|
2013
|
|
|
Hasteko, Joana Albreten bizitza zinez interesgarria suertatzen da gaur egun ikuspuntu bat baino gehiagotatik. Lehenengo eta behin, Historian ageriko eragina eduki
|
duen
emakume gutxi horietako bat da; bigarrenik, erlijioarekin lotutako arazoak dira haren bizitzaren giltza nagusia eta, hirugarrenik, haren jarduera eremua funtsean Frantzia bada ere, nafar auziak, alegia, Aragoiko erregeak 1512tik aurrera gauzatu zuen erresuma zaharraren okupazioak eta zatiketak, okupatutako zatia Gaztelako koroari lotu ziolarik, berebiziko garrantzia du erregina Joanaren bizitzan,... Beraz, emakumetasuna, protestantismoa eta Nafarroaren zatiketa (gure artean arrunki konkista edo anexioa deitzen dena); ez da dudarik hiru osagaiok interes handia pizten dutela gaur egungo euskaldunen artean.
|
|
|
121). Orain arte literaturak eman
|
duen
emakume zaharraren arketipoa oso gogorra da. Horra hor laburki esanda.
|
|
|
Lau mende luze denboran atzera egin eta, Bernard Etxepareren Linguae Vasconum Primitiaen (1545) maitasun mundutarraz diharduten kopletara jo baino ez dago. Etxeparek taxutzen
|
duen
emakumea ohoreak eta famak arduratzen duen bitartean, besterik du arreta-gune gizakumeak. Gizonezkoa den maitaleak eginiko eskariei (dela pota, dela berak nahi duena egitea...) emakumeak ezetza emateko dituen arrazoietan, bata erlijiosoa da. Jainkoaren gogoko ez izatea?; bestea, berriz, soziala:
|
|
|
Honenbestez, ezkontzaz kanpoko sexu harremanei uko egiteko zergatietako bat partekatzen duten gizon emakumeak, bigarren arrazoi batek bereizten ditu: fama eta ohorea galtzeko beldurra
|
duen
emakumearen aurrean, probetxurik ez ateratzea du argudio gizakumeak.
|
|
|
Generotik eratorritako markak nabariak dira Araibar zaldunan. Ez da bakarrik ohoreak eta famak kezkatzen
|
duen
emakumea mamitzen duela, halako kezkarik ez duen gizakumea ez bezala: bada besterik ere.
|
|
2020
|
|
|
Biktima izateak dakarren pasibotasuna ukatzen du horrela Estebanek, eta errealitateari beste modu batera begiratzeko beharra azpimarratzen: "(...) ospitale batean sartua dagoen emakume anorexikoa, prostituzio sare baten menpe dagoen emakumea, eta senarra edo senarraren familiaren menpe bizi eta baliabide propiorik ez
|
duen
emakumea... agentetzat hartu lirateke, zeren eta, gutxienez (Dolores Julianori jarraituz), bizitzen ari direna konpentsatzen saiatzen arituko baitira. Biktima soil gisa ikustea geure arazoa da, muga teoriko, politiko eta soziala" (2013:
|
|
2021
|
|
|
Gainera, Forugh Farrokhzad euskaratu zuen Meabek 2020an. Hori ere funtsean miresten
|
duen
emakume poeta bat da, eta bere lana euskaratzeak asko esaten du Meaberen aukera poetikoez. Horrez gain, aurrez aipaturiko nazioarteko ereduetan oinarritu da maiz Meabe, besteak beste, Adrienne Rich, Audre Lorde, Alfonsina Storni, Alejandra Pizarnik, Sophia de Mello, Helene Cixous edo Patti Smith.
|