|
2008
|
|
|
Horretarako, tokian bertan, nazioan eta mundu osoan talde barruko nahiz talde kanpoko hiztunak erakartzeko duen boterea hartzen da kontuan. Gaur egun ingelesak prestigio sozial oso handia
|
du
munduan arrazoi sozioekonomiko, zientifiko eta kulturalengatik. Hori dela-eta, gero eta estatu gehiago ari dira bultzatzen ingelesaren irakaskuntza bigarren hizkuntza moduan lehen hezkuntzatik unibertsitatera bitartean (Crystal, 2004).
|
|
2010
|
|
|
Testuinguru horretan, Pompeu Fabra Unibertsitateak, 1990ean Bartzelonan gobernuaren funtsekin sortutako unibertsitateak, mantendu egin nahi ditu bere ezaugarri izan diren eta diren bikaintasuna eta zerbitzu ematea irakaskuntzaeta ikerketa jardueran. Helburu hori lortu nahi
|
du
munduarekiko eta nazioarteko komunitatearekiko irekitasunaren ikuspegitik, baina leial izan nahi du unibertsitatea bera sortu zuen eta sustatzen duen gizartearekiko. Hain zuzen ere, zaindu egin nahi ditu gizarte horretako nortasun ikurrak —hizkuntza, kultura eta idiosinkrasia katalana—, asko zor baitio gizarte horri.
|
|
|
hori zehatz mehatz ezagutzeak esango liguke zeintzuk diren jendearen euskararen hautemate modua eta irudikapena gidatzen dituzten egitura kognitiboak. izan ere, framingaren bigarren oinarriak —soziologikoak— dioskun bezala: gizabanakoak ezin
|
du
mundua bere osotasunean ulertu, ezta etengabe borrokatu bere bizipenak interpretatzeko eta bizi duen munduari zentzua emateko; horregatik, informazio konplexua eta ugaria sailkatzeko eta ulergarri egiteko ahaleginetan pertsonak eskema sinpleak (primary frameworks) erabiltzen ditu. hortaz, bi premisa horietatik (psikologikotik eta soziologikotik) abiatuz, framinga oso lanabes edo bitartekari balio... Jendeak ere, bere aldetik, ezinbestekoa du framinga baliatzea gai konplexuak antzemateko eta ulertzeko, aldez aurretiko eskema murriztuak (framingak ematen dizkionak) zeregin horretan baliatzen baititu.
|
|
2012
|
|
|
Jakina, galdu zuena" konnotatzeko gaitasuna" izan zen, eta irabazi, aldiz, denotatzeko gaitasuna: euskarak ez
|
du
mundua" ordezten" (are gutxiago, eraikitzen, artikulatzen edota eratzen), euskarak, askoz jota, munduko gauzei" izendatzaile zurrunak" jartzeko balio du. ez dute esanahirik, nonbait, baina hau edo beste seinalatzen dizute: Iker, Dornaku, Aiora edo Doltza izenen gisan, Osakidetza, Ertzaintza, Construcciones Etxeandia Eraiki edo Panader� a Okinder kasuetan bezala... euskararen lana denotatzea da; konnotazioa, esanahitik" kodera" lerratu da, euskara edo euskal zera baino ez dute euskal hitzek konnotatzen. erdaraz egiten dugula, neutro, zibil, zabal, aberats eta unibertsal egiten dugunez, munduaz aritzen gara lasai asko.
|
|
2016
|
|
|
Norberaren identitatea komunitate batean garatu eta osatzen da; alegia, identitate sozial baten barruan. Neurri handian, beraz, bakoitzak bere komunitatearen arabera ulertzen
|
du
mundua, hizkuntzak barne. Anthony Giddensens ek gizarte identitateek ezartzen dizkiguten baldintzak azpimarratzen ditu:
|
|
|
(2006) adierazi
|
du
munduko hizkuntzamugimendu eta planifikatzaile gehienek ez diotela jaramonik egin
|
|
|
Fishman-ek" okerreko frontea" aipatzerakoan azpimarratu nahi du lehenetsi behar dela belaunez belauneko transmisioaren gai nagusia eta diglosi egonkor bat ezartzea, alfabetatzea edo eskola ikasgaiei arreta jarri baino lehen. Hala ere, Romaine ek (2006) adierazi
|
du
munduko hizkuntza mugimendu eta planifikatzaile gehienek ez diotela jaramonik egin Fishman-en aholkuari. Horren ordez, garrantzi goreneko esparruei jarri diete arreta, hala nola, hezkuntza formalari eta estatus ofizialari.
|
|
|
449 Estatu Batuetako SIL International (behinolako Summer Institut of Linguistics) etxeak bere eragina izanik
|
du
munduko hizkuntzen eta hiztun herrien azterketan eta babes lanean. 1934an sortu zenean xede helburu xumeagoak bazituen ere, eta proselitismozko asmo jakina bere berea izan badu ere hasieratik, egia da Bibliaren noranahiko itzulpen ugariez gainera lan handia egin duela SILek mundu zabaleko hainbat hizkuntza txikitako hiztunak nor bere ama hizkuntzan alfabetatzen, beren kultura ondare jatorraz jabetuarazten eta lekuan lekuko hizkuntzen deskribapena gizarte ingurumenezko markoan txertatzen.
|
|
2023
|
|
|
Honek, munduko hizkuntzen erdiaren desagertze arriskuak, galera izugarria ekarriko luke munduko kultura aniztasunerako eta biodibertsitatearen oreka orokorrerako. Beraz, hizkuntza gutxituen etorkizunak kezka nagusietako bat izan behar
|
du
munduko kultura aniztasunaren babesa eta biodibertsitatearen oreka orokorra bermatzeko (Maffi 2005). Munduko hizkuntzen bidez, gainera, belaunaldiz belaunaldi, eskualdekako ingurunera moldatzeko jakinduria transmititu da.
|