|
2008
|
|
|
bata Atlantikoko Euskal Herria, populazio sakabanatutakoa baserri etxeetan eta, bestea, Ebroaldeko Euskal Herria populazio bildutakoa, Araba eta Nafarroa gehienak, izan Lautada edo Errioxa, Sakana edota Erribera baina, baita ere, Bizkaiko herri bi, hain zuzen Otxandio eta Ubide, biok Ebroko isurira dauden bakarrak. Ubiden
|
duela
bi mende, hain herri txikia izanda Lopena, Anbena eta antzerakoak agertzen baziren Otxandio hiribildu han diagoa eta industrialagoa izanda nahi haina aurkituko genituzke. Mitxelenak behin baino gehiagotan agertu zuen/ zidan bere harridura Vicinay/ Bizinai deitura, izengoiti batetik sortutako bitxitzat jotzen baitzuen.
|
|
2009
|
|
|
EHUko Udako Ikastaroetan ere bada Euskaltzaindiko Literatura batzordea:
|
duela
bi urte Leturiaren egunkari ezkutua izan genuen aztergai, eta aurten gerra zibila gure literaturan.
|
|
2010
|
|
|
Hau da, esatariak nahi duen erara, indibidualki zein erretorikoki? bideratu ohi
|
duela
bi fenomenoon erabilpena. Uste hori oso zabaldua da, bistan da.
|
|
2012
|
|
|
eta, forma? bereiztea, eta itzultzaileak, beraz, ezin
|
duela
bietariko bakar baten aldeko hautua egin. Itzulpenaren epistemologia modernoan adieraziarekin lotzen ziren testu baten elementu semantikoak, eta adierazlearekin, berriz, elementu formalak.
|
|
2014
|
|
|
(. Hasta> impu > > a> Navarra> un> nuevo> nombre>, a> mi> parecer> horrendo?, > olvidando> que> los> navarros> siempre> la> habían> llamado> en> vascuence> Nabarra, > siendo> Nafarroa> un> término> introducido> > época> reciente> no> sé> si> > fruto> de> un> purismo> lingüístico> ajeno> al> habla> popular> de> nuestra> tierra> o> por> alguna> razón> de> tipo> político> que> no> llego> a> alcanzar?, 91 or.), Nafarroa> izena, jada 1571ko testamentu Berriaren hitzaurrean lehenbiziko aldiz dokumentatua, eta hortik aurrera (oihenarte, Axular, Etxeberri, Mendiburu, Kardaberaz, Campion, Azkue, Mitxe lena, Villasante...) euskaraz azken lau mendeotan etengabeki erabilia izan dela jakin gabe. Bestalde, logika hutsez, euskara batua, XX. mendearen bukaeran nolabait hezurmamitua denez, ezin daiteke izan antzinako baskoiek
|
duela
bi mila urte egiten zutena bera; gaurko gaztelania eta erromatarrek garai hartan ekarririko latina berdinak ezin izan daitezkeen beza laxe. Baina egiaren alde, esan dezagun, batuak, zerbaitekin antzik baldin badauka behintzat, nafarroa Garaiko euskararekin daukala.
|
|
2019
|
|
|
–Entzun, mesedez, zer esan zuen
|
duela
bi urte, 2017ko abenduaren 11n, El Correo egunkarian argitaratutako elkarrizketa batean (Pérez Miguel, 2017), gaur egungo euskaltzainburuak, Andres Urrutia jaunak, esan du, eskua altxatuta, trajez eta gorbataz jantzitako planta oneko gizon bibotedun batek bagoiko bere aulkitik?: –Hay que ser muy generosos y explícitos para que todo el mundo vea la academia como un lugar de encuentro donde no se olvida a nadie y la ideología se deja fuera.
|
|
2021
|
|
|
Etorri zen adizkiak, adibidez, iraganean kokatzen du gertakaria, baina kokapen hori osagarri adberbialen bidez areagotu daiteke1: { atzo ∼ igandean ∼
|
duela
bi egun ∼ lana amaitu zuenean ∼ lana amaitzean} etorri zen.
|
|
|
Berezia da, azkenik,"{ duela ∼ orain dela}+ IS zenbatzaileduna" egitura adberbiala(
|
duela
bi egun).
|
|
|
galderari erantzuten diotenak: aldiberekotasuna adierazten dute batzuek (orain, gaur, egun, aurten, orduan), aurrekotasuna beste batzuek (atzo, lehen, aspaldi, iaz, joan den urtean, bezperan,
|
duela
bi egun), eta ondokotasuna beste batzuek (bihar, etzi, datorren urtean, biharamunean). Gertakarien iraupena adierazten dutenak daude, bestetik, zenbat denbora (n)?
|
|
|
• aurrekotasuna (atzo, bezperan,
|
duela
bi egun)
|
|
|
35.2.2b Osagarri batzuek unea seinalatzen dute (orain,
|
duela
bi ordu, hiruretan, hiru orenetan, eguerdian, une honetan, une hartan, arestian), beste batzuek epea (gaur, atzo, herenegun, bihar, etzi, iaz, aurten, goizean, bezperan, biharamunean, joan den urtean, aste honetan, udaberrian, igandean, egun hauetan, garai batean) eta beste batzuek unea nahiz epea (antzina, behiala, aspaldi, lehen, gero, ondoren, berehala, berriki, aurki, laster).... Eta gertakariei dagokienez, berriz, aspektu lexikoak bereizten ditu uneko eta epeko predikatuak.
|
|
|
35.2.2h Deixia hizketa unean finkatua duten osagarriak ‘osagarri deiktikoak’ deituko ditugu (atzo, gaur, aurten, bihar, joan den astean, datorren udan,
|
duela
bi egun). Erreferentzia hizketa uneaz bestelako une edo epe batean dutenak, berriz, ‘anaforikoak’ dira (orduan; bezperan, aurreko egunean, aurreko astean; biharamunean, hurrengo astean, handik pixka batera); perpausean berean edo haren testuinguruan eman dezake hiztunak osagarrioi balioa emango dion erreferentzia puntua (Azken partidaren bezperan min hartu zuen pilotariak; Zein inozoak ginen orduan!).
|
|
|
35.2.5f"{ Hemendik ∼ handik...}+{ denbora IS zenbatzaileduna+ ra}" egiturako osagarriek aurrerantz zenbatzen dute denboraren joana gertakaria kokatzeko. Gorago aipatu diren
|
duela
bi egun gisako formen alderantzizkoak dira hemendik bi egunera gisakoak; haiek atzerantz zenbatzen dute denbora, hauek, esan bezala, aurrerantz. Erreferentzia hizketa unea denean, hemendik, gaurtik edo horrelako ablatiboak erabiltzen dira; beste une edo epe bat denean, berriz, handik edo ordutik bezalakoak:
|
|
|
13.3.8d Bera-ren plurala berak/ berek izan daiteke, edo beraiek: Trufa haiek berak ordea probetxu handitakoak dira (Mihura); Hitzok berak ezarri nituen Eskualdunean
|
duela
bi urte (J. Etxepare); Eta ardi haiek berak zaintzen zituen udan, bortuan (J.
|
|
2022
|
|
|
Bearnoko lurralde horrek aurkezpen bat merezi du, eremu gutikoa izanagatik (4.680 km2), leku ederra bete baitu historian. Euskararen eremuan zegoen
|
duela
bi mila urte, Zesarren Akitania osoa bezala. Egia sinple horren aldarrikatzeko uzkur gaude gu, gaurko euskal idazleak, inperialistatzat ez agertzeagatik.
|