|
2000
|
|
|
—Mundu honetan aitzina egin gogo duenak...? Eta nork egin
|
du
mundu honetan aitzinago, hik edo nik.... Edo, hik jaso ote duk jauregia eta hik ote dauzkak harremanak Villagrandeko dukea bezalako jende printzipalarekin...?
|
|
2004
|
|
|
Nola jokatzen du hizkuntza batek (edo, hobeki esateko, hizkuntza bat sortu eta mamitu duen herriak) gizonek bildu duten ezaguera kanpora agertu nahi hortan? Nola eratzen
|
du
munduari buruzko esperientzia, nola tajutzen ikasien eta ikusien bilduma. Huna hemen erantzuna:
|
|
|
Gauzei" izen" bat eman baiño lehenago, hizkuntza batek (herri batek, beraz) ideien maillan egiten du zatiketa bat, berezketa sakon bat, oharkabezko ideia antolaera bat. Eta hizkuntza bakoitzak bere erara begiratzen
|
du
mundua. Ez dago ikuskera logikorik.
|
|
|
Ze puntu kilometrikotan har dezakezu arnasa begiak itxita, eta zeinetan ezkutatu behar zara begiak ondo zabalik beti? Nork erabaki ote
|
du
mundua, bola txiker hau, mugaz betetzea, kartzelaz jostea. Pentsatu zuen Romanek.
|
|
|
Aldats goran dago Luca Stracciren etxea, eta Ponte a Ema osoa ikusten da handik, herriko horma zuriak eta teilatu gorriak, Ema errekaren meandro batean, eta atzerago mahastiak eta mahastiak, dena hori eta berde, eta ematen
|
du
munduan ezin dela beste ezer egon mahastietatik aparte.
|
|
|
Mendebala ez da parte oneko haizea. Zoratu egiten
|
du
mundu guztia, tartean eskutitzak, eta uste dute libertatea har dezaketela eta hor zehar has daitezkeela hegaz, zirimola batetik bestera. Hamaika eta hamaika eskutitz joan dira airean, Neroren ohituren eta Livornotik datorren haizearen erruz.
|
|
|
Apur batean hantxe geratu dira. Muinotik begiratuta, ematen
|
du
mundu osoa dela holakoa, berdea, chiantiz betea. Harago eta harago ere, mahastiak daude, begiek gehiago ematen ez duten lekuraino.
|
|
2005
|
|
|
" Marrazaina dabil txarto, marrazaina." Partidu guztietan esaten du osabak hori. Gero esaten
|
du
munduko marrazainik onena izango zela bera, osaba Simon. Eta egia da.
|
|
|
Baina inteligentea bai. Osaba Abelek esaten
|
du
mundu guztiak izan nahi duela inteligentea, hori ez dela nobedadea. Baina nik ez dut hori uste.
|
|
2006
|
|
|
–Eta Alicek bere buruari galdetu dio noizbait gauzak lehen ziren bezala izatera helduko diren. Ez
|
du
mundu berri horretan gertatzen dena ulertzen –azaldu dio Lewisek Maialeni.
|
|
2007
|
|
|
Zer galdu zait niri punkien mundu ilun horretan? Zerk egiten
|
du
mundu hori horren erakargarria nire begietara. Zergatik maite dut bizitza konplikatzea?
|
|
|
1668, L. Dutruc, Le genie de la langue françoise; 1681, J. Menudier, izenburu berarekin (frantsesa, dama bezala pertsonifikatua, bera mintzo da); 1685, izenburu berarekin halaber,, par le Sieur D++?? 134 Testurik gogoangarriena Christmann ek Dominique Bouhours en. La Langue Françoise, i deritzo (1671) 135 Ongi ikusten da, hizkuntzaren jeinua, birjaiokundetarki, talentu, dohain, trebetasun bezala ulertzen dela, pertsona bakoitzak bere talentuak dituen bezalaxe dituenak hizkuntza bakoitzak bereak. Hala hizkuntza bakoitza nortasun bat da, bere aiurriaz, eta bakoitzak bere koloreekin pintatzen
|
du
mundua: –(?) chaque langue est un art particulier de rendre ces conceptions sensibles, de les faire voir, et de les peindre:
|
|
|
Winckelmann-ek arte obra grekoak ikusteko modu legalista, klausulista hori birrindu, eta printzipio orokor bakarra ezarri du, lehen lekuan dinamikoa dena, interpretazio ireki, ez mekaniko baterako, eta bigarren, unibertsala eta bateratzailea sail ezberdinentzat beren barietate guztian, errespetuzkoa diferentzia eta ugaritasun guztiarekin (mitoa, literatura, eskultura, historia, filosofia). Winckelmann-ek erakutsi
|
du
mundu greko guztia, gogo, bat beraren obra dela, hots, osotasun edo organismo bakarra biltzen duela denak (poesia eta filosofia, tragedia eta Laokoon, denak harremanduak), eta posible dela anizkoitasun nabar guztia, bizi printzipio?
|
|
|
Arrazoimena eta natura, biak arrazoimena dira (hots, biak izpiritua, izpirituaren gauzatzeko eta agertzeko bi modu ezberdin). Arrazoimenak (izpirituak) egin
|
du
mundua eta egin gaitu gu, edo, dena arrazoimenez betea dago, arrazoimenaren manifestazio da.
|
|
|
da; lehenago aristokrazian bezala orain herri/ arrazan, jatorriak, jaiotzak? ematen
|
du
munduan subjektu edo jaun izateko kualifikazioa. Nazioaren identifikazioa honezkero ez da egiten errege (eta noblezi) arekin, baina populuarekin:
|
|
2008
|
|
|
Ikustekoa zen, zinez, han sortzen zèn giro etereoa, agerkorra bezain desagerkorra, iheskorra, argigarriak izan daitezke Oscar Wildek bere garaian esan zituèn hitzak, likoreak(, maitagarri berdeak?) edaleari eragin ziezazkiokeèn ondorioei buruzkoak: . Lehenengo kopa edan ondoren, norberak nahiko lukeen bezala ikusten
|
du
mundua; bigarrenaren ondoren, ez den mundua ikusten du; azkenik, gauzak diren bezalakoak ikusten ditu, hori okerrena??, hodei mehe erreal bezain irreal batek egongela eta egongelan zeudèn bi gizonen arimak hartuko balitu bezala, habanoa erretzen hasten zirenean zer esanik ez.
|
|
|
Zinezko zerbait nahi, bene benetan erroturik dagoen zerbait, eta halakorik ez munduan. Agian, maitasuna hurbiltzen da gehien zinezkotasun horretara; maitasunak beste mundu bat osatzen
|
du
munduan, edo beste mundu batzuk; edo bestetu egiten du mundua. Baina maitasuna ere ezin da iritsi zinezkotasun osora; gehienez ere, laurden batera.
|
|
|
Zinezko zerbait nahi, bene benetan erroturik dagoen zerbait, eta halakorik ez munduan. Agian, maitasuna hurbiltzen da gehien zinezkotasun horretara; maitasunak beste mundu bat osatzen du munduan, edo beste mundu batzuk; edo bestetu egiten
|
du
mundua. Baina maitasuna ere ezin da iritsi zinezkotasun osora; gehienez ere, laurden batera.
|
|
|
oro har, munduaren bioaniztasuna nork ez du gauza baliotsutzat jotzen, ideologiak ideologia eta kulturak kultura? Aho batez onartzen
|
du
mundu guztiak arrazoi horren logika eta onura. Tira, ba, beste horrenbeste gertatu luke gutxien gutxienez nazionalismoaren kasuan ere.
|
|
|
Ikustekoa zen, zinez, han sortzen zèn giro etereoa, agerkorra bezain desagerkorra, iheskorra –argigarriak izan daitezke Oscar Wildek bere garaian esan zituèn hitzak, likoreak(" maitagarri berdeak") edaleari eragin ziezazkiokeèn ondorioei buruzkoak: " Lehenengo kopa edan ondoren, norberak nahiko lukeen bezala ikusten
|
du
mundua; bigarrenaren ondoren, ez den mundua ikusten du; azkenik, gauzak diren bezalakoak ikusten ditu, hori okerrena" –, hodei mehe erreal bezain irreal batek egongela eta egongelan zeudèn bi gizonen arimak hartuko balitu bezala, habanoa erretzen hasten zirenean zer esanik ez.
|
|
2009
|
|
|
Bere euskaragatik eta baserritargatik, txikitatik jada rustiko eta oihes bezala erdeinatua izan den euskalduna, erraz identifikatzen da mendiarekin, dolmenekin, iraganarekin, izan diren eta gehiago ez diren munduekin. Gandiagak maite
|
du
mundu hori. Berea du.
|
|
|
Gero beti problema da nola pentsatu biak batera Jainkoa (gauza bezala gaitzulertzen baita, zentzu gisa bilatu zena) eta mundua, nahitaez batak bestea sobran uzten duela ematen baitu: Jainkoa dena baita, mugagabea, etab., sobran uzten
|
du
mundua; unibertsoak halaber, dagoen dena baita, sobran uzten du Jainkoa.
|
|
|
Atlantida hondoratua. Fisika modernoarekin nagusitu den munduaren sorbidearen itaun moduak ez du zerikusirik mitologiako erantzunekin; beharbada horren nagusitzeak itzali ere egin
|
du
munduaren jatorriaren galdera erlijioso mitologikoa. Galderak eta galderaren zentzua aldatu egiten baitira denboran zehar.
|
|
|
(. Jainkoak ez
|
du
mundua n bere burua ezaguterazten?, idatzi du Wittgensteinek: Tractatus, 6.432?
|
|
|
(Denok badakigu mitoa eta erlijioa ez dela berdin, baina bere horretan utziko dugu). Mitoak berak ez
|
du
mundua aldarazten. Mitoak, engainatu?
|
|
|
(Kreatzaile biblikoak, erlijiosoak? sei egun lanean behar
|
du
mundua egiteko, nekatu egiten da nonbait, eta atseden hartzen du; batez ere, ona dela ikusten du, bedeinkatu egiten du, etc., h. d., ez da, kausa, bat).
|
|
|
Lehen Modernitateak, Descartesez gero, unibertsoaren bere ikusmoldea oso osorik Jainko lehen kausaren ideiaren gainean eraiki baldin badu, XVIII. mendean Lisboako lurrikarak hankaz gora bota
|
du
munduaren kausa perfektua Jainkoa eta mundua bera izan litekeenik hoberena epaitzen zuen filosofia razionalista: Voltaireren. Poema?
|
|
|
–Alemania aldetik etorri zitzaigun filosofia mota bat, Hegelena. Eskola orrek aitortzen
|
du
munduan baduela xede bat, aurrerapen lege bat. Xedetasun ori, ordea, itsua da, eztaki bere buruaren berri, eta mundu eta izakien barnean datza.
|
|
|
Zolak zientziaren eta demokraziaren izenean aldarrikatzen duen Frantziaren funtzio mundu salbatzaile hori (nazionalismo frantses izpirik gabe, noski!) estrainioki Camusen L, homme révolté raino heltzen da. Liburu horren bukaeran desestaltzen zaigunez, modernitatearen tragediaren erruduna, txikizio moral eta katastrofe guztiena, iza eta pentsaera germaniar estremistaren nagusitzeak begitantzen du; eta berriro neurrizkotasun eta zentzu jator mediterranearrera itzultzeak ekarriko
|
du
munduaren salbazioa. Eliza bera, bere mediterraneartasuna galdu duelako galdu da, nordiko razionalistatua:
|
|
|
Musonek esan
|
du
mundu guztiak dakiela Freslevenen grabazioa dela bostetan eskasena, hori esan izan dela beti, apur bat gogoz kontra egin zuela, beste hiru medikuek ere egin zutelako.
|
|
|
Esan
|
du
mundu guztiak dakiela oraingo epaileak nondik datozen. Isildu egin da.
|
|
2010
|
|
|
munduko errekorra! Baina nork nahi
|
du
munduko errekorra baldintza horietan, protagonismoa gudu zelaian gelditzen diren hilotzek bereganatzen dutenean??, ihardetsi nion hitzetik hortzera.
|
|
|
Nik, ordea, arrebak zituèn barruko arrazoiez ahaztuta, mailuaren hotsak entzuten nituen, hotsak eta hotsak, gero eta gortzenago nindutenak, harik eta, biok bakarrik geundèn memento batean, arestian izan nuèn eztabaida sutsu baten ondotik Domingo modu txarrean antzarak ferratzera bidali nuelako hartzen ari zitzaidan kargu arreba, zertarako nahi duzu mundu osoa zeuretzat, zertarako eta zertarako??, erantzun egin nion arte: . Nork nahi
|
du
mundu osoa, ordea, arrebatxo. Jerominek nahi zuen!
|
|
|
Tronpatuta ere ez dute nire izenik ahoskatzen, telefono zenbakirik markatzen. Aita amek haien seme alaben gainean nola, hala
|
du
munduak nire gaineko debekua jarrita: –Ez ukitu?.
|
|
|
Nik, ordea, arrebak zituèn barruko arrazoiez ahaztuta, mailuaren hotsak entzuten nituen, hotsak eta hotsak, gero eta gortzenago nindutenak, harik eta, biok bakarrik geundèn memento batean —arestian izan nuèn eztabaida sutsu baten ondotik Domingo modu txarrean antzarak ferratzera bidali nuelako hartzen ari zitzaidan kargu arreba, zertarako nahi duzu mundu osoa zeuretzat, zertarako eta zertarako... —, erantzun egin nion arte: " Nork nahi
|
du
mundu osoa, ordea, arrebatxo. Jerominek nahi zuen!
|
|
|
munduko errekorra! Baina nork nahi
|
du
munduko errekorra baldintza horietan, protagonismoa gudu zelaian gelditzen diren hilotzek bereganatzen dutenean...? ’ ihardetsi nion hitzetik hortzera. Eta nola ikusten bainuen anaiak mesfidantzaz bezala begiratzen zidala, gehitu nuen:
|
|
2011
|
|
|
Ostadarra sor liteke haurraren makilatxoetarik. Baina ez, argiak ez
|
du
munduari hornidurarik eskaintzeko indarrik. Iluntzea da eta ilundu egingo du, egunero bezala, ezelako gupidarik edo damurik gabe.
|
|
|
Irrealitateagatik ez balitz mundua zabortegi hutsa litzateke. Eight, mila bira ematen
|
du
munduak neure buruan, leizea baino ilunagoko punturantz, puntua ere beltza da. Nine. Errealitateagatik balitz ukabilka genbilzke, irrealitateagatik asmatu ziren hitzak.
|
|
|
–globalak baliogabetu egiten du lokala? esaten zen orain dela urte gutxi, eta orain, berriz,, local moves the World?; hau da, txikia ondo egituratuta dagoenean politika, kultura eta ekonomia arloetan, gero eta protagonismo handiagoa
|
du
munduan, hainbat ikerlarik azaldu duten moduan: Alberto Alesina eta bere lankideek, edo Guillermo de la Dehesa k. Bestela esanda, 1973ko E. F. Schumacher ren, txikia ederra da?
|
|
|
Pentsa genezake, moralaren izenean edo, guk bortxari uko egin diezaiokegula. Baina bortxak berean jarraituko
|
du
munduan. (Bortxa ororen kondena tenoreko bortxaren defentsa sibilinoena baino ez da izaten).
|
|
|
esaterako, Erdialdeko Mexikok 25 milioi biztanle inguru zituen 1518an espainolak iritsi zirenean, baina, 1620an, 1,6 milioi baino ez ziren gelditzen. Zenbaitek estimatu
|
du
Mundu Berriko biztanle kopurua 100 milioitik gorakoa izango zela. Berrehun urte geroago, milioi bat baino gutxiago ziren?
|
|
|
Horrenbestez, giza eskubideetan soilik oinarritzen den politika bideak ez
|
du
munduko hizkuntz gutxiengoen zoria dagoen dagoenetik aterako. Argi eta garbi mintzo zaigu Kymlicka:
|
|
|
Nazionalismo mota batek suntsitzen ditu hiztun herriak, nazionalismo inperialistak eragin
|
du
mundua jasaten ari den etnozidio uholde itzel hau, baina, aldi berean, hara ironiaren eskua, nazionalismo eredu on bat behar dugu esku artean dugun mataza askatzeko. Zergatik?
|
|
|
–Edozein animalia espezie galtzeak bezala, hizkuntza bat galtzeak ere txikitu egiten
|
du
mundua. Zalantzarik gabe, guk, hizkuntzalariok, badakigu, eta jende arruntak ere suma dezake hizkuntza bat talde jeinuaren lorpen goren eta originala dela, misterio sakratu eta infinitua, edozein organismo bizi bezala.
|
|
|
–Hizkuntza munduari lotuta dago, ezinbestez, eta eragin egiten
|
du
munduan bizi garenongan, sakon eragin ere. Hizkuntza darabiltenei ez zaie aski informazio komunikatiboa:
|
|
|
–Zer pentsatu behar du Alvaroren familiak? Zer pentsatuko
|
du
mundu guztiak?
|
|
2012
|
|
|
Azken batean, ez da gauza bera sinestea izaki bizidun guztiak Jainko batek sortuak direla, edo arbaso zahar eta primitibo baten eboluziotik eratorriak direla. Teoriak erabat aldatzen
|
du
munduaren eta natura osoaren ikuspegia.
|
|
|
–Jazz bezala ezagutzen
|
du
mundu guztiak.
|
|
|
Pentsa genezake, moralaren izenean edo, guk bortxari uko egin diezaiokegula. Baina bortxak berean jarraituko
|
du
munduan. (Bortxa ororen kondena tenoreko bortxaren defentsa sibilinoena baino ez da izaten).
|
|
|
Ez inor akuilatzen du armak hartzera, armekin dabilenik ez onetsi ez gaitzetsi egiten du. Berak ez
|
du
mundua bere inguruan behatu eta bere kezkak pentsatu besterik egiten, eta ahal duen razionalkiena ebazpen batzuetara etorri. Bere ebazpenok esan ahal izango ote ditu publikoan, munduko xumeena esanda ere?
|
|
|
Nik miresten dut kristautasuna. Lehendabizi esklaboak askatu ditu, moral bat sartu
|
du
munduan...
|
|
|
Alde batetik, insatisfakzio sexuala dakusagu; izan ere, bere hezkuntza kastrantea dela medio, Charlesek ez baitu imajinatzen emakumeak sexudun direnik. Bestetik, fikziozko heroiekin eraiki
|
du
mundua, eta fikzioaren arabera interpretatu nahi du bere egoera. Egunerokotasunari gorroto dio, egunerokotasunak esan nahi baitu sexu monotonia, amatasuna, dirua, eta gaueko zopa ketsua, Emmak nazka dion errealitate bete baten sinbolo.
|
|
2013
|
|
|
Ez nabil orain gaitz zehatz batez kexuka, gaitz orokorrez baino. Lydiaren izaera markatzen duten berezitasun horiek, bere jario zoroak, bere segurtasunak, neurritasun orori egiten dion begi zeharrak, horrek guzti horrek bere ondorioa izango
|
du
munduaren aurrean dugun itzal eta garrantzian. Barkatuko nauzu, garbi hitz egin behar dizut eta.
|
|
2014
|
|
|
–Zertarako? Aurki utziko
|
du
mundu hau. Harentzat liberalak gara, beltzak, gobernu konstituzionalaren zerbitzariak.
|
|
|
400 Diruak ez
|
du
mundu guztiaren zoriona ematen.
|
|
|
Despiporre eta desproposito itzela izan da! Ederki pasatu
|
du
mundu guztiak. Rock & Roll!
|
|
|
Alemanian, nazioak nazioen aurka inhumanoki oldartzen ari direlako, nahigabetzen da Herder. . Ez al
|
du
munduak aski leku guztiontzat?. Baina ez, ez dira nazioak, amorratuki elkarri erasotzen diotenak, naziook. Estatu makina?
|
|
|
Renanentzat nazionalitateen printzipioa printzipio bat da, baina aplikaziorik ez (omen) du Europa modernoan (Frantzia, Alemania, Ingalaterra). Ikusiko dugunez, aplikaziorik ez
|
du
mundu kolonialean ere?
|
|
|
Gu sugarraren dardaran bizi gara. Iraungo ahal
|
du
mundu zaharra jirabiraka dabilen bitartean! Baina atzo bertan ilunpeak zeuden hemen.
|
|
|
–Ez dakit zergatik harritzen zaren, erantzun zion Felisak naturaltasun handiz?. Pozik dagoenak urdin ikusten
|
du
mundua, urdin zerua?
|
|
|
Sinetsia bainago poesiak salbatuko duela mundua, deusek salbatuko badu. Bertze begirada bat behar
|
du
munduak, eta poesia onak anitz erran dezake begirada horren eraikuntzan. –Bertze begirada hori?
|
|
|
Hauek, izan ere, hain ziren axolagabeak gai harekin, non Felisak gogor jarri behar izaten baitzuen: . Emakumearen behar handia
|
du
mundu honek, inoiz aldatuko bada?, erraten zuen. Edo erraten zuen:
|
|
2015
|
|
|
Benetan, esadazu, nork erabaki
|
du
mundua hiltzen ari dela. Nork?
|
|
|
Talentu, abilezia edo dohain esklusibo baten harira, salbuespen gisa aurkezten du bere burua gizabanako honek: besteentzat betebeharra izango da, baina ez berarentzat, ez al
|
du
mundu guztiak ikusten bera ez dela besteak bezalakoa?
|
|
|
izan ere, hitzak ez
|
du
mundua aldatuko
|
|
|
begiratzen
|
du
mundua.
|
|
|
Ez du beste misteriorik. Hori da blog baten koxka, eta Joxek egiten duena, milaka blogarik egiten
|
du
munduan 21 mende honetan. Euskaraz ere bai, gero eta lagun gehiagok.
|
|
|
Eta ez naiz hasiko hauts zuria sudurretik sartzen. Drogak izorratzen
|
du
mundua. Ikastolako lehendakari ohien afaria dago bihar, 25 urteurrena ospatzeko.
|
|
|
Baina, zerbaitek jarri du muga zirraragarri horretan. Eta amildegi horretatik ikusten
|
du
mundua, azkena, ia iragana.
|
|
|
Zer galdu du lurrak, baina, gizonaren amets kaotiko horretan? Zer galdu
|
du
munduak ametsean gaizkitu den gizonarentzat. Gizakiaz ahaztu da mundua.
|
|
|
Susko barnetegi horretan trebatzen da mundua, lorearen irudia ahazturik, akatsez eragin duen bizitzaren aurka. Ezerezaren eremu lasaigarri horretan mendekatzen
|
du
munduak fisikaren kapritxoak sortu duen gizakiaren ameskeria.
|
|
|
Kubako kultur mugimendua, musikarena kasu, oso indartsua izan da betidanik, eta eragina izan
|
du
mundu osoan. –Hemen ostiko bat jotzen duzu lurrean, eta hamaika musikari irteten dira.
|
|
|
Mundu guztia Kubari begira dago. . Bizirik iraungo al du Iraultzak??, galdetzen
|
du
munduak. –Zer gertatuko da??, galdetzen dute kubatarrek kalean.
|
|
|
Horren zergatiaz bere iritzia eman du Garcíak: . Globalizazio neoliberalak eragin handia
|
du
mundu osoan, baita Kuban ere. Ahalegin handia egiten dugu horri aurre egiteko, politikoki, hezkuntza sistemaren bidez, masa erakundeen bidez?
|
|
|
Lehenak norberaren gizartekoak diren balioak unibertsaldu gura ditu. Bigarrenak egitura bakarra nahi
|
du
mundu osorako. Eta hirugarrenak gizadi osoarentzako aplikagai diren lege unibertsalak eraiki gura ditu, desberdintasunik egin barik (1991).
|
|
|
Haurrak bere burua ahul sentitzen
|
du
munduan; babesa amarenean bilatzen du hasiera batean, baina berehala aitak ordezten du ama. Aitarenganako sentimendua, haatik, bikoitza da:
|
|
|
Aitarenganako sentimendua, haatik, bikoitza da: haren nagusitasunak ikara eragiten dio, baina harexek babesten
|
du
mundu arrotzaren atzaparkadetatik. Halatan, haurrak gurasoak kanporantz proiektatzen ditu, naturaren indarrak pertsonifikatuz:
|
|
2016
|
|
|
Chaque langue structure la réalité à sa manière, et découpe dans le réel des aspects différents?. Hizkuntza bakoitzak bere gisara tajutzen
|
du
munduaren egia.
|
|
|
Kristau gisa pentsatu nahi izanez gero, munduan garaitu nahi ez izatea da lehen agindua, munduan ez garaitzetik iragaten da gurutzearen bidea. Egiazko kristauak axolagabe izan behar
|
du
munduarekiko. Buda eta Kristo parekatzen zituen, Henri de Lubac jesuita frantses eta teologo katoliko eta azken urteetan kardinal izandakoaren ildotik:
|
|
|
argizko izara batek estaltzen
|
du
mundua
|
|
|
–(...) beltz zikin bati hazbetea eman, eta ukondoa hartzen dizu. Hezkuntzak hondatzen
|
du
munduko beltzik onena?. Hugh nagusiak debekatu egin zion, baina, hala ere, jakintza lortzeko bideari jarraitu zion Frederick Douglassek, ezkutuan.
|
|
|
Sakona da hala ere Cervantesek kapitulu horretan umorez deskribatzen duen gatazka: nork izendatzen
|
du
mundua?
|
|
|
Eta hori ere bada Cervantesen lanaren lorpen nagusietariko bat: hitzen arteko hutsuneen zirrikitu estuetan zehar logela horretara sartzen jarraitzen
|
du
munduak. Liburua irekitzen den aldiro, eta maiz irekitzen denez, historiak ere gurutzatzen du fikzio hau.
|
|
2017
|
|
|
(ibid.). Hasteko, bizia ekartzen
|
du
mundura emaginak, ez suntsipena. Horrez gain, metafora horrek iradokitzen du mundu feudalaren barrenetik sortutako indarretatik abiatuta, garatu?
|
|
|
Hasteko, bizia ekartzen du mundura emaginak, ez suntsipena. Horrez gain, metafora horrek iradokitzen
|
du
mundu feudalaren barrenetik sortutako indarretatik abiatuta, garatu, zela kapitalismoa, baina Marxek berak ere baztertu egiten du hori, metatze primitiboari buruzko eztabaidan.
|
|
|
Caliban eta sorgina izenburuak berak islatzen du ahalegin hori, Shakespeareren The Tempest [Ekaitza] antzezlanean oinarrituta. Edonola ere, nire interpretazioaren arabera, Calibanek, Karibeko literatura garaikidean oraindik oihartzuna duen borrokako matxino antikoloniala ez ezik, sinbolo bat ere gorpuzten
|
du
mundu proletarioarentzat, eta, zehatzago, gorputz proletarioarentzat, kapitalismoaren logikaren aurkako erresistentzia eremu eta erresistentzia tresna den aldetik. Are garrantzitsuago dena:
|
|
|
Nolanahi ere, Ben Amorrek gogoeta sakona egin du Champigny sur Marneko etxetik. Gaztearen iritziz, Tunisiak berebiziko aukera izan
|
du
mundu arabiarreko herrialderik aurreratuena bilakatzeko, eta ihes egiten utzi dio: –Herritar askok esaten didate Tunisia ez dagoela prest homosexualitatea onartzeko, hau da, ez dela hain irekia.
|
|
|
Siriako gerra aurretiko garaia goizegi zen, agian, hango kurduen berri emateko, eta hala zirudien 2012an eta 2013an ere. Egundaino iraun duen gatazkaren lehendabiziko urte haietan, Alepoko eta Homseko suntsipenak bereganatu
|
du
munduaren arreta, baina nekez jakin izan dugu deus Siriako kurduen altxamenduaz. Nazioarteko kazetariek 2013 urtearen bukaerara arte itxaron dute Rojavara joateko, kurduen iraultza jada bigarren urtean sartu delarik.
|
|
|
Azkenik, nazionalismoak gure aroan duen arrakasta ezin da termino moraletan aztertu, zeren, nazionalismoaren arrakasta liberalen moral eta arrazoi unibertsalaren aurkakoa bada, orduan, haien arrazoi eta moral unibertsalak ezin
|
du
mundua azaldu, eta errealitatea azaldu ezin duten teoriek ezin dute errealitatea eraldatu.
|
|
|
Historiaren aldetik begiratuta,, etnikotasuna naziotasunaren aurreko aroa da eta naziotasuna, berriz, Estatuaren aurreko gertaera historikoa? 64 Esteva Fabregaten arabera etnikotasunik gabe ezin da nazioaren ideia gorpuztu, eta naziotasunaren baldintzarik gabe estatuak ez luke behar adinako indarrik izango estatu gisa finkatzeko. Estatuaren garapena, beraz, mailaz mailako bilakaera politikoak ahalbidetuko du, hastapeneko komunitate etnikotik65 abiatuta nazioaren fasetik igaroaz amaierako estatu nazionala taxutu arte66 Estatuen sorrera modu horrek sekulako arrakasta izan
|
du
mundu zabalean, baina egon badaude beste eredu batzuk ere67.
|
|
|
Ez du liburu honek frogatu behar izan halakorik, elizak berak publikoki onartu baititu horiek guztiak. Hala funtzionatu
|
du
mundu zabalean, eta Euskal Herria ez da salbuespena izan. Eskandaluez geroztik, ordea, eliza hasi da sexu abusuen inguruko diskurtso eta jarrera publikoa aldatzen, irmotasun eta presa handiegirik gabe, eta baita barne erresistentzia nabarmenekin ere, baina aldatzen.
|
|
|
Eskuetan besterik ez eta hala suertaturik, Historia de Ibiza, Isidoro Macabich presbiteroaren lau bolumen ederrak irakurri ditut berriki, frankismoaren garaian eta espirituan idatziak. Jainkoaren hurrengo, presbiteroak ezer ez
|
du
munduan kuttunago bere Eivissa baino. Edo, bai:
|
|
|
–Patuaren Jainkosak agintzen
|
du
munduan? –bota nuen.
|
|
|
Orain, berriz, nire altzoan hazitako neska gazteak labana sartzen dit bizkarretik, ahul ikusten nauelako... Esker txarra, horrek mugitzen
|
du
mundua, azkeneko esaldia enfasi bereziarekin ahoskatu zuen. Marta baino lehen hizketan ari zitzaion neska gaztea ere ahaztu, buelta hartu eta azkar alde egin zuen bertatik Iturri andreak.
|
|
|
Hori jakinda, zenbait gauza iragarri dituzte: (1) aldaketa kaltegarriak izango dira munduko nekazaritza ekoizpenean; izan ere, batez besteko tenperatura 4ºC inguru igotzen bada, hazkunde demografikoaren ondorioz jakien eskaria ere gero eta handiagoa izango denez, elikadura segurtasuna are arrisku handiagoan egongo da, eta horrek eragina izango
|
du
mundu guztiko jakien eskuragarritasunean, erabileran eta prezioen egonkortasunean; (2) fenomeno meteorologiko eta klimatiko muturrekoen ondorioz, lehorteak, bero oldeak, suteak, uholdeak eta abar?, ondarearen aseguru sistemak egoera larrian geratuko dira, eta, jakina, hori kaltegarria izango da osasunerako; (3) bereziki kalteberak diren herrialde askotan, hala landa eremuetan nola hiri eremuetan,... Horregatik guztiagatik, zientzialariek adierazi dute arriskutsua dela tenperatura 2ºC baino gehiago igotzea, eta gai horixe bihurtu dute azken urteetan klimaren inguruan egindako negoziazioen ardatz, batez ere Parisko goi bileran, aurrerago hitz egingo dugu horretaz?.
|
|
|
Eta dena dago amets batek estalia. Amerikaren fikzio honek agintzen
|
du
munduan oraindik. Bere gauza konkretuetan, Amerika ez da izango beste edozein lurralde baino baliotsuago.
|
|
|
nahiago du korapilo batean ez kateatu, nahiz eta Parisko Akordiotik irteteak kalte diplomatikoak eragingo lizkiekeen AEBei nazioartean. Bide batez esanda, Rex Tillersonek ez du eskarmenturik atzerri politikan, baina harremana
|
du
munduko hainbat agintarirekin, Exxon Mobil enpresaren ordezkari gisa zenbait kontratu eginak baititu Eurasian eta Ekialde Hurbilean, munduko energia enpresa erraldoietako bat da Exxon Mobil?. Han ere, ederki koipeztatuta daude ate birakariak.
|
|
2018
|
|
|
Ohartuko zinenez, ez du inongo zentzurik, jakina. Harryk beti nahi izaten
|
du
mundu guztia halako aferetan inplikatzea. Baina jendeak, egiaz, nahiago du lasai bizi.
|
|
|
«Erreala den horrek plastikotasun bat baitu hizkuntzan: hizkuntzak eragin plastikoa
|
du
mundu errealean». Hizkuntzak errealean eragiteko boterea bereganatzen eta aldatzen du egintza lokutiboen bidez, eta egintzok, behin eta berriro errepikaturik, jardun errotuak bihurtzen dira, eta, azkenik, erakunde.
|
|
|
Baina, zer besterik gertatzen da? Zer esaten
|
du
munduak. Aztarna bakarra Berfin Hezil kazetariaren berriak ematen du; Nuçe n, erbesteko telebista kate kurduan, egiten du lan, Bruselan.
|