|
2000
|
|
|
Gogorra da, Azpeitiko altzairua lakoxe malgutasun gutxi du. Horrek ez
|
du
esan nahi zurruna denik, ezta gozotasunik ez duenik ere. (El Diario Vasco I)
|
|
|
Gure aburuz, bestalde, Iturriagak azalkeria darabil eleberriko istorioaren berri emateko. Honek ez
|
du
esan nahi, azalkeria islatu nahi izan duenik, izan ere, azalkeria horren berri ematearekin, gizartearen baloreen kritika egitea izan baitzezakeen helburu.
|
|
|
" ondo zaindutako idazkera da, aberatsa hitzetan, indartsua efektoetan. Esan behar duena esaten du doi, gehiegizko hornidudarik gabe, eta horrek, askotan, ilundu egiten
|
du
esan nahi dena." (El Diario Vasco IV) Gainera, esaldi trinkoen erabilerak hizkuntza zaildu egingo du. Zabalaren ustez," trinkoegi, zorrotzegi, eliptikoegi, neurtuegi, serioegi, hitsegi, itogarriegi, gupidagabeegi irudituko zaio beharbada zenbaiti eleberri honetako prosa, baina aukera bat besterik ez da, beste edozein aukera bezain zilegi izateaz gain, Aranbarrik kontaketaren gaiari eta giroari hamarkadako erresistentzia kulturala ezin hobeto egokitu diona." (Egunkaria XII) Are gehiago, bere aburuz," plano, garai eta kontzientzia" aniztasun hori baita liburu honen lorpenik behinena, batik bat narrazioari ematen dion" indar adierazkor bereziagatik".
|
|
2001
|
|
|
Saizarbitoriaren ibilbide literarioan literatura ez baita zernahi mezu ideologiko defendatzeko gunea izan. Honek ez
|
du
esan nahi, noski, egilearentzat literaturak berehalako funtziorik ez duenik, eta halaxe azpimarratu nahi izan zuen Saizarbitoriak berak Ene Jesus (1976) nobelari egin zion epilogoan. Bere aburuz, literaturak ezer baino lehen, sentsibilitateak hezitzen ditu eta zentzu honetan, Novalis ek zioen bezala, mundua" erromantizatzen" duen heinean, bizitzari buruzko ikuspuntu berri bat da testuan azaleratzen zaiguna.
|
|
|
Saizarbitoriaren ibilbide literarioan literatura ez baita zernahi mezu ideologiko defendatzeko gunea izan. Honek ez
|
du
esan nahi, noski, egilearentzat literaturak berehalako funtziorik ez duenik, eta halaxe azpimarratu nahi izan zuen Saizarbitoriak berak Ene Jesus (1976) nobelari egin zion epilogoan. Bere aburuz, literaturak ezer baino lehen, sentsibilitateak hezitzen ditu eta zentzu honetan, bizitzari buruzko ikuspuntu berria da testuan azaleratzen zaiguna.
|
|
2002
|
|
|
Narrazio errealista honek Gerra Zibila Euskadin nola hasi zen deskribatzen du. Baina, kasu honetan, errealismoak ez
|
du
esan nahi gertakarien kronika objektibo eta fidela egiten denik, narratzen diren gertakizunen birsortze estilistiko iradokitzaile eta barrokoa baizik. Izagirreren prosari darion kutsu herritarraren eta ahozkotasunaren erabilera ezaugarri iraunkorrak izan dira autorearen ibilbide literario guztian.
|
|
|
Eleberri bakarreko egileak aipatu ditugunean (L. Oñederra, I. Rozas, I. Mujika Iraola,...), argitara emandako lanen interesa edo arrakasta izan dugu akuilu. Horrek ez
|
du
esan nahi guk aztertutako lanez gain beste eleberri interesgarri batzuk (ad.: Pausoa noiz luzatu; Katebegi galdua,...) ez daudenik.
|
|
2005
|
|
|
Legearen aitzinean eta Prozesua. Horrek ez
|
du
esan nahi Unzueta deliberatuki inor plagiatzen aritu denik, baizik eta, ezer frogatzekotan, literaturaren iturburuak gizasemearen erraietaraino jaisten direla, eta errai hoietan gizaseme guztien kezkak, gutxi asko, berdinak direla. Orobat erakusten du, lehenagodanik ez bagenekien ere, bizitza suertatu zaigun mende auhendagarri honetan gazte baten bisio literarioek odol eta absurdozko errainu krudel batez printzatutako terroreak izan behar dutela..."
|
|
|
Definizioari jarraituz esan genezake, esaterako, Mogeldarren ipuinak alegiazko gertaerak zirela? Duda barik, baina horrek ez
|
du
esan nahi ipuin guztiek alegiazko gertaerak, halakoak gertakari fantastikoak direla ulertuta, baino ez dituztenik kontatzen. Narratibaren helburua fikzioak kontatzea den neurri berean, badakigu jakin egile batzuen asmoa errealitatea kontatzea ere badela, hau da, ez errealitatearen gainean fikzioa egitea, baizik eta izan diren benetako gertaerak bere horretan ematea.
|
|
2007
|
|
|
Latinaren presentziak, dena dela, ez
|
du
esan nahi euskara aldendu zenik; herri-gune txikietako zein hirietako biztanle zeheak euskaldun iraungo zuten gero ere; gehienez ere elebidun. Badira uste dutenak, Iruña fundatzeak ez zuela latinizazioan horrenbesteko eraginik izan, zeren askoz geroago ere hango biztanleek euskarari sendo eutsi baitiote.
|
|
2008
|
|
|
Oro har baieztapenarekin gehientsuenak ados egon arren, oso iritzi zabaldua da beste hau ere: " horrek ez
|
du
esan nahi kalitateak berez dakarrenik irautea. Obra on ezezagun asko dago bazterretan".
|
|
|
" Idazlan baten hizkuntzamaila oso ona izateak ez
|
du
esan nahi lan hori ona denik, inondik ere ez, esan bezala beste faktore batzuk ere kontuan hartu behar baitira".
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi [denborari] eutsi ez diotenen artean lan onik ez dagoenik. Arazoa oso konplexua da:
|
|
|
Azken batean, kalitatezko kritika behar da, eta kalitate horrek bermatu behar du delako kritikaria erreferente bihurtzea irakurle zein hedabideentzat. Horrek ez
|
du
esan nahi kritikariek bideratu behar dituztenik irakurlearen gustuak, baina aukera bat eskaini behar diote irizpide jakin batzuetara egokitzen den literatura bilatu nahian dabilen irakurleari.
|
|
2009
|
|
|
Baladen aldaera berriak, aldaketa askoren ostean sortuak izan arren, ez dira euren aurrekoak baino balio gutxiagokoak. Izan ere, kantu bat argitaratzen denean edo disko batean kaleratzean bakarrik finkatzen da, baina orduan ere, bere historiaren leku, une eta tradizio bide baten lekuko baino ez da, eta horrek ez
|
du
esan nahi gero beste aldaketa batzuk izango ez dituenik.
|
|
2015
|
|
|
Ciorani irakurri nion aspaldi nola hizkuntza supererabilietan edozer gauza prosa bihurtzen den, eta nola frantseseraz poemak egitea oso zaila gertatuko litzaiokeen. ...ntigo, tio" esateko" zer pasatzen da zurekin, osaba" ipintzea heroitasun bat da) eta, hitz batetan laburtzeko hizketa oso pobrea izanik, edo hizkuntzara pasa gabeak hizketaren bariaketak, oso zaila da edozein historia kontatzea garantia minimo batzurekin (beste exenplu bat ene irakurle maiteak, ez al duzue probatu inoiz zein zaila den euskaraz txiste bat kontatzea?) Honek guztiak ez
|
du
esan nahi euskal linguista askori entzun diodan bezala, bere esperientzia pertsonala kontatu didatenean gazteleraz izkribatzea errazagoa zaionik euskal idazle bati ere. Horrek esan nahi duena zera da, planteamendu literario bereziak egin dituela euskaraz nobela hori egiten hasterakoan, eta Bilboko subauzunetaz testu errealista bat egiteari adibidez utzi egin diola euskarak edo txukerak aldaketa handi bat ematen ez duen bitartean.
|
|
|
Kontatu nahi dutena kontatzeko eta modu horretan kontatzeko euskara behar dute, nahiz eta horrek esfortzu gehigarria suposatu. Euskaraz idatzi eta irakurtzea hautu bat da, bai, ez da berez naturalki egiten den zerbait, baina hautu izateak ez
|
du
esan nahi aukeraren arrazoiak ez literarioak direnik.
|
|
|
Lehen aleko iluntasunaren, heriotzaren presentzia aski dramatikoarekin, zantzu gutxi geratzen dira Potteko testuetan, eta, aldiz, Ustelako beste bi zenbakitan presente ziren irreberentzia, eta lotsagabekeriatik franko izango dugu. Horrek ez
|
du
esan nahi derrigorrez handik jaso zuenik Pottek hori guztia; izan ere, Bilbon eszena artistiko politiko aski transgresorearekin izan zuen harremana Atxagak, denbora gutxiren buruan Euskadi Sioux aldizkaria sortuko zutenekin eta baita luze gabe (1978an) Txomin Barulloko kide izango zirenekin. Horiek franko zuten halaber transgresiotik, lotsagabekeriatik, zirtotik, burlatik.
|
|
|
" Zeren literaturak bai bait du bere dinamika propioa ta berezia". Alabaina, autonomiaren gaia modu dikotomikoan (art pour l" art versus arte soziala) aztertzen duten gehiengoaren kontra, horrek ez
|
du
esan nahi literatura gizartearekiko erabat aldenduta bizi denik. Manifestuaren lehen esaldia aski gordina da zentzu horretan:
|
|
|
Arestian aipatu dugun pentsamendu dikotomikoak eraman gaitzake soilik hori ondorioztatzera; izan ere, ikusi moduan, autonomia eta heteronomiaren auzia hori baino askoz ere konplexuagoa da. Literaturaren autonomiak ez
|
du
esan nahi politikaren desagertzea, edo alderantziz, testu batzuk soslai politikoa izateak ez du esan nahi heteronomoak direnik.
|
|
|
Arestian aipatu dugun pentsamendu dikotomikoak eraman gaitzake soilik hori ondorioztatzera; izan ere, ikusi moduan, autonomia eta heteronomiaren auzia hori baino askoz ere konplexuagoa da. Literaturaren autonomiak ez du esan nahi politikaren desagertzea, edo alderantziz, testu batzuk soslai politikoa izateak ez
|
du
esan nahi heteronomoak direnik.
|
|
|
Geure kultura geure kriterioek epaitu behar dute, eta orduan bilatuko dugu geure benetako identitatea. Kultur propioaren normaltzeak ez
|
du
esan nahi besteen pareko erreferentziak aurkitzea, alderantziz baizik besteek ez duten sintomatolojia bat aurkitzea, geure kritikotasun propio bat bilakatzea.
|
|
|
Ametsaren mundua, fikzioa, hau da, estratosferan ibiltzea haientzat" (2014). Aitzitik, horrek ez
|
du
esan nahi aldizkari berri horiek apolitikoak izan zirenik; garaiko gertaera politikoek eragin nabaria izan zuten aldizkariotan eta bertako partaideengan. Aldizkari politiko horiei aski joko zien denborak Izagirreren ustez.
|
|
2017
|
|
|
Hala egiteak irudi ideal horretatik kanpo geraturiko soberakinei berezko zaiena ez aitortzea lekarke berekin, injustizia luzatzea, alegia. Horrek ez
|
du
esan nahi Izagirrek salaturikoak injustiziak ez direnik. Horrek ez du esan nahi injustizia horien aurrean besoak gurutzaturik egon behar dugunik.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi Izagirrek salaturikoak injustiziak ez direnik. Horrek ez
|
du
esan nahi injustizia horien aurrean besoak gurutzaturik egon behar dugunik. Horrek esan nahi du ez dugula sekula ere justizia erdietsi izana aldarrikatzerik izango, istant berean garaitu nahi izandako zapalkuntza eta totalitarismoa biderkatzen ariko baikinateke.
|
|
|
Hasteko," absurdo" hitzaren konnotazio nihilistak errefusatu egin behar ditugu hemen geureganatu dugun mundu ikuskera postmodernistatik. Errealitatea goitik behera zedarritu eta menderatzeko gauza ez izateak ez
|
du
esan nahi zentzurik ezera kondenaturik gaudenik. Horren erakusgarri garbia da hemen defendatzen ari garen postmodernismoak justizia kontzeptua betebehar etiko eta politikorik ezinbestekoentzat jotzea.
|
|
|
Batasun baten, edo, azkenik, toki baten ametsari dagokionez: Le Nouvel Observateur en, batean bestean, idazketa idiomatiko baten ametsaz ari naiz, eta Premia deitzen dut; amets hori hondamendira kondenatuta dago betiko; batasun horrek eskuraezin dirau; horrek ez
|
du
esan nahi ametsa fantasia baino ez dela, itxurazkoa, une erantsia;" amets" horrek hizketa eratzen du, idazketa, ahotsa, beronen tinbrea. Ez dago amets hori ez izaterik, berbera litzatekeen eta nolabait zatiezina litzakeen ahots huts hutsean idiomatiko baten amets desira hori.
|
|
|
Hau da, edozein konpromisok, baita zintzoenak ere, ezaxola hartuko du bere baitan, aldi berean, ezinbestez eta beti. Horrek ez
|
du
esan nahi maitasuna eta konpromisoa erabat ezinezkoak direnik, puruak ezin direla izan baizik. Are garrantzitsuago, horrek esan nahi du kutsadura hori onartzetik abiatu dugula edozein maitasun edo konpromiso, horixe baitugu aukera bakarra ezein bermerik ez bada ere maitasuneta konpromiso maila altuagoak erdietsi ahal izateko.
|
|
|
Munduko izate edo entitateek ez dute berezko betetasun, egonkortasunedo betikotasun egoerarik erdiesterik. Ez dago helmugarik, ez telos ik, alegia.216 Horrek, ordea, ez
|
du
esan nahi izate edo entitate
|
|
|
222 Ironia horrek, baina, ez
|
du
esan nahi Josu poztu egiten denik mundua bere horretan atzemateko ezintasun nabaritu berriaz. Josuren egoera, berez, etsigarri samarra da, bizitzan izandako euskarri oro galduta edo galtzear dauzkalarik:
|
|
|
Horrela, gure" konpromisoa" ulertu eta garatzeko bestelako bideak irekitzen dira, bestelako ikuspegiak. Ez dugu sekula nazioarekiko bat egite erabatekorik lortuko, ez dugu sekula gure konpromisoari esker nazioa esentzia modura gauzatu ahal izango, baina horrek ez
|
du
esan nahi nazioa bazterrean utzi behar dugunik. Nazioari ere berez dagokiona eman behar zaio, justiziaz jokatu behar dugu harekin, hori zehatz mehatz zertan datzan sekula jakingo ez badugu ere.
|
|
2019
|
|
|
Iria Marañonek eskaintzen dizkigun adierazle horietakoren bat ikasgelako norbaitek egin edota esaten duenarekin bat baldin badator, ez dugu pertsona horren kontra egin behar. Adierazle horietakoren bat betetzeak ez
|
du
esan nahi pertsona matxistak direnik. Jokabide matxistak errotuta ditugu gizartean eta horiek pixkanaka gainditzen joan behar dugu.
|
|
|
Emozio gama zabala pertzibi dezake eta eleberrian zehar ugaritan adierazten du musika eta pinturari buruz diharduela; baina baita bere inguruan suertatzen diren eszenen pertzepzio aberatsaz, hala bere emazteaz, Bioletaz, Mikele de Abandoz edo Hanbreko pertsonei buruz. Ez da, hortaz, sentimendu edo sentiberatasun gabea, baina horrek ez
|
du
esan nahi bere gizon lehentasunak aldatzeko prest dagoenik. Bere eta besteen sentimenduak ezagututa ere, bereak esateko gai dela frogatzen duen arren, protagonistak ez du sentimendu moralik garatu; ez du erru sentimendurik, ez da berak egindakoen erantzule sentitzen, ez daki barkamenik eskatzen eta ez du beste inoren sentimendurik aintzakotzat hartzen bereen aurretik.
|
|
|
Gutxiagotasun konplexu hori agerian geratzen da bere amanteekin bizitako istorioez hitz egitean, sentsazioa baitu emakumeek erabili egiten dutela. Esate baterako, Marga izeneko baten kasuan, aipatzen du ez zuela ulertzen zehazki zer bilatzen zuen Margak beragan" aldatze hutsa zen hark nahi zuena, eta aldatzeak ez
|
du
esan nahi derrigorrez hobera izan behar duenik" (49). Ane izeneko beste batez ari denean ere," bikoteen terapiarako tresna arrunta" balitz bezala sentiarazten zuen, sexu harremanak izatean, aipatzen baitzion ezkontzatik kanpoko harremanak mesedegarriak direla ezkontzaren iraupenarentzat (49).
|
|
2021
|
|
|
Diotenez, hizkuntzarekin edota kultur adierazpide desberdinekin gertatu moduan, pertsona subjektu konpetente bihurtu ezean, ez du zaletasunik garatuko. Horrek ez
|
du
esan nahi, halere, testu kultur testu batekiko plazerik esperimentatu ezin denik horretan trebakuntzarik izan gabe ere, baina zaletasunera, praktika batera eta, ondoren, konpromisora, atxikimendura heltzeko, konpetentzia oinarri oinarrizkoa da.
|
|
|
Eta gero ya nik sartuko nuke klasikoren bat, literarioagoa den libururen bat 3 edo 4 mailan. Hor badaude liburu batzuk aukeratzeko ez direla zertan izan... literarioa izateak edo balio literarioa edukitzeak ez
|
du
esan nahi totxoa izan behar denik. Izan daitezke laburrak ere bai.
|
|
|
Hartara, ebaluazioak informazio ugari eskaintzen du, edo eskaini luke, bederen, prozesuaren amaieran kalifikazioa determinatzeaz harago badoa eta prozesu osoari, eta, batez ere, prozesuari modu holistikoan heltzen baldin badio. Horrek ez
|
du
esan nahi, halere, gelaratzen den proposamen guztietan ikaslearen alderdi oro eta diseinatutako ikas prozesuaren une bakoitza ebaluatu behar denik, baina, ebaluazioak formatiboa, hezitzailea izan nahi badu, garapena ebidentziatzeko eraikita egon luke. Ikasteko xedez ebaluatzen laguntzeko, hain justu ere (Valero, 2016).
|
|
|
Kategoria eta adierazle horiek nahiz beste hainbat ezar zitezkeen ebaluatzeko, baina guk horiek zehaztu ditugu, batetik, marko teorikoa, eta bestetik, ikerketaren emaitzetatik ondorioztatutakoak aintzat hartuta. Horrek ez
|
du
esan nahi bestelako ezaugarrietan edo trebetasunetan eragingo ez denik, noski, baina hautatutako horiek beren beregi landuko dira.
|
|
|
Horrek guztiak ez
|
du
esan nahi ebaluazio formatiborik egiten ez denik, edota irakasleen aldetik eskaintzen diren balorazioek, oharrek, zuzenketek edota kalifikazioek ere helburu eta bokazio hori ez dutenik, baina errealitate eta joera baten isla bada, seguruenik izaera kalifikatiboa duen sistema baten isla, alegia. Izan ere, BHn ikasleen espediente akademikoak edota hautaprobak berak kalifikazio numerikoa eskatzen dute, eta horrek ebaluazioaren prozesu eta izaera osoa baldintzatzen du.
|
|
|
alde batetik, ikuspegi historizistatik eta modu zatikatuan edo ikasgai diren elementuen arteko konexio handirik gabe irakasten den literatura; bigarrenik, edukien transmisioari erantzuten diona irteera profil baten lorpenari begirako konpetentzietan oinarritutako ereduaren ordez; hirugarrenik, autore, obra kanonikoak, gehienbat, data, baliabide, mugimendu eta ezaugarrien zerrendak ikastera bideratutako edukien transmisioa sustatzen duena; azkenik, ikas prozesu memoristikoak, batik bat testuliburua eta ebaluazio kalifikatibo sumatiboak oinarri dituen ikuspegia dela esan genezake. osatutako ikuspegia da hori, argazki orokor bat, eta horrek ez
|
du
esan nahi tokian tokiko errealitate guztiak parametro hauen barruan kokatzen direnik. Hala eta guztiz ere, ezaugarri horien egokitasuna edo desegokitasuna ez dugu zalantzan jarriko, azterketan ikusten joan garen legez, elkarrizketatuek iritzi desberdinak baitituzte ezaugarri bakoitzaren inguruan.
|
|
|
" Atzetik oinarri bat eduki behar duzu, eta zure hautu hori justifikatu ahal izatea nolabait; ez da soilik gustatzen edo bururatzen zaidana gelara eramatea". Horrek ez
|
du
esan nahi irakas jarduna hala gertatzen denik, baizik eta hezkuntza testuinguru esanguratsuak sortzeko alderdi metodologikotik aintzat hartu beharreko printzipioak finkatzeko beharra dagoela.
|
|
|
Hartara, gelara eramaten diren autoreek eta tituluek, proposatzen den irakurketa motak, hautatzen diren euskarriek eta egiten den lanketak plazera ere izan behar dute xede, zenbait kasutan bederen, eta gozamena bilatu nahi bada, nerabea ulertu behar dela aldarrikatzen du IE7 k. Eta, horrek ez
|
du
esan nahi ikasleari gustatzen zaiona soilik eskaini behar zaionik; garatzen eta bere burua ezagutzen ari den pertsona izanik, plazera eragin diezaioketenak aurkitzen laguntzeko ahalegina egin behar dela dio, batetik, eta printzipioz erakargarri egiten ez zaizkion baina potentzialki gustagarri izan daitezkeen horiek gozagarri bihurtuz, bestetik. Horretarako, aukerak zabaltzea eta esperimentaziora jotzea baliabide garrantzitsuak direla dio (IE7).
|
|
|
" Testua ez da ohi moduan testu idatzi bat orrialde zuri batean, baizik eta formatu multimodal, kolore, forma eta bestelako informazio inguruan duten testuak irakurtzen dituzte gazteek" (BE1). Edonola ere, baliabide multimodalekin elkarbizitza estuagoa izateak ez
|
du
esan nahi horien erabilera egokian gaitasun handiagoa dutenik, erabilerak apurka apurka trebatzen duen arren, horretan alfabetatzeak beste gaitasun batzuk eskatzen baititu, 58 Alfabetizazio tradizionala (González García, 2013: Kalantzis, Cope eta Zapata, 2019) terminoaren baitan irakurketa, idazketa eta" gehiengoaren diskurtsoaren eta hizkuntza forma estandarraren irakaskuntza" biltzen dute Kalantzis ek, Cope k eta Zapata k (2019: 9).
|
|
|
Orokorrean diotenagatik, etxean indarrean dauden ohiturak funtsezkoak dira, ez irakurketa ohiturei dagokienez soilik, bestelako literatur ohiturei ere eragiten baitiete, adibidez, sorkuntzari. Horrek ez
|
du
esan nahi etxean gurasoek sortu behar dutenik nahitaez seme alabek horri hel diezaioten, baizik eta eremu hurbil horretan sortzen den literaturaren inguruko kulturak geroz eta praktika konplexuagoei atea ireki diezaieketela:
|
|
|
Baina, era berean, ikasleak subjektu aktibo eta autonomo izango badira, elkarrekintzak ikaste objektu bilakatzea ezinbesteko du; alegia, ikasleak ikasi behar du besteekin jarduten eta ezagutza elkarrekin eraikitzen (Canale eta Swain, 1980). Hala eta guztiz ere, horrek ez
|
du
esan nahi ikaskuntza prozesua modu erabat kolektiboan gertatzen denik; Coll aipatuz Ribosak (Coll, 1999 in Ribosa, 2020) dioenez, hezkuntzaren ikuspegi konstruktibistatik ikasgelan gertatzen den ikaskuntza elkarri konektatuta ageri diren bi prozesuk osatzen dute: alde batetik, ikasleek zein irakasleak batera modu interpertsonalean eta interaktiboan daramaten amankomuneko jardueraren eraikuntza, eta, bestetik, esanahien eraikuntzarako eta zentzua emateko ikasleek garatzen duten prozesua, bakarka baina bitartekaritzaren bitartez, noski.
|
|
|
Horrelako argudioen aurrean, kultura sustatzaileek irakurketaren gozamena aldarrikatzera jo izan dute, baina horrek kontrako efektua eragin dezake nerabeengan, haientzat dagoeneko kutsu negatiboa duen zerbaitekiko eta oraindik sentitu ez den plazera argudio moduan erabiltzeak gehiago urrundu ditzakeelako gazteak (op. cit,). Hala ere, horrek ez
|
du
esan nahi autoreak ere ez du horrela planteatzen literaturaren funtzionaltasuna zein irakurtzeko plazera baleko argudioak ez direnik, baina transmititzeko moduetan eta diskurtsoan, baita arrazoitzean ere, arreta jarri behar da. Didaktismotik ihes egitea proposatzen du Petitek (op.), eta, horrekin batera, transmisiorako hainbat gako kontuan hartu liratekeela:
|
|
|
Dena den, azpiatal honetan nagusiki azken biei helduko zaie, motibazioari eskainitako beste bat osatuta dagoelako ondoren. Hala eta guztiz ere, horrek ez
|
du
esan nahi gaur egun hizkuntza eta literatura irakasle gisa lanean diharduten irakasleak egiten ari diren lanerako motibatuta eta formatuta ez daudenik, edota horretarako ezagutza nahikorik ez dutenik, baizik eta aspektu horietan gabeziak eta hobekuntzarako tartea ikusten dutela ikerketa honetan parte hartu dutenek. Are gehiago, elkarrizketatu asko irakasleak dira edota irakaskuntzarekin harreman zuzena dute, eta euskal irakaslearen lana balioesten dute, BIR1 en hitzetan irakur daitekeenez, adibidez:
|
|
|
Haatik, horrek ez
|
du
esan nahi literaturaren mesedetan soilik landu behar denik, III.1 azpiatalean ohartarazten zenez, helburu literarioak gailendu behar dira, helburu linguistikoek literaturaren didaktikari jartzen dioten uztarritik urrundu ahal izateko (EIAE3, IE5, IE6). Zeregin horretan, testuaren izaeraz eta balio kulturalaz jabetzea inportantea dela dio IE6 k, edota, IE5 en arabera, izaera historikoa ere nabarmendu behar da zenbaitetan, eta adibide bat eskaintzen du:
|
|
|
Dioenaren arabera, literatura irakurlearen bizitza aldatzen duen hori dela sinesten bada, hartzailearen hizkuntzara eta moldeetara hurbildu behar da, eta beste modu batez ere idatzi. Horrek ez
|
du
esan nahi hizkuntza literario jakinak ezagutu, ulertu eta gozatzera iritsi behar ez direnik, baina adin horietan literatura irakasten den prozesua dela ulertu behar du irakasleak bezala idazleak ere.
|
|
|
Dioenaren arabera, irakasleei eskaintzen zaien formazioak ikastetxeetan ematen den ereduaren antz handia du, hau da, edukien transmisiora eta memorizaziora mugatzen den paradigma, eta, orduan, ikasle konpetenteak nahi diren moduan irakasle konpetenteak ere nahi baldin badira, eduki horiek gelara eramateko estrategietan pentsatzen hasi litzatekeela uste du. Horrek ez
|
du
esan nahi, bere iritzirako, edukiez, oinarri teorikoez, printzipioez nahiz kontzeptuez jabetu behar ez denik, baina formazioak esanguratsua eta eraginkorra izan nahi badu, irakasleak irakasteko moduak ere aldatu ditu. Modu berean, zenbait irakasleengandik, batez ere, material didaktikoaren erabileran trebatzea eta pedagogia berritzaileetan janztea eskatzeko joera dagoela azaltzen du, baina hori gaur egun nahikoa ez dela uste du, eta urrunago iristeko beharra dagoela irakasleen egiteko moduetan inpaktua bilatzeari ekinez.
|
|
|
Bai irakurketa, bai literatura jakintza arlo gisa hartzeko aldarria ere argi uzten dute IE5 ek eta IE7 k, eta kasu horretan, literaturzaletasuna nahiz irakurzaletasuna auzitan jarriko ez liratekeela pentsatzen dute; edo, agian, bai, baina beste termino batzuetan. Horrek ez
|
du
esan nahi derrigorrez ikasgai bereizia behar denik, nahiz eta horri buruzko iritziak desberdinak izan. Elkarrizketatu batzuen ustetan (GIR1, HIR1), literaturaren lanketa egokia eta holistikoa bermatzeko, ikasgai beregain moduan artikulatu litzateke, baina ez horrenbeste DBHra begira, baizik eta Batxilergoan eta dagoeneko eskaintzen den Literatura Unibertsalaren tankerako proposamen batean bilduta.
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi lantzen ez denik, ezta modu desegokian irakasten denik ere, baina arloak duen babes sozialak literaturaren irakaskuntzan eragin zuzena duela argi uzten dute elkarrizketatuek, gainerako edozein arlotan gertatzen den moduan, noski. Horri aurre egiteko borondate eta ahalegin gehigarria egin behar dela uste du DGIR1 ek," garrantzia emateko saiakerak" daudelako.
|
|
|
Hego Euskal Herrian, metodologia aktiboak ardatz edota modu aski orokortuan dituzten ezaugarri antzekoetako ikastetxeak ere badaude, baina arazoa BHra igarotzean dator, DBHn eta Batxilergoan ez baitaude, genioenaren harira, horrelako metodologiak hain hedatuta. Eta hau Euskal Herri osoan ikusten den zerbait da arestian aipatzen ziren arrazoiak tarteko, baina horrek ez
|
du
esan nahi BHn horrelako metodologiak erabiltzen ez direnik. Eta, hainbat proiektu aipatzen dituzte parte hartzaileek adibide modura, bai haiek sortutakoak direlako, bai haientzat erreferentziazkoak direlako.
|
|
|
Metodologia edo lan egiteko moldea baino gehiago da, hortaz, ikasten den edukia ere bada (Pujolàs, 2004) eta frogatuta dago gizarteko esparru batzuetan elkarrekintza indartzen eta sakontzen bada, batetik, eta kooperazioa lantzea helburu dituzten hezkuntza testuinguruak sortzen badira, bestetik, ikasleen kooperazioan lan egiteko joera handitzen dela (Choi eta besteak, 2021). Kooperazioan lan egiten den ikasprozesuetan, ez
|
du
esan nahi osatutako taldeko kide bakoitzak ez duenik hel85 Johnson-ek eta Johnson-ek (2014: 842) proposatzen dituzten lau IK motetatik Formal cooperative learning, informal cooperative learning, Cooperative based groups, Constructive controversy IK formalaren planteamenduetara, nagusiki, eta, zenbaitetan, IK informalera joko da.
|
|
|
Kanpoko eremuak dituen balio pedagogikoak ere balia daitezke, nahi izanez gero (Sanz eta besteak, 2020). Horrek ez
|
du
esan nahi denek baldintza egoki berdinak eskaintzen dituztenik, baina BHko eguneroko erritmoa aintzat hartuz, ikasgela egokitzea oztopo moduan ikus daiteke, baina, errutina inplementatzen dutenek ikasleek ere erabakian nahiz espazioaren antolaketan parte har dezaten proposatzen da finkatu beharreko zerbait da, dagoen testuingurutik abiatu behar den neurrian. Edozelan ere, liburutegiaren90 rola eta izaera aldarrikatzea aproposa dela iruditzen zaigu, alde batetik, egindako azterketa kualitati90 Aurreko ohar batean aipatutako EPA en harira, esku hartze horietako bat Tutorizatutako Liburutegiena (TL) da.
|
|
|
Hortaz, irakasleek ez dakite eta ez dute baliabide handirik zaletasuna aktibatzeko DGIR1 en arabera. Bere esanetan, horrek ez
|
du
esan nahi gazte batzuk literaturara" engantxatzea" lortzen ez denik, dioenez, egin egiten delako, baina gutxiengoa dela aitortzen du. Era berean, gaur egun zama hori eskolaren gain soilik geratu dela salatzen du, ardurak konpartitua izan lukeenean, eta beraz, sustapena hainbat gunetatik egin litzatekeenean.
|
|
|
Prozesuan zehar, ordea, koebaluazioak hartuko du pisurik handiena. Horrek ez
|
du
esan nahi, noski, 82 Errubrika taularen logikan hau da, garapen mota, kategoria eta adierazleetan oinarritzen da, baina adierazleen betetze maila adierazteaz harago joango den eta autoerreflexioa sustatuko duen balorazio kualitatiboa du helburu, ondoren egongo den elkarrizketa ahalik eta esanguratsuena izan dadin. Bistan dena, errubrika behar beste egokitu daiteke, baina kontuan hartu da, orduan, adierazleak ere doitu direla koherentziari eutsi ahal izateko.
|
|
|
Bloomek (1959) eta Andersonek eta Krathwohlek (2001) ez bezala, pentsamendu gaitasunen arteko" konplexutasun kognitiboaren araberako hierarkiarik" gabe (Dalton Puffer eta Bauer Marschallinger, 2019: 35). Autoreen arabera, horrek ez
|
du
esan nahi argudiatzeak identifikatzeak baino konplexutasun handiagoa ez duenik, baina ez berez eta edozein kasutan, eta hori helburu komunikatiboak determinatuko duen zerbait izango da. Lan horretan, CDFak oinarri definitu ditugu ondoko taulan agertzen diren adierazleak, Dalton Pufferek eta Bauer Marschallinger ek (2019: 34) eskaintzen duten argudioei jarraiki:
|
|
|
Etnografian dihardugunok, beharbada iraganeko ezagutzak eta teknikak gaur egungoekin etengabe konparatzen ibiltzeagatik, eta gainera begirada kritikoz egiteagatik, sarritan ohartzen gara zein zuztargabeak diren mundu" modernoak" egiten dizkigun ekarpenetako batzuk. Denboraren joanak teknika bat zokoratu izanak ez
|
du
esan nahi balioko edo eraginkorra ez zenik.
|
|
2023
|
|
|
Garbitokia arropa garbitzeko tokia zen izatez; baina horrek ez
|
du
esan nahi, noski, arropa emakumeek garbitu behar zutela. Kontua da gizonezkoek ez dugula geure burua jarduera jakin batzuetan sekula ikusi, arropa garbitzen besteak beste.
|