|
|
|
Hasteko, kapitulu zatia den arren, kapitulu bereko (‘3.1 Bestearen existentzia’) zati nagusia da; aurreko beste hirurak Bestearen existentziari buruzko zeinahi teoriarako baldintzen zehaztapen eta atariko modukoak dira. Gainera, atal bereko (‘3 Bestearentzako izatea’) zati giltzarria ere bada; hain zuzen ere, obraren teoriaren arabera, begirada Bestearen existentziaren kontu ematen
|
duen
gertakari behinena da eta, beraz, atal bereko beste kapituluen eta kapitulu zatien abiapuntua eta ardatza da.
|
|
|
Eta erosleek ez dute gehiago bakarrik eskatzen prezio apala eta itxura ederra, gero eta gehiago nahi dute barazki sendoa. Aipamena merezi
|
duen
gertakaria da beraz: badira saltegi handi eta merkatuetan beren barazkiak saltzen zituzten baratzezainak hasiko direnak ere AMAP batzuentzat ekoizten, aldatuz beren laneko moldeak!
|
|
2018
|
|
|
Duela hilabete Belfast Britania Handiko egunkarien azalera itzuli zen, udalak Britainia Handiko bandera jartzeko egunak mugatzea erabaki duela-eta talde loialistek pizturiko istiluen ondorioz. Banderen gatazka izendapena jaso
|
duen
gertakaria, baina, bigarren mailara igaro zen Irlandan, Ipar Irlanda barne, zenbait janari katek banatzen dituzten hanburgesetan zaldi haragia aurkitu dutela jakin eta berehala. Horren harira, orain dela hiruzpalau egun Michael Whitek The Guardian egunkarian esaten zuen" Belfast is burning while we harp on about horsemeat" (Belfast sutan dago gu zaldi haragiarekin bueltaka gabiltzan bitartean).
|
|
|
Biclaro apaizak bere kronikan kontatzen
|
duen
gertakari txipi batek orduko euskaldunen erlijioa zein izan zitekeen argitzen du. Omenak Leovigildoren mehatxuak hedatu zituen Araban.
|
|
2019
|
|
|
Une horretatik aurrera, irakurlea halabeharrez ahaleginduko da oraindik koherentziarik gabe ixten diren istorioen segidatik argumentu koherente bat marrazten. Aurrerantzean bi maila desberdinekin lotuko du irakurtzen
|
duen
gertakari oro: istorio bakoitzaren barne koherentzia aurkitu nahian dabilen bitartean, saiatuko da asmatzen, aldi berean, zer ekarpen egiten dion istorio horrek nobelaren argumentua egituratzeko zereginari.
|
|
|
»Batasunerako girorik ez zegoela erakusten
|
duen
gertakaririk nabarmenena, hala ere, izendegiarekin sortu zen kalapita izan zen. Euskaltzaindia izendegia aztertzen hasi zela zabaldu orduko, sabindarrak gogor hasi ziren erasoan, haientzat Sabino Arana Goiriren Deun ixendegi euzkota, a sakratua eta ukiezina baitzen.
|
|
|
Kalean naiz: beharbada Gatito lindo izena izango
|
duen
gertakari liburu txiki bat egiten. Jendea dabil.
|
|
2020
|
|
|
Taxi barruan daramadan bezeroa adinekoa bada eta Eibar aldera eramateko agintzen badit, ezin izaten dut Mario Onaindiak bere oroitzapen liburuan gogoratzen
|
duen
gertakari hura aipatu gabe denbora askoan joan, bi destinoren arteko talka adierazten duelako. Mutikoa zela, Lekeitioko mertzedarioetan egon zen, bere ametsa misiolari izatea zelako, eta han Burgos inguruko ikaskide bat izan zuen, Hermosillakoa, euskaldunak gorroto zituena.
|
|
|
Ez dira garai samurrak pilotazaleontzat. Azken hilabetean Baikoko pilotari gehienek egindako adierazpenean adierazi zutenez, enpresa honetara zuzendari nagusi berria heltzean hasi ziren arazoak, nahiz eta dena azkartu
|
duen
gertakaria COVID eragindako krisi ekonomikoa izan den. Soilik hiru pilotarik ez dute sinatu adierazpen kolektiboa; horien artean, Urrutik eta Aimar Olaizola txapeldunak.
|
|
2021
|
|
|
1976ko azaroaren 8tik 1977ko urtarrilaren 7ra, bi hilabete eskasean, 66 testu topatu ahal izan dira gertakari horren inguruan. Ez dago ordura arteko bertsolaritzaren historian oihartzun mediatiko handiagoa izan
|
duen
gertakaririk. Euskal Herriko 1965eko eta 1967ko txapelketak, hurrenez hurren 73 eta 70 testurekin, gainetik leudeke, baina finalaz gain hainbat kanporaketaren inguruko berriak ere barneratzen dituzte etiketa horiek.
|
|
|
Lan honen habeetako bat ez ezen, erdialdeko sartaldeko Pirinioetako Antzinaroko hizkuntza egoera eta bertako euskal enborreko mintzaira ezagutzeko ezinbesteko erreferentzia den Onomástica indígena de Aquitania liburuan (48 or.), Gorrotxategik nabarmentzen du baliabide grafikoa (idazkuntza, alfabetoa), euskarria den neurrian, dokumentuaren kultura elementuaren gordailua dela, eta hizkuntza jakin baten erabilpenarekin zerikusirik ez duten kanpoko arrazoiek baldintzatua dagoela. Egia da hizkuntza baten egiturak, agian, hura idazteko alfabeto bata edo bestea aukeratzea erraztu edo oztopa dezakeela, baina, azken buruan, idazketa sistema jakin baten hautaketa eta erabilpena izaera kulturala
|
duen
gertakaria da. Idazkun motek, testuetan erabilitako formulek, inskripzioak idatzita dauden euskarriek, eta batez ere, baliaturiko alfabetoek, herri baten akulturazioa zein eratan gertatu zen ezagutzeko laguntza garrantzitsua eskaintzen dute.
|
|
|
105). Izan ere, iterazioa gertatzeko, amaiera puntu naturala
|
duen
gertakari bat adierazi behar du izenak. ‘Denbora’ adierako izenak eta zenbatzaileak ere izan daitezke oinarri adiera honetan:
|
|
|
36.6.1a Forma batzuek aldiberekotasun zehatza adierazten dute berariaz, erreferentzia ematen
|
duen
gertakaria iraupenekoa dela seinalatuz. Adierazpen orokorreko formek ere adieraz dezaketena espresuki seinalatzea dute zeregin forma hauek, ondoko adibideak alderatuz ikus daitekeen moduan:
|
|
|
36.7.1a Aurrekotasuna edo ondokotasuna adierazten dituzten formak ikusiko ditugu atal honetan. Mendeko perpausak aipatzen
|
duen
gertakaria da erreferentzia: perpaus nagusiko gertakaria hura baino lehen gauzatzen denean dugu aurrekotasuna (Berotze ariketak egin ditugu, partida hasi baino lehen), eta haren ondoren gauzatzen denean, berriz, ondokotasuna (Dutxa beroa hartu dugu, partida amaitu eta gero).
|
|
|
36.7.1b Mendekoak aipatzen
|
duen
gertakariaren gauzatzeari dagokionez, desberdinak dira aurrekotasun perpausak eta ondokotasuna adierazten dutenak. Aurrekotasunean perpaus nagusiko gertakaria lehenagokoa denez, honen gauzatzeak ez du egiaztatzen ondokoa den mendekoarenaren gauzatzea.
|
|
|
Beste alderik ere bada forma horien artean. Gero postposizioak eta hartzen du aurretik (sartu eta gero); ondoan nahiz ondoren postposizioek ere onartzen dute eta eranstea (sartu eta ondoan, sartu eta ondoren); aurrekotasuna adierazten duten lehen, aurretik nahiz aitzinean adberbio postposizioek, berriz, ez dute hori onartzen(* sartu eta lehen,* sartu eta aurretik,* sartu eta aitzinean); izan ere, partizipioak adierazten
|
duen
gertakari burututik aurrera bidaltzen du eta k, ez atzera —sartu eta esaten denean, ‘sartzea gauzatu denetik aurrera’ esaten da— Lehen adberbioak, bere aldetik, konparazioko baino onartzen du (sartu baino lehen); ez, ordea, gero k(* sartu baino gero) 22 (§ 32.3.1.2).
|
|
|
36.4.1c Perpaus biek iraupena
|
duen
gertakaria adierazten dutenean, berriz, aldiberekotasuna zehatza da —ez sekuentziala— eta osoa, ‘guztizkoa’, gertakari biak epe osoan datozenean bat. Euria ari zuenean, aterpean egon gara perpausean ez da esaten noiztik noiz arte iraun duen euriak, baina, hori bai, iraun duen epe osoan aterpean egon garela.
|
|
|
Erabaki predikatuaren adiera arruntak (subjektu adimenduna eskatzen duenak) 1 nahitaez agintzen du kontrolatua izatea osagarriaren subjektua; alegia, osagarriak adierazten
|
duen
gertakariaren subjektua erabakitzailea bera izatea: Lana uztea erabaki dut [nik erabaki, nik/* zuk/* hark utzi].
|
|
|
Predikatu honekin ere, osagarriak adierazten
|
duen
gertakaria aurretikotzat irudikatzen da, eta horregatik da testuinguru egokia aldaera burutuarentzat: Barkatuko ahal didazu hain berandu agertzea/ agertu izana.
|
|
|
a) Predikatu gobernatzaile askok ez dute aukerarik ematen tzerik perpausik hartzeko. ...ak, gertakari espezifiko bati erantzuten dioten neurrian, ez dira ondo ezkontzen partitiboak duen zentzu inespezifikoarekin. b) Aukera hori baduten predikatuekin, Hegoaldekoa baino ez da partitiboaren erabilera (eta Hegoaldean ere, orain dela bi mendetik honakoa). c) Ezezko perpausek gobernaturiko osagarriei bakarrik dagokie partitibozko aldaera. d) Partitiboa ezin da erabili osagarriak adierazten
|
duen
gertakaria gauzatutzat edo baieztatutzat jotzen denean; halakoetan, ezezko perpausak adierazten duen ukapenak ez dio-eta eragiten osagarriari.
|
|
|
32.4.3d Garai batean, berriz, kausa gisako azalpena adierazteko ere erabiltzen zen bezala perpausa; perpaus nagusiak aipatzen
|
duen
gertakariaren arrazoia emateko, alegia: Baina, nire jauna, nire aita gozoa, ona zaren bezala, urrikal zaitez (Duvoisin); Ingratu guztietarik handiena naizen bezala, zure miserikordia handienerat hel egiten dut (Mihura); Arina den bezala mutil Euskalduna, pilotak harentzat du gustu gehiena (Hiribarren).
|
|
|
Adibidez, eman dezagun hiztun adineko batek gaztaroan kokatzen duela protasian aipatzen
|
duen
gertakaria (gaztetan ingelesa ikasi), eta solasaren mementoan oraindik dirauen egoera gisa aurkezten duela ondore perpausean aipatzen duena (jakintsuago izan). Bi molde erabil ditzake apodosian, batean iraganeko aldia baliatuz (Gaztea nintzenean ingelesa ikasi izan banu, askoz jakintsuago izango nintzen orain), bestean alegiazko aldia (Gaztea nintzenean ingelesa ikasi izan banu, askoz jakintsuago izango nintzateke orain).
|
|
|
Kurtsoa gaindituko baduzu, gehiago ikasi behar duzu; Lanera garaiz iritsiko bazara, autoz edo trenez joan duzu; Badaukat nik horren beharra egunero ogia jango badut (Arratibel). Ondore perpausak aipatzen
|
duen
gertakaria nahitaez bete behar dela adierazten dute esaldi horiek ere. Baldintzazko forma, baina helburuzko esanahia dute.
|
|
|
Kausa mota desberdinak dira horiek, nozio desberdinetan oinarritzen direnak, baina euskarak ez ditu formalki bereizten; forma berak erabiliz ematen dira denak (lako, adibideetan). Predikatuak aipatzen
|
duen
gertakariaren eragilea seinalatzen dute denek. Hortaz, semantikari dagokionez, kausal beteak direla esan daiteke (labur:
|
|
|
Itxura gorabehera, ordea, eta esanahia bertsua izanik ere, desberdinak dira perpaus mota bi horiek, gorago esan den bezala: lako perpausak, predikatuaren barnekoa izanik, honek aipatzen
|
duen
gertakariaren kausa ematen du aditzera zuzenean; azalpen perpausak, berriz, perpaus nagusiaren kanpoko modifikatzaileak dira eta hartan esandakoaz hiztunak eransten duen azalpena ematen dute aditzera. Eta, jakina, bakoitzak bere ezaugarriak ditu; hala, § 38.2 atalean aipatzen direnez beste, goragoko perpaus baten mendekoaren mendeko izateari dagokiona (auto berria erosi badu zaharra ondo ez zebilelako, ederki egin du;* auto berria erosi badu zaharra ondo ez zebilen-eta, ederki egin du), edo galderaren barneko osagai izateari dagokiona (partida galdu behar al dugu gaur ere sasoian ez zaudetelako?;* partida galdu behar al dugu gaur ere, sasoian ez baitzaudete?) 8.
|
|
|
Helburuzko perpausak, hain zuzen ere, ez du berez ondorioa gauzatu denetz esaten —hori beste nonbaitetik jakin dezakegu edo testuinguruari esker ondorioztatu—; gertakari nagusiaren egileak ondorio hori lortzea duela xede, hori da helburuzko perpausak dioena. Beste alde batetik, berriz, xede hori perpaus nagusiko gertakariaren eragilea ere bada —etxea erosteko asmoak eragin du autoaren saltzea, adibidean— Ondorioa eta eragilea da, hortaz, helburuzko perpausak aipatzen
|
duen
gertakaria; helburua eta kausa aldi berean. Eta ezaugarri hori dute bereizgarri, hain zuzen ere, helburuzko perpausek, kausa ondorio erlazioari dagokionez, hurbileko dituzten beste perpaus moten aldean.
|
|
|
Perpaus nagusiak adierazten duenaren kausa da osagarria. Gerta liteke denbora tarte nabarmengarria izatea erreakzioa eragiten/ eragin
|
duen
gertakaritik erreakzioa gertatu/ gertatzen den unera. Eta kontuan harturik tzeaz perpausa (tzeak perpausa bezala) ez dela markatua alde horretatik, beste molde batera jo behar da, baldin eta argi utzi nahi bada gertakari eragilea dagoeneko burutua dela.
|
|
|
adizkiek badute denbora erreferentzia bat, solasaldiaren unea aitzin edo ondotik finkatua, baina kontatzen duten gertakaria erreferentziapuntu horren arabera kokatzen dute —ez (soilik) solasaldiaren unearen arabera— Halakoa da pluskuanperfektua: erreferentzia puntua solasaldiaren unea baino lehen finkatua du, hau da, iraganaldian; baina deskribatzen
|
duen
gertakaria delako iraganaldiko erreferentzia puntu hori baino lehen agitu da:
|
|
|
Aditz puntualek denboran irauten ez
|
duen
gertakari bat deskribatzen dute; hau da, barne egiturarik ez duen gertakari bat, momentukoa dena. Mota horretakoa da iritsi aditza; Mendi puntara iritsi da erraten dugunean, heldu baino lehenagoko egoera ez da iristen ari.
|
|
|
Aditz puntualek denboran irauten ez duen gertakari bat deskribatzen dute; hau da, barne egiturarik ez
|
duen
gertakari bat, momentukoa dena. Mota horretakoa da iritsi aditza; Mendi puntara iritsi da erraten dugunean, heldu baino lehenagoko egoera ez da iristen ari.
|
|
|
Lehenago igo edo ibili prozesuak ditugu, eta momentu batean iritsi. Haatik, aditz iraunkorrek denbora tarte bat irauten
|
duen
gertakari bat deskribatzen dute, adibidez, ibili edo igo aditzak.
|
|
|
Horixe ez naizela inora joango! f) Beste predikatu batzuek gogo jarrerak adierazten dituzte, mendeko perpausak adierazten
|
duen
gertakariari buruzko gogo jarrerak: hura espero izatea, erabakitzea, hitz ematea...
|
|
|
Dimititu eta iraun ere tankera berekoak dira: Jonek aspaldi dimititu zuen; Erauntsiak lau ordu iraun du8 Ageri den argumentu bakar hori batzuetan agentea da (eskiatu), beste batzuetan esperimentatzailea (sufritu, pairatu) eta beste zenbaitetan ikusmena, usaimena edo entzumena estimulatzen
|
duen
gertakari batekin lotzen da (Rappaport & Levin 2000: 269):
|
|
|
Eta irailean BERRIAri eskainitako elkarrizketan ere, Beñat Gaztelurrutia Gerediaga elkarteko kudeatzaileak garden azaldu zuen zergatik gotortu behar zen presentzialtasuna: «Azoka da, modu masibo eta kontzentratuan, euskal kultura ukigarri egiten
|
duen
gertakari handienetakoa, handiena ez bada».
|
|
|
Donostiarren egungo proiektuak goia jo zuen egun hartan, historiari data garrantzitsu bat gehituz. Urtea markatu
|
duen
gertakaria izan zen. Mikel Oiartzabalek 63 minutuan penaltiz egindako golak eman zion garaipena Realari.
|
|
|
Joan zen mendeko azken hamarkadetara arte itxoin behar izan dugu, XXI. mendearen atalaseraino, oso jatorri apaleko jende xumeek —hiri handietako azpikulturetakoak, kaleko banden eta hiri tribuen munduan murgilduak zeudenak— alfabetoa ikas zezaten eta alfabetoaz jabetu zitezen beren protestei, desadostasunari eta nahigabeei bide emateko. Gaur egungo grafitiak izan dira, mende askoan, alfabeto erromatarrak izan
|
duen
gertakaririk berritzaileenetako bat, alfabetatzea hedatzeko hamarkadetako lan gogorraren ustekabeko ikonoa. Gure historian estreinako aldiz, pertsona gazte batzuek —eskolarako adineko haur eta nerabeak, haietako asko ghettoetan eta aldirietan jaiotakoak— baliabideak izan dituzte, baita beren buruarekiko konfiantza ere, beren adierazpide grafikoak asmatzeko, eta, horrela, zirrimarra eta letretan oinarritutako arte orijinala sortu dute.
|
|
|
Patetikoak duen zentzu noblean erabili nahi izan nuen, hau da emozio zirraragarri eta mingarria sortzen
|
duen
gertakaria, nahiz eta arrakastarik gabekoa izan. Baina ez nuen kausitu.
|
|
2022
|
|
|
Sua piztu
|
duen
gertakari latza
|
|
|
Azken egunetan, AEBek zabaldu dute Errusiak erabakita duela Ukrainari eraso egitea. Gatazka lehertuko
|
duen
gertakari bat prestatzen aritzea ere leporatu diote Moskuri. Erresuma Batuak, berriz, Ukrainako Gobernua botatzeko estatu kolpe bat sustatzen aritzea egotzi dio.
|
|
|
Egoera leherrarazi
|
duen
gertakaria Urumqi hirian (herrialdearen ipar mendebaldean) gertatu zen, ostegunean: eraikin batean hamar lagun hil ziren, sute baten ondorioz.
|
|
|
" Komunikabideetan ez da azaldu behar biktimen bizitzaren kutsu morbosoa
|
duen
gertakaririk; are gutxiago haiek identifika ditzakeen irudirik, edota haien senide zein ingurukoen irudirik".
|
|
|
Eragindako pertsonen hurbileko inguruarentzako laguntza eskatzen dugu. Nolanahi ere, komunikabideetan ez da azaldu behar biktimen bizitzaren kutsu morbosoa
|
duen
gertakaririk; are gutxiago haiek identifika ditzakeen irudirik, edota haien senide zein ingurukoen irudirik. Ez dugu utzi behar horren dramatikoak eta kezkagarriak diren eta gizarte osoan larritasuna eragin dezaketen gertakariak hutsaltzea.
|
|
2023
|
|
|
Beste kristo bat datorkit gogora, beste gorpu etzan, hilduratu bat, Mantegnaren koadrokoa bezala: ...llari argentinarra, Che ezizenaz ezagunagoa, Kubako uhartean Fulgencio Batistaren gobernu ustela garaitu ondoren inperialismo yankiaren kontrako beste sute batzuk piztera joan zena munduan barrena, Kongora lehenik, Boliviara gero, baina iraultzaren garaipena ez da herrien patuan idatzitako halabehar historikoa, ezta gutxiengo ausart eta erabakitsu baten borondatez eta kemenez nahitaez etorri behar
|
duen
gertakaria, asko du zoritik eta salbuespenetik, eta horrela erakutsi zuen Cheren atarramentuak, Boliviako militarrek atzeman eta zuzenean akabatu baitzuten, eta ondoren ehizaki preziatu baten gisan erakutsi, mahai batean etzana, hila, hiltzaileak inguruan zituela, argazki hori ikusita munduko errebelde, ameslari, utopiko guztiei harrokeriak apaldu eta gizartea azpikoz gain jartzeko gogoak uxatuko...
|
|
|
Mito gehienek bezala, kontakizun horrek azalpena eman nahi dio azalpen argirik ez
|
duen
gertakari bati, kasu honetan, aberastasunaren jatorriari. Mito gehienek bezala, hainbat interpretazio eta galdera eragin ditzake.
|