|
2007
|
|
|
OMEk azpimarratzen du txerto antineumokozikoak bertan sartutako serotipoen forma inbaditzaileen %90 babesten duela. Hori dela eta, haren aplikazioak “lehentasunezkoa” izan behar
|
du
herrialde garatuetan, eta “oso lehentasunezkoa” garapen bidean dauden nazioetan. Gaur egun, hamar herrialdek bakarrik dute txertoen egutegian.
|
|
|
Horrez gain, adierazten dute ezen, apendizea handituz gero, komeni dela ohiko tratamendua jarraitzea eta kentzea, nahiz eta etorkizunean gaixotasun batzuk ager daitezkeen. «Sistema immune gainerreaktibo batek apendizitisarekin lotutako heste hantura eragin lezake» Parkerrek, artikuluan, adierazten
|
du
herrialde garatuetan apendizitisaren eragin handiak zerikusia duela garbitasunarekiko obsesioarekin eta gehiegizko higienearekin; izan ere, sistema immunologikoa “nagia” izatea eragin dute, eta duela urte batzuk erabat kaltegarriak ez ziren substantzien aurrean erreakzionatzea. Hain zuzen, laborategi eta ikerketa zentro garrantzitsuetako zientzialariek aspaldi ohartarazi dute ezinbestekoa dela haurtzaroan bakterioekin kontaktuan egotea sistema immunologikoak antigorputzak sor ditzan.
|
|
2008
|
|
|
Intermón Oxfamek azken txostenean salatu
|
du
herrialde garatuetatik egiten diren gas poluitzaileen emisioek eta horren ondorioz gertatzen den klima aldaketak Giza Eskubideak urratzen dituztela herrialde pobreetako milioika pertsonaren aurka. Erakundearen arabera, berotze globalaren aurkako borroka “nazioarteko justiziaren arazoa” da.
|
|
2010
|
|
|
Globalizaziorekin dinamika hau indartu egin da. Soldatapekoek errentabanaketan galdutako posizioak okerrera egin
|
du
herrialde garatuetan, besteakbeste, desarauketa prozesuak ekarritako lanaren prekarizazioak, merkataritzarenliberalizazioak, kapitalen zirkulazio libreak eta ETNek munduko merkatuetan duten boterea indartzeak horretara bultzatuta. Horrela, finantza merkatuen errentagarritasunaren logika gailendu da eta horrekin batera errentagarritasun nahikotasunaizango luketen inbertsioen kopurua, arlo produktibo jakin batzuetan batez ere, nabarmen murriztu du.
|
|
|
Kapitalismoak ekosistema babesteko mugak ezartzen dizkionean dirudunari, boterea duenari eta boterea lortzeko kutsatu duenari, eragina mugatua da: nahikoa
|
du
herrialde garatu horrek pobreari dirua ematea berdin kutsatzen jarraitzeko. Boteretsuak, gainera, alde batetik galtzen duena beste alde batetik berreskuratzen du:
|
|
2015
|
|
|
Alderatzen baduzu egungo hazkundea duela lau urtekoarekin, pentsa dezakezu bere ahalmenaren nabarmen gainetik hazten ari direla orain, baina potentziala ere erortzen ari da, biztanleria aktiboa ere jaisten ari da eta. Urte askoz jaiotze tasa kontrolatzen zuten, eta horrek biztanleria aktiboa jaistea dakar.Txinak antz handiagoa
|
du
herrialde garatu batekin. Bai, hori da. Haien arazoetako bat zahartzea da.
|
|
2016
|
|
|
IAEA Zentral nuklearren erronkak Foro Nuklearraren arabera, «ez da merkataritza unitaterik eraiki, kostuak ez daude egiaztatuta, lizentziamenduaren doktrina osoa garatu behar da eta eskala ekonomiak galdu egiten dira eragiketa eta mantentze lanetan». Castejón-ek azaldu
|
du
herrialde garatuetan erreaktore horiek ez direla errentagarriak hainbat arrazoirengatik: galdara zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta eraginkortasun txikiagoa du eta, hirugarren belaunaldikoa denez, kontrol zorrotzagoak eta garestiagoak izango lituzkete.
|
|
2018
|
|
|
Odontologiak azken urteotan izandako garapenak lagundu eta eragin
|
du
herrialde garatu askotako osasun arduradunek errekurtsoak ematea prebentzio eta berreskuratze neurriak izateko, eta horrek lagundu du txantxarraren prebalentzia eta intzidentzia gutxitzen. Neurri horietakoak dira aho hortzetako errebisio kanpainak, eskola umeen pitzadurak zigilatzea, etab.
|
|
|
Klasikoki, herrialde garatuetako helduen arazotzat hartu izan da, baina azken hamarkadetan gainpisua eta obesitatea umeetan eta garatze bidean diren herrialdeetan (errenta baxu edo ertaina dutenetan) bereziki hedatu da (1, 3). Metaanalisi baten arabera, 2000tik egun arte gorputz masaren indizearen (GMI) igotzeko joerak goi lautada itxura hartu
|
du
herrialde garatuetan, pandemiaren hedapena geldituz (2). Herrialde azpigaratuetan, ordea, pisu eskasiatik gainpisurako trantsizioa oso azkarra izateaz gain, GMIak gora egiten jarraitzen du.
|
|
2021
|
|
|
Kongoko Errepublika Demokratikoak lehen mailako baso tropikalen 122 milioi hektarea ditu: hau da, gaitasun izugarria
|
du
herrialde garatuenek isurtzen duten karbono dioxidoa xurgatzeko. Jakina da planeta berotzeak eta muturreko klimek ondorio latzak dituztela karbono dioxido gutxien isurtzen duten herrialdeetan, Afrikan bereziki, eta Kongon ere hasiak dira arrisku horri aurre egiteko finantza bideak lortzeko lanetan.
|
|
|
Ez da arrakastarik izango herrialde guztiak ez badira iristen helmugara. Klima aldaketari aurre egiteko, garrantzi kritikoa izango
|
du
herrialde garatuen eta garatzeko bidean direnen arteko kooperazioak».
|
|
2022
|
|
|
2020tik aurrera, munduko muturreko pobrezia handitu egin da, eta geografikoki dibertsifikatu da: herrialde pobreenei ez die bakarrik eragiten (nahiz eta herrialde pobreen% 40 baino gehiago herrialde horietan egon), nabarmen eragiten
|
du
herrialde garatutzat katalogatutakoetan ere. Haurren pobrezia Espainian AROPE indizea (At Risk Of Poverty and/ or Excluon), Europako Kontseiluak pobreziaren eta gizarte bazterketaren eragina neurtzeko erabilitako dimentsio anitzeko adierazlea, %28, 9koa zen Espainian 2021ean, azken bost urteetako kopururik handiena.
|