|
2001
|
|
|
Formula hori bultzatzeko murriztu egiten
|
du
lanaldiaren gehienezko muga (gaur egun hitzarmeneko lanaldiaren %77an ezarrita dago), eta babes sozialaren maila bere horretan mantentzen du. Horrela, %77a gainditzen dutenei lanaldi osoko kotizazioa ezarriko zaie.
|
|
2002
|
|
|
Taulako datua 2000 hasierakoa da. (b) UEUk ez
|
du
lanaldi osokoirakaslerik. Denek jarduten dute beste nonbait, hala unibertsitate batean nola bestelantoki/ lanbideren batean. c) UD DUren kasuan,. Irakasleak guztira?
|
|
2004
|
|
|
Iritziak hurbildu gabe, beraz, gaur Debagoieneko eraikuntzako langileen %90ek eten egin
|
du
lanaldia.
|
|
2005
|
|
|
Familiako eta lagunarteko harremanak nahasteaz gain, bizitza profesionala eta autoestimua ere ahultzen dira. Ukitutakoen %19k bakarrik lortzen
|
du
lanaldi bat bera ere ez galtzea, baina %55ek hamar egun falta ditu urtean; %15ek 11 eta 20 artean; %9k 21 eta 50 artean, eta %2k 50 baino gehiago. Sentimendu pertsonalei dagokienez, %87k aitortzen du bizitasuna eta kontzentratzeko gaitasuna galtzen dituela, eta %80k onartzen du okerrera egiten duela, eta bere gogaitasunaz eta frustrazioaz hitz egiten duela.
|
|
2006
|
|
|
B. MURUAGA. Oso gizon gutxik eskatzen
|
du
lanaldi murriztua umeak zaintzeko. Oraindik ere gizonek ia beti onartzen dituzte lan berriak beren karreran aurrera egiteko badira, nahiz eta ordu gehiago lan egin behar izan, nahiz eta beste norabait lanera joan behar izan.
|
|
|
Lanaldiaren murrizketa hau langileeneskubide indibiduala da, emakumea nahiz gizona izan. Hala ere, subjektu eragileberdinaren ondorioz enpresa bereko bi langile edo gehiagok eskubide hau sortukobalute, enpresariak mugak jar diezaizkioke eskubide honen aldibereko erabilerari, enpresaren funtzionamenduan oinarritutako arrazoiak emanez (LE 37.5 art.). Langileak erabakiko
|
du
lanaldiaren murrizketaren iraupena, kontuan izanda, enpresariari hamabost eguneko aurrerapenarekin esan behar diola zein egunetanberreskuratu nahi duen bere betiko lanaldia. (LE 35.6 art.)
|
|
|
Lehenengo egunean langabezia bi ordukoa izanen da, bigarrena laukoa eta azkena 24 ordukoa. Sindikatuak protesta egin nahi
|
du
lanaldi, ordainsari, langileen prestakuntza eta laneko arriskuei aurrea hartzeko legea etengabe ez betetzeagatik. CCOO “handling” eko hitzarmen sektorialean ezarritakoa betetzea eskatzen du, eta gizarte laneko antolamenduan jasotako langileen eskubideak errespetatzea.
|
|
2007
|
|
|
5 Legezko zaintza dela bide, sei urte baino gutxiagoko adingabea edota ordaindutako jarduera gauzatzen ez duen minusbaliatu fisiko, psikiko edo zentzumenezkoa zuzenean zaintzeko ardura zein pertsonak izan eta pertsona horrek izango
|
du
lanaldia murrizteko eskubidea, baina, halakoetan, alokairua ere modu proportzionalean gutxituko da; alokairua, gutxienez, lanaldiaren herena gutxituko da, eta, gehienez, erdia.
|
|
2008
|
|
|
Hartara, despentsa osoa egongo da beti, eta janari azkarra baina elikagarria inprobisatu ahal izango duzu; bide batez, denbora aurreztuko duzu gehiago ikasteko. Horretarako, ondo planifikatzen
|
du
lanaldia, besteak beste, otorduen ordutegia, ikasteko eta atseden hartzeko orduak, lo orduak. Edari kitzikagarri gehiegi kontsumitzeak, hala nola kafea, tea, kola freskagarriak edo bestelako edari bizigarriak, adimena esnatzen du, baina kontzentrazioa eta oroimena ez dira handitzen.
|
|
2010
|
|
|
langileak ohi baino ordu gutxiago lan egiten du, baina ez du enpresarekin duen kontratu harremana hausten eta beste lan baldintza batzuekin hasten da (lanaldi partziala, antzinatasuna). Horregatik, langileak ez
|
du
lanaldi erdiko kontratu berririk sinatu behar. Murrizketaz baliatzeko, hitzarmena sinatu eta sinatu besterik ez da egin behar.
|
|
2011
|
|
|
Azkena iritsi denez, inork egin nahi ez duen lana eman diote: oso jarrera deserosoan soldatu behar
|
du
lanaldi osoan zehar.
|
|
|
Egunean 10 ordu egiten dituzte. Rosak 60 urte ditu, eta akituta amaitzen
|
du
lanaldia. a) Identifikatu arrisku faktoreak, arriskuak eta eraginak.b) Proposatu prebentzio neurriak.c) Aipatu kasuarekin erlazionatutako araudia.
|
|
|
Gaixoen %37k zailtasun ertaina edo handia du, eta %19k ezgaitasun larria du, eta horregatik beste pertsona baten laguntza behar dute edozein jarduera egiteko. 10 urteko eboluzioaren ondoren, pazienteen erdiak ezin
|
du
lanaldi osoan lan egin. Artritis erreumatoidea tratatzeko estrategiei buruzko foro batean, UCB Pharmak antolatuta eta orain dela gutxi Sevillan egin zena, espezialistek ere antzemate goiztiarraren garrantzia nabarmendu zuten.
|
|
2012
|
|
|
Jimenezek azaldu egin
|
du
lanaldia luzatzearen kontrakoa dela ez duelako gastuak murrizteko balio, eta murriztekotan, aurreztutakoa oso gutxi izango litzateke.
|
|
|
Legezko zaintzagatiko baimena, zortzi urtetik beheitiko bat edo ordaindutako jarduerarik egiten ez duen ezgaitasun fisiko, psikiko edo sentsoriala duen pertsona bat zaintzeko bada. Horrek eskubidea ematen
|
du
lanaldia murrizteko, soldata hein berean murriztuta. Eskubide bera izanen du odol ahaidetasuneko edo ezkontza ahaidetasuneko bigarren mailara arteko senide bat zuzenean zaindu behar duenak, baldin eta, adinagatik, istripuagatik edo eritasunagatik, bere kabuz moldatu ezin bada eta ordaindutako jarduerarik egiten ez badu.
|
|
|
Coruñako Unibertsitatea (UDC) izan da modalitate hau onartu duen azkenetako bat. Datorren ikasturtetik aurrera egongo da indarrean, eta, besteak beste, aukera emango
|
du
lanaldi partzialean matrikulatzen direnek lehentasuna izan dezaten irakasgai bateko txanda eta eskoletara modu malguan joatea aukeratzean. Ikastetxe honek baldintza hauek ezartzen ditu lanaldi partzialean matrikulatu nahi duten ikasleentzat:
|
|
2013
|
|
|
«Ezinezkoa da eraiki nahi dugun etxearen paretaren kolorea aukeratzea, etxe beraren egituran adostasunik ez dugun bitartean». LABek ohartarazi
|
du
lanaldia igotzeak enplegu publikoaren suntsiketa dakarrela. Andres Zearreta Eusko Jaurlaritzako Funtzio Publikoko sailburuordeak «tamalgarritzat» jo du sindikatuen jarrera.
|
|
|
Telefonoa lortu duena Endika deitzen da. Sukaldariaren laguntzaileak Maria Victoria ezizena baliatzen
|
du
lanaldian. Bertzenaz, Koldo.
|
|
|
Egoera horren erdian, Gobernuak, CCOO sindikatuek. eta UGTk eta CEOE eta CEPYME enpresa erakundeek akordioa lortu dute honetarako: lanaldi partzialeko eta epe laburreko langileen gizarte babeserako araudi berria ezartzea. Hala, Kongresuaren Osoko Bilkurak, udako oporren ondorengo lehen bilkuran, gaur, irailak 12, baliozkotu egingo
|
du
Lanaldi Partzialeko Langileak Babesteko abuztuaren 2ko 11/ 2013 Errege Lege Dekretua eta arlo ekonomiko eta sozialeko beste presazko neurri batzuk. Lanaldi partzialeko langileentzako neurri berriak Arau berriak aldaketa garrantzitsuak sartu ditu lanaldi partzialeko kontratuen babes soziala. Neurri horien artean, hauek nabarmentzen dira:
|
|
2014
|
|
|
Lan baldintzen kaskartzea medio, profesionalek herritik hirirako bidea egingo dutela dio sindikatuak. " Nork etorri nahi izango
|
du
lanaldi erdirako ordezkapena egitera, gainera autoan joan duenean herri txikiagoetako abisuak artatzera?". Medikuen hitzetan, landa eremuetako osasun arretaren berdintasun eskubidea arriskuan dago.
|
|
2015
|
|
|
" Hiri bateko kaleetan ibiltzeak ez dauka antzekotasunik kobazuloetan barneratzearekin". Koba batean sartuta eman behar
|
du
lanaldiko denbora gehien, eta, ondorioz, haren egunerokoak ez dauka aldaketa handirik. Informazio berbera errepikatu ohi du bisita guztietan.
|
|
|
Prestakuntzako kontratuak urtebetetik hiru urtera irauten du, eta hitzarmen bidez alda daiteke, gutxienez sei hilabetez eta gehienez hiru urtez. Langileak denbora eduki behar
|
du
lanaldiaren barruan bere prestakuntzara bideratzeko. Hezkuntza hori enpresan bertan edo onartutako zentroetan eman daiteke, eta izendatutako enpresaburuaren edo tutorearen ardura da.
|
|
2017
|
|
|
Lanaldi partzialak izaten diren kasuetan enpresen inplikazio eza agerian gelditu da ere, ordu gutxiago eginez lan karga bera eta soldata apalagoa dutela azaltzen dutela elkarrizketatutako bi emakumek. Bulegoetan lan egiten duten ingeniari baten kasuan, ordutegi luzeen arazoa baino, lan ordutegien flexibilitate ezak eraman
|
du
lanaldi partziala hartu behar izatera: Xx9. Zer azken finean, ordutegietan flexibilitatea izatea eskatzen du edo pauso bat atzera ematea.
|
|
2019
|
|
|
Nola kotizatzen da? Enpresak Gizarte Segurantzan sartzen jarraitu behar
|
du
lanaldi osoan, kontratua etenda duen egunetan barne. Antzinatasuna galduko dut?
|
|
|
Nola kotizatzen da? Enpresak enpresa kuotaren %100 kotizatu behar
|
du
lanaldia murrizteko EEE aplikatzen den bitartean. Aparteko orduak egin ditzaket?
|
|
2020
|
|
|
Aldaketa horrek, hala ere, ez dakigu maskulinitatearen eraldaketa bat ekarriko duen edo breadwinner ereduaren zabaltzea. Emakumeek lan ordainduari eta ez ordainduari eskainitako denborak ez
|
du
lanaldi bikoitza erakusten, lanaldi bikoitza agregatuki ulertzen baldin badugu bederen (bi lanaldi jarraituen batuketa bezala), baizik eta lanaldien aldiberekotasuna (Sagastizabal, 2017). Horregatik hartu behar dira kontuan neurtu ezin daitezkeen aldagaiak eta bigarren mailako jarduerak, hala nola, Luxanek zioen moduan, kudeaketaren, arduraren eta antolaketaren (ocupacion versus pre ocupacion; carga mental eta gestión kategoriak) pisua nork daraman.
|
|
|
Lanaldia murriztea beharrezkoa den kasuetan —osagaien gabeziarengatik—, konpentsazioak jarriko ditu martxan. Enplegu Bulego Federalak bere gain hartuko
|
du
lanaldia murrizteko derrigortasuna duten langileen soldata garbiaren %60 Gutxienez lantaldearen %10 lanaldia murriztuta daukaten enpresek eskatu ahal izango dute laguntza hori.
|
|
|
neu naiz harategiaren arduraduna”. Lizasok langile bat
|
du
lanaldi osoz, eta beste bat astean pare bat egunez joaten zaio laguntzera. “Behin baino gehiagotan saiatu izan naiz norbait kontratatzen, baina sekula ez dut behar dudanik topatu”.
|
|
2021
|
|
|
Goizeko lehenengo orduetan hasten da estres egoera, eta erritmo horrek irauten
|
du
lanaldia bukatzen den arte: profesionalak falta dira, eskaera handitzen ari da (langile gutxiegi dago eskaerei erantzuteko) eta arretarako hitzordu gutxi ematen da.
|
|
|
" EPSVa %4 tik %1era jaistea proposatu da, 40 orduko lanaldi igoera, enplegu bermea 2024 urterarte ezarri eta Laudion eta Amurrion inbertsioak egiteko konpromisoa". ELAk ez
|
du
lanaldia igotzeko proposamena begi onez ikusi, baina hala ere proposamena" bere osotasunean" positiboki baloratu du: " Kaleratze behartuak baztertzea eta behin betiko neurriak ez planteatzea garrantzitsutzat jo ditugu".
|
|
2022
|
|
|
Hezkuntza Departamentuak iragarri
|
du
lanaldi jarraitu eta malguaren «izaera esperimentala» bukatu ondotik, ikastetxe guztiek ikasturterako beren lanaldia erabaki dutela foru agindu berriaren arabera.
|
|
|
Zerrendetatik deitu zain egoten da ikasturte hasieraro. Urteekin, puntuak pilatzen joan denez, geroz eta aukera gehiago izaten
|
du
lanaldi osoz aritzeko. Baina ez ditu ahazten zakurraren ipurtzuloan plaza lortu dutenen lanaldi murrizketak betetzera joan izan den aldiak; ikasleak egun osoko jardunean hasten direnean kasualitatez edo azaleratzen diren gaitzak eta oporraldietan eteten diren bajak betetzen pasatu dituenak; behar bereziak dituen ikasleren baten jarraipena egiteko lanorduetatik kanpo egindako bilerak, irakasle titularraren lanorduak bukatutakoan finitzen zirenak; egun baten faltan kobratu gabe geratutako udak; iritsi berria zen eskolan ikasketaburu jarri zuten urtea...
|
|
2023
|
|
|
Sindikatuen artean, LABek gogorarazi
|
du
lanaldia murriztearen alde dagoela eta proposamen zehatzak egin dituela, hala nola, asteko lanaldia 30 ordura txikitzearena. «Orain arte ez dugu erantzunik jaso», argitu du, agiri baten bidez.
|
|
|
LABek uste
|
du
lanaldia murrizteko eztabaidari «premiaz» heldu behar zaiola, baina ez du uste horretarako leku egokia denik Elkarrizketa Sozialaren Mahaia. «Mendiari gogorarazi behar diogu mahai antidemokratiko horretan herri honetako gehiengo sindikalak ez duela parte hartzen.
|
|
|
Hala ere, astean lan egiten den denbora gutxitzeak garrantzia galdu du sindikatuen programetan, eta irakasleak onartu du «bigarren mailako aldarrikapen» bihurtu dela. Hori dela eta, uste
|
du
lanaldia murrizteko borroka «beste modu batean» berraktibatu dela: «Mundu hasi den borroka da, oso bisuala, egun bat gutxiago lan egitea eta hiru eguneko asteburua izatea oso deigarria baita.
|
|
|
Zer onura ditu? Zubirik uste
|
du
lanaldia laburtzeak langileengan dituen onurak «aski ezagunak» direla —kontziliaziorako, zaintzarako eta garapen pertsonalerako denbora gehiago izatea—, baina uste du enpresentzat eta estatuarentzat ere onuragarria izango dela.
|
|
|
UGTk, ordezkaritza txikiena duen sindikatuak, uste
|
du
lanaldiaren murrizketan aurrerapausoak eman behar direla. Lanaldi zatitua duten langileek urtean 1.697 ordu egiten dituzte lan, eta lanaldi jarraitua dutenek, berriz, urtean 1.682 UGTk gogorarazi du lanaldian ez dela aldaketarik egon azken hamabost urteetan.
|
|
|
UGTk, ordezkaritza txikiena duen sindikatuak, uste du lanaldiaren murrizketan aurrerapausoak eman behar direla. Lanaldi zatitua duten langileek urtean 1.697 ordu egiten dituzte lan, eta lanaldi jarraitua dutenek, berriz, urtean 1.682 UGTk gogorarazi
|
du
lanaldian ez dela aldaketarik egon azken hamabost urteetan.
|
|
|
Ordezpena beste langile baten lanaldi murriztua osatzeko gauzatzen denean, kontratuak iraungo
|
du
lanaldi murrizketak irauten duena.
|
|
|
Errelebu kontratua lanaldi osorako edo lanaldi partzialerako egin daiteke, salbu eta jubilazio partziala hartu duen langilearen lanaldieta alokairu murrizketa %75ekoa denean; izan ere, halakoetan, errelebuko langileak nahitaez izango
|
du
lanaldi osoa.
|
|
|
Jurisprudentziarekin bat etorriz, lanaldiak zehazten du kasuan kasuko denbora tartean lanean egin beharreko ordu kopurua. Ordutegiak ezartzen
|
du
lanaldiak egunean duen banaketa, egun bakoitzean lanean egin beharreko denbora zehaztuz. Halaber, banaketa horrek zehazten du langileak libre duen denbora, eta, horren ondorioz, posible da eguneko lanaldian gainditzea urteko lanaldiaren arabera egunero egin litzatekeen ordu kopurua [ikusi 2003ko abenduaren 9ko (88/ 2003 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
LELTBk hitzarmen kolektiboan edo banakako kontratuan itundutakora jotzen
|
du
lanaldia zehazteari dagokionez, baina urteko eta eguneko lanaldiari gehieneko muga batzuk ezarri dizkio, bai eta gutxieneko atsedenaldiak ere, denak ere errespetatu direnak edo langilearen mesedetan hobetu ahal izango direnak.
|
|
|
Hitzarmen kolektiboak edo banakako lan kontratuak ezarri behar
|
du
lanaldiaren iraupena eta horren banaketa, LELTBk ezarritako gehieneko iraupena errespetatuz (ikusi LELTBren 34 artikulua).
|
|
|
(h) Gurasoak, adopzio ondoreetarako hartzaileak edo familia harrera modu iraunkorrean gauzatzen duenak eskubidea
|
du
lanaldia murrizteko bere kargura dagoen adingabea zaintzeko, horren ospitalizazioak eta jarraikako tratamenduak iraun bitartean, baldin eta adingabe horrek badu minbizia (tumore gaiztoak, melanomak eta kartzinomak) edo bestelako gaixotasun larriren bat, eta horrek eskatzen badu iraupen luzeko ospitalizazioa eta adingabe hori zuzenean, etengabe eta modu iraunkorrean zaintzea, hala egiaztatu delako... Lanaldi murriztuari eutsi ahal izango zaio, gehienez ere, seme edo alabak nahiz familia harrera iraunkorrean edo adopzio ondoreetarako harreran hartu den pertsonak 23 urte bete arte (ikusi LELTBren 37.6 artikulua).
|
|
|
Itunik izan ezean, enpresak urtean zehar modu irregularrean banatu ahal izango
|
du
lanaldiaren %10 Edonola ere, banaketa horrek legeak eguneko eta asteko atsedenaldien inguruan ezarritako gutxienekoak errespetatu behar ditu beti, eta langileak, gutxienez, 5 eguneko aurreabisuarekin jakin behar du zein egun eta ordutan lan egin duen, enpresaburuak lanaldia modu irregularrean banatzeko hartu duen erabakiaren ondorioz.
|