|
2010
|
|
|
Oso pozik dago bere semearekin. Karrera moderno bat egingo
|
duela
uste du. Benetan, tuntuna ematen du.
|
|
|
Zain egon ginen errebelatu arte. " Kolpearekin hobera egin
|
duela
uste dut. Begira zein gizon interesgarria ematen duzun", esan zuen orduan.
|
|
|
Funtzionario eta itzultzaile kohorte batek zaintzen du printzipio hori dagoeneko, eta normalizaziotzat hartuko da garapen hain desberdineko bi hizkuntza maila berean bezala ipintze hori, parekoak balira bezala. Baina gorreria eta amnesia litzateke diglosiak eta benetako hierarkiak atzendu eta euskarak gaztelerak edo frantsesak duen gaitasuna eta funtzioa
|
duela
uste izatea. Betetzen den ahalmena da gaitasuna, eta euskaraz bizi nahi dugun euskaldunek egiteko dugu oraindik Xabier Lizardik Eusko bidaztiarena poeman adierazten zuen nahia.1373
|
|
|
Euskaraz idazleek bakarrik idaztea izan da ezbeharra. Herriak hizkuntza horretan idazten eta irakurtzen
|
duela
uste da edozein literatura nazionaletan.
|
|
2011
|
|
|
Eskolatu gabeko hizkuntza bat jaso dugunok askotan segurtasun falta handiarekin ibili izan gara. Gauzak asko sinplifikatzea da hau, baina horrek bere arrazoi puska izango
|
duela
uste dut. Erdara guztietan ezagutzen ditugu horrelako kantuak eta diskoak, baina esango nuke bakanak direla.
|
|
|
Euskararen fraide horiek Izaron bizi dira Euskararen kultuari emanak, eta bakarrik ateratzen dira Euskarak beharrizanen bat
|
duela
uste dutenean. Gehienetan, fede gutxiko euskaldunei ikaskizunen bat edo beste irakasteko:
|
|
|
" la casa llamada de Olajaun andiarena que afrenta con cassas de Gastelopiçena capatarichoarena[...]" (1651, NAO, Goi.pr., Martin Alduntzin, 15588 kaxa, 2, 21). Beste hau oso argia ez bada ere, zerbait laguntzen
|
duela
uste dugu: " la Cassa llamada Luissenea[.] afronta con Casas de olajaunandienea y Mercherenea Yttem una guerta en frente de dha Casa de Luisena afrontada con huerta de[.] GazteaLopezena" (1709, NAO, Goi.pr., J. A. Huarte nagusia, 15605 kaxa, 6, 10).
|
|
2013
|
|
|
Halako zerbait behar
|
duela
uste dut datorren hamarraldietan euskarak.
|
|
2014
|
|
|
—Bihar gauean Etxarri Aranatzen sartzen saiatuko gara —esan zion tenienteak tonua aldatuz eta bere bisitaren benetako arrazoia aditzera emanez— Don Ignaciok arrazoi
|
duela
uste du Zumalakarregi jeneralak, eta han dauden kanoiak erraz lor
|
|
|
Tula horrek batere erakusten ez duena, alderantziz baizik. Anderea denez jantzi aski landua behar
|
duela
uste dut. Orain Garazin daukatena nihaurrek marraztu nuen, ene ustez izpiritua atxikiz:
|
|
2015
|
|
|
Biok suari begira geratu gara. Entzun ez didala edota galdera atzendu
|
duela
uste nuenean, bista sutatik aldendu gabe erantzun dit.
|
|
|
Baliagarri dira xehetasun horiek nire balizko plagioa ukatzeko? Ez, alderantziz; arestian ohartu dudanez, plagiatzen denean garrantzirik gabeko xehetasunak aldatzen baitira; horrela, arrastoak ezabatu nahian, bi testuen arteko antza edo berdintasuna mozorrotzen
|
duela
uste baitu plagiatzaileak. Trikimailu horren efektua, ordea, bilatutakoaren oso bestelakoa da; azaleko aldaketa agerian ikusirik plagio egin izanaren susmoa sakontzen baita.
|
|
|
Nazio Batzordeak dio gaur egun inork ezin duela serioski defendatu borroka armatua nazio askapenerako bide moduan; aitzitik, eragin guztiz negatiboa
|
duela
uste du Euskadiko bizitza politiko, sozial, ekonomiko eta kulturalean; borroka armatuak elkarbizitzaren balore oinarrizkoenak narriatzen ditu eta apurketa sakona eragiten du, berdin gizartean nola mundu abertzalean.
|
|
|
Bere burua ere instituziotzat dauka ELAk: " badaude Euskadin mugimendu sindikalak egituratu eta antolatu beharrik ez
|
duela
uste dutenak" —dio idazkari nagusiak—; ELA, aldiz, mugimentismoaren beste muturrean kokatzen da: " protesta keinu edo errebindikazio oihu baino, instituziotzat definitzen du bere burua"; 107 eta instituzio hori garrantzia handiko zereginera deitua ikusten du ELAk.
|
|
|
Bi sindikatuen arduradunen arteko solasaldietan LABekoek argi uzten dute ez daudela ados su etenaren amaierarekin —euren proiektu sindikala zeharo kaltetzen
|
duela
uste dute, besteak beste—, ezta hartarako ETAk azaroan eman eta martxoan berretsitako arrazoiekin ere; erabakiak momentuko zergatiei erantzuten diela sinetsi nahi dute LABekoek, 863 eta ELAren engaiamendua premiatzen dute erakunde armatua konbentzitzeko berriro menia indarrean jar dezan; 864 are gehiago, sei urte lehenago ELAk eta LABek hasitako lankidetzak Lizarra Garazirako bidea ireki zue...
|
|
|
elkarrekin hitz egiten duen jende multzoa. Euskal gizarteak hizketan jarraitu
|
duela
uste dut hamarraldi hauetan. Gizartea ez da zatitu, halako egoeran gerta zitekeen moduan.
|
|
|
Beste hirurek Tartaroak sorrarazitako mina eta ezinegona pairatzen jarraitu behar dute ezinbestean. Sisifo, laugarren zentzu honetan, haitza igotzen saiatzean une batez lortuko
|
duela
uste izateak suposatzen dion zoriontasunaren gizakia da, une batez historia irauli dezakeela uste duena, loturak askatzen, jarkitzen eta bestelako bizimodu eredu berriak ahalbidetzen saiatzen dena, askatasunik eta itxaropenik gabeko existentzia jasan behar eta une batez irribarre egiteko gai dena. Sisifo hau, moderno eta absurdua ez bezala —lortuko ez duela jakin eta, hala eta guztiz ere, axola ez dion hori—, etengabe matxinatzen, patuari erronka eginez eta horretan disfrutatzen saiatzen da.
|
|
|
Ez dago masa modernorik, gehiengo despolitizatu, abstraktu eta isila baizik; paradoxikoa dirudien arren, politikan aktiboki parte hartzen
|
duela
uste baina despolitizaturik dagoen masa amorfoa da; hau da, 25en Europan 200 bat alderdi politiko nagusi ezberdin topa daitezke —estatu espainolean 10 bat nagusi eta makina bat txiki—, espektro politikoa muturreko ezkerretik muturreko eskuinera doa tartean hamaika aukera ezberdin daudelarik. Ematen du, beraz, gizabanakoak nahi duen aukera politikoa hauta dezakeela askatasun osoarekin eta, gainera, bere erabakiak pisu handia izan dezakeela.
|
|
2016
|
|
|
Jende xehearen ordua iritsi da. Gure umoreak, gure historiaren azterketak, gure kulturak orain arte nagusi eta hagintari izan direnen aldean bestelako erreferentzia batzuen behar gorria
|
duela
uste dut.
|
|
|
Euskal mitologiaren kosmologiak, neolitoko nekazaritza kulturaren kosmologiaren oinordeko delarik, aurreko erreakzioaren kontrako jarrera kultural baten aztarnak gorde ditu. Jarrera kultural hagitz" moderno" eta harrigarri samar iritzi dakiokeena, gizakiaren historiak beti aurrera eta hobera egiten
|
duela
uste badugu, ortogenetistek okerki uste duten modura. Izan ere, aipatu mitologian nabari daitekeena zera da, Naturaren indarrak gizakiarenak baino indartsuagotzat jotzen direla noski, baina inola ere ez jainko batzuen borondatearen menpeko modura, edota asmo edo helburu batzuen araberako.
|
|
2017
|
|
|
Gizakiok bakardadean hiltzen garela, esan ohi da, baina gero eta sarraski gehiagoren berri entzuten da, Ekialde Hurbilean, eta ez han bakarrik horren ohikoak bilakatzen ari diren bonba kotxeak eta abar, norbaitek heriotzaren sozializazioa lortu nahi balu bezala. Hala eta guztiz ere, esperientzia pertsonalenetakoa izaten jarraituko
|
duela
uste du. Jakina, kanpotik ikusita ez da gauza bera milaka lagunek inguraturik hiltzea esate baterako Lehen Mundu Gerrako Europako fronteetan edo ospitale aseptikoeneko bakardadean zenbat aldiz saiatu den hango usaina irudikatzen, baina hiltzen denarentzat ez dago diferentziarik, oinazeak markatzen duena ez bada.
|
|
|
Iberiako onomastikan ere bai. Ascoliko Brontzean, esaterako, bada Ordumeles izeneko zalduna; ‘bailara, ibarra’ esan nahi
|
duela
uste du. Zer ikusirik ez ortu ‘baratza’ latinoarekin.
|
|
|
10) turki, urki. ‘Gotorlekua" esan nahi
|
duela
uste da iberikoz. Sardinian badira Tuturki leku izena eta Turki abizena.
|
|
|
Esan gabe utzi direlako, gordeak diren direnetan igartzeko modua
|
duela
uste duenari, esango nioke, idatzitako guztiak asmatuak direla uste izateak errarazi egin duela lehenengo.
|
|
|
Gure Katalin Bizargorri atera baitzen berearekin, eta atzenean baita pleitu amaigabeko gastuak gehisko puztu ere; hala salatu baitzuen besteak, Marimartinak: 123" que la dicha Catalina de Bizargorri no gasto medio real en cada un dia de los que se ocupo[...] y rebatiendo aquello aun no se lepodria tasar a tarja y media por dia, y que muchas mugeres de la calidady condicion de la dicha Catalina de Bizargorri que bienen de la montaña a esta cuidad a negocios, suelen mantener y pasar con menos de medio real por dia". Eta gainera, ez
|
duela
uste auzi honegatik laurogei egun eta gutxiagorik ere pasako zituenik Iruñean, izan ere berrogei errealeko gastua presentatu dionez: " echando la quenta a medio real
|
|
|
Horretxetan bukatzen da Goizuetako herriaz nik ezagutzen dudan apeorik zaharrena, eta merezi
|
duela
uste dut hor ageri diren kontu ttiki batzuk aipatzea, axaletik samar bada ere. Izanez ere, gaurko egunetik begiratuak, ulergaitz samar gerta bailitezke 1427ko hitz, kontzeptu, esanera eta pasarte asko.
|
|
2018
|
|
|
Ameriketako hainbat hizkuntzatan, berriz, zimarroia ‘ihes egindako esklaboa’ zen, eta ‘menditar’ adierazteko erabiltzen da oraindik. Hitzaren zentzu metaforikoaren abiapuntua Constantino Suarezek argitzen
|
duela
uste dut:
|
|
2019
|
|
|
Bukaerara heldu baino lehenago ia guztia esana zegoen. Eta Juan Mari Lekuonak horrela jarraitzen
|
duela
uste dugu.
|
|
2020
|
|
|
[Arnasa hartzen du; luze. Komunikazioa eten
|
duela
uste dudanean, berriz mintzo da.] Uste baino ikasle hobeak atera dira, Mireia. Eduki genuen garaipena eskuan, baina bart Iruñeko etxebizitza hartatik irabazi ziguten partida, bi haien heriotza gure kondena izan zen, Balbas eta enparauek ongi zekitenez.
|
|
2022
|
|
|
Gustatu zait espresioan erabili duen ironia puntua. Ez dakit bere jarreran zenbateraino eragin zuen Euskal Herrian duela bost urte ikusitakoak, lehendik ere integratzailea izango zen bera, baina zatiketa ideologikoen gainetik hizkuntzaren ametsak espazio propio bat eraiki behar
|
duela
uste du.
|
|
2023
|
|
|
Lan sailburua bera leihotik behera abiatu da orduan, telefono linearen kable bati helduta, aurreko farolara iritsi nahian. Oihaneko deia entzun
|
duela
uste izan du eta leihotik salto egin du hasierako garrasia errepikatuz: aAAaaaAaaaaaa!
|
|
|
Enplegatuak lurrera erori dira, beraien buruak, beraien belarriak estali nahian, eta Rosa Iriarte Balentziagak dinamismoari, abiadurari edota gerrillen gerrari leial izaten jarraitzen
|
duela
uste du. Dirua hartu eta ospa egin du.
|