|
2001
|
|
|
Erreserbako ardoa bezala, edalontzia goraino bete gabe, kalterik egin ez diezaion. Anbulantzia garbitzean aurkitu
|
duela
esan lezake, besterik gabe. Gero, inork ez dakiela, egun pare baterako bereganatu duela aipatu beharrik ez luke izango.
|
|
|
Lan serioa aurkitu nahi
|
duela
esan zigun Marcosek atzo. Gauza dela bera lan serio bat ondo egiteko, inork baino hobeto.
|
|
|
Indiak montzoiei esker irauten
|
duela
esan liteke. Montzoi garaian bakarrik egiten du euria, hots, maiatz azkenaldian hasi eta bizpahiru hilabetez.
|
|
|
Emazteak bere nortasuna ezeztatu eta deuseztatu egin behar du. Bere ahaideekin ere hausten
|
duela
esan liteke.
|
|
|
Senarrak eta beraren etxekoek –emaztea erre, urkarazi edo irato egin badute–, epailea, medikua eta polizia igurtzi egiten dituzte, emazteak bere buruaz beste egin
|
duela
esan dezaten.
|
|
|
Neskato polit bat izan genuen orain dela hiru aste. Polita dela esan eta gero ez duzu sinistuko neure antza
|
duela
esanez gero, baina hala diote denek. On hutsa da gainera eta loti samarra.
|
|
|
Sinatuz gero, bakoitzak bere bizitzaren kargua izanen
|
duela
esanen du nostromoak. Eta solemnitatez sinatu eta izenpetuko duzue deklarazioa.
|
|
|
‘Kanpotik, ’ dio Arantxak, ‘Gorbeia aldeko baserri zaharren itxura
|
duela
esaten dute handik datozenek... ’
|
|
|
‘Berarekin hizketan egon naiz, ’ kontatuko du lemazainak. ‘Hotza egiten
|
duela
esan diot, Ez du hainbesteko hotzik egiten erantzun dit, ordezko aingura batekin zeozer egiten ari zela ikusi dut baina ez diot garrantzirik eman, ez naiz konturatu katea ebakitzen ari zela. Gero karelean ikusi dut, aingura hori jasotzeko ahaleginetan.
|
|
|
Zipotea, Gorriak hilabete guztia euriari begira eman
|
duela
esan didan hori, Gorria zaintzen ari da.
|
|
2002
|
|
|
Azkenean, ordea, etxe berrian giro ona ikusi eta konfiantza hartu zuenean, adausi egiten hasi zen. Orain gehiegi egiten
|
duela
esango nuke nik.
|
|
|
Bietako bat, baina, buztana eraitsi eta azkar higitzen hasten bada, borroka gogorik ez
|
duela
esaten ari da.
|
|
|
Mozkorra harrapatu
|
duela
esateko. Ikusi al duzu zakur mozkorrik?
|
|
|
Goizuetan bertan norbaitek lan egiteko gogorik ez
|
duela
esateko" Zakur nabarra heldu z (a) io" erabiltzen dute.
|
|
|
Emakumeek maitasun eta sentimendu kontuetan guk gizasemeok baino gehiago dakite eta hobeak dira. Zakurrak hori nabaritzen
|
duela
esango nuke nik.
|
|
2003
|
|
|
zerumugari begira egoten dira, norbaiten edo zerbaiten esperoan baleude bezala. Eta baten batek bere aldia egin, altxatu eta alde egiten badu, airean tristura lorratz bat uzten
|
duela
esan daiteke. Santa Luzia miradorera igo nintzen.
|
|
|
Erratzuko eskolan bi maistra, bi emakume gazte, elkarren lagun bihurtzen direnak; bata guardia zibil baten emaztea, bestea torturaren traumatik osatzen ari den euskalduna; honek hari bihotza zabaldu nahi lioke, sufritu dituen izugarrikeriak kontatu, saiatu ere egingo da pare bat aldiz... baina ezin. Ipuin bat ematen
|
duela
dio egileak une batean; niri beste kontakizun ezagun bat etorri zait burura: " Post tenebras spero lucem", Bernardo Atxagarena, han ere maistra gazte bat, hiritik herri txiki batera joana, eta bakarrik.
|
|
|
–Adina, badakizu. Panpina ama baino gehiago maite
|
duela
esango nuke!
|
|
2004
|
|
|
Gainera, bestelako sistemak bere baitan integratzeko ahalmena dauka, gauzak eta harremanak izendatzeko eta sailkatzeko duen gaitasunagatik. Horregatik, hizkuntzak gizatalde baten errealitatea indar bereziz moldatzen
|
duela
esan beharra dago, bere mugen eta baliabideen arabera burutzen baititugu geure bizitzaren gogoeta eta ekintza ugari?. 29
|
|
|
Estatu hizkuntzen egungo egoera normalduak bermatua
|
duela
esan dugu hauen izaera desideologizatua. Botere politikoari eta juridikoari darien ezaugarria dela, izan, hizkuntzaren ideologizatze kontua.
|
|
|
Eta galdezka hasita, horien nazio izaerari darizkion ezaugarriak eta izaerak babestuak izango ote diren jakin nahi luke bihar etziko euskal demokrazian. Irudipena dut, eta irudipen horrek irudikeriatik ezer gutxi
|
duela
esango nuke, funtsik gabeko ustekizunetan oinarritu duela bere arrazoibidea. Nolabait esan, usteka jardun zaigula, usteka jardutea aski balitz bezala.
|
|
|
–Soziolinguistikari dagokionean normalkuntza esaten denean azken batean zera esan nahi da, hizkuntza batek bere hizkuntza komunitatean sortzen diren funtzio eta behar guztiei erantzuteko gai izan behar duela, praktikan hizkuntza bakarra. Kasu honetan euskarak hizkuntza komunitate euskaldunaren hizkuntza bakarra izan behar
|
duela
esan nahi du. Esan litzateke, beraz, normalizazioa ez dela elebitasun orekatua, normalizazioa ez dela koofizialtasuna, ez dela legezko izatea, baizik eta berezko definizioak hizkuntzaren nagusitasunaren eta lehentasunaren kontzeptuak dakartzala, eta nolabait, esklusibotasuna daramala?. 315
|
|
|
Joxean Ormazabal ere gogaide dugu iritzi horretan: . Ez al zaizue iruditzen Herri honen hizkuntzak euskara izan behar
|
duela
esaten dugunok erabat konbentzituta bageunde, ez genukeela hain erraz joko erdarara, ez genukeela hain erraz amore emango? (...) Euskaraz dakigunok epeltzen ari gara, erraz amore ematen dugu, ez gara konturatzen gure hizkuntza zein kinka larrian dagoen.
|
|
|
Nolabait ere, lan merkatuaren logikapean eratutako kultura trebakuntza transmititzea zegokion ikastetxeari, lan baldintza horiek legitimatuko zituzkeen ideologian oratutako gizaki moldea sortzeko. Nazionalismoaren auzian ere, halaber, beste horrenbeste egin
|
duela
esan genezake hezkuntzaren zizelak: hain zuzen, botere nazionala bere eskutik zeukan Estatuaren hizkuntza, kultura eta naziotasuna zilegi bihurtzeko betekizuna izan baitu eskolaren bidezko ideologia lanak.
|
|
|
Herri batetik bestera saillaren banaketa aukerazko hori aldatzen dan ezkero, herri bakoitzak koloreen fenomenua bere modura ikusten
|
duela
esan diteke. Euskaldunok eta juduek, esate baterako, ez dugu berdin aztertu (eta izendatu) koloreen sailla.
|
|
|
Izatekotan, lapurtu egin du. Eta, edozelan ere, dena izerdiarekin lortu
|
duela
dioenean, ez du larregi zehazten noren izerdiarekin izan den, eta ezin da esan Di Ruggero gezurretan aritzen denik.
|
|
|
–Morroia ikertu dugu, jenerala –ekin zion Powersek, muturbeltz–; SDrako lan egin zuen gerra hasi baino lehen. Berak desertatu egin
|
duela
dio, baina ez naiz fidatzen.
|
|
|
–Ez nuke mutil hau ere neure erruagatik hilda ikusi nahi, eta horretara doala iruditzen zait. Hautsa harrotzen jarraitu nahi
|
duela
esan dit oraintxe!
|
|
|
–Aurrekaririk ez
|
duela
esan nahi nuen. Ez dutela atxilotu, alegia.
|
|
|
Ordena apur bat mantendu behar zen. Gainera, gorputzak atseden pixka bat behar
|
duela
esaten omen zioten Amaiari. Zaletasun hura laudagarria bai, baina ezin zela ona izan hainbesterainoko sukarra.
|
|
|
Berriz ere kalatxori bat haitzetan jarrita bezala. Eta Martinak kasualitatea dela esan dio, herrira heldu eta lagun bat aurkitzea, eta koadrilako gainontzeko lagunez galdetu dio, ea non dauden, eta denekin hondartzara joateko gogoa
|
duela
esan dio. Martinaren hitzak arrainaren hezurrak balira bezala irensten dituen bitartean, Markosek poliki poliki sartu du praketako atzeko poltsikoan Martinaren izena grabatua duen maskorra.
|
|
|
Iragarkiak hasi direnean ikusten ari diren filmaz aritu dira. Leirek ikusita
|
duela
esan dio, edo hala uste duela, baina ez duela bukaera gogoratzen. Eta bukaera gogoratzeko saiakera egin duenean, burura etorri zaiona beste gauza bat izan da, bihar bere amarengana bazkaltzera joan behar dutela.
|
|
|
Sorpresa bat
|
duela
esan dio orduan Andresek. Nahikoa dela hotelean topatzea, ezkutuan, legez kanpoko zerbait egingo balute bezala.
|
|
|
Etxe bat alokatu
|
duela
esan dio, erdigunean, bere bulegotik gertu. Eta Mirenek, pozaren pozez, negar egiteko gogoa sentitu du, baina Andresek bukatu arte ezer ez esatea erabaki du.
|
|
2005
|
|
|
Eta hein handi batean egia da. Bihotza ez da norbaitek proiektua deuseztatzeko lan egingo
|
duela
diotson bakarra. Han du Urkoren oharra.
|
|
|
Segundo gutxitan, eguneratzerik ez
|
duela
dioen mezua agertu eta leihoa zuri geratu da. Ametsen begirada hutsa biziaz betetzen joan da, aurpegiak ere kolorea berreskuratu du.
|
|
|
Arratsaldeko laurak. Argiak indar apur bat galdu
|
duela
esango luke, baina oraindik eguzkiak lekua bilatzen du gainezka dauden kaleetatik. Naroak eskularru eta bufanda moreak jantzi ditu, baina hotza ez da hainbesterako.
|
|
|
Gaizki ematen duela iruditzen zaio. Jainkoaren etxeak hori baino errespetu handiagoa merezi
|
duela
esaten du.
|
|
|
Ez dizkizut laranjak eta sagarrak, kiwiak edo madariak zuritu nahi. Bakoitzak berea jan behar
|
duela
esan dizut behin baino gehiagotan. Zuk baietz.
|
|
2006
|
|
|
Maialen lo dago gelan. Alabak sukar pixka bat
|
duela
esan dio Lewisek, eta hark egindako marrazkia erakutsi dio. Maialenek marraztutako etxea eta atzeko aldeko mendiak ikustean, ama arropak lisatzen gogoratu du, neskato bat alboan duela, menditxoak marrazten.
|
|
|
Ez da konforme geratu, baina izekok gelan beretzako gauzatxo bat
|
duela
esan eta ahaztu egin du itsasoarena. Nerearen gainetik salto egin eta izekoren atzetik joan da korrika haren gelarantz.
|
|
|
Eguzkia goizetik irten da gaur. Aire fina dago, hotza, baina zerura begiratu ondoren, egun ederra egingo
|
duela
esan dio izekok eta poztu egin dira biak. Urdin urdin dago zerua.
|
|
|
Ez dio Nereari une batean ere begietara begiratu. Eta Nereak bere buruari galdetu dio amak farora joan nahi
|
duela
esaten duenean zentzuzko gauza ote den izekorentzat ala zentzu gabekoa. Izan duen erreakzioa kontuan hartuta, zentzu pixka bat izango duela pentsatu du.
|
|
|
Eta han hemen entzuten dituenak errepikatzen dituela. Baina, hala ere, farora joan nahi
|
duela
esateko moduan zerbait berezia antzeman dio amari. Sekula ikusi ez dion begirada bat.
|
|
|
Bere artikuluetan gero eta aldaketa gehiago proposatzen dio eta lepoko zainak loditzen sentitzen ditu Nereak aldaketekin ados ez dagoela esaten dionean, gauzak ez direla horrela esaten dionean, eta Fidelek erantzuten dionean, badakizu non egiten duzu lan, ezta? Etika periodistikoa nagusiekin izandako bileraren bateko mahai gaineko hautsontzian utzi
|
duela
esateko gogoa izaten du Nereak, eta hain justu horregatik dagoela gaur dagoen lekuan, hauts bihurtu zaiolako ofizioaren duintasuna. Fidel ezin hobeto egokitu da egungo kazetaritzaren legeetara.
|
|
|
Fidel begira daukala ordenagailua itzali, eta alde egin behar
|
duela
esan dio, haserre, beste azalpenik eman gabe. Igogailurako bidean, atzetik jarraitu dio Fidelek.
|
|
|
Hitz guztien artetik irten da esaldia, urre bilatzaileen galbahean urrea harrien artetik bezala. Gauez hitz egin
|
duela
esan du Pilik. Eta Nereak ez du jakin nortaz ari den, baina pentsatu gabe irten zaio galdera.
|
|
|
Baietz, hitz egin
|
duela
esan du Pilik. Ez dakiela ziur ametsetan ari zen ala esna zegoen.
|
|
|
Eskaileretan gora noala topatu dut Pantxika. Agnesek ozta bazkaldu eta afaldu
|
duela
esan dit; baina kozkorrak desagertzen hasi zaizkiola, eta hori seinale ona dela.
|
|
|
–Herritik irten zenuke –jarraitu zuen, ahalik eta gozoen, norbaiti zeozer sinetsarazi nahi zaionean egiten den bezala– Durangon dauka beirategia nire lagunak. Zahartzen hasita dagoela eta ikasle gazteren bat behar
|
duela
esan zidan orain aste pare bat.
|
|
2007
|
|
|
Nik txirrindularitza horren gustukoa dudala ikusirik, berak ere txirrindulari izatea erabaki
|
duela
esan dit Amaiak ametsean, eta tandem bat ekarri dit, tandemean nirekin batera ibiliz ikasteko. Txirrindulari jantzian zegoen gainera, nire talde bereko maillotarekin.
|
|
|
Humboldt-ek, adibidez, eta hizkuntzaren karakterean zentratuz orain. Hizkuntza bakoitzak bere karakterea
|
duela
esateak, Humboldt-entzat esan gura du, ez nazio baten aurretiko karakterea berak espresatzen duela, baizik hizkuntza bera pertsonalitate burujabe bat dela, bere aiurria, nortasuna duena. Hizkuntza, Humboldt-ek kontsideratzen duen moduan behar da ulertu, ez isolatua, ez gramatika bat (estrukturalismoaren ondoren arriskua baitago, hizkuntza guztia forma linguistiko batzuk bezala soil ulertzeko, zeinu sistema hutsa), baizik bategina nazioarekin eta nazioaren bizitza guztiarekin, geografikoa, sozial eta politikoa, morala, intelektuala, eta mintzo den norbanakoaz bategina une berean, haren izpirituarekin, bat direlarik natura, gizakia eta gizartea37 Gure joera, dena bakantzekoa, isolatzekoa izaten da (zientzia modernoak, espezializatuak?
|
|
|
Ezagunki, Humboldt-ek, hizkuntzak mundu ikuskera bat biltzen
|
duela
esaten zuen; eta, beraz, herri gogo bat osatzen bide duela; beraz, hizkuntzak nazioarekin eta nazioak hizkuntzarekin, biek. Volksgeist, bat mamitzen dutela, etc.
|
|
|
Esanahia osorik ulertzeko, Hume-k honela jarraitzen duela, jakin behar da: , and having once established it as a principle, that any people are knavish, or cowardly, or ignorant, they will admit of no exception, but comprehend every individual under the same censure? 12 Ondoriatuko dugu, aiurri nazionalak ez
|
duela
esan gura. Hume-rentzat, gizabanako nazional bakoitzak gero halako eta halakoxea izan beharra duenik, edo nazioak ere betiren betiko izan behar duenik halakotsua.
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak bere karakterea
|
duela
esateak, aurren aurrenik esan gura du, hortaz, hizkuntza errealitate izpirituala dela, ez, naturala?. Bera dela subjektu eta egintzaile, eta librea dela.
|
|
|
izan dela? Eta zer?, horrela izan bada ere, horrelaxe izan behar
|
duela
esan gura ote du horrek?, polemizatzen du, zientzia kamuts, horrekin Chamberlain ek.
|
|
|
Gaur lanera ailegatu eta Marisak, harreragile, produktore eta kamera lanak egiten dituen bekadunak? tipoak deitu
|
duela
esan dit (bai, neska, aurreko eguneko futbolariak, ez duzu gogoratzen?), nigatik galdezka gainera. Detaileak nahi ditu Marisak (eta?
|
|
|
Aurreko belaunaldietako emakumeak aipatu ditu, eta esan du normala dela haiek erraztasun gehiago izatea, bizitza lasaitasun handiagoz hartzeaz gain, hogei urterekin hasten baitziren haiek saiatzen, ez orain bezala. Horrekin ez
|
duela
esan nahi hogeita hamabi urterekin lehenengo haurra izateko arazorik izan behar duenik. Saiatzen jarraitzeko eta lasaitzeko esan dio medikuak, estresa izan daitekeela, emakume askori gertatzen zaiola.
|
|
|
Berak ere aitaren ahotsa ateratzen du haserretzen denean. Bere aitaren gero eta antz handiagoa
|
duela
esan nion batean, harro erantzun zidan zelako astue, halako astakumie. Eta barrez lehertu zen gero.
|
|
|
Bestetan baino goizago irten da etxetik senarra. Bideko elurra dela eta geldiago joan
|
duela
esan dio. Aireportura arteko bidean kontuz ibiltzeko eskatu dio berak, eta galdetu dio ea eguraldi horrekin Madrilgo bilera bertan behera ezin duten utzi.
|
|
|
Herria oso aldatuta aurkitu
|
duela
esan dizu.
|
|
2008
|
|
|
–Zure ahizpak lehenbailehen ezkontzeko baimena eskatu dit. Ez, ez dago haurdun, Jainkoak libra gaitzala, baina lehenbailehen ezkondu nahi
|
duela
esan dit, eta oso gaizki iruditu zait, presaz egiten den guztiak hondamendia baitu etorkizun. Aita eta biok zuhurrago ibili ginen alor horretan, baina azkarregi ibili ez ote ginen, hala ere:
|
|
|
Natividadek egin zituèn etengabeko keinuengatik, betilunetik betargira eta betargitik betilunera?, edonork aitortuko zuen amaren hitzek ezustez ezuste eraman zutela: esan nahi baita, lehenbailehen ezkondu nahi
|
duela
esan dit, esan zuenean, alaba itota bezala geratu zela;, oso gaizki iruditu zait?
|
|
|
–esan zuen don Gervasiok, Nataliaren eskumuturretako bat aztertzen zuela?. Norbaitek lotuta eduki
|
duela
esango nuke?
|
|
|
–Edan egiten
|
duela
esan nahi al duzu? –egin zuen oihu Squireak.
|
|
|
begirada samur, maitakorrak airean. Gero, Lidiak besarkatu egin du, eta burua Aitorren sorbaldan
|
duela
esan dio:
|
|
|
–Ez du izena ematerik nahi izan, zurekin zuzenean hitz egin nahi omen du. Bart gertatutakoari buruzko zerbait
|
duela
dio, nagusi.
|
|
|
–Medikuen botikarik ez... bihotzaren botika behar
|
duela
esan zion familiako medikua den don Josek, eta hau esatean burua jaitsi eta patioko jeranioen kolore biziak jantzi zuen zerbitzariaren aurpegia.
|
|
|
Planteamendu horren arrazoiak zentzu eta irismen sakona
|
duela
esango nuke. Demagun, zentzu hori atzemate aldera, ildo bertsuko egitate hau:
|
|
|
Turista asko dabil dogon eskualde honetan; hala ere, eskale gutxi eta kexak ere oso gutxi Boubacarren ahotik. Gobernuak bere ahalen arabera zerbait egiten
|
duela
diosku, baina administrazioan ez ei dago dogonik ia,, gehienek ez dakite edo oso txarto egiten dute banbaraz?. Estuasunak estuasun gutxik dute Europa amets.
|
|
|
Ez dut inoiz beste batekin nahasten, itxura oso berezia du, baina nortasun finkatu gabea
|
duela
esango nuke, beste leku batean egon nahi lukeela, beste garai batean bizi, beste norbait izan. Soinean daraman beroki luze astunak, ile urdindu baina oraindik kalparrez beteak eta eskuan dilindan daraman larruzko kartera maiztuak poeta baten itxura ematen diote, baina poeta txukun batena nolanahi ere.
|
|
|
Hauek erraz onartzen dute. Haren ondoan konprenituak sentitzen dira, baina norbaitek maite
|
duela
esaten badio, izutu eta desagertu egiten da. Izan da, ondorioz, bere gizatasuna zalantzan jarri duen emakumerik ere.
|
|
|
Itzultzailea da ogibidez. Erretiratu eta Donostiara bueltatu nahi
|
duela
esan zidan.
|
|
|
–Zure ahizpak lehenbailehen ezkontzeko baimena eskatu dit. Ez, ez dago haurdun, Jainkoak libra gaitzala, baina lehenbailehen ezkondu nahi
|
duela
esan dit, eta oso gaizki iruditu zait, presaz egiten den guztiak hondamendia baitu etorkizun. Aita eta biok zuhurrago ibili ginen alor horretan, baina azkarregi ibili ez ote ginen, hala ere:
|
|
|
Natividadek egin zituèn etengabeko keinuengatik –betilunetik betargira eta betargitik betilunera–, edonork aitortuko zuen amaren hitzek ezustez ezuste eraman zutela: esan nahi baita" lehenbailehen ezkondu nahi
|
duela
esan dit" esan zuenean, alaba itota bezala geratu zela;" oso gaizki iruditu zait" entzun zuenean, arnasa bereganatu zuen;" gure arteko harremanak ez dira, izan ere, garai betekoak" entzun zuenean, azkenik, itota ez ezik hitzik gabe ere gelditu zen, harik eta lauzpabost segundoren buruan esan zion arte:
|
|
|
–Eta hauek...? –esan zuen don Gervasiok, Nataliaren eskumuturretako bat aztertzen zuela– Norbaitek lotuta eduki
|
duela
esango nuke...
|
|
2009
|
|
|
Modernitateko filosofoak izan baitira, Natura eta gizakia, halabehar mekanikoa eta askatasun morala kontrajartzen hasi direnean, eta bizidun naturalak, gainerako mundu fisiko guztia legez, automata mekanikotzat jo dituztenean, gizakiaren barruan bertan Natura (aberea) eta Ez Natura (espiritua) kontrajartzera etorri direnak, gorputz fisiko mekanikoa eta arima espiritual librea, jadaneko ez subjektu baten bi aspektu diferente gisa, ezpada bai bi substantzia diferente, predikatu kontrarioetakoak, subjektu bakarrean lotuak. Hölderlinen eta jarraian, XIX. mendeko erromantizismoan topikoa izan da, kristautasunak apurtu
|
duela
esatea, gizakiaren eta Naturaren batasuna. A. von Arnimen Isabella von Ägypten, E. T. A. Hoffmannen Klein Zaches, F. de la Motte Fouquéren Undine, Goetheren iloba Wolf von Goetheren Erlinde, etab., Michelet Frantzian, Miranderenganaino Euskal Herrian, kristautasunaren kritika hori arrunta izan da.
|
|
|
Baina Modernia, bere garaian, doi doi ikuspegi horren aurka sortu da. Quattrocento italiarrean Pico della Mirandolak, gizakiak naturarik ez
|
duela
esan zuen, askea dela esateko: filosofo ernazentistarentzat askatasuna naturarik eza da, naturaren kontrarioa, eta gizakiaren duintasuna askatasunean datza (Naturatik askatasunean).
|
|
|
Ivan Ilitx funtzionario leber anbiziotsuak bizitzan arrakasta izan
|
duela
esan liteke. Irabazi oneko lanbidea, etxe bat bere komenentzia eta kapritxora hornitua, emaztea, franko aspertzen duen arren?, seme alaba sanoak, hiriko zirkulu altuetan ongi erlazionatua, eta utziezinezko karta jokotxoaren gozaldia lagunekin:
|
|
|
Denborak ematen dizkigun askatasuntxo uneak, pozak, argi lipartxoak eskertzen, garaipen txikiak gozatzen, azken heriotzaren ezinbestekoaz adiskidetzen. Hala ikusarazi digu Gandiagak, bere azken gaixotasunean momentu bakoitzaren bakar ederra dastatzen ikasi
|
duela
esaten zuenean.
|
|
|
Arrese Beitia bien maisua zalantza gabe. Beste biak konparatzen badira, Arrutik nahikoa Emeterio Arreseren tankeran lan egiten
|
duela
esango nuke (honen inspiratzaileak ere Campoamor, Zorrilla eta gisakoak dira), problema berdintsuekin eta soluzio ere berdintsuekin; beharbada Arrutik poesia, landuaren, kezka gehixeagoz, Emeteriok bizitza zibilean txertatuago, beraz medio sozial franko diferente baten isla emanez bere gaietan eta formetan ere.
|
|
|
Darwinek eskizo paranoide joera
|
duela
esan dit psikiatra batek. Errealitatetik ihes egiten duela eta bere ametsezko munduan ezkutatzen.
|
|
|
Gizona eta bera elkarrekin bizi ziren edota, hobeto esanda, gizonak bere emakumearekin eta neskatxarekin banatzen zuen denbora. Gizon hori senartzat
|
duela
esaten du beti neskatxak.
|
|
|
|
duela
esan dit.
|
|
|
Bost eguneko tourra. (Disko hori kasualitatez aukeratu
|
duela
esango dio bere buruari, noski).
|
|
|
deitzen dio piezari. Bukatu gabe utziko
|
duela
dio.
|
|
|
Norak segundo baten arnasa hartu du, segundo bakarra baitauka deitu duen entzuleak zer esan lezakeen neurtzeko. Zoroa izan liteke, haserretuta bizi diren horietako bat, irratia etxea dela uste duen berbalapikoa, suizidatu nahi
|
duela
esan lezake edo biluzik dagoela edo emaztea oraintxe hil duela edo ez dakiela taxistaren telefonoa eta ea emango dioten. Goizaldeko ordu biak dira ia, jaikita daudenak egunak exiliatu dituenak dira, iheslariak, insomneak, mozkorrak eta poetak.
|
|
|
Andres, begi txiki txikiak dituen gizon estua eta lehorra. Sagutasun halako bat du begiradan, Martini faringitisik ez
|
duela
esaten dio. Gorritasunik ez eztarrian, ezta mututasunerako beste arrazoi fisiologikorik ere.
|
|
|
–eta esan zion, halaber?: Alberto gizon garbia zen, eta niri jende garbia gustatzen zait, ez komunista eta ez anarkista naizen arren hurbilago bainago hauengandik haiengandik baino; komunistak, izan ere, maltzurrak dira, beren helburuak lortzeko edozein bitarteko erabiltzeko prest daudenak, baita gezurra eta engainua ere; Stalinek paradisua eraiki
|
duela
diote, baina nik beste datu batzuk ditut: herri osoak punta batetik beste batera eramanak, Siberiako tokirik inhospitoenetara, desterruz desterru?
|
|
|
Musonek alde egin behar
|
duela
esan du. Esan du:
|
|
|
Izan ere, krisialdiak jotzen duenean, izerditan hasten da M eta eliza batean sartu behar
|
duela
esaten du behin eta berriz. M ren amak azaldu dit desagertuta egon baino lehen semeak ez zeukala erlijiorako joera handiegirik, baina egun osoa egiten duela orain elizari begira.
|
|
|
Zopa egingo
|
duela
esan dit Beatrizek. Buruarekin erantzun diot, bere proposamena onartuz.
|
|
|
Bukatu zaio horri ere bizitza. Amak lan berria bilatu
|
duela
esan dit, kezka aurpegian. Etxe honetan lanean hasi zenetik, ia egunero hitz egin du Beatrizek telefonoz bere amarekin.
|
|
|
Banketxera joan gara eta? Carmenek nirekin egon nahi
|
duela
esan dit, eta ea bere etxera igoko naizen.
|
|
|
–Bai, Pedrok esaten duen guztiari baietz erantzuten dio, beldurra balio bezala. Eta Pedrok asko maite
|
duela
esaten du, baina batzuetan ez dio hitz egiten balu bezala. Niri ez zaizkit horrelako gizonak gustatzen?
|
|
|
Supermerkatu batean egin du lan orain gutxi arte, goizeko orduetan apaletan produktuak jartzen; gero, arratsaldean, etxe batera joanez ibili da, han bi ume txiki zaindu eta etxeko lanak egiteko. Goizekoa utzia
|
duela
esan digu, asko nekatzen baitzen. Bi ume zaintzen ditu beraz, berarenak ez direnak, eta bere bi umeak urrun ditu, beste norbaitekin.
|
|
|
Beatriz eta biok. Reginak eta Gabrielak Mirenen etxean jarraitzen dute, Rikardok bertara deituko
|
duela
esan baitigu. Eta azkenean, gauean heldu zaigu berria.
|
|
|
Hura besarkatzeko gogoa sentitu du. Eta herrira heltzean besarkatuko duela pentsatu du, eta musu emango diola, eta maite
|
duela
esango diola, ahalik eta azkarren, badaezpada, bizitza airean desagertzen den globoaren antzekoa baita.
|
|
|
neska kanpotar bat ekarri behar diotela etxeko kontuekin laguntzeko. Aste honetan izeko Elenaren etxera joan behar
|
duela
esan dio Rikardok, haren belaunari begirada bat botatzera. Orduan izango duela aukera neska ezagutzeko.
|
|
|
–Guasteko jaunarenak egin
|
duela
esan eta esan ibili da loak hartu duen arte.
|