|
2004
|
|
|
Hartzekodun betearazleak kreditua izan, eta, horrek baino lehenago, beste kreditu bat kobratzeko eskubidea
|
duela
dioenak eskubide hobeko hirugarrengotzaren demanda jar dezake; demandarekin batera ekarri du horretarako lehenespeneko kreditu moduan aurkeztutakoaren froga hastapena.
|
|
2005
|
|
|
Hobekuntzen zenbatekoa eskatuz gero, ugazabak ezin oztopa dezake betebehar nagusia betetzea, beraren eskubidea gauzatu behar
|
duela
esanez. Kontrara, kreditua ordaintzeko finka besterentzen denean, horren preziotik kobratu du berari dagokiona.
|
|
2007
|
|
|
Eta, amaitzeko, zehaztu egin behar da zentroak sortzeko askatasunak ez
|
duela
esan nahi modu automatikoan zentro horiek diruz laguntzeko konstituzio eskubidea sortzen denik. Are gehiago, EKren 27.9 artikuluan ezarri da botere publikoek laguntza emango dietela legezko betekizunak dituzten irakaskuntza zentroei.
|
|
|
Baina jo dezagun arauak, harago joz, enpresaburuak gutxieneko zerbitzu horiek zein langilek egin behar dituen modu esklusiboan izendatuko duela ezartzea. Kasu horretan, badirudi greba eskubidea modu garrantzitsuan mugatuta egongo litzatekeela eta greba eskubidea egikaritzen duten langileen interesak ukituta geratuko liratekeela enpresaburuaren esku utziko balitz erabakitzea gutxieneko zerbitzu horien ardura zein langilek duten; beraz, garapen arau horrek greba eskubidearen funtsezko edukia urratzen
|
duela
esan dezakegu, eta hori dela eta, konstituzioaren aurkakoa izango litzateke.
|
|
|
Hain zuzen ere, irizpide orokorraren arabera, tratu desberdina jasaten
|
duela
dioen pertsonak frogatu egin behar du tratu hori bereizkeriazkoa dela. Hala gertatzen da, esaterako, botere publikoen egintzei dagokienez:
|
|
|
adibidez, gizabanako batek alderdi politiko batean sartu nahi badu, logikoa da sarrera hori baldintzatu eta alderdi horren ideologiarekin ados dagoela esan behar izatea. Hala ere, aurreko ikasgaian ikusi dugun bezala, ez litzateke onargarria izango, bereizkeriazkoa da-eta, enpresa pribatu batek gizabanako baten kontratazioa baldintzatu eta horrek ideologia edo sinesmen jakin batekoa izan behar
|
duela
esatea. Estatuari lotuta, muga oraindik zorrotzagoa da, nahiz eta kasu jakin batzuetan onargarria izan (gogoan izan dezagun objektore statusa aitortuta izan nahi duen kontzientzia objektorearen kasua; status hori aitortzea lortzeko, zerbitzu militarra egitea eragozten dioten arrazoi ideologikoak, erlijiosoak, etab. adierazi ditu).
|
|
|
Hori dela bide, Konstituzioaren interpreteak konstituzio arauen esangura interpretatzeko irizpideak ditu eta partikularrek eta botere publikoek jokabide eta erreferentzia jarraibideak dituzte jarduteko eta Konstituzioaren eduki desberdinak garatzeko. Konstituzio Auzitegiak legeen hitzaurreei buruz hitz egitean esandakoaren parafrasia eginez, balio arau-emailerik ez duela baina Konstituzioa interpretatzeko balio
|
duela
esan dezakegu (KAE hauek: azaroaren 12ko 36/ 1981, urtarrilaren 28ko 1/ 1982, azaroaren 4ko 62/ 1982, ekainaren 26ko 82/ 1986).
|
|
|
EKren 32 artikuluan ezkontzeko eskubidea jaso da, eta hori berritzailea da Espainiako konstituzio zuzenbidean, II. Errepublikan 1931ko Konstituzioan ezkontzari eta familiari buruz egindako arauketa alde batera utzita. 32 artikulua Lehen kapituluaren bigarren atalean jarri da, eta horrek orain arte aztertu ditugun eskubideek baino berme ahulagoa
|
duela
esan nahi du. Ildo horretatik, zenbait egilek adierazi dute zalantzarik gabe konstituzio eskubide bat dela, baina oinarrizko eskubidearen izaera eztabaidatzeko modukoa dela.
|
|
|
Legegileak, lege berrikuntza garrantzitsu hori justifikatzeko, hurrengo hauek hartu ditu oinarri: ...ren garapen askea (EKren 9.2 eta 10.1 art.), elkarbizitza moduei dagokienez askatasunari eustea (1.1 art.) eta eskubide berberak izatea sexu nahiz bestelako inguruabar edo egoera pertsonal zein sozialak aintzat hartuta bereizkeriarik egin gabe (EKren 14 art.). Gaia oso polemikoa denez gero, Legearen aurkako errekurtsoa aurkeztu da Konstituzio Auzitegian, hain zuzen ere, EKren 32 artikulua urratzen
|
duela
esanda. Hori dela eta, Auzitegiak gaiaren inguruan iritzia eman du.
|
|
|
Kopuru horiek, esaterako, heriotza eragin duen zirkulazio istripu batetik eratorritako erantzukizun zibilaren kasuan baino askoz handiagoak dira). Esan beharrekoa da kalte ordainen kopuru handiak ez
|
duela
esan nahi norberaren irudirako eskubidea bizitza eskubidea baino gehiago baloratzen denik; horren ordez, ikusi berri dugun argazkien adibidean, kalte ordainerako ezarritako irizpideen artean, lortutako onura ekonomikoak daude, eta irizpide hori ezinbestekoa da komunikabide batzuentzat eskubide horiek urratzea errentagarria izan ez dadin. Hala gertatuko litzateke, adibidez, urratze horretatik lortutako onura ekonomikoak bidegabeko esku sartzea egiteagatik ordaindu beharreko kalte ordaina baino handiagoak izango balira.
|
|
|
azaroaren 29ko 70/ 1982, martxoaren 13ko 40/ 1985, eta uztailaren 29ko 98/ 1985). Horrek proiekzio bikoitza
|
duela
esan dezakegu: banakakoa (eskubide hauek biltzen dira:
|
|
|
Amaitzeko, segurtasun juridikoari buruz hitz egitean, nahitaezkoa da sistema juridiko kontinentalak («Civil Law») eta sistema juridiko («Common Law») horren inguruan dituzten ikuspegi desberdinak kontuan hartzea. Sistema kontinentalean segurtasun juridikoak justizia materialaren gain lehentasuna
|
duela
esan ohi da, sistema ez bezala. Bi sistemen jatorri historikoak eta ulerkerak kontuan hartuta ulertuko genuke sistema zuzenbidearen interpretazio judizialak ekitatezko konponbideak bilatzeko joera izatea, segurtasun juridikoa ukitu arren.
|
|
|
Europako Erkidegoko zuzenbidearen eta estatu barruko zuzenbidearen arteko loturei dagokienez, ikusi berri dugunez, Europako Erkidegoko zuzenbideak lehentasuna
|
duela
esan ohi da. Ikuspuntu horretatik, esaterako Europako Erkidegoko zuzenbidearen arau bat eta Espainiako lege bat bateraezinak badira, lehenengoa nagusituko da.
|
|
|
Horren bidez, estatuak lankidetzan aritzen dira jokabide ez zilegiak epaitu eta zigortzeko, bestela zigorrik gabe geratuko lirateke-eta, jokabide horien erantzuleak jokabide horiek zein estatutan egin eta estatu horretatik kanpo daudelako. Edonola ere, prozesu horrek zenbait berme eskatzen ditu, estatu batek pertsona batek delitu bat egin
|
duela
esate hutsa pertsona horren estradizioa lortzeko nahikoa izan ez dadin, modu horretan pertsona horren oinarrizko eskubideak hautsi daitezke-eta fikziozko akusazioak eginda. Hori saihesteko, Konstituzioak, nazioarteko tratatuek eta Espainiako arau osagarriek kautela eta muga jakin batzuk ezarri dituzte.
|
|
|
Hitzaldia Agustín de Argüellesek egindakoa izan arren, Cádizko Gorteen iritzi kolektiboa adierazten du eta konstituzio testuaren azalpen eta justifikazio luzea da. Ezaugarri nagusiei dagokienez, lehenengo eta behin, jatorria zalantzarik gabe herrian
|
duela
esan dezakegu, Espainiako nazioa baita, Gorte «nagusi eta apartekoen» bidez, bere buruari Konstituzioa ematen diona, beste inongo boterek parte hartu gabe (erregeak ez zuen idazketan parte hartu eta Erregeordetzak, erregea Espainiatik kanpo baitzegoen, testua argitaratu besterik ez zuen egin). Bigarren, konstituzio oso luzea da, izatez, 384 artikulu zituenez, Espainiako konstituzio historiako luzeena da?; atal organikoa du (hau da, konstituzio organoen arauketari buruzkoa), nahiko ondo sistematizatuta, baina oinarrizko eskubideen arauketa barreiatuta dago eta testu osoan ikus daiteke.
|
|
|
Ondorioz, 1812ko Konstituzioak Espainiako konstituzio historian aztarna sakona utzi
|
duela
esan daiteke, indarraldi mugatua izan arren. Konstituzio horrek ospe handia izan zuen Espainiako mugetatik kanpo ere, eta Espainiako liberalismoaren ikur bihurtu zen.
|
|
2008
|
|
|
1 Tituluak inskripzioa oztopatzen duen akatsen bat
|
duela
dioen kalifikazioaren kontra interesdunek gobernu errekurtsoa jar dezakete.
|
|
|
Salbuespen arauak izaera negatiboa
|
duela
dioen ikuspuntutik abiatu beharrean, hau da, manu baten aplikazioa baztertzen duen arautzat hartzen den ikuspuntutik?, haien izaera positiboa baieztatzen duen ikusmoldetik abiatuz gero, alegia, tributuaren zerga egitatea ere definitzen duen arautzat hartzen duen ikuspuntutik?, esan daiteke zerga egitatea gauzatzeak ez duela zertan ekarri tributu betebeharraren sorrera, legegileak kontrakoa badio ... Hala ere, zerga egitatea gauzatzean, tributuaren menpekotasuna sortuko da zalantzarik gabe, eginbehar desberdinekin (kontabilitate, erregistroeta aitorpen eginbeharrak?).
|