|
2002
|
|
|
Hedabideetan, makrogaiak mundu irrealaren isla irekitzen du errealaren bidean. Makrogaiak errealtasuna itsasten
|
du
fikzioan, fikzioa errealtzen du. Makrogaiak erabilpen faktikoa aitortzen die fikzioaren pasartei, bizitza errealaren eremukoak balira bezala.
|
|
2007
|
|
|
Denborarekin, literatura idatziak, ala zineak, ala telebistak... asetuko
|
du
fikzioaren behar edo eskaera hori.
|
|
2008
|
|
|
Merylek hauxe bota zuen bi bider pentsatu gabe: . Balio al
|
du
fikzioak gaur egun??. Horixe zen axola zion galdera.
|
|
|
Azken 25 urteotako hiztegietan proposamen berri asko daude, batzuk Euskaltzaindiak berak eginak, beste batzuk hiztegigileek berek sortuak. Lexikografoak badaki proposamen berriak' fikzio' direla (adibidez,' bizkar zorro'), baina konfiantza
|
du
fikziotik errealitatera salto egingo dutela noizbait. Jakin badaki gu batzuek arrakasta izaten dutela, lehenik euskara idatzian betiere; baina beste bat zuek ez, orain arte ez behintzat, eta aspaldi eginak dira.
|
|
|
Hitzaurrea,« Pierre Lhande de l. Académie de la langue basque» izenpetua da. Holakoetan era biltzen diren ele onez gain, Lhande-k Mirentchu> (1914) eleberrian obratu duen Loti ren kritika berritzen du; bainan, aldi honetan ez
|
du
fikzioaren bidea hartzen, eraso zuzena botatzen du:
|
|
|
Gertatua, irudikatua, albistea, fikzioa eta errealitatea, denak bat izan daitezke. Albiste askok
|
du
fikziotik errealitate izanda ere. Xuan Bello idazle asturiarraren umetako kontu eder bat dakar gogora Baztango pasadizoak:
|
|
2009
|
|
|
Meryl Streepen galdera bat jasotzen duzu liburuan: Balio du al
|
du
fikzioak gaur egun?.
|
|
2010
|
|
|
Aldiz, errealismoa banalitatearen laudorioa eta klitxeen errepikapena baldin bada, orduan nahiago dut errealitatea. Sinesgaitzagoa da, eta ikaragarri
|
du
fikziotik. Gaizki kontatuta egotea, horixe domaia».
|
|
|
Bere kaligrafian idazten du, kuidadorik gabe narratzen. Beretik kontatzen du irudikatua, obsesio
|
du
fikzioa, errealitatetik askatu ezin duelako. Obsesioa ona da, esperientziari gailentzen bazaio, esaten du berak.
|
|
2012
|
|
|
Ez dituzu berdin tratatzen pertsonaia horiek, jakinik errealitatearen islaren bidez sortutakoak direla. Hori da nire apustua, baina gero, egia da, zenbaitek esaten duela historia hori oso presente daukan jendearentzat distortsioa handiagoa dela; beharbada belaunaldi gazteek errazago irakurtzen dute nobela hau fikzio bezala, presentzia hori, datu asko… Errealitatetik oso gertu egoteak sortzen
|
du
fikzioaren barruan halako inplosio bat.
|
|
2014
|
|
|
Conraden teknika narratiboak oso berezkoa
|
du
fikzioari berari darion ahots narratzailea, esperientziarekiko hurbiltasuna damaiona. Horrela, Conradek errealitatearen ikuspegi problematikoa agertzen digu, ez unibokoa edo dogmatikoa.
|
|
2015
|
|
|
elurrez estalia agertu da mendia, sasoiz kanpo, aski aurreratua baita udaberria. Beste behin ere, errealitateak hartu
|
du
fikzioaren lekua.
|
|
2016
|
|
|
Komunak konpondu behar diren moduan, iruditeriak ere berritu egin behar dira, ureztatu behar da imajinazioa. Herri honek behar
|
du
fikzio berri bat; beharrizana da. Horretarako norbaitek gidoiak idatzi behar ditu, beste batek onartu eta guk lan egin.
|
|
|
hitzen arteko hutsuneen zirrikitu estuetan zehar logela horretara sartzen jarraitzen du munduak. Liburua irekitzen den aldiro, eta maiz irekitzen denez, historiak ere gurutzatzen
|
du
fikzio hau.
|
|
|
12 Zutabegileak ez du bere zutabeetan ironiarik txertatuko, anbiguoa gerta daiteke?, ez
|
du
fikziorik erabiliko, irakurlea konfunditu dezake, eta, batez ere, ez du metazutabegintzarik egingo, salbu eta, jakina, ongi etorri eta despedida zutabeen kasuan; gainontzekoan erredundantea dateke?; are gutxiago, zutabegintzari buruzko dekalogorik plazaratuko, auskalo zer arraio eman nahi duen aditzera eta halako zerbaitekin?.
|
|
|
Historia eta etnografia bidea hauta zitezkeen, baina Arriantxo, sasi-medikua, ren inguruan eraikia dago herrixka hartako kontakizuna eta ahoz aho zebiltzan esanetatik jasoa izanik, ezin zuen hartaz historiarik edo biografia zuzen eta errealik idatzi. Horregatik jotzen
|
du
fikziora eta eleberri erara kontatzera. Horrek nekazari herriko tradizio, siniste eta biziera kontatzeko abagunea eskaintzen dio eta batez ere aurrekoengandik jasotako euskara ederrean guztia egosi eta herriko irakurle xumeari halako jaki gozoa eskaintzeko abagunea.
|
|
2019
|
|
|
Ez nuen onartu. Irakurleak askotan ez
|
du
fikzioa eta ez fikzioa bereizten. Edo ez du bereizi nahi izaten bestela.
|
|
|
Narratzaile gabeko herri, kontatzeke dagoena garenaren mesanotxean pilatzen doan liburua omen. Kudeaketa planen lerro artean deskribatu dugu batik bat mundua, Arrasatek ez
|
du
fikzio beharrik izan.
|
|
|
Agustin Arrietak filosofiatik gertuago idatzi
|
du
fikzioaz eta ez fikzioaz, eta argitaratzear duen liburuaren kapituluren bat edo beste irakurtzeko aukera izan dut (Gogoeta bide irekiak). Bertan dio, besteak beste, ez fikzioan balio epistemikoak daudela lehen lerroan eta ezinbestekoak direla; fikzioan, ordea, ez.
|
|
2020
|
|
|
Zer
|
du
fikziotik eta zer du errealetik?
|
|
|
Egia da Literatura artea dela eta ez diola errealitateari erabat erantzun behar, baina sinesgarria izan behar du irakurlearen ikuspegitik. Irakurleak ahaztu egin behar
|
du
fikzio bat irakurtzen ari dela eta bizi egin behar duela, eskaintzen zaizkion datuez fidatu eta zerbait berri baten aurrean dagoela konbentzitu.
|
|
|
Jose Antonio Etxebarrietak, pertsonaia nagusiaren anaiak, presentzia garrantzitsua
|
du
fikzioaren hasieran. Rol hori Enric Auquer aktoreak jokatzen du.
|
|
|
Batek daki Barrosek ez ote zuen nahi fikzio bat idatz nezan, paper horiek oinarri hartuta. Agian uste
|
du
fikzioaren bidez argizta daitezkeela egiaren itzalguneetako batzuk. Akaso pentsatu zuen antzerki lan baten ikus entzule izan ginela, eta gertakari horiek berreraikitzeko era fidelena antzerki lan bat idaztea dela.
|
|
|
Mami Lebrun antzezlanaren kasuan amonaren heriotzak sortutako zirrara pertsonala
|
du
fikzioak sorgune. Antzerkiak antzerkiaren barruan ematen dituen aukerak baliatuz, heriotzaz, doluaz, iraganaz, maite genituen gertukoen memoriaren zaintzaz, aurreko belaunaldiek bizitzea tokatu zitzaien mundualdiari emandako erantzunaz… eta, inplizituki besterik ez bada ere, oraingoari eta etorkizunari guk eman beharrekoaz.
|
|
2021
|
|
|
Generoka banatuta dator: Olaziregik lantzen
|
du
fikzioa, Otaegik poesia, Urkizuk teatroa, Etxaniz Erlek haureta gazte literatura, Altzibarrek saioa. Azkenik, badira, aldez edo moldez, historiografia berezi egiten duten bi azpiatal:
|
|
|
Adibide bat emaitekotan, Franco Moretti ren perspektiba geografikoa aipa daiteke. Bere liburu ezagunenean (39), Europako eleberrigintzaren historia XIX XX erraberritzen
|
du
fikzioen kokalekuen garapena kurutzatuz Europako historiaren datu nagusiekin. Literaturaren historiaren aztertzeko, mapak, diagramak eta leinuen osatzeko arbolak erabiltzen ditu, beste liburu batean (40).
|
|
|
Asier Larrinaga EITBko Euskara Zerbitzuko buruak zera esan
|
du
fikzioaz: «Mundu ezberdin batera eramango gaitu, magiaren mundura.
|
|
|
Estibaliz Burgaletak (Tutera, Nafarroa, 1976) sortu
|
du
fikzioa; Skam en Espainiako bertsioaren gidoilari koordinatzailea da. Gidoien sorkuntzan laguntzaile izan ditu Alberto Grondona eta Sergio Granda.
|
|
|
Amenabarrek sei ataletan eraman
|
du
fikziora istorio hori, eta Pasaiako portuan filmatu du ontziaren hondoratzea. Tintin klasikoa inspirazio iturri, telesailak abentura kutsu nabarmena du, eta guda, espioitza zein epaiketa eszenak dira nagusi.
|
|
2022
|
|
|
" Kuriosoa da: jendeak orokorrean ondo ulertzen
|
du
fikzioa, baina kostatu egiten zaio filmean kontatzen den hori errealitatearekin erkatzea", azaldu du. Zuzendaria ez da, dena den, generoetan batera eta bestera mugitu zalea.
|
|
|
Movistar Plus plataformak' Todos mienten' telesaila estreinatuko du bihar. Freixasek uste
|
du
fikzioak herrialde askotara bidaiatu dezakeela. Haren esanetan, «thriller generoak toki guztietan funtzionatzen du».
|
|
|
Testuok mugimendu edo abangoardia orotatik harago doaz. Hala, liburuak autorearen potreta osatzen
|
du
fikzioaren eta errealitatearen arteko muga lausotuz; argitaletxeak berak azaldu duenez, «autofikzio bat da, autofikzioa bera existitu baino lehen».
|
|
|
«El inmortal en bigarren denboraldia egingo balitz, munduko gizonik zoriontsuena izango nintzateke», esan du telesail horren lehen atalaren proiekzioaren aurretik. Movistar Plusek udazkenean estreinatu
|
du
fikzioa.
|
|
|
Nerabeen komediatzat jo
|
du
fikzioa Netflix plataformak. Sei atalez osatua dago.
|
|
|
Gina Wenzel Alemaniako sortzaileak, berriz, zuzendaritzarik onenaren saria jaso du, Four Tracks websailan egindako lanari esker. Rap abeslari baten erretratua egiten
|
du
fikzio horrek.
|
|
|
Bi hamarkadatan zehar alde batera uzten
|
du
fikzioa eta generoa bultzatu besterik ez zuen egin. Euskalzale aldizkaria martxan jartzen duenean Azkuek, lehen alean iragartzen du lehiaketa literarioa, besteak beste, eleberriari leku eginaz, eta mota horretako lehiaketa Txomin Agirrek irabazi zuenean, euskarazko lehen eleberriaren egilea zela aldarrikatuta zeukan berak, bere buruari kentzen dio, sariaren jabe den Auñemendiko Loreari (1898) eskainiz.
|
|
2023
|
|
|
Jusqui' ci tout va bien. Familiaz, sosoritateaz eta emakume arrazializatuek hedabideetan tokia egiteko duten borrokaz hausnartzen
|
du
fikzioak. Jaialdiaren ostean, Netflixek bere katalogoan jarriko du.
|
|
|
Aranzabalek ohartarazi du ezin dela spoiler handirik egin, baina lantaldean «pozik» daudela jasotzen ari diren sariekin eta aitortzekin. Ondas sarietan, esate baterako, epaimahaiaren aipamen berezia jaso
|
du
fikzioak soinu diseinuaren alorrean. «Jende askoren parte hartzea dugu fikzio honetan.
|
|
|
Idatzi nezake euskarazko fikzioaren egoera lotsagarriaz, Primeran plataformaren on eta gabeziez, edota estreinatutako azken telesailari buruz. Baina ze inporta
|
du
fikzioak urriaren 7tik hona Israelek 5.000 palestinar baino gehiago hil eta 15.000tik gora zauritu baditu.
|
|
|
Besta bai, borroka ere bai (2010), Lehen Mundu Gerra eta Euskal Herria (2014), Lurraldea eta Herria (2018). Nobela handi honekin itzulera hauta egin
|
du
fikzioaren mundura.
|