|
2004
|
|
|
–galdetu zuen azkenean Del Vallek, erruleta errusiarrean jokatzen duenaren antzera: katua sakatu eta klik ala danba entzunen ote
|
duen
ez dakienaren antzera.
|
|
2005
|
|
|
Dutxa luzea behar du, zalantzarik gabe. Noiz hartu behar
|
duen
ez daki baina. Tokion ez du hotelik, eta kontaktuarekin topo egin arte ez du atseden hartzeko itxaropen handirik.
|
|
|
Bai, esan daiteke lan kontuak direla. Lan faltarik ez du espero, behintzat, zer topatu behar
|
duen
ez badaki ere. Larunbatean izango du hegaldia, gaur bertan egiten saiatu den erreserba bihar baieztatuko diote baina.
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, batetik, ez dirudi 1901eko bizkaitarrismoak, eta preseski alor linguistikoan, kanpaina iraultzaile(?) bati ekiteko aski justifikazio eskain zezakeenik, Euskal Herri osoari begira gainera. Gero, Unamuno-ren arrazoiketa kazeta baterako gutun bat besterik ez da, eta ez dago estuegi hartzerik; baina arrazoitzeko ailegatzen duen hori, ez dakit zein Basaburutan ez dakit zeinek esan omen
|
duen
ez dakit zer, anekdota pintoreskoa da, ezen ez argumentua, higatutxoa baliabidea, zuribide politikero gisa ere xahar eta txarra268 Bestetik, beraz, kasu ailegatuarekin jarraitzeko, apez sermolaria" bizkaitarra" [Arana Goirizale edo jeltzale] zela, Unamuno-k ez dakit nola jakingo zuen(" ETAko apaiz" askotxo eta are Gotzainen bat ezagutu zaharrak ez gara): data horietan apezak, bizkaitarrak baino errazago, karlistak izaten baitziren.
|
|
|
Eta haren irribarrea. Noraino iritsi nahi
|
duen
ez badaki, berdin dela zein bide aukeratzen duen. Hori esan dio katuak.
|
|
2008
|
|
|
Begira, gehitzen zuen Johnek?, bikea ukitzen duenak nahitaez belztu behar, motel. Hor daukak nire txori zahar, gizagaixo eta errugabe hori madarikazio gorriak botatzen, eta zer esaten
|
duen
ez zekik, hara zer esaten diadan. Berdinberdin egingo likek, nolabait esateko, kapilau baten aurrean ere.
|
|
2009
|
|
|
Nork bidaltzen
|
duen
ez dakar. Norentzat den ikusten duenean bihotzak salto egiten dio bularrean.
|
|
|
3836430, eta 3830377 P.M.ko kazetaria, daukat apuntatuta. (P.M. horrek zer esan nahi
|
duen
ez dut gogoan).
|
|
2010
|
|
|
Aitor dut, halaber, guztia ez dela hain sinplea: neona izan aurretik fluorra edo sodioa izan bainintzen hemezortzi urtetan, sodioa fluorra baino hobeto, gizonezkoa hurbilago baitago, antza, elektroi bat ematen duen metaletik elektroi bat hartzen
|
duen
ez metaletik baino?, eta sodioari lotutako bizikizunek, oraindik ere neure amesgaiztoak ditut aldian behin, gerrara itzularazi eta garrasika iratzartzen nautenak, inkontzientean eta oroimenean behar baitute, nondik iragan estaliak azalera eta desestaltzera egiten duen batek gutxien uste duenean, kontraesan iturri bihurtuz.
|
|
|
Aitor dut, halaber, guztia ez dela hain sinplea: neona izan aurretik fluorra edo sodioa izan bainintzen hemezortzi urtetan —sodioa fluorra baino hobeto, gizonezkoa hurbilago baitago, antza, elektroi bat ematen duen metaletik elektroi bat hartzen
|
duen
ez metaletik baino—, eta sodioari lotutako bizikizunek —oraindik ere neure amesgaiztoak ditut aldian behin, gerrara itzularazi eta garrasika iratzartzen nautenak— inkontzientean eta oroimenean behar baitute, nondik iragan estaliak azalera eta desestaltzera egiten duen batek gutxien uste duenean, kontraesan iturri bihurtuz. Zeren gizakion osagai funtsezkoetako bat kontraesana baita, ezta, Damaso...?
|
|
2012
|
|
|
Zure kaleko arropa ateratzen ari da armairutik, aurkitu duen lehena. Peruk ez die garrantzi handirik ematen koloreei eta batek bestearekin ondo ematen
|
duen
ez du begiratu ere egiten. Oraingoan ere ez.
|
|
|
Eta, batez ere, Elenak Leon bezalako mutil bat behar zuen alboan. Eta ez ni bezalako ezkor bat, zer nahi
|
duen
ez dakiena eta daukana uxatzen beste ezertan asmatzen ez duena. Aita, arreba, ama eta orain Elena.
|
|
2013
|
|
|
Kontatzen dutenez, goizero saskia eskuan hartuta neska bat joaten da zelai horietan barrena entsaladarako loreak biltzera. Bidean zer kantatzen
|
duen
ez dakit, baina doinu inozoren bat ezpainetan duela irudikatzen dut ezagutzen ez dudan neska hori, baserrietako leihoetatik mutilzaharrek otso begiekin begiratzen diotela eta, zergatik ez badakit ere, arrisku handiegiak hartzen dituela iruditzen zait.
|
|
|
Aita oraintxe joango da Londresera Forster koronelarekin, ea Lydia aurkitzen duten. Zein asmo
|
duen
ez dakit, horretaz ziur naiz; baina bere atsekabe ikaragarriak ez dio utziko inongo neurririk hartzen modurik onenean eta seguruenean, eta Forster koronelak Brightonen izan behar du bihar iluntzean berriro. Tentu gaizto honetan, osabaren laguntza eta aholkuak den dena izango lirateke guretzat; berehala ulertuko du zer nabilen pasatzen, eta sendo nago bere ontasunean.
|
|
2015
|
|
|
Oraingoan neu naiz brometan esan ote
|
duen
ez dakiena. Zure galderari iskin eginez jarraitzen du.
|
|
|
–Berdin dik. Bakoitza zein ideologiak motibatzen
|
duen
ez duk garrantzitsuena niretzat, ekin zion ostera ere?. Baizik eta kalearen ze ertzetan ibiltzea aukeratzen duan.
|
|
|
Bera ez beste inor, alegia. Katea nork ezarri
|
duen
ez dakiela esan die ordea. Gauza bakarra daki:
|
|
|
–Jende asko dago zer nahi
|
duen
ez dakiena?, segitu du Josebak galderen metodo maieutikoarekin. –Denak al dira horregatik txotxoloak??
|
|
|
Betiko moduan, gau ona opa eta tabernako aterantz mugitu zen. Koadrilakoek atea zabaltzeko halako zalantza izpia nabaritu zioten, etxetik irteterakoan ezer ahaztu ote
|
duen
ez dakienaren antzekoa. Gero irteten ikusi zuten, espaloian behe aldera begiratzen, eta kalean behera jotzen, tente, herrena politto disimulatzen zuela.
|
|
|
Etxera etorri eta berehala jakin nahi izan nuen Amak eta Artzaiak egindako apustuaren berri; ez nuen nahi nuenik lortu, ordea. Askotan gertatzen zait hori Jexuxekin, eta aspaldi ikasi nuen zeharkako galderak erabiltzen informazioa lortzeko, jakin nahi den horretan arreta handiegia jarri gabe; zuzen egindako galderarik ez baitu ondo erantzuten, erantzun horrek bere burua zertara behartzen
|
duen
ez badaki.
|
|
|
Hori bai, zure ondoan onartu duzun arren, oraindik errudun sentiarazten zaitu. Min ematen dizu zertarako balio
|
duen
ez jakiteak. Baina horretan, zer nahi duzu esatea, horretan zure bizitzaren historia bezalakoa da.
|
|
|
ez da sofista, ezta ohiko jakintsua ere. Behartsua da, hazkurria nondik ateratzen
|
duen
ez dakigu, beti dabil oinutsik. Bertutea ez baitator dirutik harentzat, baizik ondasun oro bertutetik.
|
|
|
–(?) alderdikeriaren gaitzak joak gaude idazle eta aldizkariak ere. (...) Ilunpean ari direnen antzera ari gara, nork nor jotzen
|
duen
ez dakielarik?. Horren froga modura edo, Zeruko Argiako Mikel Atxaga eta Goiz Argiko Jesus Gaztañagaren arteko polemika baten lekuko izan zen Zeruko Argiaren hurrengo zenbakia (623.a, II).
|
|
|
Deus ez da hutsetik sortzen, pentsatzen du idazleak, eleberriaren hasierako pasartea gogoan, bidez bide doa alarguna, herritik aldenduta; kilometro batzuk hegoalderago dagoen aireportutik aireratutako hegazkinean doan emakumezko bat ari da irudikatzen, eserlekuan uzkurtuta, lehen hegaldiaren beldurra ezkutatu ezinik, errezoan, ahapeka; gero, hobeto begiratu eta, hara non ikusi
|
duen
ez dela hegaldiak sortutako izuagatik ari errezoan, alabaren gaixotasunaren larritasunak duela eserlekuan uzkurtua.
|
|
2016
|
|
|
Oraindik hogei urte bakarrik ditu, baina aditu bat da sexu kontuetan. Gizon helduak gustatzen zaizkio eta badaki dagoeneko, non eta nola ikasi
|
duen
ez badakit ere, haien gurariak eta desioak interpretatzen. –Bromak egiteari utzi eta zuzenegi begira gelditzen bazaizkizu, ospa egitea hobe; maitemintzen hasiak diren seinale?, esan diezaioke amari, nik zatika baizik entzuten ez ditudan elkarrizketa horietako batean.
|
|
|
Horrela ikusteak berari pena ematen dio eta baita entzule askori ere, maite dutelako. Hori behin eta berriz errepikatu dit, bere senarra maitagarria dela alegia, zergatik maite
|
duen
ez badaki ere.
|
|
|
Elkarrizketak nola jarraitzen
|
duen
ez dut hemen idatziko, azken esaldi fortunoso hori esan baino askoz lehenago ohartu bainintzen nire egoera lotsagarriaz, irtenbide duinik gabeko posizioaz. Atzera ezin egin, aurrera kostata; edonora jota ere, galdu.
|
|
|
Eta Kafka z oroitu naiz, eta Beckett ez, eta Jeans astronomoaz; eta, nola ez Pascal ez: . Gizonaren itsutasuna, gabezia eta eskasia ikustean; Kosmo guztia mutu, eta gizona abandonaturik eta argirik gabe, itxuraz mundu zoko xume honetan errebelaturik, bere burura bildurik antzematean; bere horretan nork ezarri ote
|
duen
ez dakielarik, zertara etorri ote den eta hil ondoren zer bilakatuko ote den ezin uleturik, eta inolako ezagueraz jabetzeko gauza ez delarik, dardaratu egiten naiz; gizon bat loak harturik estekatu, eta uharte idor soil bildurgarri batetara eramanda, iratzartzean bere hartatik nondik eta nola ihes eginen ezin asmaturik, laztu egingo litzakeen bezala...?
|
|
|
Alsina, bitartean, arnasa bueltatu ezinik; eskailera ilun batzuk igo ditu aurrena, aldapa piko bat hurrena, eta etxe arte batean gelditu da azkenean, non bizkarra paretari emanda atzera begiratu eta zorionean ikusi
|
duen
ez duela inor atzetik segika. Hala ere, kontuz ibili behar duela esan dio bere buruari, asmo txarreko jendez beterik baitaude hemengo bazterrak:
|
|
|
Areriorik ez duen txakurra da baserrikoa. Etxea zaintzeko balio ote
|
duen
ez dakit. Baina, primerakoa da etxeko gaixoa jagoten.
|
|
|
Hura nork ordaintzen
|
duen
ez didate esan, eta berdin zait. Kelen izango dela pentsatu dut.
|
|
|
Eça de Queirosengan pentsatzen ari naiz, noski, baina baita Fernando Pessoarengan ere, esate baterako. Edonola ere, horrek esanahi berezirik ote
|
duen
ez dakidan arren, Eça de Queirosen lanak aspaldi hasi ziren frantsesera itzultzen (Mandarin zaharraren lehenengo bertsioak 1884ean ikusi zuen argia, Revue Universelle Internationalen); Galdósenak, ordea, XX. mendearen bigarren erdialdetik aurrera itzuli dituzte frantsesera.
|
|
|
Sozialisten ordezkariak ez du baiezkorik edo ezezkorik eman ofizialtasuna behar den edo ez galdetuta. Nabarmendu du tokiko hizkuntza izendatzearekin baduela aitortza ofiziala euskarak, nahiz eta onartu
|
duen
ez dela Hegoaldean adinako babesa. Argudio horri helduta, uste du «indartu» egin behar dela egungo lege esparrua.
|
|
2017
|
|
|
«Bai, zera», esan zuten besteek, «Zer esaten
|
duen
ez zekik. Zerbait esan behar».
|
|
|
Begira, bildu zitzatela konderriko hogeita bosteko eta hamarreko txanpon guztiak; ez ziren nire poltsikotik atereak. Nik ahaleginak egin ditut; nire adinera etorri eta etsitzeko ordua noiz
|
duen
ez dakien gizona txoro hutsa da. Batez ere nire arazoa ez delarik.
|
|
2018
|
|
|
Ikusmena ere lausotu zaio. Izterrek zutunik nola mantentzen duten oso ondo jakin gabe, besoen inguruan eta oinen azpian zer
|
duen
ez dakiela, paralizatuta lotu da. Segundo gutxi iraun dio.
|
|
|
–Ekuazioak zer eskatzen
|
duen
ez dakit, baina guk, askatasuna?, otu zait. –Zalantzarik gabe, horixe bera da gure bizitzako ekuazioak lukeena:
|
|
2019
|
|
|
Nire iritziz, borondate hori da exogamiaren sakoneko arrazoia, usadio ezaguna, eta oso zabaldua ama lerroko filiazioko gizarteetan?. Gizonarentzat, ezkontza garrantzizkoa da oso, baita berak ugalketan zer eginkizun
|
duen
ez dakienean ere: ezkontzaren bitartez eskuratzen du helduaren duintasuna, eta haren bitartez jasotzen du munduaren zati bat, herentzia gisa; amaren aldetik, klanarekin lotua dago, arbasoekin eta bere substantzia duen guztiarekin; baina funtzio laiko guztietan, lanean, ezkontzan, inguru horri ihes egiten saiatzen da, eta transzendentzia berresten immanentziaren kontra, baita etorkizun bat zabaltzen ere, berak sustraiak dituen iraganaz bestelakoa; gizarte batean edo bestean onartutako kidetasuna nolakoa, halakoa da intzestuaren debekua, baina zentzu bera du beti, garai primitiboetatik orain arte:
|
|
|
...san ere egiten du, ulerkor, Lodia da, izan ere, baina ez ditu gainetik ikusi, galdetu baino ez du egiten, kezkatu samar, Asko zuzendu behar izan al duzu, eta Raimundo Silvak erantzuten du, Ez, eta irribarre egiten du, zorionez inork dio galdetu zergatik egiten duen irribarre hori, Costak ez daki halako hitz txiki batek, hain zuzen, engainatzen duela, ahots kolpe berean ezkutatu eta erakutsi egiten
|
duen
Ez horrek, Costak galdetu du, Asko zuzendu behar izan al duzu, eta zuzentzaileak erantzun du, Ez, irribarre eginez, orain ernegatu egin da esan duelarik, Ikus ditzakezu, nahi baduzu, borondate onak harritzen du Costa, azkar ke bihurtu zitzaion sentimendu lausoa da, Ez du merezi, zuzenean inprentara eramango ditut, agindu didate probak iritsi bezain pronto liburua makinetan sartuko dutela.... Zuzentzaileak uste du Costak orriak begiratuko balitu, eta errakuntzaz konturatuko balitz, oraindik konbentzitzen lukeela, testuinguru nahaspilatuzko bizpahiru esaldi ukazioz beterikoekin, bizpahiru esaldi kontraesankor eta itxurazkorekin, loturazko bizpahiru esaldi zehaztugaberekin, baina Costak alde egin nahi du, ez beste ezer, inprimategi bat dauka zain, pozik dago Produkzioak beste garaipen bat lortu duelako denboraren aurkako borrokan, Gaur gelditzen zaizun bizitzaren lehen eguna da, egia da zorrotz agertu zuela, jakina, ez da ona gauzei azken unean irtenbidea bilatzea, segurtasun epe luzeagoekin lan egin behar dugu, baina zuzentzaileak hain du itxura errukarria Eskoziako sasi artilezko bata hartan bildurik, bizarra egin gabe, ilea barregarri tindatua, aurpegiko arrasto zuriekin aurkakotasun tristea osatzen duela, ezen Costak, sasoian dagoen mutilak, ontasunaz trufatu zen belaunaldikoa izanik ere, bere kexu ezin justuagoak isiltzen dituela, maitasunez ia, zorrotik zuzentzeko beste liburu baten jatorrizkoa ateratzen du, Hau laburra da, berrehun orri baino askoz gehiago ez, eta ez da oso presazkoa.
|
|
|
Zeharka meharka doaz makurturik mendi mazelatik gora. Manuelek mendixkako kaskorantz zuzentzen du arma, zehazki nora apuntatu behar
|
duen
ez badaki ere; han goian ez baitu deus ere ikusten: ez gizonik ezta inongo mugimendurik ere.
|
|
2020
|
|
|
Kutsadura haietako bat dela ere aipatu zuen, eta," akats horiei" erantzuteko, beharrezkotzat jo zuen" arautzea". Berotegi gasen inguruan nahitaezko arautzerik ez da izan, eta, horren ondorioz, helmuga non
|
duen
ez dakigun bidaia batean murgildu da mundua.
|
|
|
Ederra garagarno batzuk harturik udako ilunabarrak pasatzeko. Amatxik bakean utziko
|
duen
ez da segur, baina behar izanez gero erregutuko dio. Ezin du aukera hori galtzera utzi.
|
|
|
Begi ertzetik begiratzen dio, bere hoztasuna hilerrian ezarri dena baino latzagoa zaio Teresari. Hondamendira zerk eraman
|
duen
ez luke esaten jakingo, bere bizitzaren porrotaren aztarnak ezpain margo gorriz, koloretez eta errimelez mozorrotzen jarraitzen badu ere. Seme hilberria beste guztien gainetik zergatik maite ote zuen ez daki.
|
|
2021
|
|
|
Idazle hori ez zaigu gustatzen, era horretako liburuak ez zaizkigu interesatzen, genero horren kontra gaude. Horrek zer esan nahi
|
duen
ez dakit, izan ere, ez baditugu irakurri nahi, ez dugu zertan; ez baditugu idatzi nahi, inork ez gaitu behartzen; eta ez baditugu atsegin, ez digute kalterik egiten. Baina esan egiten dugu, besteak beste, geure iritzien garrantzia etengabe gainbaloratuz.
|
|
|
Borroka batzuk ematerakoan ezinbestekoa izaten da elkarri min egitea; ez diot inoiz inori min eman nahi izan baina emango nion norbaiti eta sentitzen dut. Nik minik hartu ote nuen inork pentsatu
|
duen
ez dakit. Inork pentsatu badu, eskertuko nuke esatea.
|
|
|
Eta idazlearen irudiaz ere bai. Baina idazle horrek lana nola egin
|
duen
ez zaigu kontatzen, ez nondik sortu den, ez zer bilatzen duen. Liburuan arteari buruz hitz egiten bada, galderak artearen ingurukoak izaten dira.
|
|
|
Negar egiteko gogoa du baina malkorik ez. Zer egin
|
duen
ez du galdetu behar izan. Badaki zer egin duen.
|
|
|
Sudurretik kea ateratzen zaio, burua atzeraka botata eta begiak itxirik dituen bitartean. Tabakoa nondik lortzen
|
duen
ez dio inoiz galdetu Lourdesek. Traturen bat edukiko du Manuel banatzailearekin, eta hark ekarriko dio furgonetan, janariz eta bestelako beharrezko produktuz betetako kaxen artean ezkutaturik.
|
|
|
Gaztetxera gerturatuko da. Zer esango
|
duen
ez jakitea baino handiagoa da zerbait esateko premia.
|
|
|
Modu arraro batez so egin dit, zer esan nahi
|
duen
ez dakidan modu batez.
|
|
2022
|
|
|
Hazieran buru belarri sartu naizenean ikusi dut hori. Umeen zaintzak zenbateko eragina
|
duen
ez bakarrik haien osasunean, baita gizarte osasuntsu bat eraikitzeko ere. Auto bat gidatzeko ikastaro bat egin behar dugu, baina guraso izateko ez gaituzte formatzen, ez dago eztabaidarik, ez dago inongo heldulekurik.
|
|
|
Orain, ohartzerako, ZUPeko parke batean zaude. Parke deitzeko aski ezaugarri
|
duen
ez dakizun parke batean. Etxe bloke arteko zelai zikin bat:
|
|
|
Kristinak bat egin du senar ohiarekin. Luisen irriño zuriak zer adierazi nahi
|
duen
ez dago garbi, baina berriz ere tentsio miko bat ezarri du mahaiaren inguruan. Bere puskaren erdia ere bukatu gabe, alaba nerabeari berdindu zaio, berak ere begiak mugikorrean josiz.
|
|
2023
|
|
|
Ez du nahi halako bizimodurik Esterrentzat; alabak, baina, zer aukera izango
|
duen
ez du batere argi. Umeen eta etxearen ardura izateaz gain, arauak daude, ez bakarrik falangeak, abadeek eta Sección Femeninak ezartzen dituztelako, baita inguruko senide, senar eta auzokoek betearazten dizkietelako ere.
|
|
|
Lasai egotetik zalantzak trumoika entzutera pasatzen ditu egunak. Ahaleginean, zer idatzi
|
duen
ez gogoratzeko. Euskarazko aldizkaria ere ez du irakurri.
|
|
|
Maitemina ere deitzen zaio batzuetan tranbia horri. Maudeyren hitzetan bakarrik sentitzen da Virgil osorik, baina Maudeyk amildegi txiki bat sentituko du Virgilengan, nahi duena nahi
|
duen
ez dakiela.
|
|
|
Eta ez dut nahi ulertu. Idatzizko legerik ez dago, nork agintzen
|
duen
ez duzu ikusten; baina, hori bai: entenditzeko moduan adierazten dizute noraino irits zaitezkeen eta noraino ez.
|