|
2004
|
|
|
Bestalde, Giza Eskubideen Nazioarteko Federazio eta Good Friends GKEek salatu dute Ipar Koreako populazioaren laurdenak malnutrizio arazo larriak dituela. Christine Berthiaume NBEko Elikagaien Munduko Programaren (IEP) bozeramaileak ere adierazi
|
du
herrialde horretako elikadura egoera “ahula” dela, eta ohartarazi du kanpoko laguntza handitzen ez bada “okerrera egin dezakeela”.
|
|
|
Frantzia, Italia, Suitza eta Irlanda. Errumaniako lege murriztaileak, duela gutxi Legebiltzarrak onartu eta Ion Iliescu presidenteak berretsi duenak, ezartzen
|
du
herrialde horretako haurrak bigarren graduko odol ahaideek bakarrik adoptatu ahal izango dituztela atzerrian, adibidez, aitona amonek. Eta bi urtetik beheitikoak ez dira inolaz ere atzerriko bikoteak hartuko.
|
|
2005
|
|
|
Mexikoko Nekazaritza Idazkaritzak (Sagarpa) jakinarazi
|
du
herrialde horretako agintariek koarentenan 1,5 milioi oilasko jarri dituztela prebentzio neurri gisa, agente patogeno txikiko hegazti gripearen agerraldi bat detektatu ondoren. Sagarpako Animalien Osasuneko zuzendari Angel Del Vallek azaldu duenez, txantxa hori duela zenbait aste nabaritu zen herrialdearen iparraldean, ohiko ikuskapenetan, zehazki Durango eta Coahuila iparraldekoetan.
|
|
|
Hala ere, Nipongo herrialdeak iragarri du bikoiztu egingo duela Antartikoko harrapaketen kopurua, Greenpeacek salatu duenez. “Datorren abenduan, Japoniak 1.000 balea inguru ehizatu nahi ditu, zere arrunta, espezie mehatxatua barne”, esan du talde ekologistak, eta, gainera, adierazi
|
du
herrialde horrek botoen gehiengoa lor dezakeela datorren urtean. “Joan den ostiralean CBIrekin bat egin zuten eta Japoniaren alde bozkatuko duten herrialdeak (Kamerun, Gambia, Nauru eta Togo) ez ziren bileran izan, baina Japoniako ordezkaritzako kide batek adierazi zuen datorren urtean herrialde horiek parte hartuko dutela”.
|
|
2006
|
|
|
Eta gaur egun inork ez du zalantzan jartzen kulturalki parekatutako ohitura txarren eta lege biologiko ukaezinen multzo deseroso batek obesitatea XXI. mendeko epidemia okerreneko kandeleroan jartzen duela. Harvardeko Unibertsitateko (Boston, Massachusetts) zientzialari talde batek, Matt Gillmanek zuzenduta, 120.000 haur jaio berri ikertu ditu sei hilabetez, eta egiaztatu
|
du
herrialde horretan duela bi hamarkada baino %60 haur gizen gehiago dagoela. «Gaur egun, AEBn jaiotako haurren %14k gizentasuna hartzen dute, gaur egun arazoa eragiten duten ingurumen edo hezkuntza faktoreak alde batera utzita», adierazi dute ikertzaileek.
|
|
2007
|
|
|
Novartis farmazia enpresa Indian patentatzea eragozten duen arauak leuzemiaren aurkako sendagaietako bat ezarri du, eta horrek gatazka judiziala eragin
|
du
herrialde horretako gobernuarekin. Hurrengo kasua Chennaiko Auzitegi Gorenak finkatu du, Indiako hegoaldean, otsailaren 15erako.
|
|
2008
|
|
|
Antzeko beste proiektu bat eraikitzen hasi dira Abu Dhabin, Arabiar Emirerri Batuetako hiriburuan. Munduko petrolio gordinaren eta gasaren erreserba handienetako bat
|
du
herrialde horrek, baina baita per capita baliabide natural gehien gastatzen duena ere, WWF erakunde ekologistaren txosten baten arabera. Imagen:
|
|
|
Iaz Ibarrabarrin kokatu zen Txileko Kontsulatua, eta ordutik hona Leioak oso harreman estua izan
|
du
herrialde horretako etorkinekin. Horregatik, joan den urtean txiletar guztientzat hain garrantzitsua den data zehatz hau gogoratzea eta ospatzea erabaki zuen.
|
|
2009
|
|
|
Koltanetik tantalioa erauzten da, eta tantalioa, berriz, gakoa da mugikorretan eta beste tresna elektroniko askotan, kondentsadore elektrolitikoen ezinbesteko osagaia baita. Hala, Nazio Batuen Erakundeak berak lotura zuzena egiten
|
du
herrialde horretan dagoen gerraren eta koltan meategiak kontrolatzeko nahiaren artean.
|
|
|
Bestalde, C hirukoitzeko kalifikazioa izateak esan nahi du igorleak (Gobernuak edo enpresak) zailtasun ekonomiko larriak dituela, eta kaudimengabezia prozesuan sartzeko aukera handia dagoela. AA+ k esan nahi du zor produktuak kalitate handiagokoak direla, baina kontrako ingurunearekiko sentikorrak direla A hirukoitza izateak esan nahi
|
du
herrialde horrek jaulkitzen duen zorrak erabateko kalitatea duela eta kontrako ingurunearekiko sentikortasun minimoa. Beheragoko maila batek, AA+ delakoak, esan nahi du zor produktuak ere kalitate handiagokoak direla, baina kontrako ingurunearekiko sentikortasun pixka bat handiagoarekin.
|
|
2010
|
|
|
Larunbatean Belgikan atxilotutako Luis Maria Zengotitabengoa usteko ETAko kideak babes politikoa eskatu
|
du
herrialde horretan bere Espainiaratzea saihesteko, Paul Bekaert bere abokatuak jakinarazi duenez.
|
|
|
Bidaiak polemika handia piztu
|
du
herrialde horretan, batik bat adingabeen sexu abusuen aferaren ondorioz.
|
|
|
Gehiegizko kontsumoaren beste aurpegia kanpo merkataritzan urtezurte kausitu den defizita da. Defizit horrek sortutako finantza beharrak kanpo zorerraldoia metatu
|
du
herrialde horretan eta 2009 urtean munduko kanpo zorrarenlaurdena izateraino heldu da. Eredu honetan AEBetako ekonomiak mundukoeskariaren bultzagile rola bete du baina rol hori ezinezkoa zatekeen soberakinakdituzten herrialdeen kapital fluxu andana bertaratu izan ez balira.
|
|
|
Atzerriko prestakuntzari dagokionez,% 20k dio Espainiatik kanpo ikasi nahi lukeela. Madrilek
|
du
herrialde horretatik irten nahi duten unibertsitario gehien (%31); Kordoban, berriz, %15ek bakarrik hautatzen du aukera hori.
|
|
|
Pakistango herritarrak euren historiako natur hondamendi okerrena jasaten ari dira, azaldu
|
du
herrialde horretako Lehen ministroak, Yousuf Raza Gilanik.
|
|
2012
|
|
|
Danimarka omen da mundu honetako herrialderik zoriontsuena, eta Zimbabue zorigaiztoena. Suizidio kopuru altuena duen herrialde izateak ere zorionbidean jartzen ei
|
du
herrialde hori, Danimarka alegia. Zimbabuetarrak, ostera, berez hiltzen dira, gosez eta tristuraz.
|
|
|
Grezia eurogunetik ateratzeko aukerari dagokionez, NDFko zuzendariak esan du ez duela espekulatu nahi, eta barkamena eskatu
|
du
herrialde horretako ihes fiskalari buruz egindako adierazpen batzuk direla eta, Atenasen polemika handia piztu baitzuten.
|
|
2013
|
|
|
Atutxak, haatik, jarrera «itxia» izatea leporatu dio EH Bilduri eta azpimarratu du «lehen unetik» ezezkoan tematu dela koalizioa, «Gipuzkoan ez bezala». Atutxak gogoratu
|
du
herrialde horretan EAJ eta EH Bildu akordioetara iristeko gai direla eta Bizkaian horrela ez bada izan koalizioaren jarreragatik izan dela. EAJren «eskuzabaltasuna» Araban, berriz, PPko Javier de Andresek gidatzen duen aldundiak arnasa hartuko du datorren urtean, jeltzaleekin egindako negoziazio luzeen ostean haien babesa jasotzea lortu baitu, alde bozkatu dute?.
|
|
|
Turismo mota honetan, bidaiaria destinoko familia batekin bizi da, eta hark bere ohiturak eta azturak erakusten dizkio; alegia, gastronomia, ordutegiak, familia egitura, etxearen antolamendua, lan egiteko moduak, etab. Hala, turistak oso gertutik ezagutzen
|
du
herrialde horretako kultura, bertakoek bisitatzen dituzten tokiak eta abar, bat gehiago izanik, eta ez bisitari soil bat.
|
|
2014
|
|
|
Europako Batzordeak kalkulatu du trenak eta Ebn ibilgailuen zirkulazioak eragindako zarataren gizarte kostuak 40.000 milioi eurokoak direla urtean. Suediako Garraioaren Administrazioak uste
|
du
herrialde horretako zarataren gizarte kostua 2.000 milioi euro ingurukoa dela. Kopuru horretatik ia% 80 eremu zaratatsuetan dauden jabetzen balio murrizketari dagokio, eta gainerako% 20a, berriz, gizartearen kostuari, osasunean dituen eraginengatik.
|
|
2016
|
|
|
Sao Paulon, Belo Horizonten, Porto Alegren, Recifen eta Cuiaban ditu izenpetuak kontratuak.Gamesak, berriz, Herbehereetako parke eoliko baten makina zaharrak ordezkatuko ditu. Guztira, 11 megawatteko energia hornituko
|
du
herrialde horretan hiru turbinaren bidez. Gamesaren hedatzeak sendo jarraitzen du, Herbehereetako kontratua ez baita bakarrik iritsi. Beste bost kontratu lortu ditu, 35 megawatt argindarra hornitzeko:
|
|
|
Gainera, merkatuek badakite lehenago edo geroago energia berriztagarriak erabili direla, nahiz eta gaur gaurkoz nahiko garestiak izan. Beraz, berrikuntza hauetan ondo ikertu eta inbertituz gero, etorkizun hurbil batean puntako teknologia izango
|
du
herrialde horrek eta merkatuan ere indartsu egongo da alboko herrialdeen aldean. Europako Batasunak estandar batzuk ezarri lituzke nazioartean, energia eta teknologia berriztagarrietan berrikuntzak egin ahal izateko eta, aldi berean, lehiakortasun ekonomikoa ez galtzeko.2023rako energia nuklearraren ekoizpena gelditzeko plan bat ere badu Alemaniak.Bai, 2000ko hamarkada hasieran onartu zen neurri hori, eta 2009an zentral nuklearrak ixteko epea luzatu bazen ere, 2011n, Fukushimako [Japonia] hondamendiarekin batera, hasierako neurria hartu zen berriz.
|
|
|
Europar Batasunak garapen bidean dauden 89 herrialderekin ezarri du lehentasun orokorren sistema. Horrek esan nahi
|
du
herrialde horretako inportazioei muga zerga txikiagoak kobratuko zaizkiela, aldebakarreko egintza gisa, ordainetan ezer jaso gabe. Nazioarteko merkataritza sustatzea du xede, herrialde horien pobrezia murrizte aldera eta haiei diru sarrera gehiago lortzen laguntze aldera.
|
|
|
Joanden apiril eta maiatzean Nepalen gertatu lur ikara desmasiagarrien ondotik, Crédit Agricole banketxeak kutxa berezi bat ideki
|
du
herrialde horren laguntzeko eta ber denboran, elkarte ezberdineri dei bat egin ber eraikitze proiektu batzu aztertzeko. Gaurishankar elkartea bere aldetik ikertzen hasia zen zer ekar zezakeen usaian laguntzen duen herrialde hortan.
|
|
2017
|
|
|
Natorp urte ondarrean abiatu zen harat, hainbeste abere dauzkan urruneko Mongolia hartan abere artatzerat eta abeltzainen laguntzerat. Zoritxarrez, sekulan edo aspaldian ikusi ez bezalako ho tzak eta negu dorpea ari
|
du
herrialde hortan. Termometroa jautsi da 50°taraino!
|
|
2018
|
|
|
1990eko ekainean, Europar Batasunak (12 herrialde ziren orduan partaide) Irlandan, Dublin biltzarrean, erabaki zuen migranteeri harrera eginen zion herrialde bakar bat izanen zela Europar Batasun guzian, migranteak hain zuzen lehen aterbe eskaera egiten zuen herrialde hura. Konbenio hori geroztik zorroztua izan da, Dublin II (2003) eta Dublin III (2013) deitutako antolamenduen bidez. Norbait Somaliatik adibidez heldu bada Frantziara, Italian pausatuz lehenik zangoak, gerta daiteke Italiako agintariek arrasta dezaten delako etorkin hori eta hunek frangotan, ez badu preso hartua edo berehala bere herrialdera botaia izan nahi, bertze aterabiderik ez
|
du
herrialde hortan aterbe eskaera egitea baizik. Gero, haatik, Frantziaraino segitzen badu bidea, ezin du gehiago aterbe galdea egin herrialde berri huntan eta kasatua izan daiteke Italiara.
|
|
2020
|
|
|
Nazio Batuen Erakundea (NBE) Myanmarrera begira jarri da berriz ere, gutxiengo etnikoen egoeraz ohartarazteko. Ez da lehen aldia herrialde horretako gobernuaren eta armadaren jarrera ikerketa baten erdigunean jartzen duela, baina, oraingoan, Lee Yanghee erakundearen giza eskubideen aditu eta Myanmarrerako kontalariak jakitera eman
|
du
herrialde horretako militarrak berriro ere delituak egiten ari direla Rakhune eta Chin eskualdeetan. Zehazki, Leek «gerra krimen posibleez eta gizateriaren kontrako delituez» ohartarazi zuen atzo ezagutarazitako ohar batean.
|
|
2021
|
|
|
Viber en punturik azpimarragarriena plataforma kopuru handia da. Windows edo Mac en erabil daiteke, edo, aplikazio mugikorra hautatzen bada, Android en, iOSen (iPhone), Windows Phone n, BlackBerry edo Nokiaren bidez. WeChat Txinatar jatorriko aplikazio honek arrakasta handia
|
du
herrialde horretan. Izan ere, diseinu berezia du, eta Facebook, Skype, Twitter eta Instagram aplikazio bakar batean nahasten ditu.
|
|
|
Egoera antzekoa izango da Bolivian ere. MASeko Luis Arceren iragan urriko garaipen ikusgarriak urtebeteko krisi politikoa amaitu
|
du
herrialde horretan, baina itxaropen handiak daude jarriak harengan, handiegiak agian, eta aurten haiek betetzeko urtea izango du Arcek, pandemiak eragindako krisi ekonomiko eta soziala tarteko. Antzeko egoeran daude Argentina eta Brasil ere, eta Mexikon eta Kolonbian indarkeriaren gorakadak kezka handia eragin du, ez baitirudi aurten joera aldatuko denik.
|
|
|
Dena den, Turkiakoak baditu bereizgarri batzuk. Azken urteetan bitcoinak sekulako arrakasta izan
|
du
herrialde horretan, eta diru trukerako plataforma ugari sortu dira. Zergatik gertatu da hori?
|
|
2022
|
|
|
Errusiak operazio militarrak hasi eta gero, Volodimir Zelenski Ukrainako presidenteak jakinarazi
|
du
herrialde horrekin zituzten harreman diplomatikoak hautsi dituela, eta gerrarako prest egoteko dei egin die herritarrei eta soldaduei. Gainera, armadari agindu dio «inbaditzaileari ahalik eta kalte handienak» egiteko.
|
|
|
Ukrainako presidenteak, hortaz, negoziazioetan jarri nahi du arreta, baina, bitartean, Errusiako armadari aurre egiten jarraitzeko asmoa du, militarki. Estrategia horren harira eskatu zion Ameriketako Estatu Batuetako presidente Joe Bideni, atzo, laguntza militar handiagoa bidaltzeko Ukrainara; Bidenek 38 mila milioi euro bideratzea erabaki
|
du
herrialde horretara.
|
|
|
Nogueraren tesia zera da: estatu independente bat sortzeko, beharrezkoa dela botere politikoko ekintza bat —«iraultza bat, hauteskundeetako garaipen bat, erreferendum bat»— eta estatu berria eratzeko ekintza juridiko bat —konstituzio bat, nazioarteko eragileek onartutako independentzia deklarazio bat— Nogueraren iritziz, Kataluniako prozesu subiranistak erakutsi
|
du
herrialde hori gai dela momentu politiko fundatzaile bat sortzeko, baina ez hori ekintza juridiko bilakatzeko.
|
|
|
Era berean, Marokoko islamismoa berezia da, Magreben eta mundu islamiarrean dauden gainerako mugimendu islamisten aldean desberdina baita. Horrek zerikusia
|
du
herrialde horretako testuinguru erlijioso, sozial, ekonomiko eta politikoarekin.
|
|
2023
|
|
|
«Hala nola Estatuko Fiskaltza Nagusiari egindako eskaerak, gobernuaren baliabideak udalerrietako garraio publikoan erabiltzea, eta foru eskumenekoak diren gaiak; kasurako, zahar egoitzak». Azpiazuren irudiko, «Elkarrekin Podemosen proposamenak urruntasun kezkagarria erakusten
|
du
herrialde horren errealitate finantzarioarekiko eta juridikoarekiko».
|
|
|
23 emakume hil dituzte herrialde horretan bakarrik. Nafarroan ere 22 andre hil dituzte epe berean, baina Lapurdirko biztanleriaren doblea baino gehiago
|
du
herrialde horrek. Aldea sumatzeko, tasak konparatu behar dira:
|
|
|
Erauntsi luzeak eta zakarrak direlarik, ordea, tenpest eta galerna eman dituzte aditzera adineko emazteki batzuek; erazarri ere erran du ikastolako maisu batek. Aldude aldean aditu zuen lehendabizikoz aro bidaiariak; horren kariaz, irudi
|
du
herrialde horretan zabaldurik dela.
|