|
2010
|
|
|
—Oi errege urosa, zeruko baracca z* dohatsu zarena! Jainkoak nahi izan
|
du
hiri honen gainean zure presona jarri, engoitik Assilha Afrikako perlarik ederrena izan dadin amoreagatik. Otoi, egidazu mezede:
|
|
2012
|
|
|
Ipar aldean, mendi bat du babes, mendi ez oso altua, baina zure festa jantzi hoberenaren kolore berde bizi berekoa. Katedrala harlandu zoragarri doiez egina dago, eta harriaren tonua mudatuz joaten da orduek aurrera egin ahala, emakume nekazarien azala udan pixkana mudatzen den bezalaxe, eta Runa izeneko ibai batek bereizten
|
du
hiria zure diademaren urre distira bereko gari alorretatik.
|
|
2013
|
|
|
Mundu honetako justizia nemesis etik, mendekutik, abiatu zela gogoan hartuta, noraino jo behar du gizarteak bere defentsan? Zer egin behar
|
du
Hiriak King Kong ekin?
|
|
2016
|
|
|
Nonbaiten egonda ez naiz inon egon. Gramatikak gutxirako balio
|
du
hirian, ez da berdina bidea ez zaidala luzea egin esatea edo bidea motza egin zaidala esatea.
|
|
2017
|
|
|
Urriak izan dira azken asteetan Iruñean egindako paseoak. Arrunt aldatua atzeman
|
du
hiria. 33 urte.
|
|
2018
|
|
|
Eraikina hor kokatuta, ematen du tokia eta hiri espazio berrien konfigurazioan protagonismoa errebindikatu nahi direla garai honetako esku hartzeetan. Antzinako hiriaren periferia aukeratu zen hiriaren itxuraldaketarako erabili ziren ekipamenduak eta zerbitzuak ezartzeko, eta horrek erakusten
|
du
hiri berria proiektatzeko gogoa. XIX. mende bukaeran hasi eta Iruñean gauzatze berantiarra izan zuten zabalguneen proiektuen aitzindariak izan ziren.
|
|
|
Epistula Honorii, 422 urteko Honorio enperadorearen eskutitz baten kopia, militia urbis Pampilonensesek hirira eraman zuena, non Hispanian egondako armadari eskubide ekonomiko batzuk ematen zitzaizkion. E. Morenok ondo azaldu
|
du
hiriko artxibategietan testu hori kontserbatzeko borondatearen atzean Pampilonako biztanleen asmo nagusi bat zegoela: erakustea eta adieraztea beren identitatea Inperioko hiritar gisa, eta, oro har, ezegonkortasun politiko garaietan, nolabait aldarrikatzea Pampilona hiri erromatarra zela, X. mendean Regnum Pampilonae sortu arte behintzat.
|
|
|
Pliniok oraindik civitas stipendiaria edo zergapeko gisa dokumentatzen
|
du
hiria, 66 K. o. 119 urtean magistratu duunbiralek gobernaturik zegoela.67 Ez dago inolaz ere ziurtatua magistratura horiek egiaztatzea nahikoa bermea denik, zenbaitek uste duenez.68 hiri erkidego bati munizipio latindarren estatutua egotzi ahal izateko; baina, nolanahi ere den, munizipio latindarren gobernu tankerak imitatu horrek berak nahikoa garbi erakusten du hiriak egiten zituen ahaleginak, bertako aristokraziak zuzendu eta bultzaturik, ez soilik hiri erkidego pribilegiatuen estatutua lortzeko, baizik eta, oro har, gizarte erromatarrari zegozkion kultur portaeren arabera eguneroko jardunean aritzeko.
|
|
|
Pliniok oraindik civitas stipendiaria edo zergapeko gisa dokumentatzen du hiria, 66 K. o. 119 urtean magistratu duunbiralek gobernaturik zegoela.67 Ez dago inolaz ere ziurtatua magistratura horiek egiaztatzea nahikoa bermea denik, zenbaitek uste duenez.68 hiri erkidego bati munizipio latindarren estatutua egotzi ahal izateko; baina, nolanahi ere den, munizipio latindarren gobernu tankerak imitatu horrek berak nahikoa garbi erakusten
|
du
hiriak egiten zituen ahaleginak, bertako aristokraziak zuzendu eta bultzaturik, ez soilik hiri erkidego pribilegiatuen estatutua lortzeko, baizik eta, oro har, gizarte erromatarrari zegozkion kultur portaeren arabera eguneroko jardunean aritzeko. Gauzak horrela, ez gintuzke harritu behar, erromatar handikien artean ohiko zenez, Pompelo n ere cursus honorum deitu ohore karreran lehiatzen ziren gizasemeekin topo egiteak.
|
|
|
" Hiriko eraikinak izugarri altuak dira, eta horrek lehen begiratuan ederki salatzen du zer arrazoi ikaragarrik beharturik bizi diren Iruñeko biztanleak pilaturik batzuk besteen gainean, etxe zaharrei pisuak erantsita, ezinezkoa baita etxe berriak eraikitzea hiria zabalduta eta karrikak luzatuta; horren ondorioz, kaleak kasik lurpeko galerien antzekoak dira, ez baita eguzkirik sartzen, eta argia nahiz ura urriak baitira, bizitzarako behar beharrezkoak izanik ere. Arrazoi hura harrizko hesia da, hesiak muga gaindiezina ezarri baitio hiriaren perimetroari; horregatik dago Iruñea irmo giltzapetua, eta horrexek behartzen
|
du
hiria zerura igotzera, lurra ukatzen baitzaio.
|
|
|
Hiriburu izandako garaien aztarna da, nahiz eta gaur egun harresirik ez dagoen; XIX mendearen amaieran eraitsi zituzten, hirigunea handitzeko. Lauki sare oinplanoko zabalgunea
|
du
hiriak, eta fabriketako langileak biderkatu ahala, langile auzoak eraiki zituzten aldirietan. Gutxika, aldiri horiek antolatu egin ziren zentrora begirako garraio publikoaren sistema batekin.
|
|
|
Turkun bezala gainerako hirietan ere, distritu zentral eta dominantearen kokapenak determinatzen
|
du
hiriaren hedapena, eta hedatze hori determinatzen duten faktore ugari egon daitezkeen arren, irizpide ekonomikoak laburbiltzen ditu edo hartzen ditu bere baitan gainerako faktore guztiak.
|
|
2020
|
|
|
Hobe suntsipena, hobe suteak Sodoma eta Gomorraren pare erraustuko balu galbidezko zulo hori. Heroiak ez
|
du
Hiria ulertu; uste du posible dela Hiria herri handi bat bihurtzea; hau da, kuantitatiboa dela bien arteko aldea; eta horrela ez balitz ere, bere borrokaren bidez berrezarriko duela Hiriaren herritasuna. Baina Hiriak aldez aurretik kondenatuta dauka heroia, beraren heriotzaren antzokia prestatzen du heroia hurbildu ahala.
|
|
|
Euriak lurra busti du, lokatzak ezabatu ditu zauriak, plazak eta kaleak hustu eta lanbroak baketu
|
du
hiria.
|
|
|
114. Des Cannibales saiakeran, Michel de Montaignek bestela leitzen du Juvenalen pasartea. Calagurris ezik, Alesia aipatzen
|
du
hiri setiatua identifikatzeko:
|
|
2022
|
|
|
Ostegunez beribila hartu eta hego mendebalderantz jo genuen, Krems hirira egun pasa egitera. Arte galeria garrantzitsua
|
du
hiriak, eta bertan aldian aldiko erakusketez batera, bada beti irekita duten Franz Hauer bilduma egilearen erakusketa. Bilduma egileak bere garaian mila artelanetik gora bildu bazituen ere, ez daude guztiak erakusgai, bere heriotzaren ondoren hainbat saldu eta beste museo batzuetan banatu baitziren.
|
|
2023
|
|
|
Baina ez zeuden Afrikan? Zer zentzu
|
du
hiri horrek Afrikako oihanaren erdian. Eta indiar itxurako zuri horiek guztiak?
|
|
|
Harrigarria da Cadizeko gobernuaren jokaera Wellesleykiko, heroitzat hartu baitzuten, nahiz eta militar horrek hirietako frantsesak kanporatu ondoren bertako biztanleak zigortzen zituen. Horrek erakusten
|
du
hiri horietako burgesek eta biztanleek oro har ez zituztela frantsesak arerio handitzat hartzen, Espainiako historiografiak erakutsi ez bezala. Eta frantsesak lagun edo aldeko zituztelako Wellingotngo dukeak arpilatu zituen hiri horiek.
|