|
2000
|
|
|
Zientzialariaren ideologia, beraz, ez zen ez Reichenbachen ez vienarren agendaren osagaia108 Eta, beren ustez, ez zuen inolako epistemologoren agendan parte hartu behar. Zientzialariak nahi badu, erlijio sinesmenek esango diote nondik jo, edota interes politikoek, fabore ekonomikoek edo hipotesi metafisiko tradizional ahulenek, baina horietako ezerk ez du garrantzirik epistemologoarentzat, honek aztertzen
|
duen
gauza bakarra emaitza teorikoak baitira. Teoria egokia bada, hau da, epistemologoak ontzat jotzen dituen irizpideetara egokitzen bada —eta egiaztagarritasunaren kasuan bezala, hemen hasten da askotan eztabaida—, orduan bost axola teoria hori goi isurizko jakituriaren bidez lortu den, legez kontrako dirulaguntzei esker edo zientzialariaren bertuteak direla medio:
|
|
|
Maitearen irudiari musu bat ematea. Jakina, hau ez datza irudiak erakusten
|
duen
gauzaren gain eragin zehatz bati buruzko sinesmen batean. Bere helburua gogobetetzea da eta hori lortzen du.
|
|
|
Baina katea maila hipotetiko batek egiten
|
duen
gauza bakarra antzekotasunari —gertakizunen arteko konexioari— buruz atentzioa ematea da. Modu berean zirkulu eta elipsearen arteko barruko erlazio bat irudiztatzen zen, elipsea pixkanaka pixkanaka zirkulu bilakatzen zen neurrian; baina ez zirkulu batetik benetan, historikoki, elipse bat sortu izan dela baieztatzeko (hipotesi ebolutiboa), konexio formal bat ikusteko gure begirada zorrozteko asmo hutsez baizik.
|
|
2001
|
|
|
Errealitate bakoitzak mugatu eta mugagabe izateko modu ezberdinak ditu, hau da, errealitate hauetako bakoitzaren baitan bi printzipio hauen presentzia eta eraginkortasun moduak ezberdinak dira. Adibide gisa, bere kabuz errealitatea
|
duen
gauza bakoitza beti genero baten barrenean dago, eta honela, mugapena nahiko zehatza da (lehoia, esaterako, ugaztunen generoaren parte da); errealitate kontrajarri eta erlatiboek genero bikoitza dute: berdintasuna (justizia bakarra da) eta ezberdintasuna (bidegabekeria moduak ugariak dira) kontrajarrien kasuan, gehiegikeria (bikoitza) eta gabezia (erdia) erlatiboenean.
|
|
2003
|
|
|
Zintzotasunarekin batera, onustearen eskakizun guztiak bete behar dira, norbera zein betebehar motaren menpe egon eta mota horren arabera. Esate baterako, saltzaileak argiro argiro azaldu behar ditu saltzen
|
duen
gauza horren kalitateak, gauza zaindu behar du eman arte, eta, behin eman eta gero ere, bermatu egin behar du.
|
|
2004
|
|
|
Arrazoi sendoak egonda ere ez litzateke oso zentzuzkoa izango gure etxe parean dagoen mendiaren edo gure besoaren existentziaz zalantza egitea; ea nor doan hortik zehar esanez bere gorputza ez dela bere gorputza edo, beharbada, berak ez duela existentzia fisikorik. Zalantzan jar dezakegu ingurukoen artean berrehun edo bostehun metrora dagoen pertsona gure ezagun jakin bat den ala ez, baina ea nork jarraitzen
|
duen
gauza bera esaten behin gure parera heldu dela: " itsua hago ala?", entzungo dugu berehala erantzun modura, handiagoren bat ez bada.
|
|
|
Euretaz hausnarketa egitean honako galderak etorriko zaizkio burura: ba al da antzik nire sentipenaren eta horren jatorriaren artean?; eztarri lehorraren eta edateko gogoaren artean?; mina sortzen
|
duen
gauzaren eta min horrek gure barruan sorrarazten duen tristuraren eta oinazearen artean. Zergatik delako sentipen bati jarraitzen dio arimaren tristurak edo beste bati alaitasunak eta pozak?
|
|
2005
|
|
|
Hainbatek eragina dute bai giza espeziearen jatorrizko disposizioaren gainean bai gizabanakoaren garapenaren gainean, hala nola, gizakia datorreneko arrazak, berau dagoeneko lurrak, honek arnasten duen aireak eta beronek behatzen duen zeruak. Leinu bat beste baten aurretik da berez saritua eta, honengatik, nazioen bilakaeren historia zahar zein berriak eskaintzen
|
duen
gauzarik bikainena eta ederrena, egiaz, ez da hainbeste esfortzuaren, saiatzearen edo formazioaren fruitua, baizik eta espirituaren zein gogoaren indar ezberdinen zorioneko tentsioaren, joeraren eta nahasketaren emaitza naturala. Elkarren ondoan existitzen diren —eta etenik gabe eta bizkor euren martxa jarraitzen duten— nazioak behatzen ditugunean, edozein unetan behatzen ditugula ere, zera antzematen dugu beti:
|
|
|
Hizkuntzaren osagai bikoitz hau, beronen zatitze analitiko arrakastatsu baten laguntzarekin, osoki eta zehazki frogatzea da orain gure eginkizuna: hura norabide guztietan ikertu dugu, honetarako, erregulartasun sistematikoaren arrastoa
|
duen
gauza bakoitzari jarraituko diogularik; zeregin honetan, beti ere, bilatzearen gehiegizko grinan ez erortzeko edota aurkitutakoa asmatutakoarekin ez nahasteko ahalegina egin dugu baita ere. Era honetako zatitze analitikoak, jakina, hizkuntza baten ikasketa erraztu ahal izango du ere.
|
|
2006
|
|
|
bereiz baititzakegu bakarra eta bata den gauzaren eta bere berragerpenen artean, bakoitza bere aldetik bakarra, baina elkarrekin bi egiten dutenak. Isla den heinean ez bata ez bestea ezin bereiz badaiteke ere bestetik, biak (bi diren neurrian), eta hortaz bakoitza (bietako bat den heinean), islatzen
|
duen
gauzatik beretik bereizten dela baiezta dezakegu (bi izateke bat den zerbait baita gauza). Horrenbestez, hiru gauzak mintzoz bereiz ditzakegu, bat baino ez den bata" gauza" izendatuz, eta bi den besteari, alegia, beste bietako bakoitzari," isla" deituz.
|
|
|
Dena den, izan dadin ispilua laua zein ez, isla dezan zati bat xurgatuz zein osotasuna itzuliz, berarentzat ezer gorde barik, isla ezinbestean izango da berregiten
|
duen
gauza ez bezalakoa, gauzaren eskuina irudiaren ezkerra izango baita, eta islaren eskuinak gauzaren ezkerra berragerraraziko baitu. Gainera, Platonen mitoetan ezkerra okerra edo gaizkia da, eta eskuina zuzena eta ongia.
|
|
2009
|
|
|
Lehenbizi: " Zeinua, berez, ez da ordezkapena eskaintzen edo adierazten
|
duen
gauza, bestelako zeinuen interpretazioa baizik". Horrek, hitzak interpretazio baizik ez direla esateko bidea emango du.
|
|
|
pentsamendu hutsa: pentsamendua bere baitan
|
duen
gauza: res cogitans (kanpoko materiatik —res extensa — bereizirik agertzen dena).
|
|
|
" eta zerk determinatzen
|
duen
gauza hori bere existentzian nire kontzeptutik kanpora" 17 deskubritu nahi du natur zientziak. Sar gaitezen bada hau aztertzera.
|