|
2000
|
|
|
IPARRETARRAK erakundeak Udalbiltza bezalako Iparraldeko Bil tzarra sortzeko deia egin du Ildo barne aldizkariaren azken alean. Talde armatu honen aburuz, Iparraldeak berak erabaki behar
|
du
Iparraldeak zer leku beteko duen Euskal Herrian. IK k Udalbiltza onesten du eta Biltzarra izeneko egitura autonomoa sortu ondoren, bien arteko harremanak ontzat eman ere.
|
|
|
Bere euskalduntasuna ez galtzeko aukerarik ba al
|
du
Iparraldeak?
|
|
|
Bere sarreretan behin baino gehiagotan aipatu eta erabili izan ditu Txillardegikeuskararen inguruan egindako inkesta soziologikoak, eta horien premia eta funtsezkobalioa nabarmendu izan ditu. Horregatik, poza agertzen
|
du
Iparraldean egindakoerroldan ere hizkuntzaren ezagutza eta erabilerari buruzko galdera sartu dutelako: –Azkenean, berandu bada ere, galdera linguistiko bat erantsiko omen dute Iparraldekoinkestetan?
|
|
2002
|
|
|
Irakaskuntzan diharduen %25ak euskaraz ikasten
|
du
Iparraldean, hauetako erdiak eskola publikoan ikasten duelarik: 3.000 Ama Eskola eta Lehen Mailan, eta 350 ikasle inguru Bigarren Mailan.
|
|
2003
|
|
|
Emakundek txostena EAEko datuekin egin badu ere, denok dakigu Euskal Herriko gainontzeko herrialdeetan ere egoera bera izango dutela. Hain zuzen ere, Emakundek txostena egin eta gero Ipar Euskal Herrian Secours Catholiquek egindako beste txosten batek ere egiaztatzen
|
du
Iparraldean ere pobreziak emakumezko izena duela. Ipar Euskal Herrian %20 egin zuen gora pobrezia tasak 2002 urtean; Frantziako Estatu osoan, berriz, %2, 3 Eta emakumezkoak dira egoera horretan dauden gehienak.
|
|
2004
|
|
|
Zer iritzi duzue kontzeptu horretaz? Laguntzen ote
|
du
Iparralde eta Hegoaldeko errealitateak hurbiltzen. Aitzitik, ez ote dira bi errealitateak azkarregi batu nahi?
|
|
2005
|
|
|
Euskal eskola publikoa egitea dute helburu nagusi baina egungo sistema publikoak hainbat gabezia ditu Seaskakoen iritziz eta diru pribatuak finantzaturiko zentroa da. Hala ere, oztopo guztien gainetik, gogoak indar handia
|
du
Iparraldean eta ohiko hezkuntza programa eskaintzeaz gain, integrazioari ere garrantzia handia ematen diote Seaskan. Hari horretatik, ahalmen urriko ikasleak hezten dituzte.
|
|
2006
|
|
|
Guk uste dugu munduan dagoen pobrezia ez dela bizitzako kasualitateen kontua, baizik eta funtsean nazioartekoa den sistema bat, desberdintasun hori sortzen duena. Guk egiten dugun lanak, batetik, lankidetza proiektuekin du zerikusia, ekoizpen garapeneko proiektuen bidez, eta, bestetik, lan egiten dugun auzoetako bizigarritasuna berritu edo hobetzeko proiektuen bidez; gainera, eragin politiko handia
|
du
iparraldean. Merkataritzaren, zorraren eta garapenerako laguntza ofizialaren politikak aldatzen saiatzen gara, nazioarteko sistema bidezkoagoa lortzeko.
|
|
2008
|
|
|
Barnealdeko abertzaleen diskurtsoak ez du balio kostaldean. Eraikuntza nazionalak ez
|
du
Iparraldean lehentasunik, gure lehentasuna ezkerreko proiektu aurrerazalea eraikitzea da: etxebizitza, garapen iraunkorra, garraioa, sozial gaiak, kirola eta kultura, euskara barne.
|
|
|
Jean, bederatzi urtez() Baigorri bere sorterriko alkate izan zelako bakarrik ere gizon publiko, herri gizon kontsidera genezake, herri baitzen hautetsia. Politika garai horretatik landa, izan zuen eta izaten jarraitzen
|
du
Iparraldean anitzentzat herri gizon, nahiz eta karguetatik erretiratua izan.
|
|
|
“Os Miñarzos” da, Lira Carnotan (Coruña). Finisterre lurmuturrak mugatzen
|
du
iparraldera eta Costa da Mortek hegoaldera. Rias Altas eta Baixas arteko trantsiziotzat hartzen da.
|
|
2009
|
|
|
Sebastain Gonzalez da Lau eta erdiko txapeldun berria eta lehen txapela eraman
|
du
Iparralderantz.
|
|
|
Gonzalezek txapela eraman
|
du
Iparraldera...
|
|
2010
|
|
|
Baina bestaldean ere bada hori! Jende anitzek ez
|
du
Iparraldea ezagutzen. Pentsatzen nuen gehiago kutsatzen zela, baina jende guti etortzen da bestaldetik honat.
|
|
2011
|
|
|
Ginebrak, etxera sartu eta oihal gorri bat eskegi
|
du
iparralderako leihoan, Hormaetxetik doi doi ikusgarri den lekuan. Eguerdian heldu da Galahad, gabardinaz.
|
|
|
Beranduago idatzitako beste artikulu batean Txillardegik aipatzen du txostena Hegoaldeko 80 euskaltzaleri bidaltzen zitzaiela (Txillardegi, 1992). Horrek esan nahi
|
du
Iparraldean 70 bat euskaltzale edota aditu zirela. Datua agian puztuta egon liteke.
|
|
|
Aldaketa honek bat egiten
|
du
Iparraldean gauzatzen ari den fronte sozialista abertzaleen berrantolaketarekin, Enbataren antolaketarekin hain zuzen. Horren isla da, Brankako zuzendariaren aldaketa.
|
|
|
Bergarako herriak Arrasatekoa epaituko du. Toberak tradizio handia
|
du
Iparraldean eta Lasarten ere urtero egiten dute. Debagoienera egokitzea erabaki du Bagarak.
|
|
2012
|
|
|
Bai, halaxe da, Kolonbiako hizki guztietan dago barneratua inpunitatea, ekintza bakoitzean, polizia edo armadaren operazio guztietan, masakre bortitzetan, hauteskundeetan, hilketetan... Hitz horrek gure paisaia zeharkatzen
|
du
iparraldetik hegoaldera.
|
|
|
Azken 20 urteotako bilakaera aztertuz gero, euskararen erabilerak gora egin du EAEn, bere horretan dago Nafarroan eta behera egin
|
du
Iparraldean.
|
|
|
Ezkerrak irabazi
|
du
Iparraldean alde nabarmenarekin
|
|
|
Saioa amaitzean, Chaneek bi orduko bidaia
|
du
iparraldera, Rungan ibaiaren ertzeko herri txiki batera.
|
|
|
Lurralde desorekaz gain, biztanleriaren zahartzea areagotzen ari da.Herritarren% 19k 65 urte baino gehiago ditu, eta proportzio hori EBkoa baino 1, 5puntu handiagoa da. Biztanleriaren zahartzea (horrek eragin berezia
|
du
Iparraldean, batez ere Zuberoan,% 25,6arekin) garrantzitsua da zenbait faktorerengatik, bainahemen aipatu behar dugu kolektibo hau dela Euskal Hiriaren diseinua gehien
|
|
|
Kolonialismo berri honek, bioteknologiak aurrera egiteko ezinbestekoak diren gaien gaineko kontrola ziurtatu nahi izango du. Aitorpen horrek indigenen lurraldeetan dagoenari balio ekologikoa suposatzeaz gain, balio handiko etekinak atera daitezkeela suposatzen
|
du
Iparraldean indartsu den industri bioteknologikoarentzat.
|
|
|
Deigarria da ikustea euskara sustatzearen aurka daudenak gutxi badira EAEn (%11, 6), gehiago direla Nafarroa Garaian (%34, 5) Ipar Euskal Herrian baino (%21, 3). Datu guztiak kontuan hartuz, euskararen aldeko jarrerak zazpi puntuko igoera izan du azken 20 urteotan; 1991n, euskara sustatzearen alde euskal herritarren %47, 5 zegoen, eta %55, 2 dago gaur egun. Halaber, euskara sustatzearen aldeko jarrerak behera egin
|
du
Iparraldean, %42, 3tik %38, 5era igaroz.
|
|
2014
|
|
|
Edonola ere den, FNk eman
|
du
Iparraldean ere jauzi izugarri, hala Akitanian nola 8 barrutian. Frantziako Asanblea Nazionalean ordezkaritzarik ez izatetik Europako Parlamentuan frantziar aulki gehien duen alderdia izatera pasa da.
|
|
|
Irudia: Glyn Lowe Photoworks, 2 Million Views, Thanks Hegoaldeko eta Hegoaldeko lankidetza zer den Lankidetza tradizionalak beti begiratu izan
|
du
Iparraldera, herrialde industrializatuetara joan den mendeko berrogeita hamarreko hamarkadaren erdialdean Hegoaldeko herrialdeei laguntza ematen hasi ziren herrialde industrializatuetara. Harrezkero, nazioarteko lankidetza sistema sortu da, nagusia izan dena eta lankidetzan aritzeko beste modu batzuk ezarri dituena, ia parean sortu zirenak, baina gutxiago hitz egiten dutenak.
|
|
|
Nola ez, bailaratik, baina baita Gipuzkoako beste herrietatik, Bizkaitik eta Arabatik. Nafarroatik ere etorri izan omen da talderen bat edo beste, eta gogoan
|
du
Iparraldetik ere etorri zirela behin.
|
|
|
Munduko ekonomia handiak Hegoaldea husten
|
du
Iparraldea aberasteko. Kultura txikiak, gureak, Iparraldea behar du, husten ari den Iparraldea, Hegoaldea aberasteko (Maialen Lujanbio eta Xabier Erkizia, Txori mugariak).
|
|
|
Orain gaiak eta bizimoldeak gero eta hurbilago ditugu, euskarak dituen arazoak berak dira eremu guzian xeheteriak xeheteria, eskolak gaien paleta zabaldu du, diglosiaren babesa zapartarazi du, euskara/ euskalki bizi eta adierazkor hura inutildu muineraino bereak zituen gaietarik kanpo eta frantsesak bustitzen
|
du
iparraldea ur zirripa bezala lur idorrean. Denboran euskara putzu sakon eta argi batzuetan zegoen, hauen arteko komunikaziorik ez zen, baina arkadia baten gisa ziren, bakoitzak horretan gozatzen genuen gure tenperaturan ziren bainu horietan eta igerika ari ginen gustuan.
|
|
2015
|
|
|
Hurak ez du berea amaitu, baina ez dago lasai, eta lehenbailehen alde egin nahi duela igarri zaio, begiekin eta eskuekin egiten dituen mugimendu urdurietan. Martinen adiskideekin elkartu eta lehenbailehen itzuli nahi
|
du
iparraldera, bere maitearengana. Zopa katilua alde batera utzi eta alde egiteko asmoa azaldu dio amonari.
|
|
|
Baita, Iparraldeko biztanle lautik bat (%25, 7) elebiduna da, hamarretik bat (%9, 3) elebidun hartzailea, eta hirutik bi (%64, 2) erdaldun bakarra. Horrek garbiki erakusten
|
du
Iparraldean gehiengo batek ez dakiela euskara. Beraz, norekin erabiltzen ahal du euskara, dakien gutxiengoak?
|
|
|
G G: Confédération Paysanne sindikatuak bere kongresua apirilean egitekoa
|
du
Iparraldean, zer da helburua?
|
|
2016
|
|
|
163. Intelektualen betekizunez? in Zeruko Argia. Erkaztu, k erraztu esan nahi
|
du
Iparraldean, hots, erratza pasatu; eta, kasu honetan, sasi intelektuala paretik kendu, kasurik ez egin.
|
|
|
Egunen batean, hegoalderantz begiratu
|
du
iparraldeak, bere burua erredimitzeko(...), odol anglosaxoiaren araztasuna dela medio, bertako egitura sozial eta ekonomiko sinplea dela medio(...) eta bere fedearen santutasuna gorde duelako, ukigabe.
|
|
|
Poliziak kalea moztu
|
du
iparraldera.
|
|
|
Programa hori Euskal Herri osoan hedatuko da eta Garapen Kontseilua prozesu horren partaide izanen da. Horrez gain, Garapen Kontseiluak Eusko Ikaskuntzarekin batera" Etorkizuna irudikatu" think tank sortzailea bideratuko
|
du
Iparraldean hainbat hitzordu antolatuz. Helburua da euskal gizartearen irudikatzea hemendik mende erdi batera...
|
|
2017
|
|
|
Zortzi hautagai zoin gehiagoka plantatuak... Ekuador hori kokatzen da Barea edo Pazifikoa deitzen den itsasoaren bazterrean eta Andeak izeneko mendilerroak zeiharkatzen
|
du
iparraldetik hegoalderat. Hiru eskualde desberdin badauzka.
|
|
2018
|
|
|
Gaur Alaskak aurrera egingo
|
du
iparralderantz eta mendebalderantz betiko garaitzeko.
|
|
2019
|
|
|
166 2013ko uztailaren 11n zendu bazen ere, orduz geroztik, bere izpirituak, bere gogoak, hor jarraitzen
|
du
Iparraldea eta Hegoaldea lotzen dituzten bidexka ezkutu horietan barrena, mende honetan zazpi euskal lurraldeak batuz sortuko den Euskal Errepublika Librearen aiduru. Orduan hartuko du Anttonek egiazko atsedena.
|
|
2020
|
|
|
Heletako CIE TRABOULES (Poteo Atipikoa antolatzen duena) eta Bardozeko AZIKA (ITZULI MITZULIren antolatzaile nagusia). Azken honek UNIMA Euskal Herrian ere parte hartzen
|
du
Iparraldea ordezkatzeko. Euskal Herrian, txotxongiloa baliostatzen duten eta mundu guzian ezagunak diren bi tokiak Hegoaldean kokatzen dira:
|
|
2022
|
|
|
Bozen %11, 6 erdietsi ditu Jean Lassalle Biarnoko diputatuak Ipar Euskal Herrian. Frantziako emaitzekin alderatuz gero, aise babes zabalagoa lortu
|
du
Iparraldean, Frantziako bozkatzaileen %3, 3k egin baitute haren alde. Barnealdean, herri anitzetan lortu du lehen postua:
|
|
|
Frantziako tren kontrolatzaileen grebak eragina izan
|
du
Iparraldean
|
|
|
" Poliziak kontrolatu egiten gaitu, baina, orokorrean, hemen ez dugu arazo handirik; azken finean, ez gaude legala ez den ezer egiten". Halere, zehaztu
|
du
Iparraldean bestelakoa dela egoera: " Hendaian, Ziburun eta Urruñan ere badago jendea laguntzen.
|
|
|
Enbataren bilan orokor bat egitean, erran daiteke alderdi zehatz eta zorrotz bezala huts egin zuela, baina mugimendu zabal bezala kausitu. Abertzaletasuna iraunkorki landatu
|
du
Iparraldean. Gainera ideia baikor pare bat ekarri du:
|
|
|
Marikita Tambourin, Baigorrin (Baxe Nafarroa) sortu da 1946an, Ameztoia etxaldean. 1970etik 2007 arte euskara irakatsi
|
du
Iparraldean. Baita, etnologiako ikasketak egin ditu Bordeleko Unibertsitatean eta arlo horretan ikerketak burutu ditu:
|
|
|
Beltza 1976tik aitzina Ipar Euskal Herrian bizi da eta hango berri izateaz landa, bertako historian sakondu du. 1789an Iraultza eman bazen ere, burgesen iraultza bilakatu zena, XX. mendeko 60ak arte panorama egonkorra bizi
|
du
Iparraldeak. Bertan jaun eta jabe dira bertako nekazari jauntxoak.
|
|
2023
|
|
|
Seigarren bilera izan du Gernikakoa! Hurrengo jomuga Bermeo du, eta burua lanbrorik gabe eduki nahi
|
du
iparraldean mugarik ez daukan herri baten arotiztegiaz jabetzeko: itsasoak zedarriturik dago Bermeo.
|
|
|
Eta gaur egun ere, funtsean... Nork egin
|
du
Iparraldearen aldaketa, hala kulturan, hala politikan, hala sindikatu aldetik. Abertzaleek egin dute.
|
|
|
musika, kirolarekin, jendarteratze bide nagusi bat da, eta bide batez kultura, politika ala sozial gaietaz sentsibilizatzeko gaitasun azkar bat du. 1980 urteen erdiaz geroz, euskal rockak euskal kulturenganako gutizia pizten
|
du
Iparralde huntan. Kantaldien denboran bezala, euskal rock kontzertuak euskal mugimenduaren publizitate eta diru iturri tresnak bilakatu dira.
|