|
2001
|
|
|
W. C. Auden poetak aholkatutakoaren ildotik, kritikak merezi duten liburuez soilik hitz egin behar
|
duela
uste baitugu eta horixe egiten ahalegindu baikara Saizarbitoriaren nobelekin: gure irakurle horizontea aberastu duten testuen irakurketa kritikoak proposatzen.
|
|
2002
|
|
|
Labur erran: gauzaren bat badela, eztela ala nolabaiteko aldakuntza ukhan
|
duela
uste duzunean, berekiko eta bertze gauzeekiko ere zer gerthatuko zaion aztertu behar duzu, eta bakhoitzarekiko edo guztiekiko; hori eginez geroz, bertze gauzak aztertuaz, berekiko eta edozein bertze gauzekiko, gauzok badirela ala idurimenean sorthuak direla. Bakhar bakharrik hunelaxe dezakezu osokiro ihardun eta egia argiroki ebatzi.
|
|
2004
|
|
|
txifa txakurrak horregaitik joan dira harengana. Bai, Jopu Andonik hil
|
duela
uste dute, ta Andoni hilda agertu denez gero, Andoniri berari ezin ezer egin, eta... Ez al zenekiten Andoni hil denik?
|
|
2015
|
|
|
Guri horixe egokitu zaigu, eta Koldok erakusten duen grina hori, oso literarioa den arren, gainetik kendu lukeela uste dut. Literatura kendu egin luke toki horretatik, eta, egia esan, noizbait kendu ere egingo
|
duela
uste dut. Koldo gauza handiak egitera dago deitua.
|
|
2017
|
|
|
Uribek bere nobela fede horretatik idatzi
|
duela
uste dut. Zinez diot, ironiarik gabe eta fede onez, Uribek ere BNYB fede onez idatzi duela iruditzen baitzait.
|
|
|
Protagonistak, Rafael Gortari komikigileak, sorkuntza krisi sakona bizi du. Jeinutasun artistikoari buruzko ideia erromantikoen sinesle, bere baitan ere, nonbait ezkutaturik, sortzaile guztiz aparta batek egon behar
|
duela
uste du, baina oraindik ez du nortasun artistiko erabat singular eta transzendente hori erdiesterik izan. Batetik hain egiazkotzat sumatutakoa ez zaio bestetik agerikoa egin.
|
|
2021
|
|
|
Ondorioz, horrek identitate eta imajinario indibidualaren zein koletiboaren eraikuntzari begira eragozpen handia lekarke, beste hizkuntzek eta kulturek ekarritakoa bertakoa ordezkatzera eta horiek onartzera kondenatuz herria. Euskara eta euskal kultura literaturaren kasuan, konpromisoak handiagoa behar
|
duela
uste du parte hartzaile horrek bezala LIR1 ek eta IE6 k ere, euren iritziz, desideologizazio prozesu handian sartuta dagoelako euskal hezkuntza orokorrean. Beste hainbat faktore eta arrazoiren artean, hori ere hizkuntza hautuak baldintzatzen ari dela diote, eta, horrekin batera, euskal literaturaren ordez erdaretakoetara jotzea.
|
|
|
...idaktikak bizi duen egoeraren analisiak nahiz hortik erator daitezkeen erronken definizioak horri erantzungo dion proposamena ekarri behar zuen ezinbestean; batetik, ardura sozialaren ikuspuntutik euskal hezkuntzari alderdi teorikoaz haragoko ekarpen xumea egiteko borondatea duelako lan honek; eta, bestetik eta analisian jasotakoen bidetik, esperimentazio didaktiko zientifikoak garapena bultzatuko
|
duela
uste baitugu guk ere. Kapitulu honetan, errutina garatzeaz gainera, bere diseinuan eta eraikuntzan oinarri gisa hartutako printzipio pedagogiko didaktikoak aurkezten dira, literaturaren irakaskuntzaz ari garela, hezkuntza ikuspegitik, proposamena bera bezain garrantzitsua garrantzitsuagoa, akaso sendo fundamentatuta eta justifikatuta egotea delako.
|
|
|
Bide beretik, bai finkatu den marko teorikoak, bai proposamen honen izaerak McMillan en (2010) deep understanding edo sakoneko ulermena lortzea bilatzen duen ebaluazio eredua eskatzen
|
duela
uste dugu. Lan honetan egindako analisiak erakusten du egungo hezkuntza sistemak edukien transmisioa bultzatzen duela batik bat, eta, curriculumaren zabalerari zein erabilitako metodologiei gehituta, eredu horrek sakontasun gutxiko ikaskuntza sustatzen duela ondorioztatu da.
|
|
|
BIR1 ere bat dator adierazpenokin, eta hizkuntzaren aberastasuna hizkuntzan ikusten dela baieztatzeaz gain, literaturak inguru soziokulturalaz jabetzen irakasten
|
duela
uste du.
|
|
|
Hor askoz lanketa sakonagoa eta askoz hobeto jasotzen da bisita edo euskal literatura askoz mimo gehiagorekin tratatzen da gune ustez euskaldunetan, euskaradunetan baino, eta hori nabarmena dela dio (IEE1). Halaber, denboraren joanak horretan ere bere aztarna utzi
|
duela
uste du, eta ez dela pertzepzio geografiko soziolinguistiko hutsa soilik. Hau da, lehen, orain dela 20 bat urte, idazlearenak nolabaiteko mitifikazioa zuen irudia zela uste du IEE1 ek eta, ondorioz, mimatuago zegoela, baina hori galdu den zerbait dela baloratzen du.
|
|
|
Sortzeko gaitasuna adin horretan handia dela diote askok, baina horretarako espaziorik zabaltzen ote den zalantzan jartzen dute beste batzuek (EIAE3, LIR1). Izan ere, hezkuntzak hori aprobetxatu, sustatu eta indartu beharrean, kamustera, mugatzera jotzen
|
duela
uste dute:
|
|
|
LIR3 ren hitzetan, egungo nerabeak teknologien belaunaldikoak dira, Z belaunaldia61 izenez ezagutzen den horretakoak, alegia, eta horrek irakurketa zein irakurmenaren lanketa asko baldintzatzen
|
duela
uste du. Baldintza lezake, dudarik gabe, baina zentzurik zabalenean ulertuta, ateak zabal ditzakete baldintza horiek.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, hainbat arazo ikusten dizkio administraziotik eskaintzen den formazioari, eta horrek, hein handi batean, eskaintzaren kalitatean eragin
|
duela
uste du NE1 ek. Horietako bat prestakuntzari eskaintzen zaizkien baliabide faltarena dela zehazten du, ez antolaketarako soilik, bere esanetan, irakasle batek zenbait hilabetetako ikastaroa egiten duenean, bere gelan beste norbait izango duela bermatzea funtsezkoa baita.
|
|
|
Edonola ere, ikus entzunezkoen erabilerak, dela irudia edo bideoa, dela audioa edo musika, literatur sorkuntzan geroz eta pisu espezifiko handiagoa
|
duela
uste dute IE7 k eta IE4 k, eta sorkuntza horrelako euskarri anitzeko ekoizpenetara geroz eta gehiago bideratzen bada, kontsumoa eta bi gaitasun horietarako behar den prestakuntzak horri begira ere egon behar duela, hezkuntzatik zein etxeko heziketatik azken hau nagusiki. Irudiaren kasuan, Haur eta Gazte Literaturan garapen esanguratsua izan duela adierazten du IE7 k, irudigintza bera eta bere funtzioak, baina baita irudigileei edo artistei dagokienez ere, eta apaingarri izatetik osagai literarioa izatera igaro dela eransten du IE2 k.
|
|
|
baga, masterra azken urteotako eskaintza dela eta, beraz, lanean dabiltzan irakasle askok garai bateko CAPa egin zutela eta ez masterra; eta, biga, irakaslegai askok Euskal Herritik kanpoko unibertsitateetara jo izan dutela bertan eta euskaraz egin ahal izateko leku faltaren ondorioz. Hori horrela, irakasleen formazioan ez ezik, arloaren didaktikari buruzko ikuspegian ere eragiten duela eta hura baldintzatzen
|
duela
uste du IE6 k, bere esanetan, ezin baitzaio Euskara eta literaturaren irakaskuntzari eta euskal hezkuntza sistemek dituzten erronkei modu berean heldu horretarako bokazioa duten ikasketak eginda edo beste nonbaiten eginda. Eta, IE7 ren esanetan, badago beste problematika bat erantsia, hain justu ere, zatiketa administratiboak sortzen duena:
|
|
|
Literatura irakaslearen kasuan, adibidez, arloaren didaktikarekiko ikuspegi bat edo beste izatera dakar horrek, eta ondorioz, irakasteko modu desberdinak. Irakasle gisa izan daitekeen formazioz ezezik, profil literarioak ere baldintzatzen
|
duela
uste du GE4 k, eta ezeren aurretik, irakasleak ze puntutan dagoen hausnartu behar duela iradokitzen du, ondoren, garapenean egin behar duen ibilbidea irudikatu ahal izateko:
|
|
|
Hala ere, aldaketak ez dira funtsezkoak eta sistemikoak, eta honek ez dakar euskal literaturaren kontsumo eta zaletasun handiagoa euskarazko beste kultur adierazpide batzuetan, agian, bai, ez eta duen balioespena handitzea ere, nahiz eta horretarako beharrezko urratsa izan. GIR1 en arabera, Estatu espainiarrean kultura espainiarra, baldin badago, ez da asko sustatzen eta horrek irakurmenean edota, oro har, literaturan eragina
|
duela
uste du, eta hori horrela, euskararekin" arazo bikoitza" dagoela, beraz. Ildo beretik," humanitateek, eta literatura moduko jakintza arloek are gehiago, hezkuntzan zein gizartean oro har prestigio falta handia dutela" aintzat hartu behar dela baieztatzen du BE1 ek.
|
|
|
Eta, zentzu horretan, euskarazko literatur/ kultur ekoizpenen kasuan egoera zailago ikusten du MIR1 ek, literaturak dituen handicapez gain, euskarak ematen dizkionak ere gainditu behar baititu, eta horrek gaztearenganako bidea oztopatzen
|
duela
uste du: " Hor publizitate handiagoa dago erdarazko liburuekin, eta askotan gero liburuekin telesailak egiten dira.
|
|
|
Hala ere, gabezia eta testuinguruen inpaktua ez da irakasleetara edo arlora mugatzen, ikasleengan ere eragina
|
duela
uste baitu IIR1 ek. Irakurgaien aukeraketara itzulita, irizpide eta baliabide falta salatzen dute irakasleek, baina horiekiko dagoen gabezia ikasleengana ere iristen dela antzematen du:
|
|
|
Jakintza arlo edo ikasgai gehienak lehian daudelako ideia agertu da aurretik ere, lehian oinarritutako hezkuntza sistema meritokratikoa sustatzen delako eredu sozio-ekonomiko kapitalistaren egituraren baitan. Hori horrela, batetik humanitate, kultur eta giza zientzien, eta bestetik, natur eta teknologia zientzien arteko dualtasun zaharrak letrak eta zientziak garai bateko terminologian indarrean jarraitzen
|
duela
uste du HIR1 ek, eta lehia nahiz banaketarako irizpide eta baldintza izaten segitzeaz gain, horrek irakaskuntzaren ideia manikeo horren inguruan ikasle profil zehatzak sortzen eta sustatzen dituela baieztatzen du. Hortaz, horrek merkatuan sortzen diren beharrak asetzeko bultzatzen diren profilak eta lehiak dira, eta hainbat ondorio dakartza:
|
|
|
4 Testuak adierazten duena irudiak errepikatzen
|
duela
uste duzue?
|
|
|
Hamabost urte baino gehiago igarota eta aurrerapausoak eman diren arren, helburu hori bultzatu zuen beharrak indarrean segitzen
|
duela
uste dugu, batetik, testu honek bere inplementazio eremu naturala den Euskal Herriko hezkuntza administrazio esparru guztietan ofiziala izan gabe segitzen duelako4, eta, bestetik, curriculum eta programa ofizialek hiru administrazio esparrutakoek ez dutelako, edo helburua bere egiten, edo ez dituztelako behar besteko osagai kurrikularrak eskaintzen helburua asebetetzeko.... Aldi berean, argudio horiek beste bi arrazoibideren bitartez esplika daitezke:
|
|
|
Hezkuntzan gertatzen dena gizartean gertatzen dena ulertu gabe aztertzeak marjina txikia
|
duela
uste du Azkarragak (2010: 4), ikuspegi soziologikotik begiratuta eta, Mills en irudimen soziologikoa aipatuta," mendeko aldagaia" delako hezkuntza," gizarte ikuspegi zabalagotik ulertu eta azaldu beharreko azpisistema", hain zuzen ere. Azken batean, hezkuntzan gertatzen diren fenomeno ugarik gizartea edota problematika sozial zabalagoa dute atzean, eta bertan dauden inertziek eta aldaketek baldintzatzen dute erabat.
|